Đề nghị của Hà Nội để dẫn độ một sỹ quan tình báo với cáo buộc mang tài liệu bí mật sang Singapore và tìm cách đi qua Đức đe dọa nền ngoại giao
Chiến dịch chống tham nhũng của Việt Nam lại một lần nữa vượt ra khỏi biên giới của nước này và đe dọa sẽ biến thành một sự kiện gây tổn hại đến ngoại giao và vị thế quốc tế mà nước này đã nỗ lực cải thiện trong những năm gần đây.
Tổng Bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng trong ngày cuối của Đại hội Đảng vào tháng Giêng năm 2016
Hà Nội hiện đang kêu gọi Singapore dẫn độ sỹ quan tình báo và là doanh nhân Phan Văn Anh Vũ, với cáo buộc tiết lộ bí mật quốc gia, một tội có mức án cao nhất là tử hình trong chế độ độc đảng của Việt Nam.
Vũ đã thuê một nhóm luật sư để phản đối việc dẫn độ về Việt Nam và ông này được cho là đang tìm kiếm đi sang Đức, nơi mà ông ta có thể sẽ xin tị nạn chính trị và có thể có được chấp nhận. Vũ và gia đình đã trốn khỏi Việt Nam khi cảnh sát khám nhà ông ta vào ngày 21 tháng 12.
Vũ đã bị bắt về những cáo buộc liên quan tới di dân vào ngày 28/12 trong khi cố gắng xuất cảnh khỏi Singapore để sang nước láng giềng Malaysia. Hiện chưa rõ rằng liệu Berlin có đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về vụ việc tới Singapore, trong khi Singaporei chưa công bố công khai về vụ bắt giữ này.
Là một sỹ quan cao cấp của Tổng cục Tình báo Bộ Công an (Tổng cục 5), Vũ được cho là có thông tin chi tiết về vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, cựu giám đốc của PVC thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) vào năm trước ở một công viên ở Berlin, Đức. Trong khi Việt Nam tuyên bố Thanh tự trở về dể đầu thú thi phía Đức tin rằng ông này bị bắt cóc trong một điệp vụ bí mật.
Theo các báo cáo của Việt Nam, ông Vũ đã mang nhiều giấy tờ bí mật cùng ông sang Singapore để trình bày với cảnh sát Đức về chi tiết của vụ bắt cóc, bao gồm cả kế hoạch bắt cóc. Các báo cáo cho thấy rằng Vũ sẵn sàng làm nhân chứng ở Đức.
Thanh hiện đang bị buộc tội tham nhũng và quản lý kinh tế yếu kém với hình phạt có thể lên tới 20 năm thậm chí là tử hình. Viện Kiểm sát Tối cao cho biết Thanh không thành khẩn khai báo trong quá trình điều tra và có thể phải chịu mức án nặng nề.
Vụ việc của Thanh có liên quan đến 22 quan chức khác của PetroVietnam, trong đó có 9 người phải đối mặt với án tử hình nếu bị kết tội. Cựu uỷ viên Bộ chính trị Đinh La Thăng, người mà bản cáo trạng cuối cùng về những cáo buộc quản lý kém hiệu quả về kinh tế được công bố vào ngày 26 tháng 12, là một phần của cùng một vụ truy tố. Thắng từng được xem như một nhà lãnh đạo đảng trong tương lai.
Có rất nhiều quan chức cao cấp của Đảng và Nhà nước đang phải đối mặt với cáo buộc tham nhũng trong một cuộc đấu tranh nội bộ trong đảng do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, nhân vật chính trị mạnh mẽ nhất của đất nước này điều khiển.
Mặc dù cần phải dọn dẹp những thối rữa quá nặng nề trong số các quan chức Đảng, nhiều người vẫn nhìn thấy đây là một cuộc thanh trừng nội bộ nhằm giúp Trọng củng cố quyền lực chống lại phe đối nghịch. Nhưng bằng cách quốc tế hóa việc thanh trừng với cơ sở pháp lý không rõ ràng và sử dụng các chiến thuật bất hợp pháp, ông Trọng đang gây nguy hiểm với những lợi ích kinh tế và an ninh toàn cầu của Việt Nam.
