 | Tổng quan: | 3638618 |
Việt Nam liệu có tham gia cùng Philippines xây dựng Quy tắc ứng xử Biển Đông riêng ?
VOA, 22/01/2024
Một Bộ quy tắc ứng xử (COC) trên Biển Đông riêng biệt giữa một số quốc gia có tuyên bố chủ quyền, nhưng không bao gồm Trung Quốc, có thể là một biện pháp khả thi và cho thấy phản ứng rõ ràng của các quốc gia trước tình trạng trì trệ không mấy hy vọng của quá trình đàm phán COC giữa ASEAN và Trung Quốc, theo một số chuyên gia.
Một vụ va chạm giữa tàu hải cảnh Trung Quốc (phải) và tàu tiếp tế của Philippines (trái) gần Bãi Cỏ Mây trong vùng biển tranh chấp ở Biển Đông vào ngày 23/10/2023. Tổng thống Philippines rằng việc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông là một nhu cầu rất cấp thiết.
"Chắc chắn là nó khả thi hơn, và nó là một bước tiến, không phải là bước tiến lớn nhưng là một bước tiến", Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà nghiên cứu cấp cao khách mời của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á của Singapore, nói với VOA.
Đề xuất xây dựng một COC riêng ở Biển Đông giữa một số thành viên ASEAN được Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr đưa ra hôm 20/11 khi ông cho biết Philippines đã tiếp cận các nước láng giềng như Việt Nam và Malaysia cho mục tiêu này.
"Chúng tôi đã chủ động tiếp cận các quốc gia khác trong ASEAN mà chúng tôi đang có xung đột lãnh thổ, Việt Nam là một trong số đó, Malaysia là một quốc gia khác, và xây dựng quy tắc ứng xử của riêng chúng tôi", Reuters dẫn lời ông Marcos nói tại một sự kiện ở Hawaii được truyền hình trực tiếp.
"Hy vọng việc này sẽ tiến triển và mở rộng sang các nước ASEAN khác", ông Marcos nói, đồng thời thêm rằng "Chúng tôi vẫn đang chờ đợi bộ quy tắc ứng xử giữa Trung Quốc và ASEAN và đáng tiếc là tiến trình này diễn ra khá chậm".
Kể từ khi lên nắm quyền tại Philippines, ông Marcos đã nhiều lần kêu gọi thúc đẩy các cuộc đàm phán COC với các nước láng giềng của Philippines giữa bối cảnh căng thẳng trên Biển Đông giữa nước này và Trung Quốc ngày càng gia tăng. Tại Hội nghị cấp cao ASEAN và các hội nghị cấp cao liên quan tại Phnom Penh, Campuchia, vào ngày 11/11/2022, ông Marcos từng nói rằng có "nhu cầu cấp thiết" về COC nhưng không đề xuất về một COC riêng.
Việt Nam có tham gia ?
Theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, sáng kiến lập quy tắc ứng xử trực tiếp giữa các nước Đông Nam Á như Philippines, Việt Nam, Indonesia trên Biển Đông là một "dấu hiệu tích cực", và nó mang lại một số tác dụng tích cực như giúp giảm bớt căng thẳng và ngăn ngừa xung đột giữa các nước Đông Nam Á về vấn đề Biển Đông, giảm bớt những hiểu lầm và tính toán sai lầm, tăng cường hợp tác và đối thoại trực tiếp giữa các nước Đông Nam Á về vấn đề Biển Đông thay vì chỉ phụ thuộc vào các cường quốc bên ngoài. Điều này sẽ nâng cao vai trò và tiếng nói của khu vực ; thúc đẩy phát triển kinh tế biển cùng có lợi ở Biển Đông thông qua hợp tác trực tiếp giữa các nước Đông Nam Á về thăm dò, khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường biển... ; góp phần duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực khi các nước Đông Nam Á tự thiết lập các "luật chơi" chung về Biển Đông, tránh bị các thế lực bên ngoài lôi kéo vào xung đột nảy sinh.
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho rằng với những tác dụng tích cực trên, nhiều khả năng Việt Nam sẽ tham gia hợp tác cùng Philippines xây dựng COC riêng.
"Chắc chắn là (Việt Nam) sẵn sàng hợp tác với Philippines trong việc thúc đẩy để nếu như ASEAN không sớm đạt được Quy tắc ứng xử trên Biển Đông với Trung Quốc, thì một nhóm nhỏ hơn trong ASEAN phải đạt được với nhau, bởi vì về bản chất, có thể thấy rõ rằng Trung Quốc cứ nói là họ muốn có quy tắc ứng xử ấy nhưng họ đặt ra những điều kiện mà không bao giờ có thể xây dựng và đồng thuận được".
Trong khi đó, chuyên gia Greg Poling của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) của Mỹ, cho rằng khả năng Việt Nam tham gia sẽ cao hơn khi có hơn 2 quốc gia cùng tiến hành thực hiện nỗ lực này.
"Có khả năng là nếu hai hoặc nhiều quốc gia có tuyên bố chủ quyền khác như Philippines và Indonesia tiến hành một nỗ lực nhỏ ở Biển Đông thì Việt Nam sẽ muốn tham gia", chuyên gia Greg Poling nói với VOA. "Điều này xảy ra gần nhất là vào năm 2015 khi ngoại trưởng Việt Nam, Malaysia và Philippines gặp nhau nhiều lần để đàm phán ngoài khuôn khổ ASEAN vì họ ngày càng thất vọng trước việc nhóm này không có khả năng giải quyết vấn đề Biển Đông".
Tiến sĩ Jay Batongbacal, giáo sư về An ninh biển và Giám đốc Viện Nghiên cứu Vấn đề Hàng hải và Luật biển tại Đại học Philippines, thì cho rằng trên thực tế, giữa các thành viên ASEAN có tranh chấp ở Biển Đông đã có sẵn những "chuẩn mực ứng xử bất thành văn".
"Mặc dù chưa được hệ thống hóa, nó giúp họ duy trì mối quan hệ tốt đẹp bất chấp sự tồn tại của cạnh tranh lãnh thổ và hàng hải", ông nói, và dẫn chứng mối quan hệ giữa Philippines và Việt Nam hay giữa Myanmar và Việt Nam lâu nay "không có những đụng độ ở Biển Đông với nhau như với Trung Quốc".
