Như mọi người đã biết, ngày 24/5/2018 Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đã bất ngờ cho công bố Thư gửi Chủ tịch Bắc Triều Tiên Kim Jong-un báo hủy cuộc họp dự trù tại Singapore vào ngày 12/6/2018, sau khi Bình Nhưỡng nhiều lần hăm dọa rút lui vì điều mà họ xem là những phát biểu đối đầu của giới chức Mỹ yêu cầu Triều Tiên đơn phương giải giới vũ khí hạt nhân Thế nhưng lời lẽ hòa dịu tương kính và nội dung bức thư cùng với phản ứng hòa dịu sau đó của Bắc Triều Tiên cho thấy cánh cửa hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều vẫn mở và có triển vọng tái tục.
Liệu thượng đỉnh Mỹ - Triều, nếu có, có thể chấm dứt các cuộc thử hỏa tiễn của Bình Nhưỡng ?
Thế rồi biến chuyển dồn dập, rất nhanh các sự kiện xẩy ra sau ngày 24/5 giữa các bên cho thấy triển vọng tái tục Thượng đỉnh Mỹ-Triều vào ngày 12/6 tại Singapore có thể thành sự thật.
Về phía Hoa Kỳ, ngày 25/5 Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ý cho thấy có khả năng họp thượng đỉnh ngày 12/6 với lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong-un sẽ diễn ra ; Ý tưởng này được đưa ra chỉ một ngày sau khi ông tuyên bố hủy họp Thượng đỉnh Mỹ-Triều vì thái độ thù nghịch công khai của Bình Nhưỡng.Ông Trump ngụ ý rằng có thể cứu vãn cuộc họp này sau khi hoan nghênh giọng điệu hòa giải từ Triều Tiên khi Bình Nhưỡng nói rằng vẫn mở ngỏ cho các cuộc đàm phán.Tổng thống Trump nói trước các phóng viên tại Tòa Bạch Ốc "Lời lẽ họ đưa ra rất tử tế", ; rằng "Chúng ta sẽ chờ xem chuyện gì sẽ xảy ra, thậm chí có thể giữ đúng ngày 12"... Rồi Ông nhấn mạnh "Chúng tôi đang thảo luận với họ. Họ rất muốn họp. Chúng tôi cũng muốn họp".
Một ngày sau, hôm 26/5 Tổng thống Trump nói thêm rằng ông vẫn xem xét ngày tổ chức hội nghị thượng đỉnh là 12/6 ở Singapore, và các cuộc đàm phán đang diễn ra tốt đẹp. Trong cùng ngày, Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Sarah Huckabee thông báo cho biết : "Đoàn tiền trạm sơ bộ của Tòa Bạch Ốc chuyên trách Singapore sẽ lên đường như đã định để chuẩn bị trong trường hợp cuộc gặp thượng định vẫn diễn ra". Tạp chí Politico trước đó đưa tin rằng một đoàn tiền trạm gồm 30 quan chức Tòa Bạch Ốc và Bộ Ngoại giao đã chuẩn bị lên đường vào cuối tuần này.
Hôm 27/5 Reuters dẫn lại tờ Washington Post cho biết rằng ông Sung Kim, cựu đại sứ Mỹ ở Hàn Quốc và là người từng đàm phán về hạt nhân với Bắc Triều Tiên, dẫn đầu phái đoàn Mỹ đã vượt lằn ranh phân chia hai miền Triều Tiên ở khu phi quân sự để sang Bắc Triều Tiên đàm phán nhằm chuẩn bị cho cuộc họp thượng đỉnh giữa Bình Nhưỡng và Washington. Ông đã cùng với bà Allison Hooker, chuyên gia về Bắc Triều Tiên trong Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, vượt lằn ranh quân sự sang Bắc Triều để đàm phán với Thứ trưởng Ngoại giao Choe Son Hui. Tin cho hay, các cuộc gặp dự kiến sẽ tiếp tục vào ngày 28/5 và 29/5, với trọng tâm là chương trình hạt nhân của Bắc Triều.
Về phía bắc Triều Tiên, trước diễn biến trên, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cho biết rằng nguyên thủ Bắc Triều Tiên Kim Jong-un đã tái khẳng định cam kết tham dự cuộc họp đã định với Tổng thống Mỹ Donald Trump, cũng như việc phi hạt nhân hóa "toàn diện" bán đảo Triều Tiên. Ông Moon khẳng định điều này, vì trong cuộc gặp bất ngờ hôm 26/5 , ông Moon và lãnh đạo Bắc Triều Tiên cùng cho rằng cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ và Bắc Hàn phải được tổ chức.