Trịnh Xuân Thanh được đưa lên truyền hình quốc gia để "tự thú" vào ngày 03/8/2017
Nếu Vũ có thông tin cụ thể liên quan đến Trọng trong hoạt động bắt cóc, lãnh tụ đảng và nhà lãnh đạo quốc gia thực sự có thể đối mặt với các lệnh trừng phạt từ Đức. Các biện pháp trừng phạt rộng hơn, bao gồm các biện pháp trừng phạt thương mại, cũng là một khả năng, một số nhà phân tích gợi ý.
Một trong những luật sư của ông Vũ nói với Reuters rằng đơn xin của ông để đi du lịch đến Đức đã được thực hiện theo các quy định cho phép một người nước ngoài vào Đức để "bảo vệ lợi ích của Đức". Một luật sư khác của ông đã đề nghị ông có thể nhập cảnh Đức dựa trên lý do "nhân đạo".
Singapore không có hiệp ước dẫn độ với Việt Nam, nhưng hai nước thuộc Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á có ngoại giao thân thiện và được mong đợi sẽ gần nhau hơn khi Singapore đảm nhận vị trí chủ tịch luân phiên của tổ chức khu vực này vào năm 2018. Hai quốc gia này được coi là những nước hoài nghi hàng đầu về chính sách Trung Quốc trong hiệp hội mà sự hoạt động dựa trên đồng thuận.
Theo cảnh sát Việt Nam, họ đã thuyết phục chính quyền Singapore rằng ông Vũ có hộ chiếu giả mạo và đã đưa ra hồ sơ hình sự về ông Vũ khi yêu cầu dẫn độ ông, theo ông Bùi Thanh Hiếu, một blogger dưới bút danh Người Buôn Gió, một người có liên hệ trực tiếp với luật sư của Vũ.
Bằng chứng về sự tham gia ở cấp cao trong vụ bắt cóc cũng có thể gây nguy hiểm cho một hiệp định thương mại tự do của Liên minh Châu Âu - Việt Nam vào thời điểm Hà Nội đang cố gắng đa dạng hóa thương mại quốc tế nhằm thoát khỏi sự phụ thuộc vào Trung Quốc và sự mất mát khi Mỹ rời khỏi Hiệp ước Hợp tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Cũng có những câu hỏi về việc thanh trừng nội bộ có thể diễn ra như thế nào trước khi nó bắt đầu làm suy yếu sự ổn định của đảng bên trong.
Các nhà phân tích của Việt Nam cho rằng việc cách chức Bí thư Thành uỷ Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh, người có liên hệ rõ ràng với Vũ, cũng có thể nhắm tới Chủ tịch nước Trần Đại Quang.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang, nhân vật thứ 2 trong Đảng
Quang, nhân viên thứ hai của Đảng, trước đây từng là Bộ trưởng Bộ Công an, là người có thể thay thế Trọng trong vai trò lãnh đạo Đảng tại Đại hội Đảng vào năm 2021 - hoặc có lẽ sớm hơn như một số gợi ý rằng ông Trọng có thể về hưu ở độ tuổi 73.
Các nhà phân tích tin rằng ông Trọng sẽ thích người kế nhiệm mình phải là người của mình thay vì đến từ lực lượng công an, nơi mà trước đây Quang là Bí thư Đảng uỷ Công an Trung ương. Họ nghi ngờ Vũ có thể có thông tin liên quan đến Quang trong việc trốn đi nước ngoài của Vũ và Thanh trước đây.
Vũ cũng lãnh đạo các công ty bình phong của Tổng cục 5 mà một số người cho rằng có thể có vai trò của Quang trong cương vị là bộ trưởng công an và người đứng đầu của cảnh sát. Nếu những căng thẳng cấp cao này phát triển, hãy trông đợi những đấu đá mạnh hơn trong những tháng tới khi Trọng và Quang dốc sức vào cuộc chiến quyền lực và tồn tại.
Nguyên tác : Is Vietnam’s purge spinning out of control ? (AsiaTimes, Bangkok, 03/01/2018)
Vũ Quốc Ngữ dịch
Nguồn : VNTB, 05/01/2018