Thông Luận

Đặc sứ Mỹ trong liên minh chống IS từ chức để phản đối quyết định về Syria (VOA, 23/12/2018)

Brett McGurk, đặc sứ Hoa Kỳ trong liên minh quốc tế chống Nhà nước Hồi giáo, đã từ chức để phản đối quyết định của Tổng thống Trump rút quân khỏi Syria, truyền thông Mỹ loan tin.

Ông Brett McGurk được nói là có bất đồng mạnh mẽ với quyết định chóng vánh của Tổng thống Donald Trump rút 2.000 binh sĩ Mỹ khỏi Syria.

Quyết định từ chức của ông được xác nhận bởi một quan chức Bộ Ngoại giao nắm rõ sự việc, báo The Washington Post cho biết. Sự việc diễn ra ngay sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis loan báo từ chức trong tuần này vì những khác biệt về chính sách đối ngoại của Nhà Trắng, nổi bật là ở Syria.

Ông McGurk được nói là đã có kế hoạch rời vị trí này vào tháng 2 năm 2019, nhưng đài CBS News dẫn các nguồn tin của họ cho biết ông đã thông báo với Ngoại trưởng Mike Pompeo rằng ông sẽ tăng tốc rời chức vì bất đồng mạnh mẽ với quyết định chóng vánh của ông Trump rút 2.000 binh sĩ Mỹ khỏi Syria mà trên thực tế bỏ mặc các đồng minh của Mỹ trong khu vực.

Ông McGurk đệ đơn từ chức vào ngày thứ Sáu, theo CBS. Quyết định ra đi của ông sẽ có hiệu lực từ ngày 31 tháng 12, tờ Post cho biết.

Trước đó trong tháng này, ông McGurk nói rằng Nhà nước Hồi giáo chưa hề bị đánh bại hoàn toàn dù nhóm này đã mất nhiều lãnh thổ.

"Không người nào ứng phó với các vấn đề này hàng ngày tỏ ra tự mãn. Không ai tuyên bố sứ mệnh đã hoàn tất", ông McGurk phát biểu tại một cuộc họp báo ở Bộ Ngoại giao. "Đánh bại về mặt lãnh thổ là một giai đoạn trong một chiến dịch lâu dài hơn nhiều".

Ông Trump trước đó tuyên bố Mỹ đã đánh bại Nhà nước Hồi giáo ở Syria và đã đến lúc đưa binh sĩ về nước.

Ông McGurk đã dẫn đầu các nỗ lực của Mỹ chống lại ảnh hưởng của Nhà nước Hồi giáo trên các chiến trường Syria, Iraq, Afghanistan và những nơi khác kể từ năm 2015. Ông là một trong số ít những người được Tổng thống Barack Obama bổ nhiệm được đội ngũ của ông Trump yêu cầu ở lại vị trí của mình. Trước đó, ông đã phục vụ trong chính quyền Bush.

*******************

Mỹ rút khỏi Syria, Thổ Nhĩ Kỳ lên tuyến đầu chống "khủng bố" (RFI, 22/12/2018)

Một ngày sau khi tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo rút hết quân khỏi Syria, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ mới lên tiếng phản ứng. Ngày 21/12/2018, ông Erdogan hứa Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục truy đuổi "hai mối đe dọa khủng bố" : lực lượng dân quân Kurdistan, luôn bị Thổ Nhĩ Kỳ liệt vào danh sách khủng bố, và những thành viên thánh chiến cuối cùng của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo.

Tổng thống Recep Tayyip Erdogan hôm 21/12/2018 hứa Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục truy đuổi "hai mối đe dọa khủng bố" Reuters/Umit Bektas

Từ Istanbul, thông tín viên Alexandre Billette cho biết thêm :

"Đích thân tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ phát biểu hôm thứ Sáu (21/12) : "Nếu quyết định rút hết quân Mỹ khỏi Syria được áp dụng, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ xóa sổ quân thánh chiến của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo cũng như lực lượng bảo vệ Nhân Dân Kurdistan (YPG)".

Theo tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, mọi chuyện đã diễn ra đúng như những gì được thống nhất trong cuộc điện đàm với tổng thống Mỹ ngày 14/12. Sau khi hội đàm với đồng nhiệm Mỹ, ông Erdogan có lẽ đã chấp nhận tạm lùi chiến dịch quân sự của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, lúc đó sắp được tiến hành, nhắm vào lực lượng người Kurdistan ở phía Đông dòng sông Euphrate và để Washington có thời gian rút hết quân nhân Mỹ.

Tóm lại, sau thông báo của Donald Trump, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tự cho là chủ luật chơi. Theo ông Erdogan, từ giờ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thảo chiến lược để loại bỏ những khu vực cuối cùng vẫn do thánh chiến Hồi Giáo kiểm soát. Thậm chí, ông Erdogan còn gây sức ép với Hoa Kỳ : Ông muốn hoãn cuộc tấn công nhắm vào vào lực lượng dân quân Kurdistan nhưng quyết định tạm hoãn này không phải là vô hạn".

Thu Hằng

*****************

Mattis ra đi, đồng minh Mỹ ở Châu Á-Thái Bình Dương mất người bạn tin cậy ở Washington (VOA, 22/12/2018)

Quyết định từ chức đột ngột của Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ Jim Mattis đã gây quan ngại sâu xa nơi các đồng minh của Mỹ tại Châu Á-Thái Bình Dương.

Tư liệu : Bộ trưởng quốc phòng Jim Mattis tại hội nghị các Bộ trưởng quốc phòng ASEAN tại Thượng đỉnh An ninh ở Châu Á, ngày 4/6/2017. (DOD photo by Navy Petty Officer 2nd Class Dominique A. Pineiro)

Hãng tin Reuters dẫn lời các quan chức khu vực và các nhà phân tích nhận định hôm 21/12 rằng những đồng minh của Mỹ vẫn xem tướng hồi hưu Jim Mattis là người đã xây dựng được niềm tin, và có công kiềm hãm khuynh hướng bốc đồng, tự cô lập hóa của chính quyền Mỹ hiện tại.

Khu vực Á Châu-Thái Bình Dương - bao gồm các đồng minh kiên cường của Hoa Kỳ như Nhật Bản, Hàn Quốc và Úc – là những vùng có nhiều biến động và là địa điểm của một số điểm nóng nhất trên thế giới, trong bối cảnh căng thẳng tăng cao trên bán đảo Triều Tiên, và các động thái của Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông gây ra nhiều xích mích.

Ông Mattis là người vẫn hậu thuẫn các quan hệ với những đồng minh truyền thống của Mỹ. Ông từ chức vì có quan điểm bất hòa với Tổng thống Donald Trump về các chính sách đối ngoại, kể cả các quyết định bất ngờ trong tuần này đòi rút quân ra khỏi Syria, và bắt đầu lên kế hoạch rút quân ở Afghanistan.

Trao đổi với tờ báo The Australian, Thượng nghị sĩ Jim Molan của Úc nhận định : "Nói chung, Bộ trưởng Quốc Phòng Jim Mattis được coi là một trong những nhân vật có uy tín, là "người lớn" trong chính quyền Tổng thống Trump".

Thượng nghị sĩ Molan nói sự ra đi của ông Mattis rất đáng lo ngại bởi vì đây lại là "thêm một yếu tố bất định khác nữa trong việc làm quyết định của Hoa Kỳ".

Giới phân tích cho rằng ông Mattis là một người hay mạnh mẽ chỉ trích sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc trên Biển Đông, tuy nhiên ông đã nỗ lực làm việc để đảm bảo căng thẳng không sôi sục quá mức.

Reuters dẫn lời nhà phân tích Euan Graham, Giám đốc ban Á Châu của Đại học La Trobe, Úc Châu, nhận định : "Tướng Mattis bảo đảm sự liên tục trong các chính sách của chính phủ Mỹ, ông được tin tưởng là nhân vật có thể tin cậy để kiềm hãm những hành vi bốc đồng của ông Trump, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ là người có khuynh hướng cô lập hóa, và rõ ràng hoài nghi các cam kết của Mỹ với các đồng minh truyền thống".

