Malaysia đã từng tranh thủ đầu tư từ Trung Quốc. Bây giờ họ lo ngại trở nên mắc nợ trong các dự án lớn không khả thi và cũng không cần thiết cho dân địa phương, mà chỉ có lợi cho Trung Quốc và bọn bán nước làm lợi cho cá nhân và gia đình.

Vị trí diễn ra các dự án đầu tư của Trung Quốc tại Malaysia. Đồ họa : NYT

Trong một địa điểm có tầm chiến lược hàng hải quan trọng nhất trên thế giới với khả năng quan sát các thương thuyền vận tải ở Châu Á, một công ty điện lực Trung Quốc đang đầu tư vào một cảng nước sâu đủ lớn cho hoạt động một tàu sân bay. Một công ty quốc doanh khác của Trung Quốc đang cải tạo một bến cảng khác ở Malaysia dọc theo Biển Đông.

Một ngân hàng của chính phủ Trung Quốc đang đầu tư để xây dựng một mạng lưới đường sắt gần các cảng nầy để tăng tốc độ vận tải hàng hóa của Trung Quốc dọc theo một con đường tơ lụa Silk mới. Một nhà thầu Trung Quốc đang xây cất bốn hòn đảo nhân tạo đủ rộng cho 700 ngàn người và chuẩn bị để bán rộng rãi cho các công dân Trung Quốc, mặc dầu đây là phần lảnh thổ của Malaysia.

Các dự án xây dựng trên là ở Malaysia, một nền dân chủ Đông Nam Á. Malaysia là nơi mà Trung Quốc đặt trọng tâm trong nổ lực nhằm tăng cường ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc.

Thủ tướng Maylaysia Mahathir Bin Mohamad. Ảnh : NYT

Trước đây, Malaysia đã nổ lực để khuyến khích đầu tư từ Trung Quốc. Nhưng bây giờ, Malaysia đứng hàng đầu trong một hiện tượng mới : thách thức Bắc Kinh khi các quốc gia ở Châu Á lo sợ chính quyền các nước nầy trở nên mắc nợ quá nhiều khi dính líu vào các dự án với Trung Quốc mà không khả thi hoặc không cần thiết cho các nước nầy.

Nhưng những dự án lớn nầy lại có giá trị chiến lược cho Trung Quốc hay Trung Quốc đầu tư với mục đích dùng các dự án nầy để khuynh loát các chính phủ trong vùng và dàn dựng để duy trì các chế độ lãnh đạo thân Trung Quốc.

Khi kết thúc chuyến thăm kéo dài 5 ngày ở Bắc Kinh, lãnh đạo mới của Malaysia, ông Mahathir Mohamad, gần đây cho biết ông đã tạm dừng hai dự án lớn liên quan đến Trung Quốc, trị giá hơn 22 tỷ đô la, trong hiện tình là có các cáo buộc là chính phủ tiền nhiệm của ông đã ký hợp đồng với Trung Quốc có hại cho Malaysia. Chính phủ trước đã chuyển nhượng một phần tài khoản liên hệ để có tiền giải cứu sự thâm thủng trong một quỹ đầu tư nhà nước. Chính phủ trước cũng đã dùng một khoản tiền nầy để chỉnh đốn việc tiếp tục nắm quyền của ông tổng thống trước, Najib Razak.

Thông điệp của ông Mahathir trong suốt các cuộc họp của ông với các quan chức Trung Quốc, và trong ý kiến công bố trước công chúng, đã rõ ràng. "Chúng tôi không muốn trở lại một chủ nghỉa thực dân mới bởi vì các nước nghèo không thể cạnh tranh với các nước giàu", ông nói hôm 20 tháng 8 tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh sau cuộc họp với Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường.

Khu công viên Malaysia-China Kuantan Industrial Park. Ảnh Lauren DeCicca/The New York Times

Trong một thời gian, có vẻ như các bài bản của Trung Quốc để gây ảnh hưởng với lãnh đạo Malaysia đã có kết quả tốt cho Trung Quốc. Trung Quốc đã thành công với ông Najib, với các khoản vay dễ dàng và các dự án lớn có tiêu chí để trưng bày, và các giao dịch bảo đảm có giá trị chiến lược cho tham vọng của Trung Quốc.