"Điều này thực tế chứng tỏ rằng COC giữa ASEAN và Trung Quốc không phải là quy tắc độc quyền chi phối cách ứng xử của các bên ở Biển Đông", Tiến sĩ Batongbacal nói thêm.
Theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, lý tưởng nhất vẫn là có được một COC giữa khối ASEAN với Trung Quốc, nhưng một biện pháp khác cũng từng được đề ra trước đây là chỉ cần 5 quốc gia thành viên ASEAN có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông có được thỏa thuận COC với Trung Quốc.
"Đó sẽ là bước tiến rất dài, và nếu có được, nó sẽ đóng góp rất nhiều cho an ninh và ổn định của khu vực Đông Nam Á và đặc biệt cho những hoạt động sống còn ở Biển Đông", Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói.
Tuy nhiên, theo chuyên gia của Việt Nam, Trung Quốc dĩ nhiên sẽ không đồng ý với những hướng mục tiêu trên và sẽ tìm cách can thiệp. Nhưng một khi COC giữa một số thành viên ASEAN đã được ký kết thì việc một nước bên ngoài muốn phá bỏ các điều khoản quy định trong COC sẽ phải gánh chịu những hậu quả pháp lý quốc tế "không nhỏ".
Ngay sau phát biểu của Tổng thống Philippines, Trung Quốc tuyên bố không ủng hộ động thái của Manila về việc đưa ra COC riêng ở Biển Đông với một số nước láng giềng. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nói trong cuộc họp báo ngày 20/11 rằng "Bất kỳ bước nào đi chệch khỏi khuôn khổ và trái ngược với tinh thần của Tuyên ngôn về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOD), khuôn khổ cho COC, đều không có giá trị và không có hiệu lực". Phát ngôn viên này nói thêm rằng Trung Quốc coi việc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử cho các bên ở Biển Đông là nhiệm vụ quan trọng đối với Trung Quốc và các nước ASEAN.
Phản ứng trước sựvô vọng trong đàm phán COC vớiTrung Quốc
Đề xuất về một COC riêng biệt, theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, là một phản ứng rõ ràng của Philippines trước tình trạng leo thang căng thẳng vì tranh chấp trên Biển Đông giữa nước này với Trung Quốc trong khi quá trình đàm phán COC giữa ASEAN và Trung Quốc "hầu như không có hy vọng" đạt được sau hơn 2 thập niên khởi sự.
Tiến sĩ Jay Batongbacal cho rằng nguyên nhân dẫn đến tốc độ đàm phán chậm chạp của COC là do sự thiếu tin cậy lẫn nhau, cùng với những quan điểm, mục tiêu khác nhau mà các bên theo đuổi.
"Bất chấp những nỗ lực thúc đẩy quá trình này, những vấn đề thực chất vẫn tồn tại và không có dấu hiệu nào cho thấy Trung Quốc sẵn sàng nhượng bộ bất cứ điều gì với ASEAN trong khi vẫn khẳng định rằng ASEAN chấp nhận lập trường của mình trong nhiều vấn đề khác nhau", ông nói với VOA.
Trong khi đó, một số nước thành viên hoàn toàn không có quyền lợi tranh chấp ở Biển Đông nên không thể đòi hỏi cả khối dốc toàn lực để thúc đẩy cho vấn đề này, chưa kể khả năng không đồng thuận cao hơn nếu có sự tác động từ phía Trung Quốc hay do các yếu tố khác, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp bổ sung thêm.
"Trong ASEAN có những nước không có quyền lợi gì ở Biển Đông cả thì một điều rất vô lý là họ phải ngồi ở đấy, như Campuchia, Lào, Myanmar… chẳng hạn, họ chẳng có lợi ích gì ở Biển Đông mà họ ngồi ở đấy, mà theo nguyên tắc đồng thuận của khối này, chỉ cần một trong những nước đó không đồng ý với những tuyên bố về Biển Đông thôi, chứ chưa nói gì đến COC, thì đã là thất bại rồi", chuyên gia của Viện Đông Nam Á nói.
Ông dẫn chứng "bài học" thực tế là sự kiện ASEAN không thể ra tuyên bố chung tại Hội nghị Bộ trưởng ASEAN năm 2012 khi Campuchia, năm đó giữ vai trò chủ tịch luân phiên của ASEAN, đã không đồng ý đưa nội dung về tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc vào trong Tuyên bố chung.
Hiện chưa có thông tin chi tiết nào về kế hoạch hành động cho một COC riêng được đưa ra sau tiết lộ của Tổng thống Philippines, nhưng có những dấu hiệu cho thấy nhiều khả năng một số "hành động cụ thể" giữa Philippines, Indonesia, Việt Nam… xung quanh vấn đề này sẽ diễn ra vào quý hai năm nay, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp đưa ra dự đoán.
Nguồn : VOA, 20/01/2024
************************
Trung Quốc-Philippines nhất trí giảm căng thẳng về đối đầu Biển Đông
AP, VOA, 19/01/2024
Trung Quốc và Philippines loan báo đã nhất trí nỗ lực giảm căng thẳng sau một năm đối đầu công khai và căng thẳng ở Biển Đông làm dấy lên lo ngại về sự can dự vũ trang trong khu vực.
Tàu Tuần duyên Trung Quốc phun nước vào tàu tiếp tế của Philippine gần Bãi Cỏ Mây ngày 10/12/2023.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 18/1 cho biết hai bên đã nhất trí tiếp tục cải thiện liên lạc và sử dụng các cuộc đàm phán thân thiện để giải quyết những khác biệt trên biển, "đặc biệt là quản lý tốt tình hình tại rạn san hô Nhân Ái".
Nhân Ái tiêu là tên tiếng Hoa mà Philippines gọi là Bãi cạn Ayungin, Mỹ gọi là Bãi cạn Thomas Thứ hai, Việt Nam gọi là Bãi Cỏ Mây, nơi xảy ra nhiều cuộc đối đầu giữa tàu của hai nước trong những tháng gần đây.
Vào tháng 11/2023, Manila cho biết một tàu tuần duyên Trung Quốc và các tàu đi kèm đã tiến hành các hoạt động nguy hiểm và dùng vòi rồng bắn vào một tàu tiếp tế của Philippines trong vùng biển tranh chấp. Trung Quốc phản đối câu chuyện này và nói rằng họ đã hành động phù hợp.
