 | Tổng quan: | 3600118 |
Trung Quốc nhiều lần được đề cập tới trong Sách Trắng Quốc phòng "bốn không" của Việt Nam, nhất là trong các vấn đề liên quan tới Biển Đông, và Hà Nội cũng thừa nhận "sự khác biệt" với nước láng giềng phương bắc về tranh chấp từng nhiều lần gây sóng gió trong quan hệ song phương.
Ông Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm Trung Quốc năm 2015.
"Sự khác biệt giữa Việt Nam và Trung Quốc trong vấn đề chủ quyền trên Biển Đông cần được xử lý hết sức tỉnh táo, cẩn trọng, không để ảnh hưởng tiêu cực đến đại cục hòa bình, hữu nghị và hợp tác phát triển của hai nước", Sách Trắng Quốc phòng Việt Nam có đoạn.
"Giải quyết tranh chấp trên Biển Đông là một quá trình lâu dài, khó khăn, phức tạp vì liên quan đến nhiều nước, nhiều bên. Hai bên cần tiếp tục đàm phán, hiệp thương tìm kiếm giải pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế".
Tài liệu quan trọng về chính sách quốc phòng của Việt Nam mới chính thức xuất hiện trên mạng của Bộ Quốc phòng Việt Nam hôm 10/12, nửa tháng sau khi được Thứ trưởng của Bộ này, ông Nguyễn Chí Vịnh, công bố ở Hà Nội.
Tài liệu lần đầu tiên xuất bản trong vòng một thập kỷ này viết thêm rằng "trong khi chờ đạt được một giải pháp cơ bản lâu dài cho vấn đề Biển Đông, Việt Nam và Trung Quốc cần nỗ lực giữ ổn định tình hình ở Biển Đông" cũng như "tuân thủ luật pháp quốc tế" và "không có hành động làm phức tạp thêm tình hình hoặc mở rộng thêm tranh chấp, không quân sự hóa, không có hành động vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực".
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore nhận định rằng "về chính sách quốc phòng, Sách Trắng không tiết lộ bất kỳ thay đổi đáng kể nào, ngoại trừ một điều chỉnh nhỏ đối với chính sách ‘ba không' nổi tiếng lâu nay".
Việt Nam từng tuyên bố "chủ trương không tham gia liên minh quân sự ; không liên kết với nước này để chống nước kia ; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác", và nay, theo Sách Trắng Quốc phòng 2019, chính quyền Hà Nội thêm cái "không" thứ tư, đó là "không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế".
Ông Hiệp cho rằng "việc bổ sung nguyên tắc không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực rõ ràng là nhằm làm nổi bật bản chất phòng thủ và hòa bình của chính sách quốc phòng Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam đang liên tục nỗ lực nâng cao năng lực quân sự của mình".
"Đồng thời, nguyên tắc này cũng có thể nhằm góp phần nhấn mạnh tính phi pháp của các hành vi gây hấn ở Biển Đông, nơi Việt Nam đang phải đối mặt với áp lực và sự cưỡng ép ngày càng tăng, kể cả các lời đe dọa sử dụng vũ lực, từ Trung Quốc", ông Hiệp nhận định thêm.
Sách Trắng Quốc phòng của Việt Nam cũng nói rằng Hà Nội "ủng hộ và bảo vệ quyền tự do đi lại, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không trên Biển Đông".
Hoa Kỳ thời gian qua nhiều lần đưa tàu tới gần các đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông để thực hiện các hoạt động khẳng định quyền tự do hàng hải, khiến Bắc Kinh phản ứng giận dữ.
Liên quan tới việc "tăng cường hợp tác quốc phòng với các nước để nâng cao khả năng bảo vệ đất nước và giải quyết các thách thức an ninh chung", Sách Trắng Quốc phòng Việt Nam viết rằng "tùy theo diễn biến của tình hình và trong những điều kiện cụ thể, Việt Nam sẽ cân nhắc phát triển các mối quan hệ quốc phòng, quân sự cần thiết với mức độ thích hợp trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhau cũng như các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, hợp tác cùng có lợi, vì lợi ích chung của khu vực và cộng đồng quốc tế".
Ông Murray Hiebert từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế nói với VOA tiếng Việt rằng với tuyên bố như trên, Hà Nội "phát đi tín hiệu tới Bắc Kinh rằng Việt Nam buộc phải mở rộng các mối quan hệ quốc phòng nếu Trung Quốc tiếp tục gây áp lực lên Việt Nam".
Bên cạnh vấn đề Biển Đông, Trung Quốc cũng được nhắc tới trong Sách Trắng Quốc phòng Việt Nam liên quan tới các hiệp định về biên giới giữa Hà Nội và các nước láng giềng, trong đó có "Hiệp định hợp tác bảo vệ và khai thác tài nguyên du lịch thác Bản Giốc", vốn "chính thức có hiệu lực từ tháng 6 năm 2016".
Tháng Bảy vừa qua, Trung Quốc công bố "Bạch thư Quốc phòng", trong đó có cũng nhắc tới Việt Nam và Biển Đông, đồng thời nói rằng các lực lượng vũ trang của quốc gia đông dân nhất thế giới "quyết tâm bảo vệ chủ quyền" ở vùng biển tranh chấp.
Tài liệu có tựa đề "Quốc phòng Trung Quốc trong thời kỳ mới" viết rằng "tình hình Biển Nam Trung Hoa [Biển Đông] nhìn chung ổn định và cải thiện trong khi các nước trong khu vực đang xử lý phù hợp các rủi ro và khác biệt".
Trong tuyên bố cho thấy Bắc Kinh nhiều khả năng sẽ không nhượng bộ trong vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh hải, "Bạch thư Quốc phòng" nói rằng "mục tiêu cơ bản" của chính sách phòng thủ quốc gia của quốc gia đông dân nhất thế giới là nhằm bảo vệ "các quyền lợi và chủ quyền hàng hải của Trung Quốc".
Viễn Đông
**********************
Việt Nam tiếp tục nêu quan ngại về căng thẳng Biển Đông ra Liên Hiệp Quốc (RFA, 11/12/2019)
Tại phiên họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc diễn ra hôm 10/12, Đại diện Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc tiếp tục nêu quan ngại về tình hình căng thẳng Biển Đông với những vụ xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam trong thời gian qua.
Phó Thủ tướng Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 28/9/2019 - AP - Hình minh họa.
Đây là lần thứ hai trong năm nay Việt Nam nói đến những hành động xâm phạm của tàu Trung Quốc ở vùng biển của Việt Nam nhưng tránh không nên tên Trung Quốc trực tiếp.
Hôm 28/9, Phó Thủ tướng – Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng đã đưa vấn đề căng thẳng ở Bãi Tư Chính giữa Trung Quốc và Việt Nam ra Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc trong bài phát biểu của mình nhưng không nêu tên Trung Quốc.
Phát biểu tại phiên họp toàn thể ở Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, đại diện Việt Nam Phạm Hải Anh bày tỏ quan ngại về một số sự kiện diễn ra gần đây tại Biển Đông, xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, kêu gọi các bên liên quan không tái diễn các vi phạm và tránh các hoạt động đơn phương làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông.