Nhưng vào tháng 5, ông Najib đã bị thất cữ vì dân Malaysia mệt mỏi vì những vụ bê bối tham nhũng xoay quanh ông, một số trong đó liên quan đến các giao dịch đầu tư cao nhất của Trung Quốc tại Malaysia. Ông Mahathir, 93 tuổi, đã được bầu làm Tổng Thống với một nhiệm vụ bao gồm cả việc đưa đất nước ra khỏi nợ nần - khoảng 250 tỷ đô la, một phần nợ của các công ty Trung Quốc.

Từ Sri Lanka và Djibouti đến Myanmar và Montenegro, nhiều người nhận tiền từ chiến dịch tài chính cơ sở hạ tầng khổng lồ của Trung Quốc, Belt and Road Initiative, đã phát hiện ra rằng đầu tư của Trung Quốc có kèm theo các điều kiện che dấu với nguy cơ tiềm ẩn cho chính quyền vay nợ từ Trung Quốc, và các đầu tư nầy tạo điều kiện cho Trung Quốc đem một số lớn công nhân từ lục địa sang các quốc gia nầy, cạnh tranh với người địa phương trong các công ăn việc làm và mạch sống của dân địa phương, vốn dĩ nghèo và thiếu cơ hội có việc làm.

Trên thế giới, nỗi lo sợ ngày càng tăng lên rằng Trung Quốc đang sử dụng chi tiêu ở nước ngoài để giành được chỗ đứng ở một số nơi chiến lược nhất trên thế giới, và thậm chí có thể cố tình thu hút các quốc gia vào bẫy nợ mà Trung Quốc dàn dựng để tăng cường sự thống trị của Trung Quốc, nhất là khi ảnh hưởng của Hoa Kỳ đang mất dần trong thế giới đang phát triển.

Cựu Thủ tướng Najib Razak đến dự phiên tòa xử ông về tội tham nhũng tại Kuala Lumpur cuối tháng 7 vừa qua. Ảnh Fazry Ismail/EPA, via Shutterstock

Khor Yu Leng, một nhà kinh tế chính trị của Malaysia, người đã nghiên cứu đầu tư của Trung Quốc vào khu vực Đông Nam Á, cho biết : "Người Trung Quốc hẳn đã suy nghĩ", Chúng ta có thể chọn mọi thứ với giá rẻ ở đây ". "Họ đã có đủ vốn kiên nhẫn để chơi trò chơi dài, thu hút và chờ đợi các chính quyền địa phương vay quá khả năng trả nợ, khiến cho các chủ quyền, đất đai và tất cả vốn cổ phần đều thuộc về Trung Quốc".

Trong chuyến đi ở Bắc Kinh, ông Mahathir cho biết ông đã tạm dừng hợp đồng cho Công ty Xây dựng Truyền thông Trung Quốc, xây dựng Liên kết Đường sắt phía Đông, được cho là có giá khoảng 20 tỷ đô la, cùng với một thỏa thuận trị giá 2,5 tỷ đô la của một công ty năng lượng Trung Quốc để xây dựng đường ống dẫn khí đốt. Trước đó ông đã đình chỉ các dự án, khiến nhiều người tin rằng ông muốn thương lượng lại các điều khoản trong chuyến đi Trung Quốc. Thay vào đó, ông đã thông báo chấm dứt các giao dịch nầy.

Công trình xây dựng cảng nước sâu ở Kuantan. Ảnh Lauren DeCicca / The New York Times

"Đó là tất cả về việc vay quá nhiều tiền, mà chúng tôi không có khả năng và không thể trả được vì chúng tôi không cần những dự án này ở Malaysia", ông Mahathir nói.

Một báo cáo Lầu Năm Góc của Hoa Kỳ được phát hành tuần trước cho biết "Sáng kiến Vành đai và Đường bộ - Belt and Road Initiatives - BRI" trong chủ định là nhằm phát triển mối quan hệ kinh tế lệ thuộc của các nước khác vào Trung Quốc, định hướng lợi ích của các nước nầy để phù hợp với Trung Quốc, và ngăn chặn sự đối đầu hoặc chỉ trích về cách tiếp cận của Trung Quốc đối với các vấn đề nhạy cảm, như là vi phạm nhân quyền, đàn áp những người bất đồng chính kiến".