Trung Quốc và Philippines cho biết họ đã đồng ý hạn chế căng thẳng tại cuộc họp về Biển Đông hôm 17/1 tại Thượng Hải, cuộc họp thứ tám trong chuỗi cuộc họp bắt đầu vào năm 2017.
Bộ Ngoại giao Philippines nói trong một tuyên bố hôm 17/1 : "Hai bên đã có những cuộc thảo luận thẳng thắn và hiệu quả nhằm giảm leo thang tình hình ở Biển Đông và cả hai bên đều đồng ý bình tĩnh giải quyết các vụ việc, nếu có, thông qua ngoại giao".
Các tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông được nhiều người coi là điểm bùng phát tiềm tàng của xung đột vũ trang. Nhiều quốc gia đã tuyên bố chủ quyền các vùng biển ở Biển Đông, bao gồm Brunei, Malaysia, Việt Nam, Malaysia và Trung Quốc.
Liệu những nỗ lực giảm căng thẳng có kéo dài hay không vẫn còn phải chờ xem.
Trung Quốc tức giận sau khi Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. chúc mừng người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống gần đây của Đài Loan hôm 16/1. Đài Loan, một hòn đảo tự trị bị Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, đã chọn một ứng cử viên từ một đảng xem Đài Loan là một lãnh thổ độc lập. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã triệu tập đại sứ Philippines để khiếu nại.
Trung Quốc phản đối bất kỳ sự giao dịch chính thức nào với chính phủ Đài Loan, coi đó tương đương với việc thừa nhận chủ quyền Đài Loan. (AP)
Nguồn : VOA, 19/01/2024
***************************
Trung Quốc cảnh báo Philippines chớ ‘đùa với lửa’ sau phát biểu của tổng thống về Đài Loan
Reuters, VOA, 16/01/2024
Trung Quốc triệu tập đại sứ Philippines hôm thứ Ba và cảnh báo nước này "chớ đùa với lửa" sau khi Tổng thống Ferdinand Marcos Jr chúc mừng tổng thống đắc cử Đài Loan Lại Thanh Đức (Lai Ching-te) giành chiến thắng trong cuộc bầu cử.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc - Mao Ninh.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói Trung Quốc "rất không hài lòng và kiên quyết phản đối những lời phát biểu", đề cập đến việc ông Marcos chúc mừng ông Lai hôm thứ Hai vì đã thắng cử và trở thành tổng thống tiếp theo của Đài Loan.
"Những phát biểu liên quan của Tổng thống Marcos cấu thành hành vi vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc Một Trung Quốc và… vi phạm nghiêm trọng các cam kết chính trị mà Philippines đưa ra với phía Trung Quốc, đồng thời can thiệp trắng trợn vào công việc nội bộ của Trung Quốc", người phát ngôn Mao Ninh nói tại một cuộc họp báo thường kỳ.
"Trung Quốc đã gửi kháng thư mạnh mẽ đến Philippines sớm nhất có thể" và triệu tập đại sứ của nước này "để đưa ra lời giải thích có trách nhiệm cho Trung Quốc", bà Mao nói thêm.
"Chúng tôi đề nghị Tổng thống Marcos đọc thêm sách để hiểu rõ nội dung về vấn đề Đài Loan, từ đó đưa ra kết luận đúng đắn".
Bộ Ngoại giao Philippines trong một tuyên bố trước đó cùng ngày tái khẳng định "chính sách Một Trung Quốc" của nước này và nói rằng thông điệp của ông Marcos nhằm công nhận "lợi ích chung" của Philippines và Đài Loan, bao gồm 200.000 công nhân hải ngoại Philippines đang cư ngụ và làm việc tại hòn đảo dân chủ này.
Phía Philippines nói thông điệp này "là cách ông ấy cảm ơn họ vì đã đón tiếp các công nhân của chúng tôi và tổ chức một tiến trình dân chủ thành công. Tuy nhiên, Philippines tái khẳng định về Chính sách Một Trung Quốc của mình.
Khi Reuters yêu cầu bình luận về việc Bắc Kinh triệu tập đặc sứ Philippines và về những lời chỉ trích của Trung Quốc, văn phòng của ông Marcos nhắc lại tuyên bố trước đó về "Chính sách một Trung Quốc".
Cơn thịnh nộ của Bắc Kinh trước những phát biểu của ông Marcos là vụ việc mới nhất trong chuỗi các cuộc đụng độ giữa Philippines và Trung Quốc, xảy ra khi Manila tăng cường quan hệ với Mỹ, bao gồm cả việc mở rộng thỏa thuận cho phép Washington sử dụng các căn cứ quân sự của mình.
Các nhà lãnh đạo khác cũng đã chúc mừng chiến thắng của ông Lại, trong đó có Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và Ngoại trưởng Nhật Bản Yoko Kamikawa. Nhiều người kêu gọi giải quyết căng thẳng ở eo biển Đài Loan một cách ôn hòa.
Bộ Ngoại giao Đài Loan đã gửi lời cảm ơn tới ông Marcos, nói rằng Đài Loan và Philippines "chia sẻ các giá trị như tự do, dân chủ và pháp quyền" và Đài Loan sẽ tăng cường hợp tác và trao đổi sâu sắc hơn nữa.
Philippines có quan hệ không chính thức với Đài Bắc, với Văn phòng Kinh tế và Văn hóa Manila tại Đài Loan đóng vai trò là đại sứ quán trên thực tế. (Reuters)
Nguồn : VOA, 16/01/2024
Khi con tàu hỏng của Philippines trở thành biểu tượng chống Trung Quốc
Thời gian gần đây, nhiều sự cố liên tục xảy ra xung quanh con tàu chiến cũ kỹ từ thời Đệ nhị Thế chiến có tên BRP Sierra Madre. Những vụ việc có thể sẽ trở thành giọt nước làm tràn ly, gây bùng nổ những căng thẳng trên Biển Đông. RFI giới thiệu một số ý kiến nhận định của giới chuyên gia những căng thẳng gia tăng giữa Philipines và Trung Quốc xung quanh con tàu mắc cạn giữa Biển Đông.