Vẫn theo Reuters, sự ra đi của Mattis sẽ khiến Úc mất đi một đồng minh quan trọng trong chính quyền Trump, giữa lúc nước Úc không có một đại sứ Hoa Kỳ từ năm 2016 tới bây giờ.

******************

Vụ Mattis từ chức gây lo ngại cho các đồng minh của Mỹ ở Châu Á (RFI, 21/12/2018)

Vụ bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Jim Mattis bất ngờ thông báo từ chức đang gây lo ngại cho các đồng minh của Hoa Kỳ ở Châu Á, bởi vì cho tới nay, đối với các quốc gia này, trong chính quyền Donald Trump, tướng về hưu Mattis là một nhân tố giúp duy trì tính ổn định, tạo sự tin tưởng, cũng như giúp hạn chế bớt những quyết định bốc đồng của một vị tổng thống tính khí thất thường. Đó là nhận định chung của các quan chức trong khu vực và giới phân tích.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis, trong cuộc họp báo tại Oslo, Na Uy, ngày 14/07/2018. Reuters

Châu Á là khu vực hiện Hoa Kỳ có những đồng minh rất thân cận như Hàn Quốc, Nhật Bản và Úc, và cũng là khu vực tập trung một số điểm nóng nhất trên thế giới, đặc biệt là bán đảo Triều Tiên và Biển Đông. Đây là một vùng rất cần có sự can dự lâu dài và ổn định của Hoa Kỳ để ngăn chặn nguy cơ bùng nổ xung đột.

Cho tới nay, bộ trưởng Quốc Phòng Mattis vẫn là người chỉ trích mạnh mẽ việc Trung Quốc tăng cường sự hiện diện ở Biển Đông, đồng thời ông cũng nỗ lực giúp làm giảm căng thẳng ở vùng biển đang có tranh chấp này.

Trên nhật báo The Australian, thượng nghị sĩ Úc Jim Molan khẳng định tướng Mattis vẫn được xem là một trong những người "trưởng thành" - (chín chắn), nếu không muốn nói là người "trưởng thành" cuối cùng trong chính quyền Trump. Theo vị thượng nghị sĩ này, việc ông Mattis ra đi rất đáng lo ngại, vì nó làm tăng thêm một yếu tố bất ổn vào các quyết định tương lai của Mỹ trong các hồ sơ địa chính trị. Đặc biệt, đối với Canberra, tướng Mattis là một đồng minh chủ chốt trong chính quyền Trump. Một nguồn tin ngoại giao tại Mỹ xác nhận với Reuters : "Ông Mattis vẫn thường lắng nghe ý kiến của Úc".

Còn theo nhận định của ông Adam Mount, một nhà phân tích quốc phòng thuộc Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, được hãng tin Reuters trích dẫn, trước một nước Bắc Triều Tiên không từ bỏ tham vọng hạt nhân, trước một nước Trung Quốc ngày càng hung hăng, những nỗ lực của bộ trưởng Mattis đã giúp duy trì liên minh giữa Hoa Kỳ với các nước đồng minh Châu Á. Nhưng ông Adam Mount nhấn mạnh, còn nhiều vấn đề lớn cần được giải quyết để cho liên minh này thật sự vững mạnh.

Trong khi đó, hãng tin Bloomberg lưu ý, ngoài những quyết định đã được loan báo như triệt thoái toàn bộ quân khỏi Syria, rút một phần lực lượng khỏi Afghanistan, thì việc bộ trưởng Mattis từ chức có thể sẽ ảnh hưởng đến chính sách của chính quyền Trump về Bắc Triều Tiên, vào lúc mà Kim Jong Un đang tìm cách làm rạn nứt liên minh Mỹ-Hàn, thông qua việc làm hòa với Donald Trump. Bản thân tổng thống Trump cũng đã góp phần làm suy yếu liên minh Washington - Seoul, khi ông đơn phương quyết định tạm ngưng các cuộc tập trận chung hàng năm giữa hai nước.

Cho tới nay, trong khi bộ trưởng Mattis ủng hộ hết mình liên minh Mỹ-Hàn, thì tổng thống Trump thường xuyên đặt lại vấn đề về sự cần thiết phải duy trì 28 ngàn quân ở Hàn Quốc và đòi Seoul phải trả thêm tiền để Hoa Kỳ bảo vệ an ninh. Hiện giờ, hai nước vẫn chưa đạt được thỏa thuận về việc chia sẻ chi phí duy trì lực lượng Mỹ ở Hàn Quốc. Theo dự báo của giáo sư Daniel Pinkston, Đại học Troy, Seoul, được Bloomberg trích dẫn, nếu trong cuộc đàm phán với Hàn Quốc, tổng thống Trump không thấy đạt được kết quả như mong muốn và nếu trong thời gian tới, ông gặp thêm khó khăn trong nước, thì không loại trừ khả năng là chủ nhân Nhà Trắng sẽ ra lệnh rút lực lượng Mỹ khỏi miền nam Triều Tiên.

Cũng theo nhận định của hãng tin Bloomberg, việc tổng thống Trump bất ngờ quyết định rút quân khỏi Syria mà không tham khảo ý kiến các cố vấn an ninh quốc gia sẽ càng khiến cho Bình Nhưỡng chỉ muốn nói chuyện trực tiếp với Trump, chứ không thông qua ai khác trong chính quyền Mỹ, nhất là kể từ nay không còn ai dám can ngăn tổng thống Mỹ.

Thanh Phương

*********************

Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ bất ngờ thông báo từ chức (RFI, 21/12/2018)

Hôm 20/12/2018, bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Jim Mattis đã bất ngờ thông báo từ chức, do bất đồng với tổng thống Donald Trump về chiến lược mới của Nhà Trắng, cụ thể là quyết định rút toàn bộ quân Mỹ khỏi Syria và chuẩn bị rút một phần lực lượng khỏi Afghanistan.

Hôm 20/12/2018, bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Jim Mattis đã bất ngờ thông báo từ chức. Reuters/Joshua Roberts

Trên mạng Twitter, tổng thống Trump không dùng chữ "từ chức" mà chỉ thông báo là bộ trưởng Quốc Phòng Mattis sẽ rời khỏi chức vụ này vào cuối tháng 02/2019 và ông sẽ sớm bổ nhiệm một người thay thế.

Theo nhận định của hãng tin AFP, vụ từ chức của tướng Mattis, một nhân vật rất được nể trọng trên trường quốc tế, là một vố rất đau đối với tổng thống Hoa Kỳ, đang ngày càng bị cô lập.

Từ Wahsington, thông tín viên Anne Corpet tường trình :

"Mặc dù tổng thống Trump khẳng định là tướng Mattis nghỉ hưu, nhưng rõ ràng đây là một vụ từ chức do có những bất đồng sâu sắc. Lá thư của bộ trưởng Quốc Phòng gởi chủ nhân Nhà Trắng đã nói rất rõ điều đó.

Ông Jim Mattis viết : Quan điểm trước sau như một của tôi là phải đối xử các đồng minh với sự tôn trọng và phải rất tỉnh táo với thế lực xấu xa và các đối thủ chiến lược. Ông viết thêm : Bởi vì ngài có quyền chọn một bộ trưởng Quốc Phòng theo lập trường của ngài, nên tôi nghĩ rằng tốt hơn hết là tôi từ chức. Nói chung, ông không thể nào chấp nhận việc rút quân khỏi Syria.

Một trong những người đầu tiên có phản ứng về vụ từ chức của bộ trưởng Mattis là thượng nghị sĩ Cộng Hòa thân cận với tổng thống Trum, Lindsey Graham, một nhân vật cũng chống lại việc triệt thoái khỏi Syria.

