Thông Luận

Trong nhiều thế kỷ, Đồng bằng sông Cửu Long đã chứng kiến mối quan hệ đầy biến động giữa Việt Nam và Campuchia. Tuy trong những năm gần đây, hợp tác được đẩy lên thành nét chủ đạo trong quan hệ giữa hai nước, nhưng hóa giải hết những cơn sóng ngầm để đạt được một nền hòa bình lâu dài vẫn là điều khó nắm bắt.

Thủ tướng Campuchia Hun Manet (trái) và Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính (phải) trong cuộc gặp tại Văn phòng Chính phủ ở Hà Nội vào ngày 11/12/2023

Mặc dù cuộc chuyển giao quyền lực từ cựu Thủ tướng Hun Sen sang con trai mình vào tháng 8/2023 trông có vẻ suôn sẻ nhưng lại ẩn chứa nhiều thách thức nội bộ.

Chủ nghĩa dân tộc Campuchia cùng với quá khứ thân Việt Nam của Hun Sen đã dẫn tới sự chống đối từ các phe phái đối lập, dẫn đầu là Sam Rainsy, cáo buộc Hun Sen đã tạo điều kiện cấp phép chuyển nhượng đất đai cho các công ty Việt Nam.

Cân bằng quan hệ chiến lược giữa hai ông lớn

Thăm chính thức Việt Nam vào tháng 12 năm ngoái, tân Thủ tướng Campuchia Samdech Hun Manet kỳ vọng sẽ thúc đẩy "tình hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện giữa hai nước lên tầm cao mới". Thế nhưng, đằng sau bức màn lịch sử có rất nhiều trở ngại có khả năng cản trở việc đạt được những mục tiêu này.

Ông Hun Manet, 46 tuổi, là một trong những lãnh đạo trẻ nhất thế giới nhưng vẫn chưa là gì khi so với cha ông, người nắm cương vị Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (tương đương thủ tướng ngày nay) của Cộng hòa Nhân dân Campuchia khi mới 33 tuổi.

Trải qua nhiều thăng trầm trong suốt hàng chục năm nắm quyền, khi dựa vào Việt Nam, lúc ngả sang Trung Quốc, ông Hun Sen đã xây dựng và chuyển giao thành công quyền lực sang người con trai lớn của mình.

Di sản Hun Sen để lại cho con mình chứa đựng nhiều thách thức, nhất là việc cân bằng mối quan hệ với các đồng minh truyền thống Việt Nam và Trung Quốc, nhà đầu tư lớn nhất ở hiện nay.

Nguồn gốc tranh chấp

Mầm mống căng thẳng được gieo từ thế kỷ thứ 7 khi Đế quốc Chân Lạp và Đế quốc Đại Việt tranh giành sức ảnh hưởng trong khu vực. Nhiều thế kỷ xung đột và trao đổi lãnh thổ diễn ra sau đó, hình thành nên một bối cảnh địa chính trị mong manh.

Thế kỷ 19 chứng kiến sự trỗi dậy của triều Nguyễn, việc mở rộng về phía nam đã sáp nhập lãnh thổ mà một số người Campuchia vẫn coi là "Kampuchea Krom" (Thủy Chân Lạp). Đây là một vết thương vẫn tiếp tục mưng mủ đến ngày nay.

Trong câu chuyện xung đột kéo dài nhiều thế kỷ ấy, chương tàn khốc và gần đây nhất diễn ra trong Chiến tranh Campuchia-Việt Nam (1978–1989).

Trước sự tàn bạo của chế độ Khmer Đỏ, Việt Nam đã can thiệp, lật đổ chính phủ diệt chủng nhưng đã để lại di sản là sự ngờ vực và oán giận sâu sắc. Việc Khmer Đỏ nhắm mục tiêu vào cộng đồng người Việt – với khẩu hiệu lạnh lùng "cáp Duồn" (chặt đầu người Việt) vẫn còn văng vẳng bên tai một số người – đã phủ bóng đen lên mối quan hệ giữa hai nước.