Con tàu hỏng BRP Sierra Madre, biểu tượng tiền đồn biên giới trên biển của Philippines. Ảnh chụp ngày 22/08/2023. AP - Aaron Favila
BRP Sierra Madre là con tàu chiến Mỹ đã tham gia Thế chiến thứ hai và Chiến tranh Việt Nam, sau đó được Philippines mua lại. Giờ đây, con tầu cũ hỏng này đang là trung tâm của những căng thẳng Trung-Philippines ở Biển Đông. Sự leo thang này có nguy cơ đẩy Mỹ đến chỗ phải can thiệp hỗ trợ Manila, khi mà cuối tháng 4 năm nay chính quyền Philippines đã có những quyết định củng cố liên minh quân sự với Washignton.
Hải quân Trung Quốc đang làm mọi cách để ngăn chặn các tàu tiếp tế của Philippines tiếp cận con tàu cũ dài 100 m nay chỉ còn là chiếc xác nằm trên bãi Cỏ Mây, một rạn san hô trong quần đảo Trường Sa. Đây là khu vực mà từ nhiều thập kỷ qua cả Philippines và Trung Quốc đều có yêu sách về lãnh thổ và lãnh hải.
Hôm Chủ nhật ngày 22/10, một tàu tuần duyên Trung Quốc đã va chạm với một tàu tiếp tế của Philippines. Trước đó, Trung Quốc đã chiếu tia laser loại dùng trong quân sự vào một tàu được cử đến tiếp tế cho BRP Sierra Madre. Hồi đầu năm nay họ cũng đã dùng vòi rồng cực mạnh phun nước vào một con tàu vận tải khác của Philippines muốn tiếp cận con tàu mắc cạn.
Nhật báo Mỹ Wall Street Journal lưu ý, đây chỉ là những ví dụ đáng chú ý nhất về những sự cố đang xảy ra liên tiếp xung quanh phế tích của Thế chiến thứ hai này.
Không phải bây giờ BRP Sierra Madre mới là cái gai dưới chân hải quân Trung Quốc. Pak Kuen Lee, chuyên gia về chính sách đối ngoại Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu và Phân tích xung đột thuộc Đại học Kent, cho biết : "Con tàu đã được cho mắc cạn một cách cố ý vào năm 1999 trên rạn san hô bãi Cỏ Mây để khẳng định yêu sách chủ quyền của Philippines đối với rạn san hô, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này".
Vào lúc đó, Manila đã hành động như vậy để đáp trả hành vi khiêu khích của Trung Quốc. "Hành động cắm chân trên vùng biển xa xôi này xảy ra không lâu sau khi Trung Quốc chiếm (đảo Đá Vành Khăn nằm bên cạnh (1995)", Moises Lopes de Souza, chuyên gia về các xung đột hàng hải tại Châu Á thuộc đại học Lancashire (Anh Quốc) cho biết.
Từ đó đến giờ, BRP Sierra Madre là hiện thân cho "những căng thẳng và tranh chấp địa chính trị trên Biển Đông", Basil Germond, chuyên gia về các vấn đề an ninh hàng hải thuộc Đại học Lancastre (Anh Quốc).
Trong một thời gian dài, Bắc Kinh bỏ qua sự hiện diện của cái di tích thời Thế chiến thứ hai này trong vùng biển mà Trung Quốc vẫn tham vọng "kiểm soát tuyệt đối, gây phương hại cho các quốc gia đòi hỏi chủ quyền trong khu vực (Chủ yếu là Philippines và Việt Nam)", chuyên gia về các tranh chấp hải phận và lãnh thổ Trung Quốc thuộc Đại học Lancastre ghi nhận.
Lỗi tại mẹ thiên nhiên
Chính quyền Trung Quốc lâu nay đã chấp nhận để Philippines tiếp viện cho các binh sĩ, khoảng hơn chục người đang đóng trên trên con tàu mắc cạn này. Họ không muốn đẩy cuộc đối đầu đi quá xa. Moises Lopes de Souza giải thích : "Trên thực tế, tàu BRP Sierra Madre chưa bao giờ được Hải quân Philippines bỏ mà nó vẫn chính thức hoạt động. Nói cách khác, nếu Trung Quốc gây chuyện với con tàu này, tức là họ đang động đến lãnh thổ Philippines".
Từ gần 25 năm, Philippines đã tìm được cách làm độc đáo để "thiết lập trên đảo ngầm này đường biên giới theo đòi hỏi chủ quyền trên biển của họ", chuyên gia Moise Lopes de Souza giải thích thêm. Do đó, "con tàu đã trở thành biểu tượng của một quốc gia đã thành công trong việc chống lại nỗ lực của Trung Quốc muốn mở rộng ảnh hưởng ra khắp khu vực", Andrew Chubb nhận định.
Như vậy, đây cũng là một tấm gương cho các quốc gia Châu Á khác. Bắc Kinh không thể làm được gì nhiều để chống lại, ngoại trừ việc chờ thời. Làn ranh đỏ do Trung Quốc vạch ra bây giờ là họ không dung thứ cho việc gia cố con tàu hỏng như ý định của Philippines.
Đó là căn nguyên dấy lên căng thẳng xung quanh con tàu cũ rích này. Ông Andrew Chubb giải thích : "Đó là lỗi của mẹ thiên nhiên ! Từ một năm nay, vỏ con tài BRP Sierra Madre ngày càng bị hư hại và nếu không có sửa chữa, chẳng bao lâu nữa sẽ kết thúc".
Trò chơi mèo đuổi chuột trở nên cấp tập hiện nay xung quanh cái chốt tiền tiêu ít nhiều ọp ẹp này của Philippines. Trung Quốc gia tăng các hoạt động quấy rối các tàu chiến Philippines nhằm bảo đảm không có vật tư nào để sửa chữa con tàu lọt lưới của họ. Còn về phần mình, Manila "làm tất cả để phá vỡ phong tỏa của Trung Quốc đang cố áp đặt, để duy trì cho con tàu của họ vẫn nổi", Pak Kuen Lee nhận định.
Với ông Ferdinand Marcos Jr., mới lên làm tổng thống Philippines từ hơn một năm qua, thì "không có chuyện bỏ rơi xác con tàu này. Về mặt chính trị, làm như vậy tức là sẽ lại chấp nhận mất chủ quyền lãnh thổ trước Trung Quốc", chuyên gia Moises Lopes de Souza nhấn mạnh.