Ông Graham viết : Tướng Mattis là một người vừa thông minh, vừa trong sạch, từ hàng mấy thập niên qua vẫn nỗ lực hết mình trong cuộc chiến chống Hồi giáo và đã đóng góp những ý kiến rất sáng suốt và hợp đạo lý cho tổng thống.

Nhưng rõ ràng là Donald Trump không thèm nghe vị bộ trưởng Quốc Phòng của ông nữa. Ông Jim Mattis hôm qua đã đến Nhà Trắng để cố gắng thuyết phục tổng thống duy trì lực lượng ở Syria, nhưng đã không thành công".

Thanh Phương

**********************

Mỹ sẽ rút một số lượng lớn quân khỏi Afghanistan (RFI, 21/12/2018)

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 20/12/2018 đã quyết định giảm một phần lớn quân nhân Mỹ tại Afghanistan, vào cùng ngày ra thông báo rút hết quân khỏi Syria.

Ngày 20/12/2018, tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định rút một phần lớn quân nhân Mỹ hiện có mặt tại Afghanistan. Reuters

Ngay lập tức, ngày 21/12, phủ tổng thống Afghanistan đã trấn an rằng quyết định trên "sẽ không tác động đến an ninh" của đất nước vì quân đội đã nắm quyền kiểm soát hoàn toàn từ bốn năm nay.

Phát biểu với AFP ngày 20/12, một quan chức ngoại giao Mỹ ẩn danh khẳng định "quyết định đã được đưa ra" và "sẽ có một đợt rút quân quan trọng", cụ thể là khoảng vài nghìn quân nhân Mỹ, theo phát ngôn viên phủ tổng thống Afghanistan, Haroon Chakhansuri.

Quyết định bất ngờ của tổng thống Trump được đưa ra trong bối cảnh các quan chức Mỹ và phe Taliban Afghanistan vừa tiến hành các cuộc đàm phán hòa giải, tại Abou Dhabi trong tuần này và Washington cố đạt được một thỏa thuận hòa bình với phe Taliban trước kỳ bầu cử tổng thống Afghanistan vào tháng 04/2019.

Theo hai nhật báo Wall Street Journal và New York Times, khoảng 7.000 trên tổng số 14.000 quân nhân Mỹ nằm trong kế hoạch rút quân. Tại Afghanistan, lực lượng Mỹ có hai nhiệm vụ tách biệt : hỗ trợ quân đội Afghanistan trong khuôn khổ NATO và tiến hành các chiến dịch riêng lẻ chống khủng bố thánh chiến.

Theo AFP, hai quyết định rút quân khỏi Syria và Afghanistan của tổng thống Donald Trump có thể dẫn đến nhiều hệ quả địa-chính trị quan trọng tại các khu vực liên quan.

Về hồ sơ Afghanistan, nhiều chuyên gia cho rằng quyết định của Mỹ mang lại cho phe Taliban một thắng lợi chiến thuật mà không cần phải có một nhượng bộ nào.

Thu Hằng

********************

Donald Trump tự ý quyết định rút quân Mỹ khỏi Syria (RFI, 20/12/2018)

Tuyên bố chiến thắng Daesh tại Syria, tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh triệt thoái toàn bộ 2000 quân đang bố trí ở miền bắc Syria. Đây không phải là lần đầu tiên lãnh đạo hành pháp Mỹ thông báo ý định rút quân. Nhưng quyết định loan trên "tweet" hôm thứ Tư 19/12/2018 gây sửng sốt và chống đối ngay trong phe của tổng thống.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh tại Nhà Trắng ngày 18/12/2018. Reuters/Jim Young

Từ Washington, thông tín viên Grégoire Pourtier tường thuật :

"Chắc chắn Donald Trump đã làm cho giới thân cận chưng hửng. Bởi vì trong những ngày gần đây, nhiều quan chức Mỹ còn nói là lực lượng Mỹ sẽ tiếp tục hiện diện ở miền bắc Syria trong một thời gian nữa. Thứ nhất, tổ chức Nhà nước Hồi giáo Daesh có thể trỗi dậy bất cứ lúc nào và quan trọng hơn nữa là vấn đề chính trị tại Syria chưa giải quyết xong. Thế mà, toàn khu vực có ổn định hay không, điều đó tùy thuộc vào tình hình Syria.

Sự thực là dường như Donald Trump lấy quyết định một mình và gần như không thông báo một ai trong giới thân cận. Ngày thứ Tư, vẫn chưa có một thông tin nào liên quan đến phương thức tổ chức và lịch trình triệt thoái. Cũng không tìm ra một viên chức nào lên tiếng biện minh cho quyết định của Donald Trump. Trái lại, ngay trong đảng Cộng Hòa, nhiều nghị sĩ không giấu thái độ bất bình. Một người còn lên án gay gắt : "Đây là một quyết định chiến lược ngu ngốc nhất lịch sử".

Giới phân tích không quên nhắc lại sai lầm của tổng thống Obama khi quyết định rút quân khỏi Irak, mở đường cho Daesh tấn công. Quyết định của tổng thống Donald Trump sẽ tạo thuận lợi cho Iran, kẻ thù của Mỹ, cũng như giúp cho Nga phát huy ảnh hưởng tại Trung Đông.

Ngược lại, người Kurdistan, đồng minh của Mỹ trong cuộc chiến chống Daesh, có nguy cơ phải phó mặc số phận cho Thổ Nhĩ Kỳ. Bởi một sự ngẫu nhiên, hôm qua cũng là ngày Washington thông báo đạt được một hợp đồng khổng lồ bán vũ khí cho Ankara".

Phản ứng quốc tế : Đồng minh lo ngại, Moskva hài lòng

Theo bản tin Reuters ngày 20/12/2018, một viên chức Mỹ giấu tên cho rằng toàn bộ 2000 quân sẽ rút đi, sau khi chiến dịch chống Daesh kết thúc, có thể kéo dài từ 60 đến 100 ngày.

Quyết định của tổng thống Mỹ được Moskva khen ngợi ngay lập tức là sẽ tạo điều kiện cho một giải pháp chính trị tại Syria.

Trái lại, Israel, đồng minh của Mỹ trong khu vực rất lo âu. Thủ tướng Netanyahu tuyên bố ngắn gọn : Israel sẽ tự lo bảo vệ an ninh cho chính mình.

Anh Quốc, qua tuyên bố của bộ trưởng Quốc Phòng Tobias Ellwood, cho là Donald Trump đã sai lầm khi nói Daesh chiến bại : Daesh đã biến thành những dạng cực đoan khác.

Pháp sẽ tiếp tục can thiệp quân sự vào Syria. Theo bộ trưởng bộ Quân Lực Florence Parly, Daesh chưa bị tiêu diệt, mầm mống vẫn còn. Phát ngôn viên quân đội Pháp Patrick Steiger cho biết thêm : chiến dịch chống Daesh vẫn tiếp diễn, quyết định của tổng thống Mỹ không làm thay đổi gì.

Tú Anh

Thăm Việt Nam, James Mattis tố giác thái độ "cá lớn nuốt cá bé" của Trung Quốc (RFI, 16/10/2018)

Hoa Kỳ rất lo ngại vì Trung Quốc gia tăng biểu dương sức mạnh quân sự tại Châu Á và thực hiện một chính sách kinh tế "cá lớn nuốt cá bé" đối với các nước láng giềng nhỏ yếu hơn.

Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ James Mattis lúc đến Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 16/10/2018. Reuters/Phil Stewart

Trên đây là tuyên bố của bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ James Mattis với phóng viên quốc tế trên chuyến bay đưa ông đến Hà Nội thăm viếng hai ngày 16 và 17 tháng 10 năm 2018.

