Chẳng hiểu tại sao và từ bao giờ người ta gọi xứ ấy là xứ Đông Lào. Có thể họ buồn vì là công dân cái xứ mà muốn đi chơi đâu cũng thót cả tim vì không biết người ta có cho visa nhập cảnh không ? Hay họ ngán vì ra sân bay có visa nhập cảnh rồi nhưng mấy anh công an hứng lên là bảo ‘cô thuộc diện chưa được xuất cảnh’ mà chẳng có cơ sở pháp luật nào để đưa ra cái lệnh cấm đó ?
Có thể họ thấy cái xứ ấy giờ còn chẳng bằng xứ Lào nên chỉ đáng gọi thế thôi ? Hoặc là họ xót xa vì vừa mở miệng nói mấy câu cho sướng miệng đã phải bỏ con ở nhà đi bóc lịch 10 năm ?
Hộ chiếu xứ... 'Đông Lào'.
Còn nhiều lý do khác có thể lắm. Có thể họ chán đi đâu cũng phải phong bì kể cả đi đẻ phòng trường hợp mấy bà đỡ đổi ca mà không kịp phong bì ngay cho bà mới thì họ tiêm cho đau có mà muốn chết. Có thể họ đợi mãi không đến ngày đỡ phải cày cuốc kiếm tiền tỷ để cho con dù học. Có thể họ thấy nhục nhã vì phải đi ở đợ tận đẩu tận đâu vì ở xứ Đông Lào chẳng đủ cơ hội cho họ. Có thể họ nhục như con trùng trục vì xấu hổ khi người xứ ấy giờ rủ nhau ra nước ngoài ăn cắp từ cái quần lót. Có thể họ sợ có ngày bị bắt vào đồn công an là họ lại tự gí tay vào ổ điện tự tử.
Những cái có thể đấy khiến nhiều người hân hoan khi một vị tứ trụ xứ Đông Lào đột tử. Dưới thời vị ấy là thủ lĩnh công an, các tiểu yêu dưới trướng tham nhũng cả triệu đô, bảo kê cho các đường dây đánh bạc công nghệ cao, dùng sao và vạch để cướp đất của dân, ghét ai là tống vào tù, thích lên thì cho dân vào đồn tự tử. Chắc nhờ thế mà vị ấy vào hàng tứ trụ.
Dĩ nhiên không phải ai cũng cười khi người ấy chết. Có người bảo nghĩa tử là nghĩa tận. ‘Tức là sao ?’ – người khác đặt câu hỏi. ‘Thế Hitler chết cũng phải đau buồn và ngả mũ à’ – người ta lại tự trả lời. Có người đăng lại chuyện Stalin chết ra sao. Nhưng đấy là những người giết cả chục triệu người. Dân xứ Đông Lào đâu có quá đông mà giết được mấy chục triệu. Vài triệu người đã chết trong cuộc chiến giữa những người nói cùng thứ tiếng trong đó hàng trăm ngàn người cho tới giờ vẫn chưa biết xác ở đâu. Hàng trăm ngàn người khác chết trên biển khi rời xứ Đông Lào đi tìm tự do. Hàng trăm ngàn người khác nữa suýt chết vì đi từ trại cải tạo này tới trại cải tạo khác. Một người bảo ‘máu chúng tôi rỏ xuống chân, thấm xuống đất’ mà thế giới đâu có biết.
Thế giới họ đâu cần biết. Họ chỉ cần thấy phong cảnh Đông Lào đẹp, phụ nữ Đông Lào xinh, người Đông Lào thấy Tây vẫn quý hơn người xứ họ, đồ ăn Đông Lào ngon… là họ lên mạng cho Đông Lào năm sao. Lãnh đạo xứ ấy cũng chỉ dám roi vọt với dân họ chứ với công dân nước ngoài họ tử tế và cung kính lắm. Người nước ngoài nói xấu lãnh đạo xứ Đông Lào đầy ra. Nhưng có ai ở tù 10 năm đâu.
Tôi cũng vẫn còn hộ chiếu Đông Lào nhưng mười mấy năm nay không dùng. Hộ chiếu tư bản giãy chết đi cả trăm nước không phải xin visa, kể cả khi về lại Đông Lào. Hồi cách đây đúng 20 năm tôi từ Hoa Kỳ về Đông Lào nhưng rẽ qua Hong Kong. Thấy hộ chiếu xanh lá cây họ soi ghê lắm. Rồi ngồi chờ. Họ ngắm đi ngắm lại hộ chiếu. Rồi họ gọi sếp của họ ra ngắm. Sau đó đến màn chất vấn khách du lịch. Lạy hồn cuối cùng cũng được cho vào. Thót hết cả tim với cả gan.
Nhưng mà tôi biết tôi vẫn còn yêu xứ Đông Lào lắm. Không yêu tôi chẳng mất công viết về xứ ấy làm gì. Đời là mấy tí. Tôi cũng buồn khi người xứ Đông Lào coi nhau như kẻ thù. Tôi cũng biết họ coi chính tôi như kẻ thù vì không chịu viết như báo Cán Bộ, à quên báo Nhân Dân. Thật chẳng hiểu họ lấy tiền của Nhân Dân, mà nghe nói lấy nhiều lắm đấy, để in cái báo chủ yếu cho cán bộ đọc làm gì. Hồi tôi còn ở Đông Lào người ta kể phóng viên báo Nhân Dân về một làng nọ và được một lão nông khen ‘báo chú mày lão thích lắm đấy’. Phóng viên phổng mũi lắm. Lão nông rít xong một hơi thuốc bảo tiếp ‘báo in giấy dày, quấn hút thuốc thích lắm’.
Thế là một ủy viên Bộ Chính trị xứ ấy vừa nằm xuống. Một ủy viên khác đã vào tù. Một người nữa cũng đang ốm nặng chẳng làm được việc nữa. Ông đốt lò đã bảy mươi mấy mùa xuân. Xứ Đông Lào đa số dân trẻ mà sao bầu đâu ra lãnh đạo già yếu và hư đốn thế. À mà họ có bầu đâu. Tôi biết dân chủ còn lâu mới đến với xứ Đông Lào. Dân nước tôi chỉ giỏi rủ nhau xuống đường uống bia hay khi phê với đội tuyển bóng đá thôi. Còn xuống đường vì những thứ xa xỉ như dân chủ và tự do ngôn luận mà làm gì. Hãy chứng minh là tôi sai đi nhé. Xin chia buồn với xứ Đông Lào.
Nguyễn Hùng
Nguồn : VOA, 24/09/2018