"Các nước tham gia BRI có thể phát triển sự phụ thuộc kinh tế vào vốn của Trung Quốc, mà Trung Quốc có thể tận dụng cách cho vay để đạt lợi ích cho không bất cứ ai ngoài Trung Quốc", báo cáo cho biết.

Bộ trưởng tài chính mới của Malaysia, Lim Guan Eng, đã nêu lên ví dụ về Sri Lanka, nơi một cảng nước sâu được xây dựng bởi một công ty nhà nước Trung Quốc đã không thu hút được nhiều công việc kinh doanh. Nước Sri Lanka mắc nợ quá nhiều đã buộc phải giao cho Trung Quốc một hợp đồng thuê 99 năm trên cảng và nhiều vùng đất gần đó, khiến cho Bắc Kinh chiếm đoạt được một tiền đồn gần những đường vận chuyển hàng hải bận rộn nhất trong vùng.

"Chúng tôi không muốn một tình huống như Sri Lanka, nơi họ không thể trả tiền và người Trung Quốc đã kết thúc việc tiếp quản dự án", ông Lim nói

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với tờ The New York Times, ông Mahathir đã nói rõ về những gì ông nghĩ về chiến lược của Trung Quốc. "Họ biết rằng khi họ cho vay một khoản tiền lớn cho một đất nước nghèo, cuối cùng họ có thể phải thực hiện dự án cho chính họ", ông nói.

"Trung Quốc biết rất rõ rằng họ phải đối phó với các hiệp ước bất bình đẳng trong quá khứ thực dân phương Tây áp đặt lên Trung Quốc", ông Mahathir nói thêm, đề cập đến những nhượng bộ mà Trung Quốc phải đưa ra sau khi thất bại trong các cuộc chiến tranh thuốc phiện. "Vậy Trung Quốc nên thông cảm với chúng ta. Họ biết chúng ta không thể đủ khả năng để dính vào các món nợ và dự án lớn này".

Vị trí chiến lược

Malaysia từ lâu đã bị nhòm ngó bởi các cường quốc đi tìm thuộc đia, với tầm chiến lược, địa lý và chính trị quan trong hơn nhiều so với kích thước tương đối nhỏ của quốc gia nầy. Bồ Đào Nha, Hà Lan và Anh đã đổ xô đến đây, hăm hở kiểm soát một điểm tựa liên kết Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Trung Quốc là sức mạnh mới nhất với tham vọng thuộc địa hóa Malaysia, qua các dự án "hợp tác" xuyên qua BRI.

Kuantan, một thành phố Malaysia nép mình trên bờ biển Nam Trung Hoa (biển Đông theo tên Việt), chưa bao giờ là một địa điểm đặt được nhiều chú ý. Nhưng sau đó Trung Quốc bắt đầu bổ sung thêm lực lượng quân sự vào các khát vọng lãnh thổ của mình trên biển Đông, nơi mà 5 chính phủ khác, có cả Malaysia, có những tuyên bố cạnh tranh và tranh dành các đảo trên biển nầy.

Tài chính Trung Quốc bắt đầu đổ vào Kuantan cách đây 5 năm trước. Tập đoàn cảng quốc tế Vịnh Quảng Tây, một công ty nhà nước từ khu tự trị tối cao của Trung Quốc, đã giành được hợp đồng được chính phủ Malaysia hỗ trợ xây dựng một nhà máy nước sâu và khu công nghiệp. Gần đó là một ga xe lửa trên tuyến đường sắt East Coast Rail Link mà chủ yếu được tài trợ bởi Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc, một tổ chức chính phủ.

Dự án cải tạo cảng và xây khu công nghiệp Melaka Gateway bao gồm những bãi đá nhân tạo xây lấn trên biển. Ảnh Lauren DeCicca / The New York Times

Chủ trì sự ra mắt chính thức của Khu công nghiệp Kuantan Malaysia-Trung Quốc năm 2013, ông Najib đã đánh giá rằng dự án nhập khẩu nầy có tính cách toàn cầu.