Ông Phạm Hải Anh cũng kêu gọi các bên kiềm chế, không quân sự hóa khu vực Biển Đông, thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), đồng thời khẳng định lập trường của Việt Nam là giải quyết các tranh chấp qua biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Cũng tại phiên họp lần này, đại diện một số nước như Mỹ, Đức, Nhật Bản, Australia cũng đề cập đến vấn đề tranh chấp Biển Đông, đề cao vai trò của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982.
Từ khoảng giữa tháng 6 và đầu tháng 7 đến khoảng cuối tháng 10, Trung Quốc đã điều hàng chục tàu hải cảnh, dân binh và cả tàu khảo sát vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, gần Bãi Tư Chính, quấy nhiễu các hoạt động khai thác dầu khí của Việt Nam.
Bộ Ngoại giao Việt Nam đã nhiều lần lên tiếng phản đối hành động này của Bắc Kinh và yêu cầu Trung Quốc rút toàn bộ tàu.
Hoa Kỳ và EU cũng bày tỏ quan ngại về căng thẳng ở Bãi Tư Chính mà Bộ Ngoại giao Mỹ gọi là hành động bắt nạn Việt Nam của Bắc Kinh.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong khi đó khẳng định vùng nước gần Bãi Tư Chính thuộc chủ quyền của Trung Quốc và yêu cầu Việt Nam ngừng các hoạt động đơn phương tại khu vực này.
Mặc dù có những căng thẳng với Trung Quốc ở Biển Đông, Hà Nội và Bắc Kinh vẫn duy trì các đối thoại và hợp tác trong các lĩnh vực ít nhạy cảm trên biển, bao gồm việc tuần tra chung ở vùng Vịnh Bắc Bộ. Đợt tuần tra mới nhất giữa hải quân hai nước vừa diễn ra từ ngày 9 đến ngày 10 tháng 12.
Biển Đông là vùng nước đang có tranh chấp giữa Trung Quốc và một số nước ở khu vực Đông Nam Á bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei, và Đài Loan.
Trung Quốc đòi chủ quyền phần lớn diện tích Biển Đông với đường đứt khúc 9 đoạn mà nước này tự vẽ ra trên biển.
Thời gian qua, Bắc Kinh đã đẩy mạnh việc tuyên truyền chủ quyền trên biển với đường đứt khúc này qua các ấn phẩm sách báo, phim ảnh và ứng dụng bản đồ, gây ra các phản ứng gay gắt từ các nước láng giềng.
Hôm 10/12, truyền thông trong nước đưa tin công ty Điện lực Long Thành (Đồng Nai) mới đây đã từ chối mua điện mặt trời áp mái của một khách hàng trên địa bàn vì phần mềm được cài đặt có bản đồ đường lưỡi bò.
Các bộ ngành của Việt Nam thời gian gần đây đã đồng loạt chỉ đạo việc kiểm tra chặt chẽ, cấm nhập những mặt hàng vào Việt Nam có bản đồ lưỡi bò.
****************
Nhà ngoại giao Việt Nam phản đối Mỹ can thiệp vào Hong Kong (RFA, 11/12/2019)
Đài phát thanh quốc tế Trung Quốc CRI hôm 9/12/2019 dẫn lời ông Nguyễn Vinh Quang, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc, Cố vấn cấp cao Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Phát triển Quốc tế Việt Nam phản đối việc Hoa Kỳ can thiệp vào chuyện Hồng Kông.
Hình minh họa. Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc, ông Nguyễn Vinh Quang - Courtesy of CRI
Theo đó, nhà ngoại giao Nguyễn Vinh Quang cho biết, tình hình Hồng Kông không ổn định không những không lợi đối với người dân Hồng Kông, mà còn gây ảnh hưởng tới các nước liên quan trong đó có Việt Nam, mong Hồng Kông sớm khôi phục ổn định.
Ông Nguyễn Vinh Quang cho hay, Hồng Kông là một phần lãnh thổ của Trung Quốc, vấn đề Hồng Kông là công việc nội bộ của Trung Quốc, chúng tôi phản đối hành động can thiệp vào công việc nội bộ Trung Quốc.
Ông nhấn mạnh tôn trọng "Một nước hai chế độ" của Trung Quốc, tôn trọng "Luật Cơ bản Đặc khu hành chính Hồng Kông", cũng tôn trọng nguyện vọng của người dân Hồng Kông, đúng như Trung Quốc nêu ra chế độ "Người Hồng Kông quản lý Hồng Kông".
Ông Nguyễn Vinh Quang nói, các biện pháp áp dụng của Trung Quốc như tạm dừng phê duyệt tàu chiến Mỹ vào Hồng Kông và trừng phạt "Quỹ dân chủ Quốc gia Mỹ", là những quyết định được đưa ra theo nhu cầu bản thân của chính phủ Trung Quốc.
Hôm 27/11/2019, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký thành luật 2 đạo luật Nhân quyền và Dân chủ Hồng Kông.
Bắc Kinh sau đó lên tiếng phản đối và cho rằng đây là việc làm can thiệp vào nội bộ Trung Quốc và cảnh báo Mỹ sẽ lãnh hậu quả.
Thông thường, "sách trắng" hay còn gọi theo từ ngữ Hán-Việt là "Bạch thư" (White Paper) là thuật ngữ chính trị đặt tên cho một tài liệu, một cuốn sách có nội dung bạch hóa hay công khai hóa một vấn đề, một sự kiện quan trọng về đối ngoại cũng như đối nội, cho mọi người biết rõ những sự thật nhất định, nhằm phục vụ cho một mục đích hay ý đồ nào đó có lợi cho chủ thể của sách trắng.
Sách trắng Quốc phòng Việt Nam được công bố hôm 25/11/2019.
Vậy Việt Nam công bố "Sách trắng Quốc phòng" với nội dung ra sao, có mục đích và ý nghĩa gì ? Đó là nội dung bài viết này.
I. Nội dung "Sách trắng Quốc phòng" nói gì ?
Cho đến lúc này, chúng tôi chưa có cơ hội được đọc toàn văn nội dung "Sách trắng Quốc phòng" được Thượng tướng, Thứ Trưởng Quốc Phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vinh đưa ra trong buổi lễ công bố ngày 25/11/2019 tại Hà Nội. Vì thế chỉ biết những điểm chính yếu của nội dung "Sách trắng Quốc phòng" qua ghi nhận của các cơ quan truyền thông Việt Nam cũng như quốc tế.
Theo đó, nội dung "Sách trắng Quốc phòng" dường như có các phần chủ yếu sau đây :
1. Về nguyên tắc, "Sách trắng Quốc phòng" đưa ra chủ trương chính sách quốc phòng "4 không" :
"Việt Nam chủ trương không tham gia liên minh quân sự ; không liên kết với nước này để chống nước kia ; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác ; không sử dụng vũ lực hoặc đe doạ sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế".
Thứ trưởng Nguyễn Chí Vịnh đã nói như thế tại lễ công bố Sách trắng, theo trích dẫn trên Quân đội Nhân dân, VnExpress và một số cơ quan báo chí khác ở trong nước.
