Thông Luận

Tuần này, Venezuela trở thành một trong những chủ đề được người Việt bàn tán rôm rả trên Internet. Sở dĩ công chúng tham gia bình luận sôi nổi về Venezuela là vì hệ thống công quyền Việt Nam từng tỏ ra hết sức tâm đắc với con đường mà Hugo Chavéz đã chọn và đó là lý do khiến quốc gia Nam Mỹ này vỡ nợ.

Tờ bạc Bolivar tiền Venezuela - Hình minh họa.

Tuy nhiên nếu chỉ nhìn Venezuela ở góc độ đó thì dường như là chưa thấu đáo…

***

Standard & Poor – tổ chức chuyên thu thập thông tin, xếp hạng về mức độ tín nhiệm nhận định Venezuela đã vỡ nợ bởi chính phủ Venezuela liên tục bội ước, không thanh toán vốn và lãi cho nhiều khoản vay đáo hạn. Standard & Poor ước đoán, tổng nợ mà Venezuela thiếu thiên hạ khoảng 150 tỉ Mỹ kim.

Tại sao Venezuela – quốc gia dẫn đầu thế giới về trữ lượng dầu mỏ và xuất cảng dầu lại có thể vỡ nợ ?

Đó là "công" của Hugo Chávez – người đặc biệt ái mộ Karl Marx, Vladimir Lenin và Mao Trạch Đông.

Năm 1999, sau khi trở thành tổng thống của Venezuela, Chávez tìm mọi cách để chứng minh sự ưu việt của chủ nghĩa xã hội, biến Venezuela trở thành quốc gia đi tiên phong trong việc phát triển "chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21" ở Nam Mỹ. Chavez làm tổng thống của Venezuela suốt 14 năm cho đến khi tắt thở (2013).

Sau 14 năm dựa vào dầu thô, vay mượn để đầu tư cho những dự án vô bổ, thiếu căn cơ, băm bổ lao theo quốc hữu hóa, kinh tế Venezuela sụp đổ khi giá dầu trên thị trường thế giới liên tục sụt giảm. Nợ nần (bao gồm cả vốn đã vay lẫn lãi) cao dần. Ba năm nay Venezuela luôn luôn dẫn đầu thế giới về lạm phát, dân chúng Venezuela chết dần, chết mòn vì thiếu thực phẩm, thuốc men. Riêng năm 2016, có 11.000 trẻ sơ sinh uổng mạng vì thiếu thuốc và suy dinh dưỡng. Kết quả một cuộc khảo sát khác cho biết, ¾ người lớn xác nhận trọng lượng của họ giảm 9 ký/năm. Cướp bóc xảy ra khắp nơi nhưng Nicolás Maduro – người được Hugo Chávez chỉ định làm người kế nhiệm để tiếp tục phát triển "chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21" tại Nam Mỹ - chỉ quan tâm tới việc đàn áp đối lập để duy trì sự lãnh đạo "toàn diện, tuyệt đối" của mình.

***

Giữa bối cảnh chủ nghĩa cộng sản bị nhân loạt gạt bỏ, chính quyền cộng sản ở Liên Xô, các quốc gia Đông Âu sụp đổ, Hugo Chavéz trở thành cái phao cho chính quyền cộng sản ở Cuba, Trung Quốc, Bắc Triều Tiên bám vào để biện bạch cho việc duy trì quyền lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối nhằm xây dựng cho bằng được chủ nghĩa xã hội…

Giờ, khi Venezuela đã rơi xuống vực, nhiều người Việt dẫn lại những nhận định của giới lãnh đạo chính quyền cộng sản Việt Nam về việc xây dựng "chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21" tại Venezuela ("Phong trào cách mạng ở Venezuela giành thắng lợi tốt đẹp, cho thấy nó như một điểm sáng, một niềm hy vọng cho phong trào cách mạng chủ nghĩa xã hội khắp thế giới, mang lại cho những người cộng sản trên khắp thế giới một nguồn sinh khí mới". "Chủ nghĩa xã hội là chế độ xã hội tốt đẹp nhất dành cho loài người". "Dù có muôn vàn khó khăn nhưng chủ nghĩa xã hội sẽ luôn chiến thắng") kèm đề nghị giải thích… thêm.

Trong khi có những facebooker như Đô Thành Sài Gòn bỡn cợt : "Chúc mừng ‘đồng chí’ Venezuela chính thức bước tới ‘thiên đường xã hội chủ nghĩa’. Ơn Đảng Cộng sản, ơn ‘bác’ Hugo Chavez" thì cũng có những facebooker như Quốc Vương âu lo : "Vài năm tới sẽ đến lượt Việt Nam thôi !". Những âu lo dạng đó bị một số facebooker như Joshep Trinh Thiên Phúc phản bác : Dựa vào đâu mà các bạn nghĩ Việt Nam sẽ như Venezuela ? Nghĩ như thế là… phản động ! Chúng ta vốn hơn hẳn nên phải vỡ nợ nhanh và nhiều hơn chứ làm sao bằng hoặc thua được !

***

Sự kiện Venezuela vỡ nợ khiến người ta liên tưởng ngay đến Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) – doanh nghiệp nhà nước từng đem 1,8 tỉ Mỹ kim "đầu tư" vào Venezuela để khai thác dầu và giờ, tuy đã mất trắng 1,8 tỉ Mỹ kim đó nhưng ông Đinh La Thăng – Chủ tịch Hội đồng Quản trị PVN - chỉ cần gật đầu nhận lỗi, bước ra khỏi Bộ Chính trị là xong.

