Việt Nam ra Sách Trắng quốc phòng nhấn mạnh đến Biển Đông
Trọng Thành, RFI, 26/11/2019
Ngày 25/11/2019, Bộ Quốc phòng Việt Nam đã công bố Sách Trắng quốc phòng 2019. Tài liệu này được giới quan sát chú ý vì đây là lần đầu tiên Việt Nam ra Sách Trắng quốc phòng, kể từ năm 2009. Sách Trắng quốc phòng Việt Nam nhấn mạnh đến Biển Đông và nguyên tắc "không sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế", trong bối cảnh căng thẳng gia tăng tại vùng biển này.
Quần đảo Trường Sa qua một bức ảnh chụp từ trên không ngày 21/04/2017. Ted ALJIBE / AFP
Báo chí trong nước dẫn lại Sách Trắng quốc phòng, công bố chiều 25/11, với nhận định "tình hình Biển Đông… mặc dù đã có một số chuyển biến tích cực, nhưng có yếu tố gây mất ổn định, căng thẳng vẫn tồn tại và diễn biến phức tạp đang đặt ra những thách thức mới đối với việc bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ, bảo vệ hoà bình, ổn định của Việt Nam", đặc biệt là "các hành động đơn phương, áp đặt dựa trên sức mạnh, bất chấp luật pháp quốc tế và các hoạt động quân sự hoá, làm thay đổi nguyên trạng, xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam theo luật pháp quốc tế".
Giới quan sát đặc biệt chú ý đến việc Sách Trắng 2019 bổ sung thêm nguyên tắc "không sử dụng vũ lực hoặc đe doạ sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế", vào nhóm 3 nguyên tắc trong chính sách quốc phòng Việt Nam, thường được coi là nguyên tắc "Ba Không" : Không liên minh quân sự, không liên kết với nước này chống nước kia, không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống nước khác.
Bảo vệ hòa bình cùng với tăng cường khả năng tự vệ, chủ động ngăn ngừa, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh, sẵn sàng chống xâm lược, được coi là cốt lõi trong chiến lược quốc phòng của Việt Nam. Theo đường hướng này, quan điểm của Hà Nội là cần tiếp tục tăng cường hợp tác quốc phòng với các nước để nâng cao năng lực tự vệ và tham gia giải quyết các thách thức an ninh chung.
Trong một phân tích trên mạng The Diplomat, ông Prashanth Parameswaran, một chuyên gia về các vấn đề an ninh, quân sự Châu Á - Thái Bình Dương, lưu ý là cuốn Sách Trắng mới này, dù chỉ là một trong các tài liệu về chính sách về Quốc Phòng mà Việt Nam công bố, rất đáng được lưu tâm tìm hiểu, để có thêm thông tin về những thay đổi trong chiến lược an ninh quốc phòng của Hà Nội, vào thời điểm mà Việt Nam đang điều chỉnh chiến lược đối ngoại nói chung. Năm 2020, Việt Nam sẽ đảm nhiệm chức chủ tịch luân phiên khối ASEAN và giữ ghế thành viên không thường trực Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc. Và năm 2021 là năm dự kiến sẽ diễn ra Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam.
Trọng Thành
****************
Chính sách quốc phòng Việt Nam chuyển từ ‘3 không’ thành ‘4 không’
VOA, 25/11/2019
Thứ trưởng Quốc phòng Việt Nam, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, công bố Sách Trắng quốc phòng hôm 25/11 ở Hà Nội. Ông Vịnh cho hay điểm mới trong Sách trắng lần này là chính sách "ba không" giờ đây chuyển thành "bốn không".
Thứ trưởng Quốc phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vịnh công bố Sách Trắng quốc phòng hôm 25/11/2019
"Việt Nam chủ trương không tham gia liên minh quân sự ; không liên kết với nước này để chống nước kia ; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác ; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế", Thứ trưởng Nguyễn Chí Vịnh nói tại lễ công bố Sách trắng, theo trích dẫn trên Quân Đội Nhân Dân, VNExpress và một số cơ quan báo chí khác ở trong nước.
Các bản tin cho biết Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 khẳng định chính sách quốc phòng của Việt Nam là kiên quyết, kiên trì đấu tranh giải quyết mọi tranh chấp, bất đồng "bằng biện pháp hòa bình", trên cơ sở luật pháp quốc tế, thực hiện phương châm "bảo vệ tổ quốc từ sớm, từ xa, sẵn sàng chống chiến tranh xâm lược".
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà nghiên cứu thuộc viện ISEAS Yusof Ishak có trụ sở đặt ở Singapore, nhận xét với VOA rằng phần lớn nội dung Sách trắng "không có gì mới", kể cả các nguyên tắc "bốn không".
Nhà nghiên cứu này lập luận rằng 3 ý đầu tiên của bộ nguyên tắc có thể gộp lại thành "một không", chỉ cần nói "không tham gia liên minh quân sự" là đủ.
