Lệnh áp thuế mới của Chính phủ Mỹ đối với hàng hóa của Trung Quốc đã chính thức có hiệu lực. Cách đây hơn một tháng, ngay từ khi Nhà Trắng ra thông báo sẽ áp thuế trị giá tương đương khoảng 59 tỷ USD lên hàng nhập khẩu của Trung Quốc. Thị trường thế giới đã lập tức có phản ứng tiêu cực trên hầu hết các quốc gia toàn cầu. Làn sóng thoái vốn không chỉ ở Trung Quốc mà cả các nước trong khu vực châu Á cũng bị ảnh hưởng, trong đó thị trường tài chính Việt Nam là chịu hậu quả nặng nề nhất, chỉ sau Trung Quốc.
Chứng khoán Trung Quốc đỏ sàn trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung
Hậu quả mà Việt Nam gánh chịu là tất yếu, có nguồn gốc sâu xa cơ bản là do chính sách mở cửa quá rộng, lệ thuộc quá sâu về kinh tế lẫn chính trị với Trung Quốc. Chính sách sai lầm của chính quyền Hà Nội đã biến Việt Nam trở thành tội đồ khi rất nhiều sản phẩm của Trung Quốc đã đi qua Việt Nam, tràn sang thị trường khu vực và quốc tế. Trong đó thép Trung Quốc gắn mác Việt Nam xuất vào Mỹ là mặt hàng mang tính quyết định cho chính sách áp thuế trừng phạt mà Mỹ đưa ra được thực thi.
Để phát hiện ra điều này, chính quyền Mỹ đương nhiên không quá khó khăn khi trong suốt một thời gian dài, thép phôi Trung Quốc lũ lượt đi qua Lào Cai ; Cao Bằng ; Lạng Sơn ; Quảng Ninh… để lột xác thành thép "Made in Vietnam". Nhưng chỉ đến khi lòng tham không đáy khiến các con buôn trong liên doanh ma qủy Việt-Trung đã chủ quan, để sót cả cái mác "Made in Chine" trong lô hàng xuất đi thì chính quyền Mỹ mới đủ cơ sở tuyên bố thép xuất khẩu Việt Nam đều là thép Trung Quốc. Chỉ thị của Tổng thống Donal Trump nhanh chóng được lưỡng viện đồng thuận vì nó vốn đã được đặt ra từ lâu, dĩ nhiên là nó được kèm theo một loạt các sản phẩm khác.
Lẽ ra, thị trường chứng khoán Việt Nam chỉ bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung và một số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam thật bị vạ lây. Nhưng việc chính quyền Hà Nội cùng lúc ban hành một loạt các dự luật đi ngược tiêu chuẩn và xu hướng của quốc tế. Trong đó, Luật an ninh mạng bị phản đối, chỉ trích gay gắt về mặt nhân quyền, Dự luật đặc khu bồi thêm mối nghi ngờ về trình độ lẫn xu hướng công khai ngả về phía Trung Quốc, tạo ra mối lo bất ổn chính trị mà các cuộc biểu tình của dân chúng bùng phát đã khiến cho chứng khoán Việt Nam lao dốc không gì cản nổi. Khối nhà đầu tư nước ngoài liên tục bán ròng suốt cả tháng và các phân tích thị trường đều khẳng định khối ngoại sẽ tiếp tục thoái vốn. Với tình cảnh nợ công chất chồng, chính quyền phải tìm mọi cách để tăng thuế, phí hòng bù đắp các nguồn chi thì việc chỉ trong nửa tháng đã mất đi gần 100 tỷ USD đối với Việt Nam là cú giáng nặng nề nếu không nói là còn ngiêm trọng và nguy hiểm hơn cả với Trung Quốc.
Hiện tượng chỉ số thị trường chứng khoán Việt Nam trong những ngày qua sau khi tụt mốc 1.000 điểm, có lúc xuống tới 820 điểm nhưng gượng quay đầu tăng vào thời điểm sang sớm ngày hôm sau khi mới mở sàn rồi lại tụt xuống cho thấy bằng chứng về sự can thiệp từ bên trong. Các giao dịch kết chuyển bằng nguồn bơm từ ngân hàng nhà nước hoàn tất sau ngày làm việc chỉ đủ kéo chứng khoán lên chút ít vào sang hôm sau nhưng không đủ sức chịu trong vài giờ để rồi lại quay đầu đi xuống. Ngày 7/7 chứng kiến đợt bơm mạnh mẽ nhất kéo VN Index lên 917 điểm, nhưng kết thúc giao dịch cho thấy khối ngoại vẫn bán mạnh và các mã thương mại, đầu tư lớn vẫn màu vàng, đỏ là chủ đạo cho thấy sẽ vẫn không thể cầm cự được.
Với diễn biến như trên, cuộc đổ vỡ tài chính dẫn đến khủng khoảng kinh tế Việt Nam được dự đoán sẽ xảy ra sớm do Trung Quốc dù muốn cũng không thể giải cứu cho Việt Nam khi chính thị trường chứng khoán của Trung Quốc mỗi ngày cũng đang bị bốc hơi hàng trăm tỷ dolar. Điều đó cũng đồng nghĩa những dự án lớn của Việt Nam dung vốn vay từ Trung Quốc nằm trong chuỗi chiến lược "một vành đai, một con đường" cũng nhiều khả năng sẽ rơi vào tình thế phải dừng lại. Xu hướng bất đồng và mâu thuẫn gia tăng giữa người dân với chế độ sẽ gia tăng nhanh chóng khi kinh tế rơi vào túng quẫn. Màn đêm báo hiệu ngày tàn của chế độ đã hiện hữu rõ hơn bao giờ hết nhưng chính quyền lại đang chứng tỏ nghiêng về hướng dựa vào vũ lực để áp đặt chính sách sẽ khiến cho giải pháp tháo gỡ đã khó lại càng khó hơn.
Một sai lầm nhỏ của chế độ lúc này cũng sẽ trở thành con lăn đưa toàn bộ hệ thống chính quyền lao xuống vực không gì cứu vãn nổi.