Việt Nam đâu chỉ có một tập đoàn, tổng công ty nhà nước như PVN. PVN đâu chỉ có một dự án đầu tư vào Venezuela. Cuối tháng rồi, Bộ Công Thương loan báo sắp hoàn tất việc "xem xét, xử lý" những tập thể và cá nhân đã được xác định là liên đới về trách nhiệm đối với 12 "đại dự án" của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước trị giá 63.610 tỉ không những không sinh lợi mà còn tạo thêm nợ nần. Cũng cuối tháng rồi, Tổng Kiểm toán Nhà nước, bật mí, con số "đại dự án" mất vốn, thua lỗ không còn là 12 mà "đã hơn 40" !

Tuy nhiên hình như công chúng Việt Nam chỉ mới ngậm ngùi cho dân chúng Venezuela đang chết dần, chết mòn bởi tất cả các thứ hàng hóa, dịch vụ thiết yếu đều thiếu, phụ nữ - kể cả giáo viên - đổ sang các lân bang bán thân .để giúp thân nhân của mình tồn tại. Khi một quốc gia vỡ nợ thì sẽ không còn nơi nào để vay, không có nguồn đầu tư nào để giúp hồi phục. Không thể xuất cảng vì hàng hóa bị thu hồi để trừ nợ cũng chẳng có nhập cảng do thiên hạ không cho mua chịu. Khi một quốc gia vỡ nợ thì doanh nghiệp sẽ phá sản hàng loạt, thất nghiệp tràn lan. Chính phủ không còn tiền nên không thể cung cấp những dịch vụ thiết yếu như giáo dục, y tế, giao thông,… Khi một quốc gia vỡ nợ thì thường chính phủ sẽ xin thương lượng lại về các khoản nợ, các khoản lãi và chấp nhận những điều kiện ngặt nghèo do các chủ nợ đặt ra. Giới lãnh đủ thua thiệt từ những điều kiện đó là dân.

Theo các thống kê, nguồn thu cho ngân khố của Việt Nam tiếp tục giảm, chi tiêu – đặc biệt là những khoản dùng để nuôi hệ thống công quyền tiếp tục tăng, các số liệu về nợ nần tiếp tục thay đổi theo chiều hướng tăng nhanh và nhiều.

Không có nhiều facebooker nhìn vấn đề như Khanh Tran : Đừng bận tâm đến Venezuela. Hãy lo cho Việt Nam.

Trân Văn

Nguồn : VOA, 17/11/2017

Venezuela : Dân đói khổ, lãnh đạo kiên định "xã hội chủ nghĩa"

Người dân Venezuela xếp hàng mua giấy vệ sinh và tã trẻ em tại Caracas. Reuters/Carlos Garcia Rawlins

Thiếu đói, ba phần tư dân số sụt mất 9 kí lô

L’Obstuần này nhìn sang Venezuela tại Châu Mỹ La-tinh, viết về "Maduro, nhà độc tài vùng Caribê". Lũng đoạn tư pháp, vô hiệu hóa Quốc hội, tra tấn những người đối lập trong lúc dân tình đói khổ… Trong ba năm qua, người kế nhiệm Hugo Chavez đã dập tắt những ngọn lửa leo lét cuối cùng của cuộc cách mạng Bolivar.

Tờ báo cho biết, theo nghiên cứu của một trường đại học, chỉ trong một năm qua, gần ba phần tư người dân Venenezuela đã bị sụt mất trung bình 9 kí lô. Sữa, mì, dầu ăn, trứng… tất cả đều thiếu thốn. giáo viên bỏ lớp, bác sĩ rời bệnh viện để đi xếp hàng mua thực phẩm, xà bông… Họ phải chọn lựa, hoặc xếp hàng 5 đến 10 tiếng đồng hồ một ngày, hoặc phải trả cái giá gấp năm lần khi mua ngoài chợ đen. Có thể làm gì khác hơn, khi một giảng viên đại học đầy kinh nghiệm lương chỉ có 40 đô la mỗi tháng ?

Tại các khu lao động cũng như những khu phố sang trọng của thủ đô Caracas, người dân phải đi lục thùng rác. Mùa hè vừa qua, có những con thú biến mất khỏi sở thú, cảnh sát cho rằng những người bắt cóc chúng là để ăn thịt. Có đến 9/10 hộ gia đình khẳng định không có đủ thức ăn, và 10 triệu người mỗi ngày chỉ ăn một bữa, hầu hết là để nhường phần cho con. Ông Pedro José Garcia Sanchez, nhà xã hội học Venezuela nay sống ở Paris thổ lộ với tuần báo L’Obs : "Tôi nhận được những email đầy tuyệt vọng của bạn bè cũ, các giảng viên, cán bộ, van nài tôi giúp đỡ. Trước đây khi về Caracas, tôi mang theo gan béo, rượu vang ngon làm quà, thì bây giờ các va li của tôi nhét đầy những mặt hàng thiết yếu".

Ngày lại ngày, đất nước chìm dần vào khủng hoảng, còn tổng thống Nicolas Maduro lại chối bỏ thực tế, từ chối viện trợ lương thực. Từ năm 2014, khi các siêu thị bắt đầu trống rỗng, ông kêu gọi "Đừng tiêu thụ quá trớn". Maduro tố cáo "những kẻ tư bản lợi dụng" đã đầu cơ, tạo ra nạn khan hiếm giả tạo ; và các "đế quốc", đứng đầu là Mỹ, đã "bức hại Venezuela về tài chính". Ông mặc kệ hai triệu người dân Venezuela phải tị nạn ở Brazil, Ecuador hay Colombia – những nước láng giềng nghèo mà trước đây Venezuela nhìn bằng nửa con mắt. "Ai không yêu nước mình thì cứ việc ra đi, chúng ta không cần họ".