2. Về thực tế, nguyên tắc quốc phòng "4 không" được thể hiện và thực hiện qua một số trọng điểm sau :
- Khẳng định quyết tâm thực hiện chính sách quốc phòng của Việt Nam là kiên quyết, kiên trì đấu tranh giải quyết mọi tranh chấp, bất đồng "bằng biện pháp hoà bình", trên cơ sở luật pháp quốc tế, thực hiện phương châm "bảo vệ tổ quốc từ sớm, từ xa, sẵn sàng chống chiến tranh xâm lược".
- Khẳng định thực hiện uyển chuyển, tùy cơ ứng biến : "Tùy diễn biến tình hình và trong những điều kiện cụ thể, Việt Nam sẽ cân nhắc phát triển các mối quan hệ quốc phòng, quân sự cần thiết với mức độ thích hợp trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhau".
- Xác định tiềm năng hay sức mạnh quốc phòng : Tin truyền thông cho hay, một phần khác của Sách trắng giới thiệu trang bị vũ khí của Quân đội Nhân dân Việt Nam, được Thứ trưởng quốc phòng Việt Nam nói với báo giới rằng vũ khí của Việt Nam có tính chung chung là "vừa đủ mạnh để bảo vệ tổ quốc và không phương hại đến quốc gia nào".
Ông Vịnh cũng được trích lời khẳng định rằng "tỷ lệ trang bị vũ khí do Việt Nam tự sản xuất hiện nay đã nhiều hơn trước, chứng tỏ sự tự lực của Việt Nam trong vũ khí những năm qua". Vị Thượng tướng thứ trưởng quốc phòng cho biết thêm, Sách trắng còn đưa ra thông tin cho thấy nền quốc phòng Việt Nam "được đầu tư phù hợp với tốc độ phát triển kinh tế của đất nước, nhưng không chạy đua vũ trang".
Vẫn theo tin truyền thông, Sách trắng cho hay ngân sách quốc phòng Việt Nam năm 2010 chiếm 2,23% GDP, 2011 là 2,82%, 2012 là 2,88%... 2017 là 2,51% và 2018 là 2,36%.
Tất cả những khẳng định trên của Thứ trưởng Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh, được báo chí trong nước dẫn lời nói tại lễ công bố Sách trắng hôm 25/11/2019 vừa qua, sẽ được thể hiện và thực hiện bằng hành động thực tế thế nào, mọi người hãy chờ xem.
3. Bối cảnh dẫn đến việc soạn thảo và công bố "Sách trắng Quốc Phòng" của Việt Nam
Theo tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà nghiên cứu thuộc viện ISEAS Yusof Ishak có trụ sở đặt ở Singapore, nhận xét với VOA, rằng diều đáng chú ý của Sách trắng lần này so với bản công bố cách đây 10 năm là nó nói đến những diễn biến trên Biển Đông và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, hàm ý nói đến Mỹ và Trung Quốc. Tất nhiên, dù không nói ra, ai cũng hiểu đây cũng là bối cảnh đã dẫn đến việc công bố Sách trắng Quốc phòng của Việt Nam. Đó là tình hình tranh chấp chủ quyền biển đảo với Trung Quốc ở Biển Đông ngày một căng thẳng có thể dẫn đến nguy cơ xung đột quân sự.
II. Công bố với mục đích và ý nghĩa gì ?
1. Mục đích gì ?
Nếu căn cứ vào lời của Thư trưởng quốc phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vịnh được các bản tin trong nước ghi nhận thì Sách trắng Quốc phòng được công bố "nhằm minh bạch hóa" chính sách quốc phòng và "xây dựng lòng tin" với các quốc gia trên thế giới.
2. Ý nghĩa gì ?
Như vậy mục đích Việt Nam công bố "Sách trắng Quốc phòng" của Việt Nam có hai mục tiêu với hai ý nghĩa (1) Nhằm "minh bạch hóa chính sách quốc phòng" bằng chủ trương "4 không" (2) và "Xây dựng lòng tin" với các quốcgia trên thế giới.
III. Nhận định
Theo nhận định tổng quát của chúng tôi và có lẽ cũng của nhiều người thì mục đích và ý nghĩa trên đều có tính nguyên tắc phản ánh một phần sự thật (tất nhiên vì thuộc bí mật an ninh quốc gia), Ví vậy, khác với ý đồ và ý nghĩa thực sự của việc công bố "Sách trắng Quốc phòng" của Việt Nam trong bối cảnh tranh chấp chủ quyền biển đảo ở Biển Đông với Trung Quốc với mức độ, cường độ căng thẳng ngày một gia tăng có thể dẫn đến xung đột quân sự bất cứ lúc nào, trong tương quan lực lượng không cân sức giữa Việt Nam và Trung Quốc.
Nếu so sánh với loại "Sách trắng tố cáo Trung Quốc xâm lăng Việt Nam năm 1979" thì loại này sẽ mang nhiều thực chất, có thể đạt mức độ sự thật tối đa 100%. Trong khi "Sách trắng Quốc phòng Việt Nam" được đánh giá như là "một nửa sự thật, chưa hẳn là tất cả sự thật". Vì không dại gì Việt Nam nói rõ mục đích, tiềm năng trang bị vũ khí, thực lực quốc phòng của mình. Và cũng vì mục đích của các loại "Sách Trắng" đều là nhằm lợi ích tối đa cho chủ thể công bố "Sách Trắng".
Vậy mục đích và ý nghĩa thực sự của việc công bố"Sách trắng Quốc phòng" của Việt Nam là gì ? Theo nhận định của chúng tôi :
1. Mục đích thứ nhất được công bố "nhằm minh bạch hóa" chính sách quốc phòng bằng chủ trương chính sách quốc phòng "4 không" như đã dẫn thượng.
Mục đích và ý nghĩa thực sự Việt Nam muốn nói lên một sự thật cho cộng đồng thế giới biết Việt Nam đã và đang thực hiện một chính sách quốc phòng tự vệ (như Thứ trưởng quốc phòng Việt Nam nói với báo giới rằng vũ khí của Việt Nam chỉ"vừa đủ mạnh để bảo vệ tổ quốc và không phương hại đến quốc gia nào"). Dù không nói ra, nhưng ai cũng hiểu, là để đương đầu với tham vọng và hành động của Trung Quốc xâm chiếm biển đảo của Việt Nam bằng sức mạnh quân sự gấp nhiều lần hơn Việt Nam. Vì vậy Việt Nam thêm vào chính sách quốc phòng một không thứ bốn "không sử dụng vũ lực hoặc đe doạ sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế".Tất nhiên vì ở thế yếu không thể và không dại gì khởi động chiến tranh với Trung Quốc để bảo vệ chủ quyền biển đảo. Do đó Thứ trưởng quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh trong Lễ công bố "Sách trắng Quốc phòng" đã khẳng định chính sách quốc phòng của Việt Nam là kiên quyết, kiên trì đấu tranh giải quyết mọi tranh chấp, bất đồng "bằng biện pháp hòa bình", trên cơ sở luật pháp quốc tế, thực hiện phương châm "bảo vệ tổ quốc từ sớm, từ xa, sẵn sàng chống chiến tranh xâm lược".