Trung Quốc với Philippines... và Hoa Kỳ
Không phải chỉ có "mẹ thiên nhiên" chịu trách nhiệm về tình trạng leo thang căng thẳng hiện nay giữa Trung Quốc và Philippines xung quanh con tàu hỏng này. Bắc Kinh khó có thể chấp nhận được thái độ quay ngoắt sang thân Washington của Manila gần đây.
Cựu tổng thống Rodrigo Duterte lâu nay vốn ứng xử thân thiện với Trung Quốc trước khi có thay đổi một chút vào cuối nhiệm kỳ, còn "Ferdinand Marcos Jr. chống Trung Quốc kịch liệt và thân Mỹ hơn", Moise Lopes de Souza nhận xét.
Do đó, Trung Quốc thấy cần phải thể hiện sức mạnh của mình và con tàu cũ này là cơ hội tốt để làm điều đó. Zeno Leoni, chuyên gia về các vấn đề an ninh Trung Quốc tại Nhóm Nghiên cứu An ninh Quốc tế ITSSA Verona nhận định : "Những hành vi quấy rối tàu Philippines gần đây cho thấy quân đội Trung Quốc muốn chứng tỏ họ sẵn sàng sử dụng vũ lực nhiều hơn để khẳng định mình ở Biển Đông".
Và đó cũng là vấn đề của một cường quốc khác cũng đang muốn khẳng định quyền lực trong vùng, đó là Hoa Kỳ. "Cựu tổng thống Mỹ, Barack Obama đã từng bị chỉ trích vì quá mềm yếu trước Trung Quốc hồi năm 2012 khi Bắc Kinh chiếm bãi đá ngầm Scarborough trong Biển Đông. Washington khi đó đã cố gắng làm dịu căng thẳng thay vì kiên quyết ủng hộ đồng minh Philippines. Từ đó đến giờ, Mỹ đã nhiều lần tố cáo Trung Quốc lợi dụng tình hình để tiếp tục xây dựng các cơ sở quân sự trên các đảo đó", chuyên gia Park Kuen Lee giải thích. Ông cho rằng giờ đây Washington tỏ ra kiên quyết hơn trong trường hợp có sự cố xảy ra trong quần đảo Trường Sa.
Điều này càng có thực khi mà Hoa Kỳ và Philippines hồi năm ngoái đã có những quyết định thắt chặt mối quan hệ đồng minh của họ. Từ đó đến nay, chính quyền Biden đã nhiều lần khẳng định ủng hộ Manila đối phó với mối đe dọa Trung Quốc.
Hôm 25/10 vừa qua, tổng thống Mỹ còn cảnh báo Bắc Kinh rằng ông "sẽ bảo vệ" đồng minh của mình trong trường hợp một trong các con tàu của Philippines bị tấn công. Như thế, con tàu BRP Sierra Madre có thể trở thành tia lửa làm bùng nổ thùng thuốc súng, theo các chuyên gia.
Hiện tại, Trung Quốc tỏ ra ít nhiều kiềm chế và chỉ chú tâm vào các hành động khiêu khích "bởi vì Trung Quốc không muốn bị coi là gây ra khủng hoảng lớn", chuyên gia Moises Lopes de Souza khẳng định.
Nhưng với quá nhiều sự cố xẩy ra liên tiếp, thì một trong số đó sẽ có thể chuyển thành tai nạn nghiêm trọng hơn. Trong trường hợp xảy ra như thế, chắc chắn Manila sẽ kêu gọi đồng minh Mỹ. Và như thế, "sẽ là một phép thử về độ tin cậy đối với Washington ở trong vùng" chuyên gia Zeno Leoni nhận định. Tất cả những người bạn của Hoa Kỳ như Nhật Bản, Úc, Đài Loan sẽ soi xét rất kỹ để xem liệu họ có thể tin vào đồng minh Mỹ nữa hay không.
(Theo france24.com)
Anh Vũ
Nguồn : RFI, 30/10/2023
Biển Đông : Manila triệu đại sứ Trung Quốc lên để phản đối các sự cố ở Bãi Cỏ Mây
Trọng Nghĩa, RFI, 23/10/2023
Sau các vụ va chạm giữa tàu Philippines và tàu Trung Quốc gần Bãi Cỏ Mây, vùng quần đảo Trường Sa trên Biển Đông vào tuần trước, chính quyền Manila hôm 23/10/2023 tiếp tục phản ứng gay gắt, tố cáo tàu Trung Quốc "cố ý tấn công" các chiếc tàu Philippines, đồng thời triệu đại sứ Trung Quốc lên để phản đối.
Ảnh phía Philippines cung cấp cho thấy tàu quân sự Trung Quốc đâm vào tàu Philippines ở Bãi Cỏ Mây. Ảnh ngày 22/10/2023. AP
Ngay sau sự cố xẩy ra hôm qua tại một vùng biển gần Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal) ở Trường Sa, với hai vụ va chạm nguy hiểm, nhắm các tàu công vụ Philippines và tàu Hải Cảnh và dân quân biển Trung Quốc, các quan chức Philippines đã cáo buộc tàu Trung Quốc về hành động "di chuyển nguy hiểm".
Vào hôm nay, bộ trưởng Quốc Phòng Philippines Gilbert Teodoro đã tiến thêm một bước nữa khi cho rằng các hành động của Trung Quốc gần Bãi Cỏ Mây là có chủ ý.
Đối với ông Teodoro : "Tàu hải cảnh và dân quân biển Trung Quốc đã vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế, đã quấy rối và cố tình tấn công tàu Unaiza Hai Tháng Năm và tàu Tuần Duyên BRP Cabra của Philippines".
"Chúng tôi ở đây để thực sự lên án bằng những ngôn từ mạnh mẽ nhất các hành vi vi phạm nghiêm trọng và bất hợp pháp này trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý (của Philippines) cũng như việc che giấu sự thật khi Trung Quốc bóp méo câu chuyện để cho phù hợp với mục đích riêng của họ".
Bình luận của bộ trưởng Quốc Phòng Philippines được đưa ra vài giờ sau khi tổng thống Philippines Ferdinand Marcos gặp gỡ giới lãnh đạo an ninh và ra lệnh cho lực lượng Tuần Duyên điều tra vụ việc.