Cực tả Châu Âu vẫn bênh vực đất nước của "chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21"

Bạo lực của lực lượng an ninh đã làm ít nhất 115 người chết từ tháng Tư đến tháng Bảy ? Đó là do lỗi của người biểu tình. Bắt bớ các lãnh đạo đối lập ? Đó là những kẻ muốn đảo chính. Giựt dây tư pháp, gây áp lực lên báo chí, hủy trưng cầu dân ý vì biết sẽ thua, vô hiệu hóa Quốc hội từ khi đối lập chiếm đa số năm 2016… Trong ba năm, ông Maduro đã phá sập từng thành lũy một của dân chủ, và mới nhất là việc dựng lên Quốc hội lập hiến, thâu tóm mọi quyền lực.

Nhà xã hội học Garcia Sanchez khẳng định : "Rõ ràng đó là một chế độ kiểu Stalin áp đặt một cách tuần tự, khiến nó trở nên hết sức hiệu quả". Cũng như nhiều nhà ly khai khác, ông ngạc nhiên trước sự im lặng của cộng đồng quốc tế.

Theo L’Obs, đó là vì phe cực tả khắp Châu Âu vẫn dành cảm tình cho "chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21" mà Hugo Chavez hứa hẹn. Ngay tại Pháp, thủ lãnh đảng cực tả Nước Pháp Bất Khuất là ông Jean-Luc Mélenchon chưa bao giờ có một lời nào phê phán. Khi gọi Nicolas Maduro là "nhà độc tài", tổng thống Emmanuel Macron đã bị phe này chỉ trích dữ dội. Nhưng liệu có cách gọi nào khác cho một chế độ đang giam giữ ít nhất 600 tù nhân chính trị, trong những điều kiện tồi tệ ? Những bằng chứng do Human Rights Watch thu thập được cho thấy những người tù bị bỏ đói, không cho ngủ, tra tấn, bị buộc phải ăn phân…

Chiếc bóng của Cuba

Ông Hector Navarro, cựu bộ trưởng thời Chavez cho biết, Hugo Chavez trước đây biết lắng nghe, còn Nicolas Maduro chỉ thích bao quanh mình là những kẻ phỉnh nịnh. Xuất thân là tài xế xe buýt, Maduro là nhà hoạt động nghiệp đoàn đầy tham vọng, quen điều hành những cuộc biểu tình, "một kẻ quấy rối chuyên nghiệp". Maduro nhanh chóng leo lên những bậc thang của Liên đoàn Xã hội, một phong trào nhỏ có liên hệ chặt chẽ với Cuba, sau đó trở thành đệ tử trung thành của Chavez. Vài năm sau khi được bổ nhiệm làm ngoại trưởng, Maduro theo hẳn chính sách của La Habana.

Nhà xã hội học Margarita Lopez Maya nhấn mạnh : "Ông ta toàn sang đảo quốc nhờ cố vấn. Nhiều nhà ngoại giao Venezuela đã từ chức, Maduro bèn thay thế bằng người của mình, những quân nhân chẳng biết gì về đối ngoại. Ông ta hoàn toàn bị Cuba khống chế". Năm 2012 khi Chavez lâm bệnh nặng, việc chọn người kế vị rất đơn giản, tuy Nicolas Maduro không hề có được sự thu hút của Hugo Chavez lần tầm nhìn của Fidel Castro. Bà Maya nói : "Maduro chỉ là một người thừa hành, luốn thực hiện chính xác những gì Chavez yêu cầu".

Castro đã áp đặt sự chọn lựa này chăng ? Cha Luis Ugalde, giảng viên đại học Dòng Tên vốn hiểu rất rõ chế độ cho biết : "Đây là chủ đề thảo luận giữa Chavez đang hấp hối và lãnh đạo Cuba". Điều duy nhất có thể khẳng định là La Havana đã vớ bở. Hiện nay G2, cơ quan tình báo đầy quyền lực của Cuba, vẫn đang chiếm trọn một tầng lầu trong tòa nhà của cơ quan tình báo Venezuela !

Thuyền trưởng bất lực trước giông bão

Nhưng Nicolas Maduro không có được tầm vóc của một vị thuyền trưởng, đặc biệt là trong phong ba bão tố. Chiếc tàu mà ông được thừa kế có nguy cơ bị chìm đắm. Trước đây, nhờ nguồn lợi trời cho là dầu lửa, người hùng Chavez đã vung tiền không cần đếm, như một người trúng số độc đắc. Chavez chiếm được cảm tình của các nước láng giềng, các đảng anh em, và của nhân dân, với những chương trình xã hội hào phóng. Nhưng ông không hề chuẩn bị cho tương lai : không đầu tư vào sản xuất, không dự trữ ngoại hối, không có quỹ đầu tư. Khi Chavez qua đời, ngân sách quốc gia trống rỗng.

Không may cho Maduro : giá dầu thô thời Chavez từ 8 đô la tăng vọt lên 120 đô la một thùng, nhưng đến khi Maduro lên kế vị lại rơi xuống chỉ còn 20 đô la. Làm thế nào bây giờ ? "Con trai của Chavez" - như người ta mệnh danh – chỉ còn giải pháp tình thế. Quân đội tha hồ buôn lậu, tham nhũng. Dù có trữ lượng vàng đen thuộc loại lớn nhất thế giới, từ hai năm qua, Venezuela bắt đầu phải nhập dầu lửa.

Tình hình y tế rất thê thảm : không còn insuline hay vắc-xin, không có thuốc cho người bị SIDA lẫn bệnh nhân ung thư cần hóa chất để trị liệu… Cũng như Liên Xô trong cuộc khủng hoảng thập niên 80, người bệnh phải cung cấp găng y tế và gạc cho bác sĩ nếu muốn được giải phẫu. Chính phủ không còn công bố những con số thống kê về tỉ lệ tử vong trẻ em, sự tái xuất hiện của một số bệnh như bại liệt…

Tổng sản phẩm nội địa sụt 30% trong ba năm liên tiếp – một kỷ lục thế giới – lạm phát trên 50% hàng tháng đối với thực phẩm, và trong nửa đầu năm 2017, giá cả đã tăng 366%. Hậu quả là trên 3/4 người dân sống dưới ngưỡng nghèo khó. Nếu năm 2001, Venezuela là nước giàu nhất Châu Mỹ la-tinh, thì nay vừa nằm trong số nước nghèo nhất, lại vừa nguy hiểm nhất : tỉ lệ các vụ giết người lên đến 91,8 trên 100.000 dân, cao gấp 20 lần so với Bắc Mỹ. Bị nghẹt thở vì món nợ khổng lồ, Venezuela nay đành phải bán mình cho Trung Quốc.