Theo AFP, bình luận về vòng du hành "ngoại giao" ở hai nước Đông Nam Á, Việt Nam và Singapore, bộ trưởng James Mattis cho biết Hoa Kỳ "không tìm cách cản trở" Trung Quốc , đối thủ của Washington tại Thái Bình Dương bởi vì "không có giải pháp nào hay hơn". Ông James Mattis giải thích : Mỹ và Trung Quốc là "hai đại cường quân sự và kinh tế có khi dẫm chân lên nhau, do vậy, cả hai sẽ phải tìm một phương cách hữu hiệu để quản lý mối quan hệ song phương".

Theo AFP, khi đề cập đến những bất đồng trong quan hệ Mỹ-Trung , chủ nhân Lầu Năm Góc có dụng ý tố cáo Bắc Kinh lấn áp các nước Đông Nam Á "ỷ mạnh hiếp yếu" trang giành chủ quyền ở Biển Đông : Hoa Kỳ vô cùng quan ngại trước tình trạng nhiều khu vực tại Biển Đông tiếp tục bị quân sự hóa. Chưa hết, trong lãnh vực kinh tế, Trung Quốc cư xử với các nước nhỏ như một con thú săn mồi, dùng chính sách tín dụng dễ dãi để làm các quốc gia nghèo vì thiếu nợ ngập đầu phải nhượng phần nào chủ quyền cho Bắc Kinh. Cụ thể là trường hợp Sri Lanka, vì không đủ khả năng trả nợ 1,4 tỷ đôla cho Trung Quốc, phải nhượng cho Bắc Kinh quyền quản lý hải cảng nước sâu trong 99 năm.

Chuyến viếng thăm của bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ tại Hà Nội diễn ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Trung căng thẳng trong mọi lĩnh vực từ quân sự, thương mại cho đến chính trị. Bắc Kinh bị tố cáo "can thiệp vào bầu cử Mỹ, triệt hạ tổng thống Donald Trump". Vì những căng thẳng này mà chuyến viếng thăm Trung Quốc của chủ nhân Lầu Năm Góc, dự kiến vào cuối tháng 10, bị hủy bỏ.

Tú Anh

********************

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ ghé Sài Gòn trên đường đến Singapore (VOA, 15/10/2018)

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Jim Mattis hôm 15/10 lên đường sang thăm Việt Nam, trong một chuyến đi gây nhiều chú ý bởi lẽ đây là lần viếng thăm thứ nhì của ông Mattis trong vòng một năm, điều được giới bình luận Mỹ cho là khá hiếm hoi.

Tư liệu : Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James N. Mattis, gặp Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch tại Đối thoại Shangri-La ở Shangri-La, Singapore, ngày 1/6/2018. (VOA)

Cũng gây chú ý là điểm đến, Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố đông dân nhất nước và cũng là trung tâm kinh tế của Việt Nam. Dự kiến ông sẽ gặp Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch, và đến thăm sân bay Biên Hòa, một căn cứ không quân cũ của Mỹ trong thời chiến tranh Việt Nam.

Tường thuật về chuyến đi này, hãng tin AP lưu ý rằng chuyến thăm diễn ra giữa lúc ở Việt Nam đang trong thời kỳ chuyển tiếp lãnh đạo sau cái chết của Chủ tịch nước Trần Đại Quang.

Việc Bắc Kinh quân sự hóa tuyến hàng hải chiến lược trong khu vực và xây các đảo nhân tạo tại vùng biển đông trong vòng tranh chấp với nhiều nước láng giềng, trong đó có Việt Nam, có phần chắc sẽ là một trong các chủ đề chính tại buổi họp quy tụ các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN với các vị tương nhiệm từ Trung Quốc, Hoa Kỳ, Australia, và Nhật Bản.

Washington ngày càng lớn tiếng chỉ trích các hành động của Bắc Kinh, mà phía Mỹ cho là có tính cách gây hấn để xác quyết chủ quyền trên hầu hết diện tích Biển Đông, khiến cho cuộc tranh chấp chủ quyền lãnh hải tại đây trở thành chủ đề nóng của hội nghị, đặc biệt sau khi Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence mạnh mẽ đả kích hành động mà ông cho là hung hăng của Trung Quốc tiếp theo sau sự cố hôm 30/9 vừa rồi khi một tàu khu trục Trung Quốc cắt mũi tàu chiến Mỹ, khiến hai chiếc tàu suýt nữa đã va vào nhau. Các tấm ảnh đầy kịch tính do hải quân Mỹ công bố mới đây cho thấy chiếc tàu của hải quân Trung Quốc chỉ còn cách chiến hạm Mỹ USS Decatur có hơn 40m.

Ông Aaron Rabena, một nhà nghiên cứu thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Philippines, nhận định về lập trường của Mỹ tại hội nghị ADM sắp tới :

"Có lẽ chúng ta sẽ thấy Mỹ tái khẳng định sự hậu thuẫn dành cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, và một lần nữa công khai chỉ trích cách hành xử của Trung Quốc trên Biển Đông". Nhà nghiên cứu này tiên đoán rằng giữa lúc căng thẳng Mỹ-Trung tiếp tục leo thang, Asean sẽ chịu áp lực từ cả hai phía.

Nhà nghiên cứu Elena Collinson thuộc Viện nghiên cứu Quan hệ Úc-Trung của Đại học Kỹ thuật Sydney nói:

"Dự kiến sẽ có các cuộc tranh luận gây cấn về một số nội dung quan trọng tại hội nghị các Bộ trưởng Quốc phòng kỳ này. Bất cứ quyết định nào cũng sẽ phải tính tới các quan hệ giữa mỗi nước thành viên của Asean với không những Trung Quốc, mà còn với phương Tây".

Hội nghị này diễn ra sau khi Trung Quốc và Asean hồi tháng 8 đồng ý về dự thảo của một bộ Quy tắc Ứng xử trên biển, sau hơn 1 năm thuong thuyết, mặc dù các nhà phân tích cho rằng khó có thể đạt được một thỏa thuận cuối cùng trong thời gian tới.

Ông Bill Hayton, một chuyên gia về Biển Đông, và là một nhà nghiên cứu thuộc Viện Chatham House, một think-tank của Anh, nói :

"Điều quan trọng là phải nghĩ một bộ Quy tắc Ứng xử trên biển là một hành trình, hơn là một điểm đến".

Nhà nghiên cứu này nói ông không trông đợi một tuyên bố quan trọng sẽ được công bố sau hội nghị, nhưng sẽ là một ‘ngạc nhiên thích thú’ nếu các đại biểu có thể đạt được bất cứ thỏa thuận cụ thể nào.

*******************

Chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đặt Việt Nam vào thế đối đầu hơn với Trung Quốc (RFA, 15/10/2018)

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis sẽ đến thăm Việt nam vào thứ Ba ngày 16/10 trong nỗ lực nhằm siết chặt quan hệ hơn nữa giữa Mỹ và Việt Nam nhằm đối phó với những hành động quân sự gây hấn của Trung Quốc trong khu vực, theo nhận định của các chuyên gia quốc tế.

Hình minh họa. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis (phải) và Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch (giữa) tại Bộ Quốc phòng ở Hà Nội hôm 25/1/2018 AFP

Trong bài phân tích viết trên trang Scribd hôm 15/10, Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc nhận định: "Bộ trưởng Mattis sẽ tìm kiếm một mối liên minh tạm thời với các quốc gia trong khu vực, bao gồm Việt Nam, để đối lại với Trung Quốc. Việt Nam sẽ phải đối mặt với một môi trường đối đầu hơn giữa Trung Quốc và Mỹ cả trong khu vực và quốc tế".

Chuyến thăm diễn ra giữa lúc có những căng thẳng trong quan hệ Mỹ và Trung Quốc trên cả hai lĩnh vực là thương mại và quốc phòng.

Hoa Kỳ mới đây đã tuyên bố đánh thuế lên khoảng 200 tỷ đô la hàng nhập khẩu của Trung Quốc. Trung Quốc trả đũa bằng việc áp thuế lên 60 tỷ đô la hàng hóa nhập từ Mỹ.