Vào sáng nay, bộ Ngoại Giao Philippines đã triệu đại sứ Trung Quốc tại Manila lên để gởi công hàm phản đối việc Bắc Kinh vi phạm chủ quyền và quyền tài phán của Philippines tại vùng Bãi Cỏ Mây.
Phía Trung Quốc chỉ cử phó đại sứ tới gặp và cho biết đã "bày tỏ sự bất bình mạnh mẽ và kiên quyết phản đối việc tàu Philippines xâm phạm" vào vùng biển thuộc chủ quyền của Trung Quốc.
Về phần Hoa Kỳ, đồng minh lâu năm của Philippines, Washington cũng đã tố cáo hành động của Trung Quốc tại Biển Đông. Trong một thông cáo, bộ Ngoại Giao Mỹ vào hôm qua nhắc lại rằng hiệp ước phòng thủ chung với Philippines cũng có hiệu lực với vụ tấn công vũ trang vào lực lượng vũ trang
Trọng Nghĩa
**************************
Philippines : Trung Quốc là ‘kẻ xâm lược’ gây căng thẳng ở Biển Đông
Reuters, VOA, 23/10/2023
Hôm 23/10, Philippines gọi Trung Quốc là "kẻ xâm lược", cáo buộc nước này "làm gia tăng căng thẳng" ở Biển Đông và gây ra vụ va chạm khiến một trong các tàu của Manila bị hư hại khi đang làm nhiệm vụ tiếp tế, theo Reuters.
Tàu hải cảnh Trung Quốc tại bãi cạn Second Thomas.
Không ai bị tổn hại khi một tàu hải cảnh Trung Quốc và một trong những tàu tiếp tế bằng gỗ nhỏ hơn của Manila va chạm hôm 22/10, nhưng vụ việc đã thu hút sự lên án quốc tế và bày tỏ quan ngại từ Hoa Kỳ.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Teresita Daza phát biểu trong cuộc họp báo chung 22/10 : "Tất cả những sự cố như thế này sẽ củng cố luận điểm rằng không phải Philippines mới là kẻ xâm lược mà là bên kia, đó là Trung Quốc".
Hải cảnh Trung Quốc hôm 22/10 cho biết đã xảy ra một "va chạm nhẹ" giữa một trong các tàu của họ và tàu Philippines trong khi lực lượng bảo vệ bờ biển đang chặn "hợp pháp" chiếc tàu này vận chuyển "vật liệu xây dựng bất hợp pháp".
Đây không phải là lần đầu tiên lực lượng hải cảnh Trung Quốc, được hỗ trợ bởi các tàu dân quân biển, can thiệp vào nhiệm vụ tiếp tế của Philippines. Vào ngày 5/8, một tàu cảnh sát biển Trung Quốc đã dùng vòi rồng chống lại một tàu tiếp tế.
Các nhiệm vụ tiếp tế thường xuyên dành cho quân đội Philippines sống trên tàu BRP Sierra Madre, một tàu chiến cũ mà Manila cho neo đậu ở Bãi cạn Second Thomas vào năm 1999 để khẳng định yêu sách chủ quyền của mình.
Bãi cạn Second Thomas, phía Phillippines gọi là Ayungin và phía Trung Quốc gọi là Renai Reef, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Philippines.
Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr đã tổ chức một cuộc họp an ninh hôm 23/10 để thảo luận về "vi phạm mới nhất của Trung Quốc" và ra lệnh cho lực lượng bảo vệ bờ biển của đất nước ông điều tra vụ việc, mà văn phòng của ông cho biết "đang được xem xét nghiêm túc ở cấp cao nhất của chính phủ".
Ông Jonathan Malaya, người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Philippines, cho biết hành động của Trung Quốc đã gây ra vụ va chạm hôm 22/10, ngay cả khi đại sứ quán Bắc Kinh tại Manila cho biết các tàu Philippines đang "xâm phạm" bãi cạn này.
Ông Malaya nói : "Chúng tôi cảm thấy nhẹ nhõm và biết ơn vì không có người Philippines nào bị tổn hại. Tuy nhiên, chúng tôi lo ngại trước sự leo thang và khiêu khích của các tàu Trung Quốc, những người không có thẩm quyền nào ở Biển Tây Philippines".
Reuters
Nguồn : VOA, 23/10/2023
*************************
Biển Đông : Cảnh sát biển Trung Quốc tấn công tàu Philippines
BBC, 22/10/2023
Philippines cáo buộc lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc va chạm với tàu tiếp tế của Philippines ở Biển Đông
Manila cho biết việc diễn tập mèo vờn chuột trên biển vốn đã trở thành chuyện thường ngày đã dẫn đến một vụ va chạm giữa hai bên
Tàu Philippines hôm Chủ nhật đang trên đường tới một đồn trú quân sự của mình tại Bãi Cỏ Mây, điểm căng thẳng đã leo thang trong những tuần gần đây.
Manila nói "các thao tác ngăn chặn nguy hiểm" của Bắc Kinh gây rủi ro cho sự an toàn của thủy thủ đoàn Philippines.
Tuy nhiên, Trung Quốc cho rằng Philippines "cố tình gây rắc rối".
Các tàu Trung Quốc và Philippines thường xuyên chơi trò mèo vờn chuột xung quanh bãi cạn khi một số binh sĩ Philippines ở tiền đồn, một tàu hải quân bị bỏ hoang và đổ nát, cần tiếp tế hàng tháng.
Nhưng chính quyền Philippines cho rằng Trung Quốc ngày càng hung hăng hơn kể từ khi Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr nhậm chức vào tháng 6 năm 2022 và tìm kiếm mối liên hệ quân sự chặt chẽ hơn với Washington, đối thủ chính của Bắc Kinh về việc tranh giành sức ảnh hưởng ở vùng biển chiến lược và giàu tài nguyên.
Trong vụ việc thứ hai cũng xảy ra gần Bãi Cỏ Mây hôm Chủ nhật, chính quyền Philippines cho biết một tàu dân quân Trung Quốc đã va vào một tàu tuần duyên Philippines.
Manila cho biết tàu tiếp tế thứ hai đã có thể tiếp cận đồn trú quân sự của Philippines ở bãi cạn này.
Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, bao gồm cả quần đảo Trường Sa nơi có Bãi Cỏ Mây. Yêu sách của Trung Quốc đối với vùng biển chồng lấn với yêu sách của các nước khác, bao gồm cả Philippines và Việt Nam.
Năm 2016, tòa án trọng tài quốc tế tại The Hague đã ra phán quyết rằng các yêu sách về vùng biển rộng lớn của Trung Quốc là không có cơ sở, dựa trên vụ kiện do Manila đưa ra. Bắc Kinh đã từ chối công nhận phán quyết này.
Nguồn : BBC, 22/10/2023
Tại cuộc hội thảo tương tác về quan hệ song phương vào tuần trước, Đại sứ Trung Quốc tại Philippines Huang Xilian cho biết, lãnh đạo Trung Quốc và Philippines nhất trí hoãn tranh chấp trên biển, điều tiết tình hình thông qua tham vấn song phương và tăng cường đối thoại. Các thỏa thuận này cần được thực hiện một cách mạnh mẽ từ cả 2 bên, tạo động lực cho việc duy trì và tăng cường quan hệ giữa các nước.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte ở Bắc Kinh hôm 25/4/2019 - AFP
Thông báo này thu hút sự chú ý của giới quan sát, vì nó được đưa ra ngay sau khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, trong bài phát biểu qua video tại phiên họp lần thứ 75 của Đại hội đồng Liên hợp quốc (UNGA), tái khẳng định cam kết của ông đối với phán quyết của TòaTrọng tài năm 2016, từ chối quyền lịch sử của Trung Quốc đối với khu vực biển nằm trong đường lưỡi bò tại Biển Đông.
Sau khi lên nắm quyền vào giữa năm 2016, ông Duterte đã thể hiện lập trường mềm mỏng hơn một cách đáng kể đối với các tranh chấp hàng hải giữa Philippines và Trung Quốc ở Biển Đông, mục đích là nhằm đổi lấy các mối quan hệ thương mại và tài chính sâu sắc hơn với Bắc Kinh. Tuy nhiên, gần 4 năm sau những cam kết ban đầu của Trung Quốc về các khoản đầu tư trị giá 24 tỷ USD, chưa có một dự án cơ sở hạ tầng lớn nào được thực hiện, trong đó bao gồm một dự án đường sắt được hứa hẹn dành cho đảo Mindanao, quê hương của Tổng thống Duterte. Trong khi đó, Trung Quốc đã mở rộng dấu ấn quân sự và các cuộc triển khai dân quân của họ ở các vùng biển tranh chấp, khiến lực lượng quốc phòng của Philippines phải chịu tủi nhục. Giờ đây, khi Philippines phải vật lộn với cuộc khủng hoảng kinh tế được cho là tồi tệ nhất trong lịch sử của mình, có những lo ngại mới về điều mà một số người coi là các khoản đầu tư "săn hàng hạ giá" của Bắc Kinh, khi các công ty và doanh nghiệp Trung Quốc đang nhắm vào những tài sản bị tịch biên trong một loạt lĩnh vực chiến lược khác nhau. Tùy theo các thỏa thuận được thông qua, có nguy cơ các thương vụ mua lại của Trung Quốc làm tổn hại, thậm chí gây nguy hiểm cho sự hợp tác an ninh với các đồng minh quan trọng của Philippines như Mỹ, nước quan ngại sâu sắc về các nguy cơ gián điệp mà hệ thống cơ sở hạ tầng viễn thông của Trung Quốc đặt ra. Cho đến nay, phần lớn các khoản đầu tư của Trung Quốc vào Philippines tập trung vào những sòng bạc trực tuyến mờ ám và các dự án có giá trị nhỏ mang tính biểu tượng, chẳng hạn như dự án tài trợ cầu Sông Pasig, và tất cả đều do các công ty và công nhân Trung Quốc chi phối.
Trong quá khứ, hai dự án lớn do Trung Quốc điều hành có tên gọi Dự án mạng Internet băng thông rộng quốc gia NBN-ZTE và Dự án đường sắt North rail đã vướng vào bê bối tham nhũng lớn và có các dấu hiệu bất thường trong khâu đấu thầu. Các nhà kỹ trị hàng đầu của Tổng thống Duterte, cụ thể là Bộ trưởng Tài chính Sonny Dominguez, đã đề ra các biện pháp bảo vệ gồm đấu thầu cạnh tranh và ưu tiên những dự án chung với các nhà đầu tư và cơ quan đa phương khác để ngăn chặn sự phụ thuộc quá mức vào Trung Quốc. Giờ đây, khi ông Duterte mệt mỏi tìm kiếm các khoản đầu tư mới trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế chưa từng có ở Philippines, các công ty trực thuộc nhà nước Trung Quốc đang đưa ra những cam kết có thể mang lại những tác động an ninh lớn đối với Philippines. Trong chiến lược được một số ý kiến gọi là "chiến lược cải bắp kinh tế", các công ty do Bắc Kinh hậu thuẫn đang tìm cách tiếp cận những dự án nhạy cảm liên quan đến các cơ sở hạ tầng trọng yếu, bao gồm cả viễn thông và các cơ sở cảng biển. Họ cũng được cho là đang theo đuổi những dự án kinh doanh ở các địa điểm nhạy cảm, đặc biệt là những nơi gần các trung tâm chỉ huy quân sự lớn của Philippines. Xu hướng đó đã được thấy trước đây ở các sòng bạc do Trung Quốc đầu tư tại thủ đô Manila, nhiều trong số đó nằm gần các cơ sở cảnh sát và quân đội.