"Trung Quốc và Malaysia vẫn gắn bó chặt chẽ vào thời điểm mà cán cân thương mại toàn cầu đang nghiêng về phía Châu Á", ông nói. "Về hợp tác kinh tế - và ngoại giao - Tôi tự hào nói rằng Malaysia đang đi tiên phong trong việc nầy".

Cư dân Kuantan, mặc dù, từ lâu đã lo lắng rằng thành phố có thể bị mắc kẹt với các dự án quá lớn từ Trung Quốc mà không chắc sẽ đem lại lợi ích cho cư dân.

"Chúng tôi hoan nghênh đầu tư và phát triển nước ngoài, nhưng chúng tôi đặt câu hỏi về mức giá khổng lồ mà chúng tôi sẽ phải trả", Fuziah Salleh, một nhà lập pháp Kuantan cho liên minh mới của Malaysia cho biết. "Ai là người hưởng lợi thực sự của tất cả tài chính này ? Người Malaysia hay người Trung Quốc ?"

"Tôi lo lắng rằng chủ quyền của chúng tôi đã bán đi", bà Fuziah nói.

Tuy nhiên, ông Mahathir là người có khả năng và kinh nghiệm để đối phó với các siêu cường trong việc bảo vệ quyền lợi của Malaysia. Ông là thủ tướng trước đây, từ năm 1981 đến năm 2003, và ông đã chống lại Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác vì những gì ông nói là một âm mưu ngăn chặn các quốc gia đang phát triển như Malaysia.

"Mahathir nghĩ rằng Trung Quốc là một lực lượng bá chủ có thể kiểm soát các nền kinh tế như Malaysia", Edmund Terence Gomez, một nhà kinh tế chính trị tại Đại học Malaya cho biết. "Ông ấy luôn lo lắng về lực lượng mạnh mẽ từ các cường quốc. Trước đó là Hoa Kỳ, giờ là Trung Quốc".

Chính quyền của ông Mahathir chỉ mới nắm quyền lực ít hơn 100 ngày. Trong thời gian đó, các nhà chức trách Malaysia cho biết, họ đã phát hiện ra rằng hàng tỷ đô la trong các hợp đồng với Trung Quốc bị thổi phồng để lấy tiền giải quyết các khoản nợ liên quan đến một quỹ đầu tư của nhà nước Malaysia, bao gồm các vụ tham nhũng và thất thu dẫn đến sự sụp đổ của ông Najib.

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã cáo buộc ông Najib và gia đình và bạn bè của ông cướp bóc hàng tỷ đô la từ quỹ đầu tư của nhà nước Malaysia, Malaysia Development Berhad (MDB). Khi quỹ bắt đầu bán tài sản, hai công ty lớn của Trung Quốc, Tổng công ty Điện hạt nhân Trung Quốc và Tổng công ty Cơ khí Đường sắt Trung Quốc, tiến vào giúp đỡ tài chính cho qủy nầy, làm cho dân Malaysia có ấn tượng rằng Bắc Kinh đang cố gắng để duy trì chính quyền "nợ nguốt đầu" của ông Najib khỏi sụp đổ.

Trong một cuộc phỏng vấn sau cuộc bầu cử, ông Mahathir chỉ vào một tờ giấy tờ trước mặt ông. Đó là một đề xuất từ một công ty xây dựng Malaysia mà ông cho biết có bằng chứng cho thấy dự án East Coast Rail Link xây chung với Trung Quốc có thể xây với phân nữa giá đầu tư nếu xây bởi một công ty Malaysia. Thậm chí với ít hơn một nửa trong số hợp đồng trị giá 13,4 tỷ đô la của Công ty Xây dựng Truyền thông Trung Quốc, một công ty được coi như là vững chắc với các hoạt động rộng lớn ở nước ngoài.

Đáng chú ý, quá trình đấu thầu cho hợp đồng đường sắt nầy là theo quá trình đấu thầu không có cạnh tranh, đấu thầu kín.