Vượt ra ngoài những tuyên bố chính thức

Quan hệ giữa Việt Nam và Campuchia mang nhiều sắc thái phức tạp, vừa hợp tác, vừa nghi kỵ, vừa muốn bỏ quên quá khứ nhưng lại không thể nào rũ bỏ được.

Điều tối quan trọng là phải hiểu được nhận thức của công chúng hai nước vì các tài liệu lịch sử đơn thuần không thể phản ánh đầy đủ những dòng cảm xúc ngầm hình thành nên mối quan hệ giữa hai bên.

Đây là lý do tại sao cần có những nghiên cứu khám phá cách cả người Việt Nam và người Campuchia nhìn nhận những xung đột lịch sử này cũng như tác động của chúng đến cuộc sống của họ để thu hẹp khoảng cách giữa những câu chuyện trong sách giáo khoa và những trải nghiệm sống này.

Tài liệu chính thống thường vẽ nên bức tranh hợp tác thương mại và đầu tư giữa hai nước. Nhưng những tranh chấp biên giới chưa được giải quyết, bom mìn chưa nổ từ các cuộc xung đột trong quá khứ và hệ thống chính trị khác nhau đã tạo ra những trở ngại sâu sắc. Bóng ma quá khứ vẫn tiếp tục đeo bám, cản trở tiến trình hướng tới sự hòa giải thực sự.

Xuyên suốt quá khứ xung đột ấy, thiệt thòi nhất vẫn là những cộng đồng dân cư sống xen lẫn giữa hai quốc gia. Để thoát khỏi nỗi ám ảnh này, hai quốc gia phải vượt ra ngoài những câu chuyện mang tính ngoại giao để có được hòa giải thực sự.

Xung đột giữa hai nước vẫn đang tiếp diễn, với các cuộc biểu tình chống Việt Nam ở Campuchia, thậm chí đôi khi do các nhà sư Phật giáo lãnh đạo, những người vốn được coi là trung lập.

Các cuộc biểu tình chống chính phủ Campuchia 2013 – 2014 với sự có mặt của nhiều nhà sư đã dấy lên một hồi chuông cảnh báo về những xung đột âm ỉ giữa hai nước có thể biến thành bạo lực bất kỳ lúc nào. Điều này đã và sẽ tiếp tục gây khó khăn cho cộng đồng người Việt sinh sống tại Campuchia, phản ánh những căng thẳng lâu dài giữa hai nước.

Sự hiện diện của các nhà sư Phật giáo trong các cuộc biểu tình là điều đặc biệt đáng chú ý bởi sức ảnh hưởng đáng kể của các nhà sư ở một quốc gia mà Phật giáo là quốc giáo. Điều này cho thấy sự chuyển hướng quan hệ chiến lược sang Trung Quốc của Hun Sen có thể là một nỗ lực nhằm lôi kéo người dân Campuchia.

Triển vọng hòa bình lâu dài

Xây dựng một nền hòa bình lâu dài giữa Việt Nam và Campuchia đòi hỏi phải đối mặt với những vấn đề cốt lõi gây ra những xung đột lịch sử giữa hai nước. Điều quan trọng là phải xác định được các yếu tố khiến những xung đột này tiếp tục âm ỉ, nắm bắt quan điểm của công chúng về việc đạt được hòa bình và phát triển các chương trình giáo dục thúc đẩy sự tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau.

Giảm khoảng cách giữa các câu chuyện lịch sử và trải nghiệm đương đại chính là chìa khóa để đạt được điều này. Bằng cách đó, Việt Nam và Campuchia cuối cùng sẽ có thể vượt qua xung đột và xây dựng một nền hòa bình lâu dài.

Không có cách khắc phục nào là nhanh chóng. Nó đòi hỏi một cam kết thực sự từ cả hai phía để thừa nhận quá khứ và giải quyết những bất bình trong lịch sử. Các chương trình giáo dục cộng đồng mang lại sự đồng cảm và nhận thức về lịch sử có thể thu hẹp khoảng cách giữa các thế hệ.

