Người dân đã ‘thành công’
Ngày 14 tháng 2, ngày lễ của tình yêu, khi tất cả mọi người trên thế giới đang giành thời gian chuẩn bị cho riêng mình và người mà họ thương yêu những giây phút bất ngờ lãng mạn nhất, thì nơi huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An, rất nhiều thanh niên trẻ cùng tham gia tuần hành đến tòa án Kỳ Anh để khởi kiện Formosa xả độc giết biển, huỷ hoại đời sống người dân.
Cầu nguyện cho đoàn người đi khởi kiện được bình an
Thay cho những lời chúc tình yêu cùng với những đoá hồng rực rỡ, trang mạng xã hội của các bạn trẻ ấy lại tràn ngập những lời cầu nguyện cho đoàn người đi khởi kiện được bình an. Và dĩ nhiên không thiếu những hình ảnh từ "tâm bão" liên tục được chia sẽ, truyền đến nhau, nhanh đến từng giây từng phút, như cách thể hiện tinh thần ‘đồng thanh tương ứng’.
Những ai theo dõi hai lần khởi kiện của Linh mục Đặng Hữu Nam vào cuối năm ngoái, có lẽ sẽ chưa quên hình ảnh một chàng trai trẻ cầm chai nước suối, với tay qua cánh cổng sắt vững chắc của tòa án Kỳ Anh để đưa cho một cảnh sát lúc ấy đang cố gắng ngăn cản đoàn người phía bên ngoài toà. Đó là Peter Trần Sáng.
"Theo như em nhận định thì như phát súng đầu tiên của linh mục Đặng Hữu Nam, tuy mình không chiến thắng bên pháp lý nhưng mình đã tìm ra được lý do, sự bao che của chính quyền đối với Formosa. Lần này người dân đi khởi kiện chưa đến được tòa Kỳ Anh đã bị công an tìm mọi cách thủ đoạn để ngăn cản. thậm chí họ đánh đổ máu, đem pháo, mìn ném vào người dân để gây hoảng loạn".
Đối với Peter, tuy máu người dân đã đổ, tuy bạn bè, đồng bào của anh bị đánh đập, đàn áp nhưng anh cho rằng đây là "một thành công của người dân, đã chứng tỏ được nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam coi thường mạng sống của người dân, sẵn sàng bỏ mạng sống của người dân để bảo vệ cho Formosa".
Trong số đông những thanh niên ấy, có Huy Jos, ở Vinh, và lần này không phải là lần đầu tiên anh đồng hành cùng người dân tiến về tòa án Kỳ Anh để khởi kiện Formosa. Lúc trả lời chúng tôi qua điện thoại, anh đang ở chung với người dân ở giáo xứ Đông Tháp. Huy cho biết tuy không được khoẻ nhưng "nhiệt huyết thì không xuống được".
"Thiệt hại về người và đồ dùng khá nhiều. Người thì bị tổn thương do bị đánh đập, bị cảnh sát cơ động và cảnh sát thường phục đánh đập dã man quá".
Người ở xa cũng không thể làm ngơ.
Nguyễn Khang, ở Bình Dương, vì lý do địa lý, không thể có mặt cùng mọi người trong đoàn khởi kiện ở miền Trung nhưng anh vẫn theo dõi và cũng tin rằng người dân miền Trung đã giành được chiến thắng về sức mạnh lòng dân.
"Theo em thì thành công về mặt pháp lý vẫn chưa, nhưng về tầm ảnh hưởng và sức lan toả thì đã có, đã thành công lớn. Cứ một lần, hai lần, rồi nhiều lần như vậy thì nhiều người sẽ biết đến những vấn đề về quyền lợi, xích gần hơn với luật pháp, với quyền con người là những điều mà trước giờ rất xa vời đối với họ. Thực ra không phải chỉ riêng vấn đề Formosa đâu. Trên đất nước hiện giờ có rất nhiều nơi gặp những trường hợp tương tự như vậy, và họ đấu tranh".
Mục đích khởi kiện
Trên con đường đoàn người gần hai ngàn ngư dân cũng là giáo dân và những người không cùng niềm tin tôn giáo ở Giáo xứ Song Ngọc, thuộc giáo phận Vinh đi qua để cùng tiến về tòa án Kỳ Anh ngày hôm nay có rất nhiều hình ảnh thân thương của người dân vùng lân cận. Từng chai nước, từng ổ bánh mì, từng phần ăn nhỏ được chuẩn bị sẵn sàng để tiếp ứng. Con đường mà đoàn người đang đi qua và nơi mà họ đang đi đến không dễ dàng và không đơn giản. Thế nhưng, qua diễn biến của ngày hôm nay, có thể thấy được sự sức mạnh sinh tồn và bản năng của con người phải có quyền sống đã vượt lên tất cả.