Về mặt quốc phòng, Trung Quốc thời gian qua đã gia tăng các hoạt động quân sự hóa khu vực Biển Đông là vùng nước tranh chấp giữa Trung Quốc và một số quốc gia Đông Nam Á bao gồm Việt Nam. Tại diễn đàn Shangri-la ở Singapore hồi đầu tháng 6 vừa qua, Bộ trưởng James Mattis đã gọi các hành động triển khai vũ khí ra các đảo ngoài Biển Đông của Trung Quốc là nhằm mục đích đe dọa quân sự và xâm lấn.

Để phản đối các hành động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông, Hoa Kỳ đã không mời Trung Quốc tham gia cuộc tập trận chung RIMPAC vào tháng 7 vừa qua giữa các nước.

Mới đây nhất , vào hồi đầu tháng này, Trung Quốc đã điều tàu chiến ra gần tàu Decatur của Hải quân Mỹ khi tàu chiến Mỹ đi qua đá Gaven ở quần đảo Trường Sa trong chương trình Tự do Hàng hải mà Mỹ đã tiến hành ở Biển Đông trong vài năm qua.

Những căng thẳng trong quan hệ hai nước Mỹ Trung đã khiến chuyến thăm Bắc Kinh của Bộ trưởng Mattis dự kiến sẽ diễn ra trong lần công du Châu Á này của ông bị hủy bỏ. Trung Quốc mới đây cũng từ chối đề nghị của Mỹ cho tàu chiến ghé thăm cảng Hong Kong.

Trong khi quan hệ Mỹ Trung xấu đi, quan hệ quốc phòng giữa Mỹ và Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong năm qua. Điển hình là chuyến thăm lần đầu tiên kể từ sau chiến tranh Việt Nam của hàng không mẫu hạm Mỹ tới Đà Nẵng hồi tháng 3 vừa qua.

Chuyến thăm lần này của Bộ trưởng James Mattis tới Việt Nam là chuyến thăm thứ 2 trong năm nay. Chuyến thăm đầu diễn ra vào hồi tháng 1.

Giáo sư Carl Thayer viết rằng các chuyến thăm của Bộ trưởng James Mattis tới Việt Nam là theo Chiến lược về An ninh Quốc gia và Quốc phòng của Mỹ. Trong các chiến lược này, Mỹ đã bao gồm Việt Nam vào mạng lưới hợp tác quốc phòng để đối phó với những thách thức hiện có về an ninh trong khu vực, trong đó có những hành động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông. "Việt Nam sẽ phải chịu sức ép hơn nữa trong việc tăng cường hợp tác quốc phòng với Mỹ, bao gồm cả việc chấp nhận cho phép tàu chiến Mỹ tới thăm các cảng thường xuyên hơn", Giáo sư Carl Thayer viết.

Hãng tin AP trích lời chuyên gia cao cấp về Châu Á của Hội đồng Quan hệ Nước ngoài của Mỹ, ông Josh Kurlantzick, nói rằng Việt Nam đã đi gần hơn với một số những chính sách của Tổng thống Trump. Ý ông muốn nói đến Chiến lược Ấn Độ Thái Bình Dương đã được Tổng thống Trump lần đầu tiên đưa ra tại APEC hồi tháng 11 năm ngoái ở Đà Nẵng. "Ngoài Singapore, Việt nam là nước có nhiều nghi ngờ nhất về chính sách Đông Nam Á của Trung Quốc và là đối tác tự nhiên nhất đối với Mỹ", chuyên gia Kurlantzick được AP trích lời cho biết.

Vẫn còn những vấn đề nhạy cảm

Theo truyền thông trong nước, trong chuyến thăm lần này, Bộ trưởng James Mattis sẽ đến thăm sân bay Biên Hòa, một trong những điểm nóng về chất độc da cam còn lại sau chiến tranh Việt Nam. Chuyến thăm này cũng cho thấy sự ủng hộ của ông trong việc đề cập đến những tàn dư của chiến tranh.

Theo Giáo sư Carl Thayer, trong chuyến thăm lần này, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cũng sẽ bày tỏ sự ủng hộ của Mỹ đối với việc Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình ở Nam Sudan, cam kết tiếp tục thực hiện các hợp tác trong lĩnh vực tìm kiếm, cứu nạn.

Tuy nhiên, một trong những vấn đề nhạy cảm nhất được trông đợi bàn thảo lần này là đạo luật Chống những kẻ thù của Mỹ thông qua chế tài (CAATSA). Theo đạo luật này, Mỹ sẽ trừng phạt những nước nào mua vũ khí của Nga, trong khi Nga là nước cung cấp vũ khí hàng đầu cho Việt Nam. Bộ trưởng James Mattis, trước đó, đã đề nghị Quốc hội Mỹ bỏ Việt Nam và Ấn Độ ra khỏi danh sách các nước bị trừng phạt. Theo Giáo sư Carl Thayer thì cho đến lúc này Hoa Kỳ vẫn chưa có quyết định chính thức về vấn đề này. "Điều này đặt ra câu hỏi liệu Việt Nam đã chuẩn bị để mua vũ khí đáng kể từ Hoa Kỳ hay chưa", Giáo sư Carl Thayer viết.

Theo Giáo sư Carl Thayer, Việt Nam đã lặng lẽ bỏ hơn 15 hoạt động tương tác quốc phòng với phía Mỹ trong năm 2019. Theo ông, rất có thể quyết định này có liên quan đến việc Mỹ vận động Việt Nam mua vũ khí của Mỹ thay vì của Nga. "Việt Nam có thể coi hành động này là sức ép và can thiệp lên công việc nội bộ của mình", theo Giáo sư Carl Thayer.

Việt Nam từ trước đến này vẫn duy trì chính sách độc lập trong quan hệ với các cường quốc. Trong khi tăng cường hợp tác quốc phòng với Mỹ, Việt Nam cũng có những lo ngại về người láng giềng Trung Quốc ở ngay sát cạnh. Đó là chưa kể thực tế là cả Việt Nam và Trung Quốc đều duy trì chế độ đảng Cộng sản là đảng lãnh đạo duy nhất.

******************

Mỹ chèo kéo Việt Nam để chống Trung Quốc (Người Việt, 15/10/2018)

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ đến Việt Nam lần thứ hai trong năm nay cho thấy dấu hiệu Mỹ muốn chèo kéo Hà Nội đến thế nào để nghiêng về phía mình cùng chống lại Trung Quốc.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis duyệt hàng quân danh dự khi ông đến Bộ quốc phòng cộng sản Việt Nam tại Hà Nội ngày 25 tháng Giêng, 2018. (Hình : AFP/Getty Images)

Hãng thông tấn AP hôm Thứ Hai 15 tháng Mười, 2018 nhận định như thế về chuyến thăm viếng Việt Nam vào các ngày 16 và 17 tháng Mười, 2018 của Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis. Đây là dấu hiệu báo cho biết sự chú trọng nhiều đến đâu của chính phủ Trump trong nỗ lực lôi cuốn các nước nhỏ ở khu vực cùng chung lập trường chống lại chủ trương bá quyền bành trướng quân sự của Bắc Kinh.

Chuyến đi của ông Mattis cũng đồng thời cho thấy mối quan hệ an ninh quốc phòng giữa hai nước cựu thù đã phát triển được đến đâu sau khi cuộc chiến chấm dứt gần nửa thế kỷ trước.

Cho tới sáng ngày Thứ Hai, chưa thấy TTXVN đưa tin gì về cuộc thăm viếng Việt Nam có vẻ "nhạy cảm" của ông Mattis trước các con mắt cú vọ của Bắc Kinh. Chỉ thấy một số báo "lề phải" "vòng trong vòng ngoài" của chế độ đưa tin tóm tắt theo các hãng tin ngoại quốc.