Trong những tuần gần đây, ít nhất 2 dự án lớn do Trung Quốc hậu thuẫn lầm dấy lên những hồi chuông cảnh báo ở Philippines. Phó Đô đốc Hải quân Philippines Giovanni Carlo Bacordohas gần đây đã bày tỏ quan ngại về vị trí mà ông cho là "gần một cách nguy hiểm" của một dự án trị giá hàng tỷ USD do Trung Quốc đứng đầu, thậm chí có thể lấn át một trung tâm chỉ huy và kiểm soát hải quân. Dự án Sân bay Quốc tế Sangley do Trung Quốc tài trợ - có thể cải tạo gần 75% Vịnh Canacao và có tầm quan trọng rất lớn đối với các hoạt động của Hải quân Phillipines (bao gồm cả ở Biển Đông) - đang được điều hành bởi một chi nhánh của Công ty Xây dựng Viễn thông Trung Quốc (CCCC). Công ty này gần đây đã bị Mỹ đưa vào danh sách đen vì liên quan đến các hoạt động cải tạo "bất hợp pháp" ở Biển Đông. Với quy mô lớn của dự án, nó có thể buộc các cơ sở hải quân của Philippines phải ra khỏi khu vực. Theo một quan chức, ít nhất, sự can dự của Trung Quốc cũng có thể gây ra rủi ro đối với tính toàn vẹn trong thông tin liên lạc quân sự của Philippines, đặc biệt là trong trường hợp xảy ra sự cố bất ngờ. Những công ty Trung Quốc gần đây cũng đã tìm kiếm các khoản đầu tư gần các bờ biển ở phía Bắc của Đài Loan, các cơ sở quân sự có vị trí chiến lược ở Subic và Clark, địa điểm cũ của các căn cứ quân sự nước ngòai lớn nhất của Mỹ và gần bãi cạn Scarborough đang tranh chấp, cũng như căn cứ không quân Bautista ở Palawan, gần quần đảo Trường Sa tranh chấp ở Biển Đông.
Hình chụp hôm 14/5/2019 : Tàu tuần duyên Philippines (phải) đi qua tàu hải cảnh của Trung Quốc gần Bãi cạn Scarborough - AFP
Đầu tháng này, sau một năm trì hoãn, quân đội Philippines cuối cùng đã chấp thuận yêu cầu của Công ty Viễn thông Dito mới thành lập về việc "xây dựng các cơ sở trong những doanh trại quân đội và các kho quân sự" trên các tháp liên lạc nằm trong các khu vực quân sự. Công ty viễn thông mới này, một liên doanh với Tập đoàn Viễn thông Trung Quốc (China Telecom) thuộc sở hữu nhà nước và là đồng minh kinh doanh trung thành của Tổng thống Duterte, phụ thuộc rất nhiều vào các khoản đầu tư và kỹ thuật của Trung Quốc. Một báo cáo nội bộ của quân đội Philippines được đăng tải trên báo chí địa phương đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về những nguy cơ gián điệp tiềm tàng từ Trung Quốc. Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã cảnh báo rằng hợp tác chia sẻ thông tin tình báo và an ninh có thể bị ảnh hưởng vì những mối quan ngại về an ninh thông tin liên lạc. Nhà ngoại giao Mỹ cũng đã kêu gọi các đồng minh tránh xa những khoản đầu tư viễn thông của Trung Quốc (Huawei là nhà cung cấp chính của China Telecom).
Cho đến nay, Tổng thống Duterte luôn sẵn sàng đưa ra những nhượng bộ địa chính trị với Trung Quốc, từ việc từ chối cho quân đội Mỹ tiếp cận các căn cứ quan trọng gần Biển Đông cho đến việc từ chối chủ động viện dẫn phán quyết của Tòatrọng tài tại La Haye năm 2016, theo đó bác bỏ các yêu sách của Trung Quốc về Biển Đông, để cải thiện quan hệ và thu hút các khoản đầu tư cơ sở hạ tầng. Thế nhưng, Philippines vẫn không nhận được bất kỳ nhượng bộ lớn nào từ Trung Quốc ở Biển Đông. Những đề xuất trước đó về việc cùng rút lui và thành lập khu bảo tồn biển ở bãi cạn Scarborough đang tranh chấp gay gắt - nơi đang nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng Hải cảnh Trung Quốc - đã sụp đổ. Thay vì lên kế hoạch cho các hoạt động thăm dò năng lượng chung trong khu vực, Trung Quốc còn tăng cường quân sự hóa các đảo tranh chấp, đồng thời triển khai một đội tàu của lực lượng dân quân xung quanh các thực thể do Philippines kiểm soát, bao gồm cả đảo Thị Tứ chiến lược, nơi Manila duy trì các binh sĩ quân đội.
"Kinh nghiệm đau thương" từ Philippines sẽ là bài học quan trọng cho Việt Nam - nước láng giềng đang có quan hệ gần gũi với Trung Quốc. Tháng 11-2017, hai nước Việt - Trung đã ký Bản ghi nhớ hợp tác về kết nối giữa khuôn khổ "Hai hành lang, một vành đai" với sáng kiến "Vành đai và Con đường". Kể từ năm 2004, Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Ðến nay, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất và thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam, trong khi Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN, đối tác thương mại lớn thứ tám, thị trường xuất khẩu lớn thứ năm và là thị trường nhập khẩu lớn thứ chín của Trung Quốc trên thế giới. Năm 2018, kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Trung Quốc đạt 106,7 tỷ USD, tăng hơn 3.300 lần so năm 1991. Trong 11 tháng đầu năm 2019, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Trung Quốc đạt 105,75 tỷ USD, tăng 8,71% so cùng kỳ 2018. Tính đến hết tháng 11-2019, Trung Quốc có 2.739 dự án đầu tư trực tiếp vào Việt Nam, tổng số vốn 16,1 tỷ USD, đứng thứ 7 trong số 132 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam.
Tàu hải cảnh Trung Quốc đi gần tàu của cảnh sát biển Việt Nam ở Biển Đông hôm 14/5/2014 - Reuters
Nhìn vào các con số trên, chúng ta tưởng chừng thấy hợp tác với Trung Quốc chỉ mang lại lợi ích. Tuy nhiên, các hành động của Trung Quốc gần đây, đặc biệt trên biển Đông cho thấy họ không phải là một đối tác hợp tác. Thay vào đó, nước này cho đến nay vẫn lựa chọn gia tăng các hành động quyết đoán trong việc giải quyết tranh chấp với Việt Nam. Hầu như không có dấu hiệu nào cho thấy Bắc Kinh sẽ thay đổi quan điểm của mình dưới thời Tập Cận Bình. Chính vì vậy, Hà Nội cần cập nhật chiến lược biển Đông cùng các bài học trong hợp tác với Trung Quốc của Philippines để có thêm lựa chọn trong việc đối phó với Trung Quốc một cách có hiệu quả hơn.
Nguyễn Hải Đăng
Nguồn : RFI, 13/10/2020