Ông Maduro sẽ còn đi đến đâu ? Nhà phân tích Mauricio Hernandez cho rằng : "Sẽ đi càng xa càng tốt nếu có thể, để duy trì quyền lực. Những người thân cận đều biết họ đang lao thẳng vào băng sơn, nhưng cũng hiểu rằng nếu mất quyền, họ có nguy cơ vào tù".

Cuba mở hé cửa thị trường, nhưng vẫn chống tư bản !

Cũng về Châu Mỹ La-tinh, Le Monde Diplomatique nhận định "Cuba thích kinh tế thị trường nhưng lại không muốn tư bản chủ nghĩa". Chủ tịch Raul Castro loan báo sẽ rời chức vụ vào năm 2018, người kế vị có thể là Miguel Diaz-Canel, sinh sau khi Fidel lên ngôi ở La Habana. Đây là một cuộc cách mạng nho nhỏ, sau khi ông Raul cố gắng đưa mô hình kinh tế Cuba thích ứng với thời thế.

Các nhà quan sát ghi nhận, chủ tịch 86 tuổi Raul Castro đã bỏ qua nhiều dịp kỷ niệm : 55 năm cách mạng chiến thắng, 161 năm ngày sinh người hùng José Marti… Từ khi lên thay người anh Fidel, ông Raul đã mở cửa cho những người làm ăn cá thể, với 201 nghề nghiệp được cho phép, chủ yếu là nghề thủ công. Các tiểu chủ còn được mời tham dự cuộc diễu hành trang trọng nhân ngày lễ Lao Động 1/5. Năm ngoái, đảo quốc đã tiếp đón đến 4 triệu khách du lịch.

Nhưng năm 2016, lần đầu tiên Cuba bị suy thoái (-0,9%), dầu thô được Venezuela bán với giá hữu nghị đã giảm 40%. Người dân phải tự xoay sở bằng mọi cách để sinh tồn, nhưng phe cứng rắn trong chính quyền vẫn coi lãnh vực tư nhân là kẻ thù của cách mạng. Nhà kinh tế Pedro Monreal nhận xét, trong khi hầu hết các nước cố gắng xóa đói giảm nghèo, thì Cuba lại đấu tranh chống giàu có !

Aung San Suu Kyi, thần tượng sụp đổ

Thảm trạng của người Rohingya tại Miến Điện, tình hình căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên, chiến thắng mang dư vị đắng của thủ tướng Đức Angela Merkel, Catalunya đấu tranh đòi ly khai khỏi Tây Ban Nha… là những vấn đề thời sự quốc tế được các tuần báo Pháp kỳ này quan tâm.

Về Châu Á, Le Courrier International có hồ sơ "Miến Điện : Tất cả đều chống lại người Rohingya". Điều trớ trêu là quân đội vốn bị ghét bỏ sau 50 năm độc tài quyền lực, nay lại giành được tính chính danh khi tấn công lực lượng ARSA mới thành lập của người Rohingya mới thành lập, khiến trên 400.000 thường dân phải di tản. Nhưng chính sự im lặng của giải Nobel hòa bình Aung San Suu Kyi mới gây sốc cho phương Tây.

Trong bài "Aung San Suu Kyi, thần tượng sụp đổ", tờ Mekong Review ở Sydney tỏ ý tiếc là Lady của Yangon đã rơi xuống khỏi chiếc bục mà phương Tây đã dựng lên. Từ khi lên nắm quyền, bà luôn từ chối đề cập cụ thể đến vấn đề người Rohingya. Năm 2015, bà cấm các thành viên theo đạo Hồi của đảng LND ra ứng cử Quốc hội, và đến 2016 còn yêu cầu các viên chức và ngoại giao đoàn không dùng từ "Rohingya", thay vào đó là "những người Hồi giáo bang Arakan".

Bán nguyệt san Mỹ The New Republic nêu lên thắc mắc của nhiều người : "Liệu đó có phải là bà Aung San Suu Kyi thực sự hay không ?". Lá thư ngỏ của hơn một chục giải Nobel hòa bình gởi lên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc tháng 12/2016 về nạn đàn áp người Rohingya đã khiến tên tuổi bà bị ảnh hưởng nặng nề, nhiều chuyên gia về Miến Điện gọi bà Suu Kyi là "nhà dân chủ độc tài". Sử sách sẽ ghi lại cái tên Aung San Suu Kyi như một ngôi sao rơi rụng, một thần tượng có đôi chân bằng đất sét.

Hồng Kông : Cuộc chiến biểu ngữ của sinh viên đòi độc lập

Cũng về Châu Á, Le Monde cuối tuần cho biết "Tại Hồng Kông, những người đòi độc lập đấu tranh bằng biểu ngữ". Nếu mùa tựu trường 2016 được đánh dấu bằng việc phát các tờ rơi vận động cho độc lập trước các trường trung học và đại học ở Hồng Kông, thì mùa khai trường năm nay ý tưởng này lại xuất hiện tại giảng đường, các diễn đàn đại học.

Tại sáu trường đại học Hồng Kông uy tín nhất, những bức tường để dán những mẩu rao vặt bỗng đầy những áp-phích kêu gọi độc lập cho Hồng Kông. Phe thân Bắc Kinh bèn thức suốt đêm để gỡ bỏ, dán chồng lên những áp-phích tuyên truyền cho chế độ, và trong nhiều trường hợp, bảo vệ nhà trường phải can thiệp để tránh xô xát giữa hai bên.