Báo điện tử Infonet của Bộ Thông tin và Truyền thông Hà Nội lược dịch lại bản tin của AP viết "Với việc lần thứ hai trong cùng một năm đi thăm Việt Nam, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis đang cho thấy chính quyền Trump đang muốn chống lại những hành động mạnh bạo của Trung Quốc ở Biển Đông bằng việc kết nối với những quốc gia lân cận". Tức là lược bỏ đi những từ ngữ "nhạy cảm" cho mối quan hệ "đồng chí – anh em" Hà Nội – Bắc Kinh.

Báo Một Thế Giới của "Hội thông tin khoa học và Công nghệ Việt Nam" cũng khai thác bản tin của AP hôm Thứ Hai nhưng mở đầu bản tin hơi khác một chút khi viết "Hãng tin AP ngày 15 tháng 10 đưa tin khi thực hiện chuyến thăm Việt Nam lần thứ hai, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis đang phát tín hiệu chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết tâm chống hành xử hung hăng của Trung Quốc trên Biển Đông, báo điện tử Một thế giới cho biết".

Bộ trưởng Mattis, một tướng 4 sao nghỉ hưu, đã gia nhập lực lượng Thủy Quân Lục Chiến Mỹ khi chiến tranh Việt Nam đang diễn ra nhưng không phục vụ tại Việt Nam. Chuyến thăm viếng Việt Nam hồi cuối tháng Giêng 2018 của ông lại trùng với dịp chế độ Hà Nội kỷ niệm 50 năm ngày "tổng tiến công Tết Mậu Thân".

Cộng sản Hà Nội tuyên bố ngưng bắn giết ba ngày Tết Mậu Thân (đầu năm 1968) để quân lính hai bên có dịp sống với Tết truyền thống và gia đình. Tưởng thật, chính phủ Việt Nam Cộng Hòa cũng tuyên bố ngừng bắn, cho một số quân lính nghỉ phép. Ngay Đêm 30 Tết thì Cộng quân trở mặt, tấn công khắp nơi, ngay cả thủ đô Sài Gòn. Tuy bị bất ngờ nhưng các đơn vị quân đội Việt Nam Cộng Hòa đã chống trả mãnh liệt và gây cho Cộng quân những thiệt hại nặng nề.

Nơi bị tàn phá nặng nhất là thành phố Huế. Tại đây, Cộng quân khi tràn vào đã bắt và giết hơn 3 ngàn người, một số bị chôn sống với hai tay còn bị trói trong những nấm mồ tập thể được khai quật.

Khi đến Hà Nội họp với Bộ Quốc phòng, ngày 25 tháng Giêng, 2018 ông Mattis đã đến dâng hương tại chùa Trấn Quốc, ngôi chùa cổ hơn 1.400 năm lịch sử bên Hồ Tây. Hành động của ông có vẻ như muốn nói với Bắc Kinh là "Nam quốc sơn hà Nam đế cư" như một bài thơ cổ của Việt Nam minh định.

Sau ông Mattis, Đại tướng Robert B. Brown, Tư lệnh Lục quân Mỹ tại khu vực Thái Bình Dương, đã đến Hà Nội thảo luận với các giới chức quân sự của Việt Nam. Dịp này, ông cũng đã thăm đền thờ Hai Bà Trưng tại Hà Nội ngày 20 tháng Tám, 2018 cả quyết với báo chí trong nước là "quân đội Mỹ sẽ hợp tác với quân đội Việt Nam trong việc góp phần vào việc giữ gìn hòa bình trong khu vực và thế giới, giữ gìn quyền tự do hàng hải cũng như giữ gìn trật tự dựa trên luật pháp quốc tế".

Hai Bà Trưng là những nữ anh hùng chống lại quân xâm lược phương bắc của dân tộc Việt Nam được nhân dân lập đền thờ tại nhiều nơi.

Mới hơn tuần trước, ngày 5 tháng Mười, 2018, ông Randall G. Schriver, phụ tá Bộ trưởng quốc phòng Mỹ, thăm hai ngày tại Việt Nam, nhân dịp có cuộc họp Đối Thoại Chính Sách Quốc Phòng thường niên lần thứ 9 giữa hai nước. Ông Schriver đặc trách các vấn đề an ninh Châu Á-Thái Bình Dương, và đây là lần thứ ba ông đến Việt Nam trong chín tháng.

"Việt Nam là đối tác toàn diện của chúng tôi trong khu vực, là quốc gia có sự cam kết đối với hoà bình, ổn định và thịnh vượng, đây là những nguyên tắc cốt lõi trong chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ", ông Schriver được trích phát biểu. "Điều khiến mối quan hệ hợp tác của chúng ta quan trọng chính là cam kết chung đối với tư tưởng thượng tôn pháp luật quốc tế, an ninh biển và ổn định trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương".

Hãng tin AP thuật lời nhà phân tích Josh Kurlantzick , một chuyên viên về Châu Á của tổ chức nghiên cứu đối ngoại Council on Foreign Relations cho rằng thời gian sau này, có vẻ Việt Nam không còn giữ kỹ lưỡng chủ trương đối ngoại "đu dây" cân bằng giữa Trung Quốc và tây phương, đặc biệt là Mỹ mà có vẻ hơi nghiêng theo chiến lược "Ấn độ – Thái Bình dương của Hoa Thịnh Đốn. (TN)

*****************

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Việt Nam nhằm kiềm chế Trung Quốc (RFI, 15/10/2018)

Tướng James Mattis chính thức thăm Việt Nam trong hai ngày 16 và 17/10/2018. Đây là lần thứ nhì trong năm 2018, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ tới Việt Nam.

Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch tiếp đồng nhiệm Mỹ James Mattis, Hà Nội, ngày 25/01/2018AFP / Hoàng Đình Nam

Theo giới quan sát, Washington đặc biệt quan tâm đến Hà Nội trong nỗ lực kềm tỏa ảnh hưởng của Trung Quốc đối với khu vực.

Hãng tin Mỹ AP cho biết, ngoài các buổi làm việc tại Hà Nội, lãnh đạo Lầu Năm Góc dừng chân tại Thành Phố Hồ Chí Minh, lá phổi kinh tế của Việt Nam.

Theo chương trình nghị sự, trong hai ngày thăm Việt Nam, tướng Mattis cũng sẽ tới thăm căn cứ Không Quân Biên Hòa, hội đàm với Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch. Biên Hòa từng là một căn cứ Không Quân chính của quân đội Mỹ trong thời gian chiến tranh.

AP nhắc lại, lần trước Bộ trưởng quốc phòng Mỹ đến thăm Việt Nam là hồi tháng Giêng 2018. Ba tháng sau đó, tàu sân bay Mỹ USS Carl Vinson ghé thăm cảng Đà Nẵng. Đây cũng là lần đầu tiên tàu sân bay Mỹ trở lại Đà Nẵng từ sau chiến tranh. Các nhà phân tích cho rằng, cử chỉ này nhằm nhắc nhở Trung Quốc là Hoa Kỳ tăng cường quan hệ đối tác trong khu vực, vào lúc Bắc Kinh quân sự hóa Biển Đông.

Chuyến đi Việt Nam của tướng James Mattis lần này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung liên tục gia tăng cả về kinh tế lẫn quốc Phòng. Đôi bên vừa hủy một chuyến công du Bắc Kinh của Bộ trưởng quốc phòng Mỹ. Hãng tin Mỹ AP ghi nhận : quan hệ Mỹ - Trung càng xấu đi, đối tác giữa Hoa Kỳ với Việt Nam lại càng thêm vững chắc.

Chuyên gia về Châu Á, Josh Kurlantzick, thuộc Hội đồng Quan hệ quốc tế (Council on Foreign Relations), được AP trích dẫn cho rằng chính sách đối ngoại và quốc phòng của Việt Nam, vốn thận trọng cân bằng giữa Mỹ và Trung Quốc, nhưng trong những năm gần đây, có phần nghiêng về phía Hoa Kỳ.

Vẫn theo chuyên gia này, trong số các quốc gia Đông Nam Á, ngoại trừ Singapore, Việt Nam là "đối tác tự nhiên nhất của Mỹ" trong khu vực.