Xây dựng lòng tin thông qua hợp tác thiết thực trong những lĩnh vực có lợi ích chung như bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế có thể thúc đẩy hơn nữa sự hợp tác hòa bình giữa hai bên.

Đồng bằng sông Cửu Long, chứng nhân thầm lặng của xung đột hàng thế kỷ, cũng có thể trở thành biểu tượng của sự hợp tác. Những nỗ lực bảo tồn chung và các sáng kiến phát triển bền vững dọc dòng sông có thể thúc đẩy ý thức trách nhiệm chung và sự phụ thuộc lẫn nhau.

Hành trình hướng tới hòa bình lâu dài sẽ còn dài và gian khổ nhưng thông qua đối thoại bền vững, hòa giải thực sự và hợp tác thực chất, Việt Nam và Campuchia cuối cùng có thể định hướng lịch sử chung của mình và vạch ra lộ trình hướng tới một tương lai hòa bình.

Bửu Nguyễn

Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 26/02/2024

Tác giả Bửu Nguyễn là một nghiên cứu sinh ngành Phật học ứng dụng tại Nan Tien Institute, Wollongong, New South Wales, Úc

Phản ứng về sự kiện Thủ tướng Hun Sen điều quân tới biên giới với Việt Nam và treo thưởng cho việc bắn hạ thiết bị bay không người lái vào cuối tuần qua, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam khẳng định hai nước luôn hợp tác chặt chẽ trong công tác quản lý và bảo vệ biên giới và mong muốn củng cố đường biên giới hòa bình.

Thủ tướng Hun Sen điều quân tới biên giới với Việt Nam và treo thưởng cho việc bắn hạ thiết bị bay không người lái

"Việt Nam và Campuchia luôn hợp tác chặt chẽ trong công tác quản lý, bảo vệ biên giới, duy trì an ninh trật tự và phòng chống tội phạm ở khu vực biên giới. Chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác với Campuchia củng cố đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển", Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng nói với báo chí hôm 3/7 khi được yêu cầu bình luận về thông tin trên.

Trước đó, hôm 28/6, Thủ tướng Campuchia Hun Sen ra lệnh điều 500 quân và 200 hệ thống vũ khí phòng không tới 4 tỉnh đông bắc giáp Việt Nam và treo thưởng 200.000 đô la cho việc bắn hạ thiết bị bay không người lái bị cáo buộc xâm phạm lãnh thổ Campuchia.

Nhiều thiết bị bay không người lái được cho là đã bay vào lãnh thổ Campuchia trong những ngày gần đây.

Lệnh của Thủ tướng Campuchia được đưa ra sau khi xuất hiện đoạn video cho thấy ánh sáng của drone lơ lửng trên bầu trời vào đêm 27/6 tại một khu vực được xác định là quận Koh Nhek, cách biên giới ở Mondulkiri khoảng 20-40 km. Việt Nam và Campuchia có đường biên giới trên đất liền dài hơn 1.100km. Tỉnh này giáp với các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông và Bình Phước của Việt Nam.

"Chúng tôi đã hỏi Việt Nam và Việt Nam không biết. Việt Nam không có lợi ích gì khi gửi thiết bị bay không người lái đến Campuchia mà không thông báo cho Campuchia", Nikkei Asia dẫn lời Thủ tướng Campuchia nói.

Không nói cụ thể, nhưng ông Hun Sen cho rằng các thiết bị bay trên có thể liên quan đến một cuộc tấn công gần đây của một nhóm vũ trang nhỏ nhằm vào các trụ sở chính quyền ở tỉnh Đăk Lăk, Việt Nam, khiến 9 người thiệt mạng.