Nhưng cuộc đấu khẩu bộc phát dữ dội vào giữa tháng Chín, do trong một cuộc tập hợp những người thân Bắc Kinh, dân biểu Hà Quân Nghiêu (Junius Ho) và cán bộ quận Tăng Thụ Hòa (Tsang Shu Wo), tuyên bố rằng các lãnh đạo phong trào dân chủ xứng đáng "bị giết chết không thương tiếc". Báo chí Hồng Kông so sánh với thời Cách mạng Văn hóa, 22 dân biểu đối lập ra thông cáo chung lên án. Còn về các biểu ngữ, nghiệp đoàn trường đại học danh giá Hong Kong U đòi hỏi phải có quy định rõ ràng về những gì được và không được dán, nếu không thì phải để sinh viên tự do biểu đạt.

Tổng thống Pháp biếu không 4,5 tỉ euro cho những người giàu nhất ?

Về thời sự nước Pháp, tuần san L’Obs đăng ảnh tổng thống Pháp Emmanuel Macron trên trang nhất và đặt câu hỏi "Canh bạc 4,5 tỉ euro : Tại sao ông đem cho người giàu ?". Kể từ năm 2018, tổng thống Pháp giảm đến 4,5 tỉ euro tiền thuế cho những người giàu có nhất, với hy vọng số tiền này sẽ được tái đầu tư vào nền kinh tế. Nhưng theo tờ báo, đây là một canh bạc đầy rủi ro.

Những người được lợi nhiều nhất trong việc cải cách sắc thuế đánh vào tài sản (ISF) chỉ chiếm 1% dân số Pháp. Đó là khoảng 280.000 gia đình rất giàu : có thu nhập trên 30.000 euro/tháng, hoặc có tài sản trị giá trên 2 triệu euro. Một đại biểu hội đồng quận 15 Paris than thở : "Làm thế nào giải thích cho những người tuổi 60 sở hữu một căn hộ cũ là họ sẽ bị đánh thuế nhiều hơn các nhân viên giao dịch chứng khoán trẻ tuổi đi xe Ferrari ?".

Ngủ đủ giấc tránh được béo phì, đau tim, tiểu đường…

Trên lãnh vực xã hội, Le Point dành hồ sơ cho giấc ngủ. Theo những phát hiện mới nhất của khoa học, thì giấc ngủ ngon vô cùng quan trọng cho sức khỏe, khả năng tập trung tư tưởng, trí nhớ và cả sự thành công.

Không phải là ngẫu nhiên khi con người phải dành đến một phần ba cuộc đời để ngủ. Theo Viện nghiên cứu về giấc ngủ (INSV), những phụ nữ ngủ dưới 6 giờ/ngày, có 34% nguy cơ bị béo phì, còn đối với nam giới thì lên đến 50%. Nguy cơ bị đau tim và cao huyết áp tăng 48%, đột quỵ 15%, bên cạnh đó là tiểu đường, ung thư.

Đối với các nhà lãnh đạo, ngủ ít không có nghĩa là làm việc được hiệu quả hơn. Cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton từng thú nhận : "Tất cả những sai lầm lớn mà tôi phạm phải trong cuộc đời đều là do mệt mỏi". Đức giáo hoàng Francis mỗi ngày đều dành ra 40 phút cho giấc ngủ trưa.

Tất nhiên là luôn có những người không thích theo quy luật tự nhiên, mà người nổi tiếng nhất đang ngự trong Nhà Trắng. Ông Donald Trump khoe rằng chỉ ngủ bốn tiếng đồng hồ mỗi ngày, nên có nhiều thì giờ hơn các đối thủ. Trong thời gian tranh cử, đôi khi ông chỉ ngủ có 90 phút mà thôi. Thế nên mới có chuyện ông viết Twitter mắng cô hoa hậu hoàn vũ Alicia Machado vào lúc ba giờ rưỡi sáng.

Thụy My

Vụ tấn công Tòa án Venezuela : Chính quyền hoảng sợ

Thời sự nước Pháp với những quyết định đầu tiên của chính phủ về cải cách Luật lao động, quyết định triệu tập Quốc hội lưỡng viện tại Versailles của tổng thống, ngay trước phiên họp khai mạc Quốc hội mới, gây tranh luận, là các chủ đề trang nhất của nhiều nhật báo hôm nay. Về thời sự quốc tế, Le Figaro có bài "Chính quyền Venezuela trong cơn hoảng sợ" lý giải nguyên nhân vụ trực thăng cảnh sát thả lựu đạn xuống trụ sở Tòa án tối cao, khiến căng thẳng tại Venezuela tăng thêm một nấc.

Viên sĩ quan cảnh sát Venezuela, Oscar Perez, người lái trực thăng tấn công Tòa án tối cao. Ảnh chụp tại Caracas, ngày 01/03/2015. Reuters

Chiếc trực thăng cất cánh từ một căn cứ quân sự ở miền trung. Tiếp theo Tòa án tối cao, đích ngắm là Bộ ngoại giao. Chiếc trực thăng sau đó đã bình yên hạ cánh tại một căn cứ khác gần thủ đô. Le Figaro dẫn lời một chuyên gia về quân đội Venezuela, ông San Miguel, theo đó, chắc chắn vụ này không hề liên hệ gì với một âm mưu đảo chính.

Trong khi đó, người lái trực thăng, thành viên của một đơn vị cảnh sát điều tra, đã công bố lên mạng 5 đoạn video để giải thích về ý nghĩa hành động. Theo viên phi công, hành động này là nhằm chống lại "chính phủ tham nhũng", và đứng đằng sau ông là một "liên minh gồm các công chức quân sự, chính trị và dân sự", có quan điểm "dân tộc chủ nghĩa, yêu nước và tôn trọng Nhà nước". Mục tiêu của nhóm là tìm kiếm một thế cân bằng mới cho Venezuela, chống lại "chính phủ chuyển tiếp mang tính tội phạm" hiện nay.

