Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

16/03/2024

TikTok sẽ bị cấm hay không ?

Ngô Nhân Dụng

Chính ph Bc Kinh đã ra lnh không cho các công ty Trung Quc được phép bán các nhu liu, k c các "app", cho nước ngoài. Nếu ByteDance mun bán TikTok cho mt công ty M, cũng s b cm.

tiktok1

S phn ca TikTok còn ch quyết đnh ca các ngh sĩ trên Thượng vin. Các Ngh sĩ Mark R. Warner (Dân chủ - Virginia.) và Marco Rubio (Cộng hòa – Florida) cm đu y ban Tình báo bày t thin cm vi d lut ca h vin và ha s sm đưa ra cho Thượng vin biu quyết.

Nhiu người khp thế gii, nht là gii tr, thích TikTok, mt "ng dng" (app) giúp chuyn đi nhanh chóng các đon phim ngn mà nhng công ty khác không có. Năm 2023, chính ph Canada bt tt c đin thoi các công chc cm không được dùng TikTok ; theo sau M và nhiu nước trong Liên Hiệp Châu Âu. Nguyên nhân chính là e ngi gián đip Trung Quc.

Ch nhân ca TikTok là công ty ByteDance Trung Quc. Ngày Th Tư va qua, H vin M đã b phiếu thông qua mt d lut buc ByteDance phi bán TikTok cho mt công ty M trong thi gian 180 ngày, nếu không s cm luôn. D lut được chp thun vi t s 352-65, vi 197 dân biu Cng hòa thun, 15 người chng, phía Dân ch có 155 b phiếu thun, 55 phiếu chng. Dân biu Cathy McMorris Rodgers (Cộng hòa - Washington) tuyên b : "Chúng ta cho TikTok la chn. Tách ri khi ByteDance, mt công ty vn b Đảng cộng sản Trung Quc khng chế, đ được tiếp tc hot đng trong nước M, hay là tiếp tc đng v phía Trung Quốc và lãnh các hu qu. TikTok phi la chn".

D lut H.R. 7521 nêu vn đ an ninh quc gia. Mi lo này rt thc tế, vì chính quyn Trung Quc, da trên mt đo lut v an ninh ca h, có th bt tt c các công ty cung cp bt c d liu và thông tin nào cho nhà nước. Chế độ cộng sản Trung Quc có th buc ByteDance cho h biết hết các d liu v lý lch cá nhân nhng người M đang dùng TikTok. Sau đó, Bc Kinh có th cho gián đip dò thám các hành đng, các ý kiến trao đi trong cuc sng ca các công dân M ; có th gi cho h các thông tin ba đt, tuyên truyn ; và gây nh hưởng trên dư lun. Hin tượng này đã din ra trước và sau khi H vin M biu quyết.

Khi các đi biu quc hi nêu lên vn đ này, TikTok đã phn ng ngay, gi email ti 170 triu người M đang s dng ; hô hào h "Phi lên tiếng" (speak up) bo v quyn t do ngôn lun ca mình. Nhiu người dùng TikTok đáp ng rt nhanh. H đã gi đin thoi cho các dân biu yêu cu b phiếu chng d lut H.R. 7521. Vô tình, TikTok đã chng t mi lo lng ca nhng người ng h lnh cm là chính đáng. TikTok có kh năng to nh hưởng trên hàng triu dân M d dàng, nhanh chóng ; và sn sàng s dng sc mnh đó đ gây áp lc.

T tun trước ti Th Năm tun này, văn phòng các dân biu H vin b tràn ngp vi nhng email và đin thoi yêu cu h b phiếu chng d lut H.R. 7521 ; có người còn da s gây bo đng hoc t sát nếu không được s dng TikTok. Hin tượng này cho thy trong tương lai nhng chuyn tương t có th xy ra. Nếu công ty ByteDance, theo lnh ca chính quyn Trung Quốc to ra mt làn sóng dư lun như vy trong 170 triu dân M thì h có th gây nh hưởng trên các cuc bu c, phn đi hay ng h mt đng hay mt ng c viên nào đó. Năm 2016 gián đip Nga đã m mt chiến dch ging như vy, khi vu khng, bêu xu mt s ng c viên và đ kích ch trương ca h trong tm mc nh và ri rc hơn.

Công ty TikTok đã thanh minh rng h không bao gi chuyn các d liu cá nhân ca thân ch cho chính quyn Trung Quốc, mà Trung Quốc cũng không bao gi t ra mun h làm vic đó.

Ký gi Kevin Roose, trên báoNew York Times cho biết nhiu nhà nghiên cu đã theo dõi các đon phim ngn truyn trên TikTok liên quan ti nhng thông tin b cm đoán trong lc đa Trung Hoa. H thy rng rt nhiu đ tài được chuyn ti rt ít trên TikTok so vi các mng xã hi khác ; thí d phong trào đòi quyn t do dân ch Hng Kông hay nhng cuc biu tình ca dân Uyghur Tân Cương.