Còn cái "không" số 4 mới được bổ sung thực ra không có ý nghĩa với Việt Nam, theo ông Hợp. Ông nói rõ hơn :
"Không đe dọa sử dụng vũ lực thì chỉ có người khỏe hơn mới áp dụng. Bên yếu hơn mà dùng điều kiện đó thì không thích hợp. Chắc là người ta [Việt Nam] sẽ lý giải rằng ngôn ngữ đó áp dụng cho trường hợp là người ta không đánh trước. Bảo là không đe dọa sử dụng vũ lực thì nó là vô lý với một nước, một đội quân yếu hơn".
Sách trắng Quốc phòng Việt Nam được công bố hôm 25/11/2019
Điều đáng chú ý của Sách trắng lần này so với bản công bố cách đây 10 năm là nó nói đến những diễn biến trên Biển Đông và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, hàm ý nói đến Mỹ và Trung Quốc, tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói.
Trong bối cảnh như vậy, theo quan sát của ông Hợp, bên cạnh "bốn không", Sách trắng đề cập đến điều mà ông gọi là "một tùy".
Thứ trưởng Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh được báo chí trong nước dẫn lời nói tại lễ công bố Sách trắng rằng "tùy diễn biến tình hình và trong những điều kiện cụ thể, Việt Nam sẽ cân nhắc phát triển các mối quan hệ quốc phòng, quân sự cần thiết với mức độ thích hợp trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhau".
Tướng Vịnh nói việc Việt Nam sẽ tăng cường hợp tác quốc phòng với các nước là để "nâng cao khả năng bảo vệ đất nước" và giải quyết các thách thức an ninh chung.
Nhà nghiên cứu Hà Hoàng Hợp phân tích thêm về ý nghĩa đằng sau khái niệm "một tùy" :
"Giới quân sự hôm nay người ta nói nôm na là ‘bốn không, một tùy’. Họ nói khá là rõ rằng nếu tình hình xảy ra xấu thì họ phải tính toán như thế nào cho phù hợp. Trong hoàn cảnh đặc biệt, xảy ra chiến tranh hoặc bị xâm lược hoặc bị tấn công… thìngười ta sẵn sàng xem xét lại tất cả các nguyên tắc đã trình bày ở trước. Ví dụ, người ta có thể xem xét lại ‘bốn không’".
Các bản tin trong nước cho hay Thứ trường-Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh nhấn mạnh rằng Sách Trắng quốc phòng được công bố "nhằm minh bạch hóa" chính sách quốc phòng và "xây dựng lòng tin" với các quốc gia trên thế giới.
Tuy nhiên, dưới góc nhìn của tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, thông điệp của Bộ Quốc phòng nói riêng và trên bình diện lớn hơn là chính thể Việt Nam nói chung vẫn "mập mờ", dường như họ "sợ lộ gì đó" và có thể bị "phiền".
Một phần khác của Sách trắng giới thiệu trang bị vũ khí của Quân đội Nhân dân Việt Nam, các bản tin cho hay. Thứ trưởng quốc phòng Việt Nam nói với báo giới rằng vũ khí của Việt Nam "vừa đủ mạnh để bảo vệ tổ quốc và không phương hại đến quốc gia nào".
Ông Vịnh cũng được trích lời khẳng định rằng "tỷ lệ trang bị vũ khí do Việt Nam tự sản xuất hiện nay đã nhiều hơn trước, chứng tỏ sự tự lực của Việt Nam trong vũ khí những năm qua".
Vị thứ trưởng cho biết thêm Sách trắng còn đưa ra thông tin cho thấy nền quốc phòng Việt Nam "được đầu tư phù hợp với tốc độ phát triển kinh tế của đất nước, nhưng không chạy đua vũ trang".
Sách trắng cho hay ngân sách quốc phòng Việt Nam năm 2010 chiếm 2,23% GDP, 2011 là 2,82%, 2012 là 2,88%... 2017 là 2,51% và 2018 là 2,36%, theo các bản tin.
Tổng Sản phẩm Quốc nội (GDP) của Việt Nam năm 2018 đạt 242 tỷ đô la, với GDP đầu người là 2.587 đô la.
******************
Sách Trắng quốc phòng 2019 : Việt Nam tiếp tục khẳng định không liên minh quân sự với nước khác (RFA, 25/11/2019)
Sách Trắng quốc phòng Việt Nam mới công bố vào chiều ngày 25/11 tiếp tục khẳng định chủ trương không liên minh quân sự với bất kỳ nước nào trong chính sách ba không trước kia, đồng thời bổ sung thêm "không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế".
Hình minh họa. Diễu binh nhân kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ hôm 7/5/2014 - AFP
Trong Sách Trắng quốc phòng công bố gần đây nhất vào năm 2009, Việt Nam duy trì chính sách "ba không" bao gồm : không tham gia các liên minh quân sự, không là đồng minh quân sự của bất kỳ nước nào, không cho bất cứ nước nào đặt căn cứ quân sự ở Việt Nam và không dựa vào nước này để chống nước kia.