Tin đồn Bộ trưởng quốc phòng Mỹ bị thất sủng

Tướng Mattis đến Việt Nam vào lúc tại Washington, tổng thống Donald Trump không loại trừ khả năng thay thế Bộ trưởng quốc phòng.

Trả lời đài truyền hình Mỹ CBS trong một chương trình được phát vào Chủ Nhật 14/10/2018, tổng thống Mỹ cho biết có quan hệ tốt với tướng Mattis, nhưng đồng thời, theo Donald Trump, James Mattis là "một dạng người thuộc cánh Dân chủ". Chủ nhân Nhà Trắng để ngỏ khả năng "đến một lúc nào đó" sẽ để tướng Mattis "ra đi".

Trong cuốn sách công bố hồi tháng 09/2018, nhà báo Bob Woodward tiết lộ, tướng James Mattis từng có những chỉ trích rất mạnh mẽ nhắm vào Donald Trump. Trong mọi cuộc trả lời báo chí, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ luôn từ chối bình luận về quan hệ của ông với tổng thống Hoa Kỳ thứ 45.

Thanh Hà

**********************

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ đến Việt Nam lần hai (BBC, 15/10/2018)

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis khởi hành chuyến công du chính thức Việt Nam vào thứ Hai 15/10, theo The Straits Times .

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis và Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch trong chuyến thăm Việt Nam lần đầu của ông Mattis hồi tháng 1/2018

Theo lịch làm việc được báo Việt Nam đăng tải, ông James Mattis sẽ tới Thành phố Hồ Chí Minh vào 16-17/10.

Tại Việt Nam, ông James Mattis sẽ gặp Bộ trưởng quốc phòng Ngô Xuân Lịch để bàn về hợp tác song phương, theo VnExpress.

Ông James Mattis cũng có lịch thăm sân bay Biên Hòa, nơi quân đội Mỹ chứa chất diệt cỏ trong chiến tranh Việt Nam và hiện vẫn đang là điểm nóng ô nhiễm dioxin.

Thông cáo báo chí của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Singapore cho hay sau Việt Nam, ông James Mattis cũng sẽ tới Singapore để tham gia Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng Đông Nam Á dự kiến diễn ra từ 18-20/10.

Ông Mattis sẽ gặp các nhà lãnh đạo chủ chốt để tái khẳng định các mối quan hệ quốc phòng và đàm phán song phương và ba bên với các quan chức cấp cao, vẫn theo thông cáo báo chí mà The Straits Times nhận được.

Ông James Mattis từng hủy chuyến công du tới Trung Quốc, dự kiến cũng vào trung tuần tháng 10/2018, do căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang, theo CNBC.

Chuyến đi của ông Mattis được công bố trong bối cảnh có nhiều câu hỏi về số phận của vị tướng Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ nghỉ hưu này trong chính quyền Trump, theo The Straits Times.

Trong một cuộc phỏng vấn phát sóng hôm Chủ Nhật 14/10, ông Trump đã nói ông James Mattis có thể 'ra đi', và gọi ông Mattis là "một kiểu người của phe Dân chủ".

Tờ New York Times đưa tin hôm thứ Bảy 13/10 rằng mối quan hệ giữa ông Donald Trump và ông James Mattis đã trở nên 'tồi tệ' tới mức không thể cứu vãn.

Ông James Mattis từng tới Việt Nam lần đầu hồi tháng 1/2018 theo lời mời của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch. "Chuyến thăm nhằm tăng cường quan hệ hữu nghị, tin cậy giữa nhân dân và quân đội hai nước, góp phần vào quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ", theo Dân Trí.

*********************

Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ đến Việt Nam vì chuyện bán võ khí ? (Người Việt, 14/10/2018)

Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis bỏ đi Trung Quốc nhưng sang Việt Nam thăm viếng hai ngày giữa những căng thẳng Biển Đông và các vụ mua bán võ khí tiềm năng còn đang mở ngõ.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis đến thắp hương tại chùa Trấn Quốc ngày 25 tháng Giêng, 2018 khi ông đến Hà Nội. (Hình : AFP/Getty Images)

Thông tin trên các hệ thống truyền thông cho hay Bộ trưởng quốc phòng James Mattis đến Hà Nội để họp với các giới chức Bộ quốc phòng vào các ngày 16 và 17 tháng Mười, 2018. Đồng thời, ông cũng đi thăm Sài Gòn và Biên Hòa, nơi từng có căn cứ lớn của Mỹ và tồn trữ một lượng lớn thuốc khai quang hiện đang có các chương trình tẩy rửa.

Đây là lần thứ hai ông đến Việt Nam trong năm nay, một việc được mô tả là không bình thường. Theo phân tích của thông tấn AP, việc ông Mattis đến Hà Nội họp với Bộ trưởng quốc phòng Ngô Xuân Lịch lần này nhắm thúc đẩy thêm nữa mối quan hệ an ninh quốc phòng giữa hai nước giữa lúc những căng thẳng giữa Hoa Thịnh Đốn và Bắc Kinh có dấu hiệu ngày một nặng hơn cả về mậu dịch lẫn sóng gió Biển Đông.

Trong cuộc thăm viếng Việt Nam hồi cuối tháng Giêng, ông đã đến thăm chùa Trấn Quốc, ngôi chùa cổ nhất gần Hồ Tây Hà Nội với hơn 1,400 năm lịch sử, và thắp nhang. Một số nhà phân tích thời sự cho rằng ông muốn nhắn gửi thông điệp "Nam quốc sơn hà Nam đế cư" mà cổ nhân Việt từng nói với kẻ thù phương Bắc.

Ba tháng sau chuyến thăm viếng vừa kể, hàng không mẫu hạm nguyên tử USS Carl Vinson đã đến thăm cảng Đà Nẵng, một dấu hiệu nhắc nhở để Bắc Kinh thấy Mỹ đang có những cố gắng xây dựng niềm tin và củng cố mối quan hệ an ninh quốc phòng với các nước trong khu vực, đặc biệt là Việt Nam, nước đang phải chống đỡ khó khăn với Trung Quốc về vấn đề tranh chấp chủ quyền biển đảo trên Biển Đông.

Bất chấp sự phản đối của dư luận quốc tế và cả bản Công ước Quốc tế về Luật Biển (UNCLOS) mà Trung Quốc ký công nhận, Bắc Kinh đã bồi đắp biến 7 bãi đá ngầm cướp của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa thành 7 căn cứ quân sợ khổng lồ gồm cả cảng biển và phi trường và các giàn hỏa tiễn phòng không, mưu đồ khống chế toàn bộ Biển Đông.

Trong cuộc họp với các đối tác quốc phòng khu vực ở Singapore hồi tháng Hai, ông Mattis đả kích Bắc Kinh đã "ức hiếp" các nước nhỏ phía Nam. Lần ông đến Hà Nội hồi tháng Giêng, không thấy có những chi tiết đặc biệt nào cụ thể về vấn đề bán võ khí cho Việt Nam được loan báo. Nhưng tin tức từ hồi đầu tháng Tám, 2018 cho hay, Việt Nam đã đặt mua của Mỹ một số lượng võ khí trị giá gần 100 triệu USD.

Không thấy nêu ra danh mục các loại võ khí nào và đây cũng chỉ là con số nhỏ so với số lượng lớn võ khí trị giá nhiều tỷ đô la mà Việt Nam mua của Nga những năm gần đây, gồm 6 chiếc tầu ngầm lớp Kilo, 4 chiếc hộ tống hạm lớp Gepard, 36 máy bay khu trục Sukhoi SU-30MKV.

