Sau đại dịch Covid, cùng với sự ra đi của một loạt lãnh đạo cấp cao kể cả Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, ngành y tế Việt Nam rơi vào tình trạng thiếu thuốc men và vật tư y tế trầm trọng.
Ảnh tư liệu - Nhiều ca phẫu thuật đã không thể thực hiện vì tình trạng thiếu vật tư y tế và thuốc điều trị kéo dài tại Việt Nam
Nhiều gia đình bệnh nhân và các y bác sĩ tuyệt vọng vì không thể tìm đâu ra thuốc, kiếm đâu ra các vật tư y tế cần thiết để tiến hành các ca phẫu thuật cấp thiết. Đã hơn một năm trôi qua mà tình trạng này vẫn chưa được giải quyết, trong khi số bệnh nhân xếp hàng chờ được điều trị hay phẫu thuật ngày một nhiều hơn tại hầu khắp các bệnh viện tuyến cuối.
Bà Nguyễn Kim Dung, một bệnh nhân tim ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, cho biết bây giờ bà ‘đành phó mặc cho số trời’ bởi cứ tới bệnh viện là bệnh tình của bà thậm chí lại càng trầm trọng hơn.
"Đi từ 5 giờ sáng vào để xếp sổ mà đã thấy mình ở thứ mấy chục rồi. Mà đi từ 5 giờ sáng như vậy mà phải đến 1 đến 2 giờ chiều mới về được đến nhà. Ngồi chờ đợi sợ lắm", bà Dung nói với VOA.
Bác sĩ nói trường hợp của bà phải phẫu thuật mớiđiều trị dứt điểm nhưng hiện giờ đang trong giai đoạn khó khăn, thuốc và vật tư y tế phải ưu tiên cho những ca nghiêm trọng cần phẫu thuật ngay, mà bà chưa đến mức như vậy nên ‘hãy về nghỉ ngơi’ và ‘theo dõi thêm.’ Lo lắng cho tình trạng bệnh tật của mình, bà Dung đã nhờ cậy nhiều chỗ quen biết tại các bệnh viện khác nhau, nhưng câu trả lời đều như vậy.
"Sợ lắm. Bệnh viện nào cũng đông mà đông kinh hoàng luôn", bà Dung than thở.
Bà nói đối với những giáo viên nghỉ hưu, thu nhập thấp như bà, để được chăm sóc y tế và điều trị tại các bệnh viện công hiện nay dường như là không thể, nên ‘sống được ngày nào hay ngày đó thôi’.
Về tình hình thiếu thuốc điều trị và vật tư y tế hiện nay ở hầu hết các bệnh viện tại Hà Nội, một chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực phẫu thuật tim và lồng ngực không muốn nêu danh tính cho VOA biết : "Bây giờ may ra thì được khoảng 20% nhu cầu thôi, mà 20% đấy thực tế toàn đồ đểu, đồ Tàu vớ vẩn thôi".
Vẫn theo lời chuyên gia này, ngành phẫu thuật tại Việt Nam đang thiếu trầm trọng thiết bị y tế chất lượng cao để phục vụ bệnh nhân, những gì đang được cung cấp không đảm bảo được yêu cầu và để có lại nguồn vật tư y tế chất lượng cao là không hề dễ dàng.
"Những công ty làm việc nghiêm chỉnh thì người ta bùng hết rồi. Họ vẫn có lãi nhưng không muốn làm việc tại Việt Nam nữa. Những công ty phân phối vì thế họ cũng thôi luôn. Bởi vì bây giờ mới bán được một tí thì thanh tra… họ mệt mỏi thế là họ thôi. Mà nhiều hãng của Mỹ, của Châu Âu, họ làm ăn nghiêm chỉnh thì cái hiệu suất nó không cao mà hàng năm các ông thanh tra nhiều quá nên họ không muốn làm nữa. Thế cho nên (bệnh nhân) chết là chuyện bình thường".
Báo nhà nước cho biết đầu tháng 6 năm nay, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương loan báo Bộ đã gia hạn 12.500 giấy phép nhập khẩu thiết bị y tế đến hết tháng 12 năm sau. Bộ cũng công bố tổng số hơn 10.000 loại thuốc, bao gồm trên 2.000 thuốc nhập khẩu được tiếp tục sử dụng giấy đăng ký lưu hành đến hết năm sau. Tuy vậy, gần nửa năm trôi qua mà tình trạng thiếu thuốc và vật tư y tế tại Việt Nam vẫn chưa hạ nhiệt.
Lý giải cho thực trạng này, anh N.V.N, người có thâm niên trong việc nhập khẩu và cung cấp thiết bị y tế kỹ thuật cao tại Việt Nam, cho VOA biết :
"Họ vẫn cho gia hạn và cho nhập, nhưng thực tế thì nói về nguồn hàng, ví dụ như bọn mình nhập hàng từ Mỹ thì nguồn cũng hạn chế và tăng giá kinh lắm. Nhiều thứ tăng tới 30%. Số tăng giá tới 30% đấy mà mình muốn tăng giá thì mình phải đấu thầu lại,không thì nếu cứ để giá cũ mà bán thì mình lỗ. Mà đấu thầu lại thì bệnh viện bây giờ họ làm thủ tục cũng lâu lắm và mãi cũng chưa có đợt".
Anh N cho biết thêm trước thực tế này, nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực cung cấp thiết bị y tế nhập khẩu đã ngừng cung cấp hàng chất lượng cao từ Hoa Kỳ, Israel và Châu Âu. Một số chuyển sang nguồn hàng từ Trung Quốc để khỏi phải đấu thầu lại vì đây là nguồn hàng giá rẻ hơn rất nhiều và cũng rất dồi dào. Tuy vậy, anh N nói, công ty của anh nhất quyết không chuyển hướng mà vẫn tin tưởng vào nguồn hàng cũ.
"Làm hàng Trung Quốc rủi ro lắm, nhất là làm trong lĩnh vực y tế, nhỡ cái nó xảy ra chuyện gì mình phải đi hầu thì mình cũng chết".
Anh giải thích nếu xảy ra rủi ro cho tính mạng bệnh nhân thì rất dễ bị thanh tra, và trong trường hợp phát hiện vật tư cung cấp không đúng thương hiệu và xuất xứ thì ‘anh có thể đi tù như chơi’.