Theo tìm hiểu của VOA, Việt Nam cấm người dân sử dụng các thiết bị bay (drone/flycam thường được dùng để quay phim, chụp ảnh…) ở biên giới trên đất liền giữa Việt Nam với Lào, Việt Nam với Campuchia trong khu vực 10000 m tính từ đường biên giới trở vào nội địa Việt Nam ở mọi độ cao. Một cư dân ở tỉnh Đăk Lăk xác nhận điều này với VOA, trong khi một cư dân khác cho biết người dân ở khu vực biên giới thỉnh thoảng sử dụng drone/flycam để phục vụ cho công việc của họ chứ không thể bay ra khỏi biên giới.

Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Banh hôm 3/7 cho biết nước này không phát hiện thêm thiết bị bay khả nghi nào mới. Ông nói Campuchia sẽ tiếp tục giám sát chặt chẽ biên giới.

Trong một diễn tiến liên quan, hôm 4/7, Công an tỉnh Kiên Giang cho biết trong thời gian qua, họ đã phối hợp làm việc với công an 3 tỉnh của Campuchia là KamPot, Kep, Sihanouk để đảm bảo tinh hình an ninh, trật tự trên tuyến biên giới.

Đại tá Nguyễn Văn Hận, Giám đốc Công an tỉnh Kiên Giang, cho rằng giữa bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, các thế lực thù địch vẫn không từ bỏ ý đồ phá hoại, chia rẽ tình đoàn kết hữu nghị giữa hai nước Việt Nam – Campuchia. Nhưng với truyền thống đoàn kết lâu đời vốn có của hai nước, công an 4 tỉnh của Việt Nam và Campuchia sẽ tiếp tục phối hợp để đảm bảo an ninh, trật tự tuyến biên giới, nhất là vào thời điểm Campuchia tổ chức bầu cử Quốc hội khóa VII năm 2023 (dự kiến diễn ra vào ngày 23/7) và đăng cai tổ chức Seagame 32 và Asian ParaGame lần thứ 12.

Nguồn : VOA, 05/07/2023

Ở Việt Nam mọi công dân đều có thể trở thành tù nhân dự bị nếu dám công khai bày tỏ tình thế "trên đe dưới búa" của đất nước. Vì vậy, thật nể phục Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Chu trong bài viết "Dựa vào ai và rút về đâu khi xảy ra ‘chiến dịch đặc biệt’ ?"

Hai thủ tướng Việt Nam và Cambodia, Phạm Minh Chính và Hun Sen (phải).

Thời gian đang làm việc cho chiến tranh ! Không còn bao nhiêu khoảng trống nữa cho những lễ lạt rổn rảng và vô bổ. Sống hay chết của Việt Nam lúc này là xốc lại nội trị để cả nước đứng trên một chiến tuyến và cùng với việc ấy là sắp xếp lại thế trận đối ngoại.

Tháng 6/2022 này diễn ra hai sự kiện chấn động an ninh khu vực và toàn cầu. Trung Quốc động thổ xây căn cứ Hải quân Ream (8/6) tại Campuchia và hạ thủy Tàu sân bay Phúc Kiến (17/6). Tuy nhiên, Việt Nam hầu như không có phản ứng gì rõ rệt. Giới phân tích chính trị quốc tế đang đặt câu hỏi, có phải Việt Nam vẫn kê cao gối ngủ hay đang ngấm ngầm chuẩn bị để đối phó với môi trường an ninh đang ngày càng xấu đi trong thời gian gần đây ?

Thất bại ngoại giao cay đắng

Tuần trước (24/6), Hà Nội đã tổ chức Lễ kỷ niệm 55 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Campuchia (24/6/1967 – 24/6/2022).Nhân kỷ niệm 55 cột mốc có ý nghĩa này, Phó thủ tướng Lê Minh Khái đã buộc phải nhắc lại cam kết "không cho phép bất kỳ thế lực thù địch nào sử dụng lãnh thổ của mình để gây phương hại cho an ninh nước kia".Bà Phó Thủ tướng Men Sam An, Bộ trưởng Bộ Quan hệ Quốc hội, Thượng viện và Thanh tra Vương quốc Campuchia, Phó Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia, Chủ tịch Hội Hữu nghị Campuchia – Việt Nam làm trưởng đoàn sang Việt Nam thăm và tham dự. Sáng cùng ngày, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng, Phó thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái cùng một số lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam tham dự Lễ kỷ niệm tại Nhà hát Lớn ở Hà Nội.Chiều 24/6, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tiếp xã giao bà Men Sam An. Bà Men Sam An cũng đã có cuộc gặp với Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tại Trụ sở Trung ương Đảng.