Mô hình dự án khu đô thị Forest City ở Johor Bahru, Malaysia. Ảnh : NYT

Ông Lim, Bộ trưởng Tài chính, nói với Quốc hội rằng Malaysia sẽ không thể trang trải chi phí hoạt động cho đường sắt East Coast Rail Link, và không thể trả nổi chi phí vốn vay từ Trung Quốc, mà ông ước tính gần 20 tỷ USD thay vì 13,4 tỷ USD. Cả công ty Trung Quốc lẫn đối tác của các công ty nầy ở Malaysia không đáp lại yêu cầu bình luận từ báo chí.

"Có vẻ như không phải tất cả số tiền đang được sử dụng để xây dựng tuyến đường sắt", ông Mahathir nói về thỏa thuận đường sắt East Coast Rail Link. "Khả năng là tiền đã bị đánh cắp".

Các nhà điều tra Malaysia đang xem xét liệu một cộng sự của con trai của ông Najib tên là Jho Low có thể đã môi giới thỏa thuận về đấu thầu của Trung Quốc trong dự án đường sắt để giảm bớt khoản nợ được tích lũy bởi công ty đầu tư chính phủ MDB, hoặc để tài trợ cho chiến dịch tái tranh cử của ông Najib. Bộ Tài chính Hoa Kỳ đang xem xét việc Jho Low, bây giờ là một nhà tài chính lưu vong, người đang bị truy nã, là nhân viên chính trong vụ bê bối ở MDB. Vào đêm trước chuyến đi của ông Mahathir tới Trung Quốc, các quan chức Bộ Tài chính Malaysia cho biết họ tin rằng ông Low đã trốn sang Trung Quốc.

Chính quyền mới của Malaysia, cũng đang duyệt xét thỏa thuận trị giá 2,5 tỷ USD cho một công ty con liên hệ đến Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc để xây dựng đường ống dẫn năng lượng ở Malaysia. Ông Lim cho biết ông đã phát hiện rằng chính phủ Malaysia đã chi hơn 2 tỷ đô la cho dự án. Đây là một điều bất ngờ. "Từ những gì chúng tôi hiểu", ông Lim nói, "0%, không một công việc xây dựng nào đã được bắt đầu".

Xây dựng cảng lớn

Trong khi vai trò của tiền Trung Quốc trong việc nâng bi chính quyền tham nhũng của ông Najib đã nhận được sự chú ý, một dự án lớn khác của Trung Quốc còn tạo ra nhiều câu hỏi về tham vọng trong trọng điểm địa hình và chính trị của Bắc Kinh.

Thành phố Malacca của Malaysia từng là trạm nối từ Châu Á đến Châu Âu trong việc giao thương và vận tải các loại gia vị và kho báu. Phần lớn thương mại trên biển của Châu Á - và hầu hết các nhập khẩu của Trung Quốc đều chảy qua đường eo biển Malacca.

Tuy nhiên, cảng Malacca đã bị bồi cạn bởi bùn cát nhiều thế kỷ trước và bây giờ là nơi nước đọng. Thay vào đó, Singapore gần đó, nằm ở cuối phía nam eo biển Malacca, được xếp hạng là trung tâm trung chuyển nhộn nhịp nhất thế giới.

Một dự án phát triển trị giá 10 tỷ USD - được hỗ trợ bởi PowerChina International, một công ty lớn của Trung Quốc, và hai nhà phát triển cảng Trung Quốc - được cho là sẽ thúc đẩy Malacca trở thành vị trí giá trị toàn cầu, như là một điểm dừng quan trọng trên tuyến thương mại hàng hải kéo dài từ Shanghai đến Rotterdam.

Kế hoạch cho dự án này, Melaka Gateway, bao gồm ba hòn đảo nhân tạo và một hòn đảo tự nhiên mở rộng, sẽ tổ chức một khu công nghiệp, bến du thuyền, công viên giải trí, trạm hải hành và trụ tàu, trung tâm tài chính và khách sạn bảy sao. Dự án sẽ bao gồm một cảng nước sâu mới, với cầu cảng đủ lớn để chứa một tàu sân bay. Nhà điều hành cảng đã được cho thuê đất với hợp đồng giá trị trong 99 năm, chứ không phải là khung thời gian 30 năm mà thường là thời gian trung bình của loại hợp đồng nầy.