2. Mục đích thứ hai được công bố là nhằm "xây dựng lòng tin" với các quốc gia trên thế giới nói chung (Tất nhiên trong đó có Trung Quốc đối tượng chính cũng là nguyên nhân chính đưa đến công bố "Sách trắng Quốc phòng" của Việt Nam để làm gì ?
- Để các quốc gia trên thế giới biết Việt Nam một nước nhỏ yếu đang đang bị một nước lớn có tham vọng bành trướng bá quyền là Trung Quốc xâm lấn biển đảo và tin rằng Việt Nam đã và đang là nạn nhân bị Trung Quốc ỷ thế mạnh "bắt nạt Việt Nam". Để trong tương lai, nếu Trung Quốc khởi động chiến tranh xâm lược biển đảo Việt Nam, cần được cộng đồng các quốc gia trên thế giới yểm trợ cách này cách khác và Việt Nam có quyền thay đổi chính sách quốc phòng "4 không" một cách phù hợp.
- Thế cho nên Thứ trưởng quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh được báo chí trong nước dẫn lời nói tại lễ công bố Sách trắng rằng "tùy diễn biến tình hình và trong những điều kiện cụ thể, Việt Nam sẽ cân nhắc phát triển các mối quan hệ quốc phòng, quân sự cần thiết với mức độ thích hợp trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhau".
3. Mục đích và ý nghĩa thứ ba được hiểu ngầm là Việt Nam đã và đang thực hiện "Đối sách hai mặt" để đương đầu với đối sách "Lá mặt lá trái" bấy lâu nay của Trung Quốc với Việt Nam
Như chúng tôi đã trình bày nhiều lần, chính sách "lá mặt lá trái" của Trung Quốc đối với Việt Nam, là ngoại mặt thì "hữu hảo" hành động thì "bất hảo". Trung quốc lúc nào cũng nêu cao khẩu hiệu "4 tốt" và "16 chữ vàng" được các lãnh tụ tối cao hai đảng hai nhà nước Việt Trung là Mao-Hồ thiết định từ thời chiến tranh, được coi là định thức như chiếc thòng lọng hay như "Vòng Kim-Cô Đỏ" cột chặt Việt Nam vào Trung Quốc. Chẳng thế mà lãnh tụ tối cao Trung Quốc đương thời họ Tập nhiều lần nhắc nhở đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam mỗi khi có dịp, rằng "Việt Nam và Trung Quốc ùng chung vận mệnh" từ quá khứ đến hiện tại và cả tương lai.
Thế nhưng hành động thực tế từ quá khứ đến hiện tại Trung Quốc luôn "bắt nạt Việt Nam" vì vận mệnh tương lai tươi sáng cho đại Hán Trung Quốc, khác vận mệnh tương lai đen tối cho Việt Nam. Điển hình cụ thể là hành động xâm lăng trắng trợn biển đảo thuộc chủ quyền Việt Nam, bất chấp luật pháp quốc tế, luôn thực hiện quan hệ hữu nghị "lá mặt lá trái" đối với Việt Nam.
Vì thế cho nên, "dĩ độc trị độc", dường như Việt Nam cũng đã và đang thực hiện "Đối sách hai mặt" để đương đầu với "Đối sách lá mặt lá trái" của Trung Quốc. Theo đó trên nguyên tắc Việt Nam vẫn giữ mối quan hệ hữu nghị, luôn nêu cao và thực hiện trong chừng mực nào đó phương châm "4 tốt" và "16 chữ vàng". Nhưng trên thực tế vừa thực hiện chính sách "4 không" một cách uyển chuyển. Đồng thời không ngừng củng cố mối quan hệ song phương có thực chất với một số nước theo kiểu "Đối tác toàn diện" trong đó đặc biệt củng cố quan hệ an ninh, quốc phòng với một số nước cần yếu cho an ninh quốc phòng Việt Nam. Trong số này đứng đầu là mối quan hệ song phương về an ninh quốc phòng với cường quốc Hoa Kỳ, một cường quốc duy nhất có thế lực đối trọng và khả năng ngăn chặn tham vọng xâm lấn và bá quyền của Trung Quốc. Nhất là Hoa Kỳ và Việt Nam đang có lợi ích hỗ tương : Hoa Kỳ cần Việt Nam để củng cố thế liên minh thực hiện chiến lược gián chỉ tham vọng bá quyền Trung Quốc. Việt Nam cũng cần Hoa Kỳ để cứu nguy khi bị Trung Quốc dùng bạo lực xâm lấn Việt Nam trong tương lai. Thực tế ai cũng thấy mối quan hệ song phương quốc phòng đặc biệt này giữa Hoa Kỳ và việt Nam gia tăng tịnh tiến, nửa kín nửa hở, theo thời gian. Dường như Hoa Kỳ cũng tỏ ra thông cảm với thế kẹt của Việt Nam nên đã chấp nhận để Việt Nam thực hiện chính sách đi dây giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ trong "Đối sách hai mặt" được Việt Nam mới thể hiện gần nhất qua công bố "Sách trắng Quốc phòng" của Việt Nam hôm 25/11/2019 vừa qua. Hoa Kỳ cũng không giấu giếm quyết tâm bảo vệ Việt Nam và các quốc gia nhỏ yếu trong vùng, nếu bị Trung Quốc ỷ mạnh, hiếp yếu, bắt nạt…
IV. Kết luận
Thay vì ra "Sách Trắng tố cáo Trung Quốc vi phạm chủ quyền biển đảo" tuyên chiến với Trung Quốc, dựa hẳn vào Hoa Kỳ, Việt Nam đã công bố"Sách trắng Quốc phòng" là để thế giới biết và tin rằng Trung Quốc hành động từng bước xâm chiếm biển đảo của Việt Nam, nằm trong tham vọng bá quyền, muốn biến Biển Đông thành "ao nhà" của mình là sự thật.Một hiểm họa không riêng với Việt Nam,cho nhiều nước khác trong vùng, mà cho quyền tự do hàng hải của cả thế giới theo luật pháp quốc tế.
Qua công bố "Sách trắng Quốc phòng" Việt Nam bạch hóa có mức độ tiềm năng quốc phòng của một nước nhỏ yếu với một chính sách hiện tại mang tính tự vệ, không thể đương đầu và không có khả năng khởi động tấn công ngăn chặn đẩy lùi và tương lai nếu bị tấn công không thể một mình chống cự nổi với Trung Quốc. Vì thế trong hiện tại đã khẳng định chính sách quốc phòng hòa bình
"4 không" có tính nguyên tắc trong hiện trạng, mang tính uyển chuyển", tùy cơ ứng biến" trong tương lai, nếu thực tế bị Trung Quốc ỷ mạnh hiếp yếu tấn công. Khi đó, Việt Nam ở thế tự vệ không thể tự mình đương đầu phải cầu viện đến các quốc gia khác trên thế giới, đứng đầu là cường quốc Hoa Kỳ. Chính sách quốc phòng "4 không" của Việt Nam có thể chuyển đổi thích dụng. Do đó, việc công bố "Sách trắng Quốc phòng" trong hiện tại cũng đã thể hiện "Đối sách hai mặt" của Việt Nam để đương đầu với "Đối sách lá mặt lá trái" của Trung Quốc, như sự chuẩn bị "những điều kiện cần và đủ" cho tương lai phải thay đổi chính sách này một cách phù hợp, hiệu quả khi tình thế bắt buộc. Cung cách hành xử uyển chuyển, tùy cơ ứng biến này của Việt Nam được nhiều người đánh giá là khôn ngoan, có hiệu quả như tác dụng "nhu thắng cương, nhược thắng cường" của các thế đánh của phái võ "Nhu đạo" (Judo).