Trong bối cảnh căng thẳng kéo dài từ đầu tháng Ba đến nay, với các cuộc biểu tình phản đối chính phủ diễn ra hầu như hàng ngày, đối lập có phản ứng rất thận trọng về vụ trực thăng tấn công Tòa án.

Đồng chí của tổng thống Maduro muốn làm "Perestroika"

Tổng thống Maduro tỏ ra rất lo ngại về vụ tấn công, ra lệnh cho các lực lượng đặc nhiệm vây bắt thủ phạm, đồng thời lên án một cựu bộ trưởng (ông Miguel Rodriguez Torres) đứng sau vụ này. Thế nhưng, vẫn theo chuyên gia San Miguel, nhân vật bị lên án nói trên vẫn bình yên vô sự, và điều này là "đáng ngạc nhiên !".

Theo Le Figaro, nguyên nhân sâu xa của vụ tấn công nhằm vào Tòa án tối cao và Bộ ngoại giao Venezuela xuất phát từ sự bất bình của một bộ phận lớn trong quân đội, bất bình bùng lên với chủ trương tổ chức Quốc hội Lập Hiến của tổng thống Maduro. Chủ trương bị chính tổng chưởng lý, người được coi là cùng phe với tổng thống Maduro kiện lên Tòa án tối cao.

Những người phản đối ông Maduro – vốn thuộc đảng cầm quyền - cho rằng đương kim tổng thống đã phản lại nguyên tắc dân chủ, được thiết lập dưới thời cố tổng thống Chavez. Phe này tố cáo, kể từ khi lên nắm quyền năm 2013, ông Maduro đã "đi hết từ sai lầm này đến sai lầm khác". Đây là lúc cần phải tiến hành một cuộc "Perestroika", để quyền hành được giao phó cho một đảng khác, trung thành với cố tổng thống Chavez.

Quan hệ Paris – Washington ấm lại nhân ngày Quốc Khánh Pháp 14/7

Bài "Donald Trump trên đại lộ Champs-Elyséees ngày 14/7" trên La Croix dẫn lại thông báo của Elysée cho biết ngày hôm qua, tổng thống Mỹ đã nhận lời mời của nguyên thủ Pháp, được gửi đến hôm trước. La Croix nhận xét : "Sau những trao đổi khá cứng rắn giữa lãnh đạo hai nước (đặc biệt liên quan đến việc tổng thống Mỹ rút ra khỏi thỏa thuận Khí hậu Paris - người viết), sự hiện diện của tổng thống Mỹ tại quảng trường Concorde trong ngày Quốc Khánh với cuộc duyệt binh truyền thống có vẻ như là một thành công ngoại giao gây ấn tượng của tân tổng thống Macron", tiếp theo cuộc thượng đỉnh với tổng thống Nga Putin, được tổ chức tại lâu đài Versailles hồi tháng trước.

Vẫn theo phủ tổng thống Pháp, các binh sĩ Hoa Kỳ sẽ tham gia lễ duyệt binh, đây cũng là dịp đánh dấu 100 năm ngày quân đội Mỹ tham gia Thế chiến thứ nhất.

Le Monde chú ý đến cuộc điện đàm hôm thứ Ba, 27/06, giữa hai tổng thống, với chủ đề chính là biện pháp đối phó chung, nếu chính quyền Syria sử dụng vũ khí hóa học. Rút kinh nghiệm can thiệp của Mỹ hồi tháng 4, Washington chỉ thông báo cho Paris vài giờ trước đó, quá muộn để Pháp tham gia. Tuy nhiên, thách thức chủ yếu trong hồ sơ này là cần phải có được các tin tức tình báo chính xác.

Theo Le Monde, chính quyền Damascus rất có thể đã cất giấu kỹ lượng vũ khí hóa học chưa bị phá hủy. Bên cạnh đó, vấn đề cũng phức tạp hơn liên quan đến khí chlore. Theo Tổ Chức Cấm Vũ Khí Hóa Học (OIAC), loại hóa chất này tuy bị cấm dùng trong chiến tranh, nhưng lại không bị cấm sở hữu, và ít nhất trong hai năm gần đây, Damascus đã nhiều lần dùng khí này.

Thượng đỉnh Mỹ - Hàn : Moon Jae-in tránh chọc giận Donald Trump

Về thời sự quốc tế, báo chí Pháp chú ý đến cuộc thượng đỉnh Hoa Kỳ - Hàn Quốc, diễn ra hôm nay và ngày mai, thứ Năm 29 và thứ Sáu 30/06. Les Echos có bài "Thượng đỉnh Mỹ - Hàn căng thẳng". Nguyên do là sự khác biệt lớn trong cách ứng xử với Bắc Triều Tiên.

Cho đến gần đây, đối thoại với Bắc Triều Tiên là quan điểm chủ đạo của cả tân tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, cũng như tổng thống Mỹ Donald Trump. Năm 2016, ứng cử viên tổng thống Mỹ từng tuyên bố sẵn sàng mời Kim Jong-un ăn hamburger. Ông Moon Jae-in cũng tuyên bố có thể đích thân đến Bình Nhưỡng để đối thoại.

Việc Bắc Triều Tiên tăng cường chương trình vũ khí hạt nhân, nhất là cái chết của sinh viên Mỹ Otto Warmbier, bị giam cầm trong những điều kiện khủng khiếp, khiến mọi ý tưởng tổ chức thượng đỉnh Liên Triều trở nên không thể chấp nhận được với Mỹ, theo một chuyên gia Viện tư vấn Asean Institute for Policy Studies, Seoul. Washington cũng rất bực bội trước việc tổng thống Hàn Quốc ngăn cản một phần việc triển khai hệ thống lá chắn tên lửa THAAD. Phe bảo thủ Mỹ cáo buộc Seoul đang làm suy yếu liên minh Mỹ-Hàn.