Hòa mình vào dòng người đi tìm, đi đòi công lý ấy, Huy Jos nhận thấy rõ.
"Với tinh thần của người dân đi kiện, thì kiện để đòi lại công lý và sự thật, sự trong sạch của môi trường biển, đồ dùng ăn uống hàng ngày của người dân. Đi đồng hành cùng người dân thì mình mong muốn một điều rằng mình sang tận tòa án Kỳ Anh để gửi đơn kiện cho nhà máy Formosa không còn tồn tại ở Việt Nam. Nhưng hiện tại với Việt Nam hiện giờ, khởi kiện Formosa là khởi kiện cộng sản mất rồi".
Như báo chí từng loan tin, cuối tháng 6 năm 2016, Formosa đã nhận trách nhiệm về thảm hoạ môi trường biển làm cá chết hàng loạt 4 tỉnh ven biển miền Trung và bồi thường 500 triệu đôla Mỹ. Tuy nhiên, vấn đề bồi thường đã không được nhà nước Việt Nam thực hiện thoả đáng.
Điều này làm cho Nguyễn Khang đưa ra câu hỏi những người dân ấy đang đấu tranh và khởi kiện với mục đính chính là gì ?
"Cái mục đích mà họ muốn là có hai mục đích. Em không biết ở Hà Tĩnh bây giờ đấu tranh vì mục đích nào là chính ? Họ cảm thấy 500 triệu bồi thường của Formosa sẽ không đến tay họ hay là họ đang đấu tranh vì môi trường, vì Formosa làm sai, vì quyền sống của người Việt Nam ?".
Do đó, theo phân tích của anh, việc khởi kiện của người dân miền Trung hiện nay liên quan đến cả dân sự và hành chánh, vì người phê duyệt cho Formosa hoạt động chính là nhà nước Việt Nam.
"Nếu tổ chức một tòa án để xét xử vụ này thì chắc chắn phải liên quan đến hành chánh nhà nước. Vì Formosa sẽ đưa ra những văn bản mà nhà nước cho phép họ. Cho nên nhà nước sẽ cố gắng chặn ngay từ đầu, ngay từ lá đơn kiện dân sự".
Peter Trần Sáng cho rằng chính tất cả vấn đề này đã đưa bức xúc của người dân Nghệ An lên đỉnh điểm, và mục đích cuối cùng của họ không gì hơn ngoài việc đuổi Formosa ra khỏi Việt Nam.
"Đầu tiên họ đi khởi kiện là trước đây gia đình họ có công ăn việc làm nhưng sau khi Formosa xuất hiện và xả thải thì gia đình họ đều thất nghiệp hết. Khi Formosa bồi thường thì người dân Nghệ An không được xếp vào những người bị thiệt hại và được bồi thường. đầu tiên là họ đi đòi bồi thường một cách thoả đáng. Sau đó mục đích cuối cùng của họ là đuổi Formosa ra khỏi Việt Nam. người dân họ không có suy nghĩ gì để đi đối đầu với chính quyền này. Chính chính quyền này đang đối đầu ngược lại với người dân".
Đối đầu ngược lại với người dân mà Peter Trần Sáng nhận thấy cũng chính là điều mà Huy Jos nhìn thấy qua những diễn biến người dân giáo xứ Song Ngọc đón nhận ngày hôm nay
"Theo em biết người dân rất bức xúc, đặc biệt về môi trường, nhưng bức xúc hơn nữa là chính quyền công sản Việt Nam đã đánh đập người dân tàn bạo quá".
"Mắt tôi cay cay khi thấy hình ảnh một bà cụ ngồi trong đoàn bộ hành đi đòi công lý, trên tay bọc 3 chiếc bánh mì. Bà gói theo lương thực làm của độ thân cho mình vì biết chuyến đi này sẽ không dừng lại ở một ngày đường".
Đó là một trong hàng trăm dòng chia sẻ cảm xúc được truyền đến nhau vào cuối ngày hôm nay, ngày lễ tình nhân, ngày mà theo một số người theo dõi sự việc gọi là ngày "máu của người dân đã tẩm lên cánh hoa hồng".
Khi bài viết này đến với người đọc, thì tại giáo xứ Đông Tháp, giáo phận Vinh, nơi những người dân Song Ngọc tá túc qua đêm, đang thắp nến cầu nguyện cho đoàn người đi khởi kiện Formosa được bình an, vững bước trên con đường còn rất dài trước mắt.
Nơi đó đang vang lên những lời nguyện cầu "Dâng lên Chúa và Đức Mẹ những khổ đau và khát khao mong muốn của người dân VN có quyền làm người".
Cát Linh, RFA
Nguồn : RFA tiếng Việt, 15/02/2017