Nhng người chng vic cm đoán TikTok nêu lý do chính là bo v quyn t do phát biu, ghi trong hiến pháp M. Dân biu Warren Davidson (Cộng hòa - Ohio) nói rng lnh cm đoán TikTok vi phm quyn t do ngôn lun. Hơn na, nó s to ra mt tin l ; t đó chính ph M có th cm nhng "app" thông tin trên các mng lưới khác, như Meta (Facebook), Snap, X, trước gi là Twitter, Instagram, vân vân. Ông Davidson cho rng nếu chính quyn Trung Quốc mun thu lượm các d kin cá nhân ca các công dân M thì h s không cn dùng đến TikTok mà có th thuê rt nhiu công ty chuyên đi "đào kiếm" nhng d liu loi này đ bán li. Hin chính ph liên bang M chưa có mt đo lut nào đ bo v các d liu tư nhân. Hơn na, cm TikTok s to ra mt tm gương xu cho các chính quyn đc tài khác khp thế gii vin vào đó đ kim duyt các mng xã hi, như Trung Quốc và Việt Nam đang làm.

Phát ngôn viên ca TikTok, Alex Haurek, bin h rng công ty ch kêu gi các thân ch t bo v quyn t do ngôn lun vì, "Hiến pháp M bo v quyn khiếu ni vi chính ph khi b đi s sai ; cho nên người dùng TikTok có th khiếu ni vi các đi biu quc hi vì quyn t do và có khi c phương tin sinh sng ca mình b đe da". TikTok đã nh công ty nghiên cu Oxford Economics tìm hiu nh hưởng ca công ty trên kinh tế nước M. H thy rng TikTok đã to ra 224.000 công vic làm, đóng góp 24,2 tỷ m kim vào Tổng sản lượng nội địa. TikTok giúp nhiu nht trong ngành bán thc ăn, thc ung, vi sn lượng 6,4 tỷ đô la, 73.000 vic làm trong năm 2023. Nhng nhà kinh doanh nh thuc các nhóm gc Châu Phi, gc Châu M La Tinh và gc Châu Á được li nhiu hơn nhng người M da trng.

S phn ca TikTok còn ch quyết đnh ca các ngh sĩ trên Thượng vin. Các Ngh sĩ Mark R. Warner (Dân chủ - Virginia) và Marco Rubio (Cộng hòa - Florida) cm đu y ban Tình báo bày t thin cm vi d lut ca H vin và ha s sm đưa ra cho Thượng vin biu quyết. Nhưng không th đoán trước có đ s phiếu các ngh sĩ đ vượt qua ngưỡng ca 60 phiếu hay không.

Điu kin này có th đt được nếu tt c các ngh sĩ Dân ch b phiếu ng h. Nhưng Ngh sĩ Maria Cantwell (Dân chủ), đng đu y ban Thương mi Thượng vin thì ch trương không nên ép ByteDance bán TikTok mà ch nên làm lut đ kim soát các hot đng ca các app trên mng. Tng thng Joe Biden ch ha rng ông s ký ban hành d lut nếu c hai vin thông qua. Nhưng dù ông Biden ký ri, đo lut vn có th b kin ra trước tòa án. TikTok đã tng thưa kin và thng thế.

V phn Tng thng Donald Trump, ông đã cm TikTok bng mt quyết đnh ca hành pháp năm 2020, TikTok kin và được tòa án x thng. Th Hai va qua, ông Trump tuyên b không ng h vic cm đoán TikTok, ngược vi ch trương 4 năm trước. Ông nói rng cm TikTok thì ch có li cho Facebook ca Công ty Meta ; ông còn lên án Facebook là mt "k thù ca nhân dân".

Trong ngày Th Năm 14 tháng 3, dư lun trên Wall Street cho biết ông Steven Mnuchin, cu b trưởng Tài chánh trong chính ph Trump, đã nói vi đài CNBC rng ông đang mi mt s người góp vn mua TikTok. Giá tr ca công ty ước tính khong 50 t đô la. Nhưng vic mua bán không d, vì còn nhiu chướng ngi t phía Trung Quc.

Chính ph Bc Kinh đã ra lnh không cho các công ty Trung Quc được phép bán các nhu liu, k c các "app", cho nước ngoài. Nếu ByteDance mun bán TikTok cho mt công ty M, cũng s b cm. Ông Tp Cn Bình đã mnh tay kim soát tt c các công ty tin hc và internet trong nước. Bc Kinh mi lên án quc hi và chính ph M ép bán TikTok là mt hành đng "cướp ngày !"

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 16/04/2023

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Ngô Nhân Dụng
Read 414 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)