Thiện Ý
Nguồn : VOA, 04/12/2019
Lấy phương châm "hòa bình, tự vệ" chỉ đạo, chính sách Quốc phòng mới của Việt Nam đã tăng từ 3 lên 4 "không", đó là : không tham gia liên minh quân sự ; không liên kết với nước này để chống nước kia ; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác ; không sử dụng vũ lực hoặc đe doạ sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế".
Sách trắng Quốc phòng Việt Nam 2019
Bọc trong cái vỏ "Sách trắng Quốc phòng Việt Nam 2019", công bố ngày 25/11/2019 tại Hà Nội, nhìn chung không thay đổi so với Sách trắng năm 2009. Nhưng thời điểm ra đời của Sách trắng lần này xẩy ra 30 ngày sau khi Tầu khảo sát dầu khí Hải Dương-8 (HD-8) của Trung Quốc kết thúc lịch tìm kiếm, bắt đầu từ ngày 03/07 đến 24/10/2019 ở vùng biển Tư Chính, bên trong vùng đặc quyền kinh tế 200 Hải lý của Việt Nam (khoảng 370 cây số), tính từ bờ biển Vũng Tầu.
Đã có từ 30 đền 40 tầu chiến và cảnh sát biển Trung Quốc yểm trợ và bảo vệ HD-8 trong suốt thời gian hoạt động, bao gồm cả 3 lần ra vào vùng biển chủ quyền của Việt Nam như ao nhà của Bắc Kinh mà không gặp bất cứ sự chống cự nào của lực lượng Hải quân và Cảnh sát biển Việt Nam.
Điểm mới tướng Vịnh
Do đó, điểm "không" mới thứ bốn là "không sử dụng vũ lực hoặc đe doạ sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế" đã giải thích đầy đủ lý do tại sao Việt Nam Cộng sản đã không có bất cứ hành động quân sự nào nhằm ngăn cản, hay chống lại các hoạt động của HD-8 ở vùng biển Tư Chính, kể cả việc kiện Trung Quốc ra Tòa án Quốc tế như Phi Luật Tân đã làm và thắng kiện năm 2016.
Việt Nam là nước nhỏ và tiềm năng quân sự cũng rất yếu so với nước láng giềng thù nghịch Trung Quốc nên điểm "không" thứ 4 mới không phản ảnh sức mạnh quân sự của Việt Nam mà chỉ là cách nói khoe mẽ rằng chúng tôi không tấn công quân sự trước, trừ khi bị tấn công.
Bằng chứng Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Quốc phòng đã nói khi công bố Sách trắng rằng : "Chúng ta chỉ sử dụng tình huống tự vệ khi đất nước bị xâm phạm. Trước hết là chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, độc lập tự chủ đất nước, lợi ích quốc gia dân tộc, ổn định chế độ…".
Ông Vịnh, con trai út của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, nguyên Bí thư Trung ương Cục miền Nam, kiêm Chính ủy Quân Giải phóng miền Nam, đã qua đời ngày 6 tháng 7 năm 1967 do một cơn nhồi máu cơ tim khi ra Hà Nội để báo cáo về tình hình miền Nam.
Tướng Vịnh nói tiếp : "Sách trắng Quốc phòng Việt Nam 2019 xác định rõ quan điểm của Việt Nam trong đấu tranh quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, đó là : Việt Nam tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích của tất cả các nước theo quy định của luật pháp quốc tế ; đồng thời yêu cầu các nước tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, hiến pháp, pháp luật của Việt Nam. Việt Nam kiên quyết, kiên trì đấu tranh giải quyết mọi tranh chấp bất đồng bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở pháp luật và thông lệ quốc tế ; và sẽ sử dụng mọi biện pháp cần thiết để tự vệ, bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ khi lợi ích quốc gia bị xâm phạm" (Quân đội Nhân dân, 25/11/2019).
Tướng Vịnh, 62 tuổi (sinh 15/05/1957), từng đứng đầu Tổng cục II, Tổng cục Chính trị Quân đội, chuyên gia tình báo và đối ngoại Quốc phòng. Ông nói rất hăng về "tự vệ" và "bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ" khi trình bày về Sách trắng, nhưng lại là người, được nhiều người thạo tin ở Hà Nội nhìn nhận, nổi tiếng "thân Trung Quốc", chỉ sau có Tổng Bí thư Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng.
Một trong những thái độ "nói chung chung, không dám chạm đến Trung Quốc ở Biển Đông" của Tướng Vịnh được chứng minh trong cuộc trò chuyện với báo chí tại Hà Nội ngày 17/07/2019, 14 ngày sau khi Trung Quốc đem HD-8 vào hoành hành bất hợp pháp ở Tư Chính.
Ông Vịnh nói : "Chúng ta cần khẳng định, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không ở Biển Đông là lợi ích chung của cả thế giới và các vấn đề phải được giải quyết bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế để đi đến sự ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực".
Theo Thượng tướng Vịnh : "Cọ sát chiến lược của các nước lớn là điều tất yếu trong quá trình phát triển, nhưng cọ sát ấy không được và không nên ảnh hưởng đến lợi ích của các nước khác trong khu vực, mà vấn đề an ninh, an toàn hàng hải, hàng không ở Biển Đông là một ví dụ".
"Chúng ta một mặt đấu tranh bảo vệ chủ quyền, mặt khác đấu tranh để bảo vệ môi trường hòa bình, và lợi ích chung của Biển Đông với cộng đồng quốc tế. Đây là chủ trương tại các hội nghị quân sự quốc phòng tới đây".
Tướng Vịnh có ý nói đến các Hội nghị Quốc phòng trong tương lai trong năm 2020, khi Việt Nam giữ vai trò Chủ tịch khối ASEAN (Hiệp hội các nước Động Nam Á).
Ông nói thêm : "Chúng tôi không mong muốn quân sự hóa, cạnh tranh chiến lược tạo ra các xung đột ảnh hưởng tới hòa bình, an ninh trong khu vực… Chúng ta không muốn và không để các mâu thuẫn xung đột từ bên ngoài đem vào giải quyết".
Tuyệt nhiên, vào lúc cả nước Việt Nam xôn xao và căm phẫn trước "cuộc xâm lăng" mới của HD-8, Tướng Vịnh đã không nói một chữ về Tư Chính. Ông cũng không dám lên án Trung Quốc, khi ấy, đang xâm lăng lãnh thổ và chà đạp lên quyền chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông.