Các đối tác địa phương của Trung Quốc Melaka Gateway là KAJ Development, một công ty Malaysia mà thành tích lớn là xây dựng một sở thú địa phương và một công viên cho chim ở.

Để giải thích cách một công ty ít được biết đến có thể làm việc với các công ty Trung Quốc để biến đổi một vị trí chiến lược như vậy, người dân địa phương đã nhận xét về mối quan hệ chặt chẽ giữa người đứng đầu KAJ Development và guồng máy lãnh đạo đảng của ông Najib. Công ty nầy đã không trả lời yêu cầu bình luận.

"Chúng tôi có rất nhiều câu hỏi về dự án nhưng không có câu trả lời", Sim Tong Him, cựu nhà lập pháp từ Malacca cho biết. "KAJ đã nhận được hợp đồng như thế nào ? Điều gì có thể xảy ra nếu phía Malaysia không thể trả tiền ? Người Trung Quốc rất bí mật về điều này. Việc giấu diếm và che đậy khiến chúng tôi cảm thấy rất nghi ngờ. "

Bộ trưởng mới của bang Malacca đã hứa hẹn một cuộc điều tra về tính khả thi của toàn bộ dự án, bao gồm việc bán đất trên một hòn đảo cho đa số là người Trung Quốc.

Sự cần thiết của dự án Melaka, ít nhất là cho người dân địa phương, chưa bao giờ được giả thích một cách rõ ràng. Làm sao để cảng Melaka cạnh tranh với cảng Singapore gần đó ? Chưa kể là Malaysia đã mở rộng các cảng khác, ngay cả khi nhiều cảng đang hoạt động.

"Chúng tôi rất quan tâm vì ngay từ đầu chúng tôi không cần thêm bất kỳ cảng nào", ông Mahathir nói về dự án Malacca.

"Chúng tôi không phải phụ thuộc vào người nước ngoài đến làm lao động trong các dự án ở Malaysia" ông nói thêm. "Khi họ xây dựng, họ sử dụng lao động nước ngoài, vật liệu nước ngoài. Chúng ta có được gì không ? Không".

Nhưng Bắc Kinh đã tài trợ cho việc xây dựng các cảng trên khắp Ấn Độ Dương, một chiến lược được gọi là chuỗi ngọc trai. Các chuyên gia quân sự đã nâng cao khả năng một ngày nào đó các cảng này có thể chào đón tàu chiến và tàu ngầm của Trung Quốc.

A residential tower project under construction at Forest City.CreditLauren DeCicca for The New York Times

"Bạn nhìn vào một bản đồ và bạn có thể thấy những nơi Trung Quốc đang âm mưu các cảng và đầu tư, từ Myanmar đến Pakistan đến Sri Lanka, về phía Djibouti", Liew Chin Tong, phó bộ trưởng quốc phòng Malaysia cho biết. "Điều gì quan trọng cho Trung Quốc ? Eo biển chiến lược Malacca".

Dưới thời ông Najib, Malaysia tiến hành các cuộc tập trận quân sự chung với Trung Quốc và cho phép tàu ngầm Trung Quốc thực hiện thăm viếng các cảng ở Malaysia. Ông Mahathir đã thay đổi các cách hợp tác quân sự với Bắc Kinh.

"Tôi nói công khai rằng chúng tôi không muốn thấy các tàu chiến ở eo biển Malacca hay Biển Đông", ông nói.

Thành phố của những giấc mơ

Ở thành phố Forest, một đô thị mới được xây dựng ở cuối bán đảo Malaysia, một hướng dẫn viên du lịch nói với các nhà đầu tư từ một thị trấn có nhiều mỏ than ở miền bắc Trung Quốc.

Thành phố Forest, ông nói bằng tiếng Quan Thoại, là một viên ngọc trên Biển Đông.

Hay nhất, ông nói, tất cả mọi thứ trong thành phố được thiết kế cho khách hàng Trung Quốc, từ cách bố trí của các căn hộ sang trọng cho đến các bảng chỉ dẫn bằng tiếng Quan Thoại.