Rình rang lễ lạt, rình rang các "sô diễn" hào nhoáng bằng các cuộc mít-ting, các tuyên bố kiểu "rất Hun Sen" (Campuchia được như ngày này là nhờ có Việt Nam…), vẫn không che dấu được một sự thật cay đắng. Trung Quốc, không cần đánh mà vẫn thắng Việt Nam "hai keo" ngoại giao rất ngoạn mục. Giật khỏi tay Việt Nam hai "đồng minh ruột" là Campuchia và Lào. Nhân dịp lễ kỷ niệm 45 năm ngày chế độ Pol Pot sụp đổ (20/6/1977 – 20/6/2022), trước mặt Thủ tướng Phạm Minh Chính, tại tỉnh Tboung Khmum, Hun Sen tuyên bố những điều khá "nghịch nhĩ", kiểu như : "Tôi xin khẳng định với nhân dân Campuchia trong và ngoài nước, thông qua báo chí truyền thông và trước mặt Ngài Thủ tướng Việt Nam rằng, tôi không có quyền cho Việt Nam đất, dù chỉ 1 milimet, và tôi cũng không muốn đất Việt Nam dù chỉ 1 milimet".Tuyên bố rổn rảng như thế nhưng Hun Sen lờ tịt cảnh báo của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhắc lại cam kết "không cho phép bất kỳ thế lực thù địch nào sử dụng lãnh thổ của mình để gây phương hại cho an ninh nước kia".

Nói Trung Quốc giật Campuchia khỏi tay Việt Nam là hiểu theo nghĩa "đen đúa" nhất của từ này. Thì đấy, ngày 8/6/2022, Campuchia và Trung Quốc đã động thổ dự án cải tạo căn cứ hải quân Ream thuộc tỉnh Sihanoukville. Dự án do Trung Quốc đầu tư, bao gồm nâng cấp và mở rộng một bệnh viện, tài trợ thiết bị quân sự và sửa chữa 8 tàu chiến của Campuchia.Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Banh chối bay chối biến : "Có những cáo buộc rằng căn cứ Ream khi hiện đại hóa sẽ do quân đội Trung Quốc độc quyền sử dụng. Không, hoàn toàn không phải như vậy". Tuy nhiên, giới chức phương Tây nghi ngại hai bên đang thực hiện các biện pháp đặc biệt để che giấu hoạt động.Trang "Khmer Times" của Campuchia, hôm 8/6, cho hay đây là dự án cải tạo căn cứ hải quân Ream nằm trong khoản viện trợ không hoàn lại của Trung Quốc. Ngoài giúp cải tạo và mở rộng các tòa nhà trong căn cứ Ream, Trung Quốc cũng sẽ hỗ trợ nâng cấp các tàu chiến của Campuchia, xây các cầu cảng, nâng cấp bệnh viện quân và dân y. "Tầm nhìn Ream" tất nhiên là để theo dõi Eo biển Malacca, nhưng xa hơn nữa là để đối phó với "Chiến lược Indo-Pacific mới" (IPS). Và Trung Quốc sẽ không dừng lại ở đấy !