Sách Trắng - Biển Đông
Cũng vì thời điểm công bố Sách trắng Quốc phòng Việt Nam 2019, chỉ sau vụ Tư Chính lắng xuống, dư luận vẫn chờ xem đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam có động thái gì khác để bảo vệ chủ quyền biển đảo. Nhưng mọi người đã thất vọng khi thấy tất cả báo, đài chính thống của đảng tiêu biểu như báo điện tử Trung ương đảng, báo Chính phủ, Nhân Dân, Quân đội Nhân dân, Sài Gòn Giài Phóng, Đài Tiếng nói Việt Nam và Thông Tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình nhà nước v.v… đều không viết gì về vấn đề Biển Đông ghi trong Sách Trắng.
Ngược lại, tất cả chỉ tập trung nói : "Sách trắng Quốc phòng Việt Nam được bố cục thành ba phần.
Phần thứ nhất : Bối cảnh chiến lược và chính sách quốc phòng" với nội dung tập trung khái quát tình hình thế giới, khu vực và Việt Nam ; chiến lược bảo vệ Tổ quốc, chiến lược quốc phòng, chiến lược quân sự Việt Nam ; chính sách quốc phòng Việt Nam ; hội nhập quốc tế và đối ngoại về quốc phòng ; đấu tranh quốc phòng.
Phần thứ hai : Xây dựng nền quốc phòng toàn dân" gồm bốn nội dung chính, trong đó có nội dung về xây dựng tiềm lực, lực lượng, thế trận quốc phòng ; lãnh đạo, quản lý quốc phòng ; xây dựng tiềm lực chính trị - tinh thần, tiềm lực kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học - công nghệ, quân sự và xây dựng "thế trận lòng dân" ; xây dựng các tỉnh, thành phố thành khu vực phòng thủ vững chắc…
Phần thứ 3 của Sách trắng Quốc phòng Việt Nam năm 2019 có chủ đề : "Quân đội nhân dân và dân quân tự vệ", thông tin khái quát về truyền thống lịch sử quân sự Việt Nam ; lịch sử hình thành, phát triển, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức và phương hướng xây dựng của Quân đội nhân dân Việt Nam ; phương hướng xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam.
(Quân đội Nhân dân, 25/11/2019)
Riêng báo VietnamNet của Bộ Thông tin và truyền thông đã có bài tường thuật về Sách Trắng và tình hình Biển Đông.
Theo đó, Sách trắng nhận định : "Tình hình Biển Đông thời gian gần đây mặc dù đã có một số chuyển biến tích cực, nhưng có yếu tố gây mất ổn định, căng thẳng vẫn tồn tại và diễn biến phức tạp đang đặt ra những thách thức mới đối với việc bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ, bảo vệ hoà bình, ổn định của Việt Nam".
Làm gì có "chuyển biến tích cực" mà hoang tưởng như thế ? Trung Quốc đã không ngừng tấn công, tịch thu tài sản của ngư dân Việt Nam khi đánh bắt ở Biển Đông. Quan trọng hơn, Bắc Kinh vẫn ngang nhiên tuyên bố các bãi đá và đảo ở Biển Dông, chiếm 3/4 tổng diện tích 3.5 triệu cây số vuông là của Tổ tiến họ để lại, và sẽ quyết tâm bảo vệ không để mất một ly !
Báo VietnamNet viết tiếp : "Sách Trắng nêu rõ, những diễn biến mới trên Biển Đông, trong đó có các hành động đơn phương, áp đặt dựa trên sức mạnh, bất chấp luật pháp quốc tế và các hoạt động quân sự hoá, làm thay đổi nguyên trạng, xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam theo luật pháp quốc tế, ảnh hưởng đến lợi ích của các quốc gia liên quan, đe doạ hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không trong khu vực".
Nhưng nước nào đã và đang có hành động ngang ngược như thế, nếu không phải là Trung Quốc ? Tại sao Sách Trắng không dám chỉ đích danh Trung Quốc là kẻ chủ động đàng gây bất ổn ở Biển Đông ?
Cũng chỉ có các tầu lớn nhỏ có võ trang của Trung Quốc đã đâm chìm nhiều tầu cá Việt Nam ở vùng biển Hoàng Sa và Trường Sa mà phần đông báo, đài nhà nước chỉ dám viết là "tầu lạ" hay "tầu nước ngoài"
Tướng Vịnh lại mập mờ
Phát biểu trước báo chí và ngoại giao quốc tế tham dự buổi công bố Sách trắng, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh nói như người trên cung mây rằng : "Một số hoạt động mới xây dựng đảo nhân tạo, quân sự hóa trên Biển Đông đã làm phức tạp hóa tình hình, đi ngược lại quy định của luật pháp quốc tế cũng như những thỏa thuận về hòa bình, an ninh thế giới cũng như Châu Á - Thái Bình Dương".
Ông nói : "Quan điểm của Việt Nam là phản đối bất kể quốc gia nào tiến hành quân sự hóa hay có các hoạt động đi ngược lại luật pháp quốc tế, làm phức tạp thêm tình hình.
Chúng tôi đấu tranh với những việc này và biện pháp là vừa đấu tranh nhưng vừa hợp tác. Đấu tranh để nêu quan điểm lập trường, nhưng cũng hợp tác để cùng tìm ra lợi ích chung, cùng giải quyết những bất đồng, khác biệt và cùng tạo ra môi trường hòa bình, ổn định".
Thêm lần nữa, ông Vịnh lại tránh cái tên húy Trung Quốc, không dám nêu đích danh nước này đã "xây dựng đảo nhân tạo, quân sự hóa trên Biển Đông".
Nhưng ông lại cổ xúy việc "tăng cường hợp tác quốc phòng với các nước để nâng cao khả năng bảo vệ đất nước và giải quyết các thách thức an ninh chung".
Tướng Vịnh nói khơi khơi : "Những ai tôn trọng độc lập, chủ quyền, thiết lập và mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác, bình đẳng, cùng có lợi với Việt Nam đều là đối tác. Bất kỳ thế lực nào có âm mưu và hành động chống phá mục tiêu của nước Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ; lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa, xâm phạm độc lập, chủ quyền, lợi ích quốc gia dân tộc Việt Nam đều là đối tượng của Việt Nam".
Như vậy, ngoài chuyện sợ Tầu trên đất liền, ngoài Biển Đông, trong Quốc hội và tại các diễn đàn Quốc tế, nay Việt Nam lại sợ Tầu cả trong Sách Trắng Quốc Phòng 2019 thì có chuyện gì mạt rệp hơn để nói về đảng cộng sản Việt Nam nữa không ?
Phạm Trần
(27/11/2019)
Việt Nam ra Sách Trắng quốc phòng nhấn mạnh đến Biển Đông
Trọng Thành, RFI, 26/11/2019
Ngày 25/11/2019, Bộ Quốc phòng Việt Nam đã công bố Sách Trắng quốc phòng 2019. Tài liệu này được giới quan sát chú ý vì đây là lần đầu tiên Việt Nam ra Sách Trắng quốc phòng, kể từ năm 2009. Sách Trắng quốc phòng Việt Nam nhấn mạnh đến Biển Đông và nguyên tắc "không sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế", trong bối cảnh căng thẳng gia tăng tại vùng biển này.