Theo Les Echos, các nhà ngoại giao Hàn Quốc đã phải nghiên cứu kỹ lưỡng cuộc thượng đỉnh Mỹ-Nhật mới đây - được đánh giá là một "thành công lớn". Các cố vấn của tổng thống Hàn Quốc phải tư vấn cho ông Moon Jae-in cần phải chú ý trước hết làm sao để tổng thống Mỹ không tự ái, thì mới tránh bất đồng bùng phát thành xung đột.

Bắc Triều Tiên : Bắc Kinh có cấm vận dầu mỏ ?

Trong khi đó, vòng vây siết lại với Bắc Triều Tiên. Vẫn theo Les Echos, Trung Quốc có thể đã bắt đầu đình chỉ việc cung cấp xăng dầu cho Bình Nhưỡng. Trong hai tháng vừa qua, giá xăng tại quốc gia thuộc loại nghèo nhất hành tinh này đã trở nên đắt hàng đầu thế giới. Theo các chuyên gia, việc giá cả tăng vọt có thể bắt nguồn từ thông tin về khả năng Bắc Kinh cấm vận dầu mỏ với Bình Nhưỡng.

Theo một chuyên gia viện Asean Institute for Policy Studies, cũng cần thận trọng trước viễn cảnh Bắc Kinh cấm vận dầu mỏ, bởi hai lý do. Thứ nhất là buôn lậu qua biên giới với Trung Quốc và Nga chiếm một tỉ trọng lớn trong thương mại biên giới. Thứ hai là Trung Quốc vẫn chưa đưa ra quyết định chính thức. Bắc Kinh vẫn tìm mọi cách để tránh cho chế độ Bình Nhưỡng trở nên quá suy yếu do các trừng phạt.

Tấn công tin tặc : 240.000 máy tính nạn nhân

Hôm thứ Ba và hôm qua, thế giới một lần nữa lại rúng động bởi một cuộc tấn công tin tặc quy mô lớn. Mục tiêu là hàng loạt doanh nghiệp lớn tại Ukraine, Ấn Độ, Mỹ, Úc, Tây Ban Nha và cả Pháp... Theo La Croix, thủ phạm là virus Petya, một loại mã độc tống tiền. Một khi đã xâm nhập, loại virus này có thể lan truyền đi trong toàn hệ thống, không cần bất cứ can thiệp nào khác.

Tại Kiev, hành khách đi metro không trả được tiền bằng thẻ ngân hàng, tại Bombay, các container trên hải cảng bị tắc nghẽn, tại Nga, tập đoàn dầu mỏ Rosneft phải huy động một máy chủ dự bị để có thể tiếp tục hoạt động…

Cũng tương tự như virus Wanna Cry, hồi tháng 5, Petya cũng tấn công vào một điểm yếu trong hệ thống điều hành Windows, điểm yếu mà cơ quan an ninh Mỹ NSA nắm được, nhưng thông tin đã bị hacker đánh cắp và phổ biến lên mạng.

Việc vụ tấn công được khởi sự trước hết tại Ukraine, nhiều cáo buộc nhắm vào Nga, cho dù chưa có bằng chứng nào. Tổng thư ký NATO báo động là một cuộc tấn công tin học quy mô lớn có thể buộc NATO kích động điều 5 Hiệp ước NATO, điều khoản quy định toàn khối sẽ được huy động để bảo vệ một quốc gia nạn nhân.

Theo Les Echos, đợt tấn công dường như đã giảm bớt nhiều về cường độ trong ngày hôm qua, sau khi tác động đến khoảng 240.000 máy tính. Tờ báo kinh tế lo ngại "các phần mềm hủy diệt hàng loạt" như vậy trong tương lai sẽ được phổ biến một cách rộng rãi.

Google – Liên Âu : Quyết định phạt "lịch sử"

Trong lĩnh vực kinh tế, quyết định của Ủy Ban Châu Âu hôm 27/06, phạt tập đoàn Google 2,4 tỉ đô la vì lạm dụng vị thế độc quyền, được Le Monde đánh giá là "lịch sử".

Quyết định, do ủy viên phụ trách cạnh tranh của Châu Âu đề xuất, nhắm vào dịch vụ so sánh giá cả của Google Shopping, được đánh giá là "lịch sử" do mức tiền phạt, mức độ cứng rắn và các hệ quả của quyết định này. Tập đoàn Mỹ có trụ sở tại California có thời hạn 90 ngày để tuân thủ quyết định của Châu Âu.

Để ra được quyết định nói trên, cơ quan phụ trách cạnh tranh của Châu Âu đã phải phân tích một khối lượng dữ liệu khổng lồ 5,2 tỉ terabyte.

Theo Le Monde, quyết định của Bruxelles có thể là điểm khởi đầu cho một loạt các vụ kiện khác tại các nước có doanh nghiệp là nạn nhân của việc Google lạm dụng vị thế độc quyền.

Cải cách Luật lao động Pháp : Chính phủ công bố đề xuất đầu tiên

Trở lại tình hình nước Pháp, tiêu điểm thời sự hôm nay là việc bộ trưởng lao động công bố các đề xuất cụ thể về cải cách Luật lao động. Theo báo kinh tế Les Echos, đây là "lần đầu tiên" chính phủ thông báo về các dự định cải cách cụ thể.