Phát biểu tại buổi lễ công bố Sách Trắng tại Hà Nội, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh – Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 tiếp tục khẳng định và làm rõ hơn tính chất cơ bản của nền quốc phòng Việt Nam là hòa bình và tự vệ.
Sách Trắng khẳng định phương châm bảo vệ tổ quốc từ sớm, từ xa, sẵn sàng chống chiến tranh xâm lược.
"Sau 10 năm, sự nghiệp xây dựng quân đội, quốc phòng có bước phát triển mới, bối cảnh chiến lược có thay đổi nên cần có Sách Trắng quốc phòng mới", mạng báo VnExpress dẫn lời ông Vịnh tại buổi công bố.
Thứ trưởng Quốc phòng Việt Nam cho biết cuốn sách cũng không ngại giới thiệu trnag bị vũ khí của quân đội nhân dân Việt Nam. Vũ khí của Việt Nam vừa đủ mạnh để bảo vệ tổ quốc và không phương hại đến quốc gia nào.
Theo Sách Trắng, quốc phòng Việt Nam được đầu tư phù hợp với tốc độ phát triển kinh tế của đất nước, nhưng không chạy đua vũ trang. Ngân sách quốc phòng Việt Nam năm 2010 chiếm 2,23% và đã tăng lên 2,36% vào năm 2018 (tương đương khoảng 5,8 tỷ đô la).
Việt Nam công bố Sách Trắng lần này vào khi có những căng thẳng trong quan hệ với Trung Quốc sau khi Trung Quốc điều hàng chục tàu vào vùng biển của Việt Nam từ hồi giữa tháng sáu đến tháng 10 vừa qua.
Theo đánh giá của giáo sư Carl Thayer từ Học viện Quốc phòng Úc trong một lần trả lời phỏng vấn trước đây về Sách Trắng quốc phòng Việt Nam, việc hiện đại hóa quân đội của Việt Nam trong các năm qua thể hiện trong Sách Trắng chủ yếu là để đối phó với những thách thức từ Trung Quốc ở Biển Đông.
*****************
Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 : Hòa bình và tự vệ (VOV, 25/11/2019)
Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 khẳng định tính chất cơ bản của nền quốc phòng Việt Nam là hòa bình và tự vệ.
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng - Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh phát biểu tại buổi lễ công bố Sách trắng Bộ Quốc phòng 2019. (Ảnh : Trọng Phú)
Chiều 25/11, Bộ Quốc phòng đã tiến hành buổi lễ công bố Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 với sự chủ trì của Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng và Trung tướng Vũ Chiến Thắng - Cục trưởng Đối ngoại Bộ Quốc phòng.
Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 công khai đường lối chính sách quân sự, là tài liệu chính thức sử dụng để phục vụ công tác đối ngoại quốc phòng, giáo dục về quốc phòng, đường lối quân sự của Đảng, chính sách quốc phòng của Nhà nước.
Một bộ Sách Trắng quốc phòng Việt Nam gồm 3 quyển : Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 bằng tiếng Việt và tiếng Anh, bên cạnh đó là một quyển sách ảnh Quốc phòng Việt Nam.
Sách Trắng quốc phòng Việt Nam 2019 được chia thành 3 phần. Phần thứ nhất là bối cảnh chiến lược và chính sách quốc phòng, tập trung khái quát tình hình thế giới, khu vực và Việt Nam ; Chiến lược bảo vệ tổ quốc ; Chiến lược quốc phòng ; Chiến lược quân sự Việt Nam ; Chính sách quốc phòng Việt Nam...
Phần thứ hai là xây dựng nền quốc phòng toàn dân gồm 4 nội dung là xây dựng tiềm lực quốc phòng ; xây dựng lực lượng quốc phòng ; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân ; và lãnh đạo, quản lý quốc phòng.
Phần thứ 3 nói về truyền thống lịch sử quân sự Việt Nam ; lịch sử hình thành và phát triển, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức, phương hướng xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam và Dân quân tự vệ.
Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng khẳng định chính sách quốc phòng của Việt Nam là nhất quán, hướng tới nền hòa bình và tự vệ. Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh khẳng định : Ý nghĩa của Sách Trắng quốc phòng nhằm minh bạch hóa chính sách quốc phòng, xây dựng lòng tin với các quốc gia trên thế giới ; là tài liệu để toàn xã hội, nhất là lớp thanh niên trẻ tiếp cận được với đường lối của Đảng trong xây dựng quân đội, bảo vệ tổ quốc.
Trước đó, Việt Nam từng công bố Sách Trắng quốc phòng vào năm 2009. "Sau 10 năm, sự nghiệp xây dựng quân đội, quốc phòng có nhiều bước phát triển mới, bối cảnh chiến lược có thay đổi nên cần có Sách Trắng quốc phòng mới" - Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh khẳng định.
Trọng Phú
Nguồn : VOV.VN, 25/11/2019