Sự phát triển - Bốn hòn đảo nhân tạo bao gồm khoảng tám dặm vuông, hoặc đủ không gian cho khoảng 700 ngànngười - được thiết kế bởi Vườn Quốc Gia, một trong những nhà phát triển bất động sản Trung Quốc tư nhân lớn nhất, phối hợp với một tổ chức đầu tư có cổ đông lớn nhất là các ông vua lãnh đạo Hồi Giáo địa phương.

Trong bộ sưu tập bán hàng, một màn hình điện tử phát lên "vị trí chiến lược" của Forest City và đặt nó ở trung tâm của bản đồ của siêu dự án BRI của Bắc Kinh. "Chúng tôi đang thực hiện việc thay đổi bản đồ thế giới", bộ sưu tập phát biểu.

Hơn bất kỳ dự án nào khác, Forest City đã giúp thay đổi tình cảm địa phương đối với tiền mặt của Trung Quốc, trong bối cảnh nghi ngờ rằng Trung Quốc và cộng sự địa phương đã âm mưu định hình lại cân bằng dân tộc tinh tế của Malaysia.

"Đây không phải là đầu tư của Trung Quốc mà là một khu định cư", ông Mahathir nói trong chiến dịch tranh cử, sử dụng Forest City như một chiếc túi đấm thường xuyên.

Thành phố Forest không phải là một trò chơi chiến lược của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc để đóng các tàu chiến ở Malaysia. Nó cũng không được xem như một cách để Bắc Kinh tài trợ cho một nhà lãnh đạo tham nhũng. Thay vào đó, nó đại diện cho một cái gì đó thậm chí còn đáng báo động với người trung bình Malaysia - bốn hòn đảo nhân tạo mà người Trung Quốc có thể sống theo ý thích của họ và, trong quá trình này, giảm thiểu bản sắc dân tộc Malaysia.

Mặc dù phần lớn người Malaysia là người Hồi giáo, nhóm dân tộc lớn thứ hai của nước này là người Trung Quốc, tiếp theo là dân số Ấn Độ. Nhiều người Trung Quốc di cư đến Malaysia trong thời kỳ thuộc địa, và cảm giác rằng họ đã được ưu đãi bởi những người Anh.

Thủ tướng Mahathir khẳng định các chương trình hành động để tạo bình đẵng xã hội, bắt đầu ngay trong thời gian đầu của chính phủ ông, bao gồm đảm bảo rằng người Malaysia và người dân bản địa có được cơ hội cân bằng hoặc tốt hơn so với người Malaysia gốc Trung Hoa.

Trong bối cảnh đó, viễn cảnh của một làn sóng di cư mới của Trung Quốc, ngay cả khi chỉ có một số tạm cư để tránh lạnh từ Bắc Trung Hoa, là một vấn đề nhạy cảm về mặt chính trị ở Malaysia.

Nhưng nếu làn sóng đó thậm chí không hiện thực được thì sao ? Việc kiểm soát vốn ở Trung Quốc đã làm cho người Trung Quốc khó kiếm tiền hơn để mua bất động sản ở nước ngoài. Việc nầy tạo nên lo lắng cho nhân viên bán hàng nói tiếng Quan Thoại tại Forest City. Ai sẽ mua tất cả những căn hộ chung cư này, có giá cao hơn nhiều so với thị trường bất động sản địa phương, nếu không phải là người Trung Quốc ?

"Tất cả chúng ta đều muốn thành phố Forest thành công, bởi vì chúng ta không thể đủ khả năng để nó thất bại và trở thành một thành phố ma trống", Wong Shu Qi, một thành viên của Quốc hội cho Đảng Hành động Dân chủ, là một phần của liên minh với chính phủ mới.

"Thực tế là chúng ta hy vọng và mong muốn một nhượng bộ của Trung Quốc tại Malaysia", cô nói thêm. "Thật buồn làm sao ?"

Hannah Beech

Nguyên tác : ‘We Cannot Afford This’ : Malaysia Pushes Back Against China’s Vision, The New York Times, 20/08/2018

Kiều Phong dịch

Nguồn : VNTB, 26/08/2018