Quần đảo Trường Sa qua một bức ảnh chụp từ trên không ngày 21/04/2017. Ted ALJIBE / AFP
Báo chí trong nước dẫn lại Sách Trắng quốc phòng, công bố chiều 25/11, với nhận định "tình hình Biển Đông… mặc dù đã có một số chuyển biến tích cực, nhưng có yếu tố gây mất ổn định, căng thẳng vẫn tồn tại và diễn biến phức tạp đang đặt ra những thách thức mới đối với việc bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ, bảo vệ hoà bình, ổn định của Việt Nam", đặc biệt là "các hành động đơn phương, áp đặt dựa trên sức mạnh, bất chấp luật pháp quốc tế và các hoạt động quân sự hoá, làm thay đổi nguyên trạng, xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam theo luật pháp quốc tế".
Giới quan sát đặc biệt chú ý đến việc Sách Trắng 2019 bổ sung thêm nguyên tắc "không sử dụng vũ lực hoặc đe doạ sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế", vào nhóm 3 nguyên tắc trong chính sách quốc phòng Việt Nam, thường được coi là nguyên tắc "Ba Không" : Không liên minh quân sự, không liên kết với nước này chống nước kia, không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống nước khác.
Bảo vệ hòa bình cùng với tăng cường khả năng tự vệ, chủ động ngăn ngừa, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh, sẵn sàng chống xâm lược, được coi là cốt lõi trong chiến lược quốc phòng của Việt Nam. Theo đường hướng này, quan điểm của Hà Nội là cần tiếp tục tăng cường hợp tác quốc phòng với các nước để nâng cao năng lực tự vệ và tham gia giải quyết các thách thức an ninh chung.
Trong một phân tích trên mạng The Diplomat, ông Prashanth Parameswaran, một chuyên gia về các vấn đề an ninh, quân sự Châu Á - Thái Bình Dương, lưu ý là cuốn Sách Trắng mới này, dù chỉ là một trong các tài liệu về chính sách về Quốc Phòng mà Việt Nam công bố, rất đáng được lưu tâm tìm hiểu, để có thêm thông tin về những thay đổi trong chiến lược an ninh quốc phòng của Hà Nội, vào thời điểm mà Việt Nam đang điều chỉnh chiến lược đối ngoại nói chung. Năm 2020, Việt Nam sẽ đảm nhiệm chức chủ tịch luân phiên khối ASEAN và giữ ghế thành viên không thường trực Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc. Và năm 2021 là năm dự kiến sẽ diễn ra Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam.
Trọng Thành
****************
Chính sách quốc phòng Việt Nam chuyển từ ‘3 không’ thành ‘4 không’
VOA, 25/11/2019
Thứ trưởng Quốc phòng Việt Nam, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, công bố Sách Trắng quốc phòng hôm 25/11 ở Hà Nội. Ông Vịnh cho hay điểm mới trong Sách trắng lần này là chính sách "ba không" giờ đây chuyển thành "bốn không".
Thứ trưởng Quốc phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vịnh công bố Sách Trắng quốc phòng hôm 25/11/2019
"Việt Nam chủ trương không tham gia liên minh quân sự ; không liên kết với nước này để chống nước kia ; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác ; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế", Thứ trưởng Nguyễn Chí Vịnh nói tại lễ công bố Sách trắng, theo trích dẫn trên Quân Đội Nhân Dân, VNExpress và một số cơ quan báo chí khác ở trong nước.
Các bản tin cho biết Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 khẳng định chính sách quốc phòng của Việt Nam là kiên quyết, kiên trì đấu tranh giải quyết mọi tranh chấp, bất đồng "bằng biện pháp hòa bình", trên cơ sở luật pháp quốc tế, thực hiện phương châm "bảo vệ tổ quốc từ sớm, từ xa, sẵn sàng chống chiến tranh xâm lược".
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà nghiên cứu thuộc viện ISEAS Yusof Ishak có trụ sở đặt ở Singapore, nhận xét với VOA rằng phần lớn nội dung Sách trắng "không có gì mới", kể cả các nguyên tắc "bốn không".
Nhà nghiên cứu này lập luận rằng 3 ý đầu tiên của bộ nguyên tắc có thể gộp lại thành "một không", chỉ cần nói "không tham gia liên minh quân sự" là đủ.
Còn cái "không" số 4 mới được bổ sung thực ra không có ý nghĩa với Việt Nam, theo ông Hợp. Ông nói rõ hơn :
"Không đe dọa sử dụng vũ lực thì chỉ có người khỏe hơn mới áp dụng. Bên yếu hơn mà dùng điều kiện đó thì không thích hợp. Chắc là người ta [Việt Nam] sẽ lý giải rằng ngôn ngữ đó áp dụng cho trường hợp là người ta không đánh trước. Bảo là không đe dọa sử dụng vũ lực thì nó là vô lý với một nước, một đội quân yếu hơn".
Sách trắng Quốc phòng Việt Nam được công bố hôm 25/11/2019
Điều đáng chú ý của Sách trắng lần này so với bản công bố cách đây 10 năm là nó nói đến những diễn biến trên Biển Đông và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, hàm ý nói đến Mỹ và Trung Quốc, tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói.
Trong bối cảnh như vậy, theo quan sát của ông Hợp, bên cạnh "bốn không", Sách trắng đề cập đến điều mà ông gọi là "một tùy".
Thứ trưởng Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh được báo chí trong nước dẫn lời nói tại lễ công bố Sách trắng rằng "tùy diễn biến tình hình và trong những điều kiện cụ thể, Việt Nam sẽ cân nhắc phát triển các mối quan hệ quốc phòng, quân sự cần thiết với mức độ thích hợp trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhau".
Tướng Vịnh nói việc Việt Nam sẽ tăng cường hợp tác quốc phòng với các nước là để "nâng cao khả năng bảo vệ đất nước" và giải quyết các thách thức an ninh chung.
Nhà nghiên cứu Hà Hoàng Hợp phân tích thêm về ý nghĩa đằng sau khái niệm "một tùy" :
"Giới quân sự hôm nay người ta nói nôm na là ‘bốn không, một tùy’. Họ nói khá là rõ rằng nếu tình hình xảy ra xấu thì họ phải tính toán như thế nào cho phù hợp. Trong hoàn cảnh đặc biệt, xảy ra chiến tranh hoặc bị xâm lược hoặc bị tấn công… thìngười ta sẵn sàng xem xét lại tất cả các nguyên tắc đã trình bày ở trước. Ví dụ, người ta có thể xem xét lại ‘bốn không’".
Các bản tin trong nước cho hay Thứ trường-Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh nhấn mạnh rằng Sách Trắng quốc phòng được công bố "nhằm minh bạch hóa" chính sách quốc phòng và "xây dựng lòng tin" với các quốc gia trên thế giới.