Sau một loạt thương thuyết, do ảnh hưởng của các nghiệp đoàn, vai trò của đàm phán tại từng doanh nghiệp giảm bớt tầm quan trọng, so với cương lĩnh tranh cử của ứng cử viên tổng thống Macron, ngược lại vai trò của các nhánh ngành nghề lại được giữ nguyên, thậm chí được tăng cường trong một số lĩnh vực. Theo Les Echos, các nghiệp đoàn nhìn chung hưởng ứng các thông tin mới nhất này, nhiều hơn so với dự kiến.

Một tiêu điểm của các đề xuất mới của chính phủ trong dự án cải cách Luật lao động là việc phát triển một hình thức hợp đồng lao động mới, gọi là "hợp đồng theo dự án". Báo thiên tả Libération lo ngại, chính phủ có thể biến hợp đồng này thành một dạng hợp đồng không thời hạn "trá hình", để phổ biến rộng rãi, với mục tiêu chấm dứt dễ dàng hợp đồng với người làm công.

Về phần mình, tờ báo thiên hữu Le Figaro lo ngại là cuộc cải cách "mẹ của các cải cách" này có nguy cơ bị đình trệ, do áp lực của công đoàn CGT, và nhất là lãnh đạo phong trào Nước Pháp Bất Khuất Melenchon.

Pháp : Quyết định triệu tập Quốc hội lưỡng viện của tổng thống gây xôn xao

Vẫn về thời sự nước Pháp, các đề xuất cải cách Luật lao động mới của chính phủ dường như bị che khuất bởi các phê phán rộ lên với việc tổng thống Emmanuel Macron quyết định sẽ phát biểu trước Quốc hội lưỡng viện tại Versailles vào thứ Hai tới, chỉ một ngày trước diễn văn của thủ tướng về chính sách của chính phủ tại Hạ viện.

Tờ báo phổ thông Le Parisien đánh giá quyết định của tổng thống là "chưa từng có", "thật táo tợn". Le Figaro cũng đưa ra nhận định là tổng thống Macron đã vượt mặt thủ tướng. Tuy nhiên, tờ báo này cũng dẫn lời từ phủ tổng thống, với nhận định là điều này hoàn toàn không có gì mới, tướng de Gaulle trước đây cũng từng làm vậy, cũng như hai tổng thống Pompidou và Mitterrand sau này. Theo giới thân cận của tổng thống, Emmanuel Macron sẽ phối hợp với thủ tướng Edouard Philippe điều chỉnh các diễn văn để hai bên không bị vênh nhau.

Trọng Thành

Phạm Vũ Mai thực hiện

Nguồn : Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo lạm phát của Venezuela sẽ lên tới 1.660% trong năm nay và 2.880% vào năm tới...

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro.

Venezuela tiếp tục mạnh tay tăng lương tối thiểu cho người lao động trong bối cảnh nước này đối mặt với tốc độ lạm phát khiến không ít người "giật mình".

Theo tin từ CNN, Tổng thống Nicolas Maduro cách đây ít hôm đã ra quyết định tăng lương tối thiểu 50%. Đây là lần tăng lương tối thiểu thứ 5 ở Venezuela trong vòng 1 năm trở lại đây.

Thoạt nghe, tưởng như đây là một đợt tăng lương hấp dẫn. Tuy nhiên, mức tăng này không thấm vào đâu nếu so với sự tăng giá chóng mặt khiến nhiều người dân Venezuela mất khả năng mua các mặt hàng thiết yếu cho cuộc sống hàng ngày.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo lạm phát của Venezuela sẽ lên tới 1.660% trong năm nay và 2.880% vào năm tới. 

Hôm Chủ nhật vừa rồi, Tổng thống Maduro tiếp tục nói rằng Venezuela là nạn nhân của một cuộc chiến tranh kinh tế do kẻ thù trong và ngoài nước gây ra. Tuy nhiên, theo giới phân tích, chính các biện pháp quản lý kinh tế sai lầm, cùng với mức độ phụ thuộc nặng nề của nền kinh tế Venezuela vào dầu lửa mới là nguyên nhân gây ra vấn đề.

Không chỉ có siêu lạm phát, Venezuela còn đang chìm trong một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng với nền kinh tế suy thóa i sâu, quốc khố cạn dần, và khan hiếm nghiêm trọng các loại hàng hoáthiết yếu như thực phẩm và thuốc men.

Chính phủ Venezuela đã phải sử dụng những biện pháp "hiếm có khó tìm" để đối phó với cuộc khủng hoảng này.

Do đồng tiền trượt giá từng giờ và siêu lạm phát, tiền giấy của Venezuela đã trở nên gần như vô giá trị. Tháng trước, ông Maduro tuyên bố đổi tiền, thay thế những đồng tiền cũ bằng những đồng tiền mới có mệnh giá cao hơn gấp nhiều lần. Trong số những đồng tiền mới có đồng 20.000 Bolivar, mệnh giá lớn gấp 200 lần so với đồng tiền có mệnh giá cao nhất trước đó.

Tuy nhiên, việc đổi tiền đã gây hỗn loạn, với những đồng tiền mới không được đưa ra đúng hạn và hàng nghìn người xếp hàng dài trước các ngân hàng chờ đổi tiền.

Phát biểu hôm Chủ nhật, ông Maduro nói tăng lương tối thiểu là một biện pháp để bảo vệ thu nhập cho người dân.

Đợt tăng lương này diễn ra chỉ 3 tháng sau đợt tăng 40% trước đó. Sau đợt tăng mới nhất, lương tối thiểu của người lao động Venezuela là 40.638 Bolivar/tháng, tương đương 12,14 USD nếu tính theo tỷ giá hối đóa i thị trường "chợ đen".

Nếu tính cả tem phiếu thực phẩm, thì lương tối thiểu của người Venezuela đạt 104.353 Bolivar/tháng, tương đương 31,17 USD.

Ở quốc gia Nam Mỹ này, tem phiếu thực phẩm và tiền thưởng chiếm phần lớn thu nhập hàng tháng của người lao động.

Thăng Điệp