Với Lào, ngày 3/12 năm ngoái, đã khai trương tuyến đường sắt tốc độ cao Lào – Trung. Với chiều dài hơn 1.000 cây số, tuyến này nối thành phố Côn Minh, thủ phủ tỉnh Vân Nam với thủ đô Vientiane của Lào. Chuyên gia Burin Adulwattana của Ngân hàng Bangkok nhận định tuyến đường sắt tốc độ cao này có thể là "yếu tố thay đổi cuộc chơi" (Theo Laotian Times). Bởi vì, tuyến đường sắt không chỉ có đoạn dài 414 cây số trên đất Lào, mà nó sẽ còn nối với Campuchia và nối với… cảng Vũng Áng của Việt Nam (?!). Chưa hết, đường sắt tốc độ cao đi đến đâu, thì "high way" chạy theo đó như hình với bóng. Tương lai không xa, Trung Quốc – Lào – Campuchia sẽ nối liền một giải. Khi có chiến tranh, đây sẽ là những phương tiện chuyển quân và khí tài cực kỳ lợi hại. Chưa hết, ngày 17/6 mới đây, Trung Quốc đã lại hạ thủy tàu sân bay thứ ba có tên là Phúc Kiến. Tập Cận Bình đã coi việc đại tu lực lượng quân đội lớn nhất thế giới là nội dung trung tâm trong chương trình nghị sự của ông để tìm cách thể hiệ n sức mạnh vượt khỏi bờ biển Trung Quốc. Tàu sân bay này có sàn đáp dài với hệ thống phóng máy bay.Tàu Phúc Kiến sẽ hội quân với tàu Sơn Đông được biên chế vào cuối năm 2019 và tàu Liêu Ninh, chiếc tàu cũ mà Trung Quốc đã mua lại của Ukraine vào năm 1998 và tân trang lại ở trong nước

Mệnh lệnh của thời đại !

Ở những quốc gia dân chủ, nơi cử tri thực sự có tiếng nói đối với các vấn đề quốc kế dân sinh, những đại diện cho họ tại Quốc hội ngay lập tức phải có tiếng nói chất vấn Chính phủ về các tai họa cận kề nói trên. Đúng như cảnh báo của Richard Fontaine, Giám đốc điều hành Trung tâm An ninh mới (Mỹ) :"Một căn cứ ở Campuchia sẽ mang lại cho Trung Quốc khả năng viễn chinh trong khu vực mà nếu không có nó, Trung Quốc sẽ không có khả năng này".Đầu tháng 10/2021, Hoa Kỳ đã cáo buộc Campuchia thiếu minh bạch về các hoạt động xây dựng của Trung Quốc tại căn cứ hải quân lớn nhất của mình và kêu gọi chính phủ nước này thông báo cho người dân phạm vi đầy đủ của sự tham gia quân sự của Bắc Kinh. Giữa tháng 10, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế đã công bố những hình ảnh được cho là các hoạt động xây dựng ba tòa nhà và khởi công một con đường mới vào tháng 8 và tháng 9 năm 2021.Phát biểu trong một tuyên bố, ông Chad Roedemeier, phát ngôn viên của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Campuchia, cho biết bất kỳ sự hiện diện quân sự nước ngoài nào tại Căn cứ Hải quân Ream đều vi phạm Hiến pháp Campuchia và làm suy yếu an ninh trong khu vực.

Việc Trung Quốc đặt căn cứ hải quân ở Campuchia báo hiệu một kỷ nguyên cạnh tranh gay gắt ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương. Nguy cơ này đặt trong bối cảnh Trung Quốc tham vọng cạnh tranh với Mỹ để trở thành một cường quốc với mạng lưới cơ sở quân sự trên khắp thế giới. Nhưng cái chính là đặt Việt Nam vào thế "trên đe dưới búa". Nhờ có căn cứ này, Trung Quốc sẽ có thể triển khai các tàu chiến và tàu tuần duyên trong thời gian ngắn xung quanh khu vực, thay vì lái chúng trên một quãng đường biển dài, dễ bị theo dõi và cản trở. Ngoài ra, hoạt động hậu cần và giám sát tình báo của Trung Quốc sẽ được tăng cường nhờ việc tiếp cận dễ dàng hơn các tuyến đường biển Đông Nam Á như Eo biển Malacca. "Bức tranh toàn cảnh là khu vực đang trở nên quân sự hóa hơn", Giáo sư Jonathan Sullivan, Giám đốc chương trình Trung Quốc tại Viện Nghiên cứu Châu Á thuộc Đại học Nottingham của Vương quốc Anh, nới với báo "Time". Giới quan sát cho rằng phải xem Việt Nam và các quốc gia ASEAN khác sẽ phản ứng nh ư thế nào trước tin tức về Căn cứ Hải quân Ream.Nếu phản ứng yếu ớt thì sẽ thúc đẩy Trung Quốc – nước đang ngày càng có tham vọng để thực hiện những hình thức bành trướng như thế này – tiến hành các kịch bản khác," ông Sullivan nói.