Người ta được biết, ngày 26/5 đã có một cuộc gặp bất ngờ giữa Tổng thống Nam Hàn Moon và lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim tại Bàn Môn Điếm trong vùng phi quân sư phân chia hai miền Bắc Nam từ 65 năm qua (1953-2018). Đây là cuộc gặp thượng đỉnh thứ hai, sau cuộc gặp ngày 27/4 giữa hai nhà lãnh đạo Bắc-Nam Triều Tiên. Ông Moon nói trong một cuộc họp báo ở Seoul hôm 27/5 : "Chủ tịch Kim và tôi đồng ý rằng cuộc gặp thượng đỉnh ngày 12/6 nên được tổ chức một cách thành công, và rằng nỗ lực về việc phi hạt nhân hóa và hòa bình vĩnh viễn trên bán đảo Triều Tiên không nên ngưng lại". Trong khi đó, một tuyên bố từ hãng thông tấn KCNA của Bắc Triều Tiên nói rằng ông Kim đã bày tỏ "thiện chí không suy suyển" về khả năng gặp ông Trump như hoạch định trước đó.
Hãng thông tấn Reuters nhận định rằng cuộc gặp giữa lãnh đạo Nam và Bắc Triều Tiên là bước ngoặt mới nhất trong một tuần nhiều biến động về ngoại giao liên quan tới cuộc gặp chưa có tiền lệ giữa Mỹ và Bắc Hàn ; và cũng là một chỉ dấu rõ ràng nhất cho thấy lãnh đạo Bắc Hàn và Hàn Quốc quyết tâm đóng góp để cuộc họp thượng đỉnh diễn ra theo đúng kế hoạch.
Trong khi đó, Trung Quốc, nước mà chúng tôi cho là tác giả kiêm đạo diễn từ kịch bản thử nghiệm vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Bắc Triều Tiên để hù dọa, đến kịch bản cho Bắc Triều Tiên chủ động đề nghị các cuộc hội nghị Thượng đỉnh Liên Triều và Mỹ-Triều để thành đạt ý đồ thủ lợi riêng, thì Bộ Ngoại giao nước này đã viết trong thông cáo gửi cho Reuters hôm 27/5 rằng Bắc Kinh "thực sự" hy vọng cuộc gặp thượng đỉnh có thể diễn ra theo kế hoạch và sẽ thành công, đồng thời lặp lại lời kêu gọi hai bên kiên nhẫn cũng như thể hiện thiện chí (có thể chỉ là động tác giả nhân giả nghĩa để che đậy cho ý đồ thủ lợi mà thôi).
Như vậy đã gần như chắc chắn cuộc họp Thượng đỉnh Mỹ-Triều sẽ được tái tục và sẽ diễn ra vào ngày Thứ Ba 12/6/2018 tại đệ tam quốc gia Singapore như các bên dự hoạch. Chung cuộc này có được là vì đã đến lúc các bên đều đã lên đến "đỉnh cao của sự thách đố" cần xuống thang để tránh đẩy nhau vào chân tường có thể đưa đến một cuộc chiến tranh hủy diệt... Vì thế mà Tổng thống Trump viết trong thư gửi cho Chủ tịch Kim như trả lời cho thách thức, hù dọa mới nhất của Bình Nhưỡng, rằng "Ngài nói về khả năng hạt nhân của nước ngài, nhưng [năng lực] của chúng tôi cũng thực sự lớn và mạnh tới mức tôi cầu Thượng đế rằng chúng sẽ không bao giờ được sử dụng…". Do đó, vì lợi ích của hai quốc gia, tránh gây tổn hại cho thế giới, đôi bên đều có lợi, mà Thượng đỉnh là cơ hội hiếm hoi có thể thỏa mãn được những nhu cầu thiết yếu đó.
Những nhu cầu thiết yếu, các bên đều có lợi đó là gì, hiện tại người bang quan chỉ có thể suy đoán phần nào, cụ thể và rõ nét chúng ta vẫn phải chờ xem để biết, không chỉ sau hội nghị Thượng đỉnh chóng vánh đôi ba giờ trong ngày 12/6 tới đây, mà còn phải tiếp tục theo dõi những gì biến chuyển tiếp theo sau Thượng đỉnh giữa hai lãnh đạo tối cao Hoa Kỳ Donald Trump và Bắc Triều Tiên Kim Jong-un.
Houston, ngày 27-5-2018
Thiện Ý
Nguồn : VOA, 30/05/2018