Ông Nguyễn Bá Thanh là một chính trị gia Việt Nam rất nổi tiếng tại thành phố Đà Nẵng. Trước khi qua đời vào năm 2013, ông nổi tiếng như là người có những phát biểu thẳng thắn và mạnh mẽ, dám nghĩ dám làm.
Ông Nguyễn Bá Thanh, lúc đứng đầu Ban nội chính trung ương, tại một kỳ họp Quốc hội, tháng 10/2013. AFP
Tuy nhiên sau những bản án kỷ luật các quan chức Đà Nẵng vừa qua và việc thanh tra sai phạm đất đai đang được tiến hành ở địa phương này, người ta cho rằng di sản ông Nguyễn Bá Thanh để lại đang được khai thác cho cuộc đấu tranh phe phái trong đảng trước những sắp xếp nhân sự trong tháng 10 tới đây qua kỳ họp lần thứ sáu của Trung ương đảng cộng sản Việt Nam.
Điều tra sai phạm đất đai
Vào ngày 18 tháng Chín, 2017, Trung ương đảng cộng sản Việt Nam công bố rằng ông Nguyễn Xuân Anh, Bí thư thành ủy Đà Nẵng bị kỷ luật vì nhận quà biếu là một chiếc xe hơi từ doanh nghiệp tư nhân, sử dụng nhà của doanh nghiệp tư nhân, sai phạm trong bổ nhiệm nhân sự. Trung ương đảng cộng sản Việt Nam cũng kỷ luật ông Huỳnh Đức Thơ. Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng vì lý do ông đã có sai phạm trong việc quản lý đất đai tại thành phố Đà Nẵng.
Bản kỷ luật hai vị đứng đầu thành phố Đà Nãng ghi rõ là sai phạm của hai ông đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của tổ chức đảng và chính quyền, gây bức xúc trong đảng viên, cán bộ và nhân dân.
Vài ngày sau khi bản kỷ luật hai ông Nguyễn Xuân Anh và Huỳnh Đức Thơ, hai người đứng đầu thành phố Đà Nẵng được công bố, báo chí trong nước cho biết là cơ quan điều tra của Bộ Công an sẽ điều tra những sai phạm trong việc quản lý đất đai tại Đà Nẵng từ năm 2006 đến nay. Trong khoảng thời gian dài đó có đến 7 năm là thời gian cầm quyền của cố Bí thư thành ủy thành phố Đà Nẵng Nguyễn Bá Thanh, từ 2006 đến 2013. Thời gian đó được cho là thời kỳ ông Nguyễn Bá Thanh làm được nhiều việc cho Đà Nẵng, nhưng đồng thời cũng có ý kiến chỉ trích là chính thời kỳ đó để lại nhiều di hại cho Đà Nẵng hiện nay :
Nhà báo Hoàng Hải Vân, từng là phóng viên của tờ Thanh Niên tại Sài Gòn viết trên trang Facebook của ông rằng :
"Tôi có thể nói ngay, ông Nguyễn Xuân Anh và ông Huỳnh Đức Thơ suy cho cùng cũng là nạn nhân của một khối ung nhọt lưu cữu từ thời ông Nguyễn Bá Thanh làm Chủ tịch. Nhắc đến ông Nguyễn Bá Thanh có thể là chuyện "nhạy cảm" vì ông ấy đã qua đời, nhưng nếu né tránh những di hại mà ông ấy đã để lại cho Đà Nẵng thì những vấn đề cốt lõi của Đà Nẵng sẽ không bao giờ được xử lý đến nơi đến chốn".
Nhà báo Hoàng Hải Vân viết tiếp rằng Thanh tra Chính phủ đã kết luận Đà Nẵng có sai phạm đất đai đến hàng ngàn tỉ đồng, nhưng kết luận đó đã không được nhắc tới, và nhất là sai phạm nghiêm trọng thời ông Nguyễn Bá Thanh, khi xảy ra việc cấp giấy phép sử dụng đất đai tràn lan phá nát bán đảo Sơn Trà, một khu dự trữ sinh quyển quan trọng của Việt Nam.
Nhà báo Huỳnh Ngọc Chênh nói với chúng tôi :
Cả ông Anh, cả ông Thơ đều kế thừa những gì mà ông Nguyễn Bá Thanh để lại. Ông Nguyễn Bá Thanh có quyền uy trong một thời gian rất dài. Chuyện đất đai, chuyện qui hoạch, chuyện lợi ích nhóm là do ông Nguyễn Bá Thanh để lại và những ông này kế thừa.