Một giới chức quốc phòng Hoa Kỳ từng cho hay các cuộc mua bán võ khí giữa Hoa Thịnh Đốn và Hà Nội tiến hành chậm chạp vì Việt Nam chưa quen thuộc với thủ tục phức tạp của Mỹ đối với các chương trình bán võ khí cần phải được quốc hội thông qua. Nhưng một mặt khác, Hà Nội vẫn dè dặt trước các phản ứng của Bắc Kinh trong khi túi tiền thì cũng chẳng có bao nhiêu.

Việt Nam từng cử phái đoàn sĩ quan không quân sang một căn cứ không quân tại Hawaii để được xem bay thử và biểu diễn các hoạt động của máy bay tuần tra săn ngầm Orion P-3 hồi tháng Tư, 2016, trước ít ngày Tổng thống Barack Obama sang Hà Nội loan báo gỡ bỏ cấm vận võ khí hoàn toàn đối với Việt Nam.

Giữa tháng Mười Hai năm ngoái, Đại tướng Terrence J. O’shaughnessy, tư lệnh Không Quân Hoa Kỳ tại Thái Bình Dương, đã đến Bộ quốc phòng gặp Thượng tướng Phan Văn Giang, tổng tham mưu trưởng quân đội, thứ trưởng Bộ quốc phòng. Dịp này, có tin Mỹ huấn luyện phi công cho Việt Nam như một dấu hiệu cho thấy Hà Nội đang tiến dần tới mua sắm một số máy bay quân sự dư thừa hiện đang được bỏ phủ bụi tại sa mạc tiểu bang Arizona.

Bản tin của tờ Quân đội nhân dân, cơ quan tuyên truyền của Bộ quốc phòng, viết rằng "Hai bên đã trao đổi một số nội dung, phương hướng giao lưu, hợp tác giữa lực lượng không quân hai nước trong thời gian tới như đào tạo phi công, hỗ trợ nhân đạo, tìm kiếm cứu nạn, quân y…".

Tuần này, khi Bộ trưởng quốc phòng James Mattis đến Hà Nội vấn đề bán một số máy bay Orion P-3 đang phủ bụi ở sa mạc Arizona có được xới lại cụ thể hay không, dư luận đang chờ ngóng tin tức.

Tháng Mười Một, 2017, khi đến Việt Nam thăm viếng và dự Hội nghị Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công khai "chào hàng" Việt Nam về các loại võ khí tối tân của Mỹ gồm cả hỏa tiễn phòng không. (TN)

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Jim Mattis đã tới Hà Nội trong chuyến thăm 2 ngày hôm 24/1 để "xây dựng lòng tin" và thắt chặt quan hệ an ninh với Việt Nam trong bối cảnh Trung Quốc bành trướng ảnh hưởng trong khu vực.

Dịp này, VOA - Việt ngữ có cuộc phỏng vấn với giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng thuộc Đại học George Mason ở bang Virginia.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis đến Hà Nội hôm 24/1/2018.

VOA : Thưa giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, giáo sư có thể nhận định về mục đích chuyến công du Việt Nam của ông Jim Mattis ?

Nguyễn Mạnh Hùng :Đây là chuyến thăm Đông Nam Á. Ông đã đến Indonesia trước rồi mới đến Việt Nam. Trước chuyến công du, ông có nói rằng ông muốn sang để tăng cường quan hệ quốc phòng với các đồng minh và các đối tác, dĩ nhiên trong đó Việt Nam và Indonesia. Ổng nói là như thế, nhưng lồng trong toàn khung cảnh toàn diện, chuyến đi này là sự tiếp nối cách thức làm việc của Mỹ từ khi ông Donald Trump đắc cử tổng thống.

Trong khi ông Trump có những tuyên bố bất nhất, gây nghi ngờ về tính khả tín của các cam kết với Trung Quốc, thì các cộng sư viên quân sự của ông ấy tìm cách trấn an đồng minh và đối tác. Những lời tuyên bố và hành động ve vãn Trung Quốc từ sau cuộc gặp gỡ ở Mara Lago vào tháng 4/2017 và sau cuộc tiếp đón hoành tráng của Trung Quốc dành cho ông trong chuyến thăm Bắc Kinh vào tháng 11 vừa qua đã gây cảm tưởng ở phía Đông Nam Á rằng ông Trump muốn mặc cả với Trung Quốc, bỏ rơi Đông Nam Á, thành ra có thể phải thích ứng.

Vì thế cho nên chuyến công du của ông Mattis là rất cần thiết. Nhất là chuyến công du xảy ra sau khi ông ấy dự cuộc đối thoại Shangri-la và đầu tháng 6 vừa qua. Khi ấy Trung Quốc có lập trường rất cứng rắn đối với vấn đề Đài Loan và Biển Đông. Thành ra các quốc gia đang chờ đợi xem ông ấy phản ứng ra sao.

VOA : Giáo sư có nghĩ rằng chuyến công du này là nhằm củng cố an ninh quốc phòng trung khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương trước nguy cơ bị Trung Quốc khống chế ?

Nguyễn Mạnh Hùng :Các nước hiểu rằng tổng thống Trump có thể nói thế nào, nhưng Bộ Quốc phòng, mà nhất là ông Mattis, có lập trường cứng rắn với Trung Quốc, vì khi người ra nghi ngờ rằng ông Trump muốn ve vãn với Trung Quốc, thì ông Mattis nói rõ ông không làm như vậy. Như đã chuẩn bị trước khi đi, sách lược quốc phòng công bố ngày 19/1 đã xem Trung Quốc là cạnh tranh chiến lược với Mỹ.

Sách lược đó nói rõ hơn rằng Trung Quốc có kế hoạch khống chế khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương trong trường kỳ và thay thế vai trò lãnh đạo của Mỹ trong trường kỳ. Thêm vào đó, vào tuần trước ở Ấn Độ, tại một cuộc hội nghị giữa ông Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ và ông Chủ tịch Hội đồng Tham mưu Liên quân của Nhật. Ông Đô đốc Harry Harris cảnh báo rằng Trung Quốc là một lực lượng phá hoại có tính cách chuyển tiếp trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương và kêu gọi các nước trong khu vực tăng cường khả năng phòng thủ, và hợp tác với nhau để bảo vệ lưu thông hàng hải.

Ông Jim Mattis trên chuyên cơ trong chuyến công du Đông Nam Á. (Photo : B. Gallo / VOA)

VOA : Phía Việt Nam mong đợi điều gì trong chuyến đi của ông Jim Mattis ?

Nguyễn Mạnh Hùng :Phía Việt Nam thường chờ xem phía Mỹ làm gì thì họ mới đối phó được. Bởi vì từ xưa Việt Nam muốn có một đối tác mà họ gọi là cân bằng mềm ‘soft balancing’ với các quốc gia lớn trong khu vực. Mỹ là một quốc gia quan trọng. Nếu Mỹ lùi mà Trung Quốc tiến thì họ phải điều chỉnh và thích ứng với lực lượng nào tốt nhất ở trong vùng. Vì vậy phía Việt Nam sẽ thăm dò xem mức độ cam kết của Mỹ như thế nào và khả thi đến mức độ nào.

VOA : Những điểm chính trong chuyến đi này là gì, thưa giáo sư ?

Nguyễn Mạnh Hùng :Ông Mattis nói rõ mục đích của ổng là tìm cách tăng cường hợp tác quốc phòng với đồng minh và đối tác, nhưng trên đường khi bay đến Indonesia, ông nói với báo chí rằng ông đến Việt Nam ông sẽ lắng nghe nhiều hơn là nói. Ông muốn biết thái độ của Việt Nam đối với nhu cầu hợp tác quốc phòng giữa Mỹ và Việt Nam. Ông cũng có thể bàn về vấn đề mua bán vũ khí, và việc tàu sân bay của Mỹ thăm Việt Nam trong năm nay. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam xác định sách lược quốc phòng với Mỹ và vai trò của Mỹ trong sách lược đó, qua đó nói rõ nhu cầu của Việt Nam là gì.

VOA : Xin chân thành cảm ơn giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng.

Nguồn : VOA, 24/01/2018