Tuy nhiên, dưới góc nhìn của tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, thông điệp của Bộ Quốc phòng nói riêng và trên bình diện lớn hơn là chính thể Việt Nam nói chung vẫn "mập mờ", dường như họ "sợ lộ gì đó" và có thể bị "phiền".
Một phần khác của Sách trắng giới thiệu trang bị vũ khí của Quân đội Nhân dân Việt Nam, các bản tin cho hay. Thứ trưởng quốc phòng Việt Nam nói với báo giới rằng vũ khí của Việt Nam "vừa đủ mạnh để bảo vệ tổ quốc và không phương hại đến quốc gia nào".
Ông Vịnh cũng được trích lời khẳng định rằng "tỷ lệ trang bị vũ khí do Việt Nam tự sản xuất hiện nay đã nhiều hơn trước, chứng tỏ sự tự lực của Việt Nam trong vũ khí những năm qua".
Vị thứ trưởng cho biết thêm Sách trắng còn đưa ra thông tin cho thấy nền quốc phòng Việt Nam "được đầu tư phù hợp với tốc độ phát triển kinh tế của đất nước, nhưng không chạy đua vũ trang".
Sách trắng cho hay ngân sách quốc phòng Việt Nam năm 2010 chiếm 2,23% GDP, 2011 là 2,82%, 2012 là 2,88%... 2017 là 2,51% và 2018 là 2,36%, theo các bản tin.
Tổng Sản phẩm Quốc nội (GDP) của Việt Nam năm 2018 đạt 242 tỷ đô la, với GDP đầu người là 2.587 đô la.
******************
Sách Trắng quốc phòng 2019 : Việt Nam tiếp tục khẳng định không liên minh quân sự với nước khác (RFA, 25/11/2019)
Sách Trắng quốc phòng Việt Nam mới công bố vào chiều ngày 25/11 tiếp tục khẳng định chủ trương không liên minh quân sự với bất kỳ nước nào trong chính sách ba không trước kia, đồng thời bổ sung thêm "không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế".
Hình minh họa. Diễu binh nhân kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ hôm 7/5/2014 - AFP
Trong Sách Trắng quốc phòng công bố gần đây nhất vào năm 2009, Việt Nam duy trì chính sách "ba không" bao gồm : không tham gia các liên minh quân sự, không là đồng minh quân sự của bất kỳ nước nào, không cho bất cứ nước nào đặt căn cứ quân sự ở Việt Nam và không dựa vào nước này để chống nước kia.
Phát biểu tại buổi lễ công bố Sách Trắng tại Hà Nội, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh – Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 tiếp tục khẳng định và làm rõ hơn tính chất cơ bản của nền quốc phòng Việt Nam là hòa bình và tự vệ.
Sách Trắng khẳng định phương châm bảo vệ tổ quốc từ sớm, từ xa, sẵn sàng chống chiến tranh xâm lược.
"Sau 10 năm, sự nghiệp xây dựng quân đội, quốc phòng có bước phát triển mới, bối cảnh chiến lược có thay đổi nên cần có Sách Trắng quốc phòng mới", mạng báo VnExpress dẫn lời ông Vịnh tại buổi công bố.
Thứ trưởng Quốc phòng Việt Nam cho biết cuốn sách cũng không ngại giới thiệu trnag bị vũ khí của quân đội nhân dân Việt Nam. Vũ khí của Việt Nam vừa đủ mạnh để bảo vệ tổ quốc và không phương hại đến quốc gia nào.
Theo Sách Trắng, quốc phòng Việt Nam được đầu tư phù hợp với tốc độ phát triển kinh tế của đất nước, nhưng không chạy đua vũ trang. Ngân sách quốc phòng Việt Nam năm 2010 chiếm 2,23% và đã tăng lên 2,36% vào năm 2018 (tương đương khoảng 5,8 tỷ đô la).
Việt Nam công bố Sách Trắng lần này vào khi có những căng thẳng trong quan hệ với Trung Quốc sau khi Trung Quốc điều hàng chục tàu vào vùng biển của Việt Nam từ hồi giữa tháng sáu đến tháng 10 vừa qua.
Theo đánh giá của giáo sư Carl Thayer từ Học viện Quốc phòng Úc trong một lần trả lời phỏng vấn trước đây về Sách Trắng quốc phòng Việt Nam, việc hiện đại hóa quân đội của Việt Nam trong các năm qua thể hiện trong Sách Trắng chủ yếu là để đối phó với những thách thức từ Trung Quốc ở Biển Đông.
*****************
Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 : Hòa bình và tự vệ (VOV, 25/11/2019)
Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 khẳng định tính chất cơ bản của nền quốc phòng Việt Nam là hòa bình và tự vệ.
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng - Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh phát biểu tại buổi lễ công bố Sách trắng Bộ Quốc phòng 2019. (Ảnh : Trọng Phú)
Chiều 25/11, Bộ Quốc phòng đã tiến hành buổi lễ công bố Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 với sự chủ trì của Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng và Trung tướng Vũ Chiến Thắng - Cục trưởng Đối ngoại Bộ Quốc phòng.
Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 công khai đường lối chính sách quân sự, là tài liệu chính thức sử dụng để phục vụ công tác đối ngoại quốc phòng, giáo dục về quốc phòng, đường lối quân sự của Đảng, chính sách quốc phòng của Nhà nước.
Một bộ Sách Trắng quốc phòng Việt Nam gồm 3 quyển : Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 bằng tiếng Việt và tiếng Anh, bên cạnh đó là một quyển sách ảnh Quốc phòng Việt Nam.
Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 được chia thành 3 phần. Phần thứ nhất là bối cảnh chiến lược và chính sách quốc phòng, tập trung khái quát tình hình thế giới, khu vực và Việt Nam ; Chiến lược bảo vệ tổ quốc ; Chiến lược quốc phòng ; Chiến lược quân sự Việt Nam ; Chính sách quốc phòng Việt Nam...
Phần thứ hai là xây dựng nền quốc phòng toàn dân gồm 4 nội dung là xây dựng tiềm lực quốc phòng ; xây dựng lực lượng quốc phòng ; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân ; và lãnh đạo, quản lý quốc phòng.
Phần thứ 3 nói về truyền thống lịch sử quân sự Việt Nam ; lịch sử hình thành và phát triển, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức, phương hướng xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam và Dân quân tự vệ.
Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng khẳng định chính sách quốc phòng của Việt Nam là nhất quán, hướng tới nền hòa bình và tự vệ. Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh khẳng định : Ý nghĩa của Sách Trắng quốc phòng nhằm minh bạch hóa chính sách quốc phòng, xây dựng lòng tin với các quốc gia trên thế giới ; là tài liệu để toàn xã hội, nhất là lớp thanh niên trẻ tiếp cận được với đường lối của Đảng trong xây dựng quân đội, bảo vệ tổ quốc.
Trước đó, Việt Nam từng công bố Sách Trắng quốc phòng vào năm 2009. "Sau 10 năm, sự nghiệp xây dựng quân đội, quốc phòng có nhiều bước phát triển mới, bối cảnh chiến lược có thay đổi nên cần có Sách Trắng quốc phòng mới" - Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh khẳng định.
Trọng Phú
Nguồn : VOV.VN, 25/11/2019