Những người dân Đà Nẵng nghĩ về ông Nguyễn Bá Thanh
Thời kỳ cầm quyền của ông Nguyễn Bá Thanh được những người dân Đà Nẵng nhìn nhận khá khác biệt với nhau.
Một nữ doanh nhân ngành địa ốc không muốn nêu danh tánh nói với chúng tôi rằng :
"Mỗi một vị lãnh đạo có cách làm và tầm nhìn khác nhau. Không thể nói bác Xuân Anh hay bác Thơ là làm theo bác Thanh được. Thời kỳ của bác Thanh là đổi mới. Bác Thanh bác làm mạnh tay, làm cho bộ mặt của Đà Nẵng thay đổi, bác làm cho Đà Nẵng cũng được nhiều, thì trong những cái được đó có những cái mà tôi không biết dùng từ như thế nào, mà theo tôi thì mỗi người có một cách riêng. Bác đã làm rất được cho Đà Nẵng, bên cạnh đó có thể có những cái gọi là hạn chế, là sai sót".
Một người dân Đà Nẵng là nhạc sĩ Diệp Chí Huy nhận xét về thời kỳ ông Nguyễn Bá Thanh cầm quyền :
"Thành phố Đà Nẵng này có sự thay đổi thì phải nói rằng ông Nguyễn Bá Thanh đã làm ra sự thay đổi đó. Còn có những cái bất chấp luật thì do là anh nắm quyền mà không ai kiểm soát anh thì anh cũng có sai. Ông này để lại những cái mà ngày hôm nay phanh phui ra. Tức là sự không có sự kiểm soát. Tôi biết là người ta trồng một cái cây người ta cũng phải hỏi ý kiến ông ấy. Tức là không có sự phân quyền".
Ông Nguyễn Bá Thanh bắt đầu làm Bí thư thành ủy Đà Nẵng từ năm 2003 cho đến hết năm 2012, ông được điều ra Hà Nội nắm giữ Ban Nội chính trung ương, cơ quan chịu trách nhiệm chống tham nhũng của đảng cộng sản hiện nay. Và với cương vị Bí thư Đảng, trong cơ chế đảng lãnh đạo tuyệt đối như ở Việt Nam, ông Nguyễn Bá Thanh là người có quyền lực cao nhất tại Đà Nẵng trong 10 năm liên tục.
Một cựu giáo viên xin được giấu tên tại Đà Nẵng nói với chúng tôi :
"Thời kỳ Bá Thanh ở Đà Nẵng, thì Bá Thanh hành xử như một ông vua mà không có một cơ chế nào có thể chế tài Bá Thanh cả. Bá Thanh thì có lòng, nhưng mà mình không thể thập bát ban võ nghệ để có thể định hướng đủ mọi chuyện, từ xây dựng tới kinh tế, tới cảng, đủ thứ mọi chuyện cả. Mà bao giờ ý kiến của mình cũng là đúng, điều đó không hợp lý. Có tiếng nói nào thì sẽ bị dập liền thôi".
Khi được hỏi là tại sao vẫn có nhiều người dân Đà Nẵng mến mộ ông Nguyễn Bá Thanh, thì người cựu giáo viên này cho rằng những phát ngôn của ông Nguyễn Bá Thanh đễ làm xiêu lòng dân chúng :
"Người ta nói rằng ông ta có ăn nhưng mà ông ta có làm, quan điểm đó là không hiểu gì về thể chế và luật pháp hết. Mình nên nhớ rằng chủ nghĩa dân túy dễ được những người bình thường ủng hộ, Trump được ủng hộ thì Bá Thanh cũng vậy".
Tuy nhiên ông nói tiếp rằng thực ra ông Nguyễn Bá Thanh chỉ là một đinh ốc trong guồng máy cai trị của đảng cộng sản hiện nay, và những sai phạm từ thời ông Nguyễn Bá Thanh cai trị, cho đến những sai phạm của các vị lãnh đạo Đà Nẵng hiện nay vẫn là bình thường như hàng ngàn sai phạm ở các tỉnh và thành phố khác, nhưng, người cựu giáo viên này đặt câu hỏi tại sao các lãnh đạo Đà Nẵng lại bị kỷ luật ?
Ông cho rằng những bản án kỷ luật này nằm trong cuộc đấu tranh nội bộ cho những vị trí trong hội nghị trung ương lần thứ sáu sắp tới đây của đảng cộng sản Việt Nam, và di sản ông Nguyễn Bá Thanh để lại cho Đà Nẵng đang được khai thác cho cuộc đấu tranh đó.
Kính Hòa
Nguồn : RFA, 25/09/2017