Một quan chức quốc phòng Mỹ tại Đối thoại Shangri-La không muốn nêu danh tính phát biểu : "Sự thiếu minh bạch quả là bất thường điều này trực tiếp mâu thuẫn với việc họ đã phủ nhận trong hàng tháng trời, nói là Trung Quốc chẳng có bất kỳ sự liên quan nào". Quan chức Mỹ này nói hai nước đã làm những việc đến mức có thể gọi là kỳ dị để che giấu hoạt động quân sự của Trung Quốc, bao gồm cả chuyện cải trang các nhân viên Trung Quốc khi nước ngoài tới thăm căn cứ. "Điều mà chúng tôi và khu vực kêu gọi, là cần có sự minh bạch hơn, về các hoạt động của Trung Quốc, vì sự thiếu minh bạch ấy đã gây ra mối quan ngại và gây ra sự ngờ vực trong các quốc gia xung quanh khu vực", quan chức Mỹ nói thêm. Các ý kiến này được đưa ra cùng lúc Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đến Singapore để gặp một số người đồng cấp Châu Á, bao gồm cả cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, Tướng Wei Fenghe (Ngụy Phượng Hòa).

Trong khi đó ở Việt Nam,vì "mọi chuyện đã có Đảng và Nhà nước lo" (luận điệu được trang bị cho đội quân "dư luận viên" để tổng xỉ vả những ai dám động đến "tình hữu nghị vĩ đại" Việt Nam – Campuchia, Việt Nam – Trung Quốc…) nên cả kỳ họp Quốc hội vừa qua không thấy đại biểu nào đề cập đến hai vấn đề thời dự nóng bỏng trên đây. Hôm 9/6, trả lời câu hỏi về việc Trung Quốc động thổ dự án cải tạo căn cứ Hải quân Ream và hạ thủy tàu "Phúc Kiến", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nói : "Việt Nam luôn mong muốn duy trì và củng cố quan hệ hợp tác tốt đẹp với các quốc gia trên toàn thế giới. Đồng thời, việc hợp tác giữa các quốc gia cần đóng góp tích cực vào hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng của khu vực cũng như trên toàn thế giới".Với Bộ Ngoại giao hình như không có vấn đề "Ream" hay "Phúc Kiến". Cho dù từ năm ngoái, tòa nhà "Hữu nghị Việt Nam – Campuchia" do phía Việt Nam xây dựng đã được dời khỏi căn cứ Ream để tránh xung đột với Trung Quốc.Các giới chức phương Tây tái khẳng định, việc thành lập căn cứ Ream là một phần trong chiến lược của Bắc Kinh nhằm xây dựng một mạng lưới các cơ sở quân sự trên khắp thế giới nhằm hỗ trợ tham vọng trở thành bá chủ toàn cầu.

*

Ở Việt Nam mọi công dân đều có thể trở thành tù nhân dự bị nếu dám công khai bày tỏ tình thế "trên đe dưới búa" của đất nước. Vì vậy, thật nể phục Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Chu trong bài viết"Dựa vào ai và rút về đâu khi xảy ra ‘chiến dịch đặc biệt’ ?" đã nhấn mạnh tình thế "tứ bề thọ địch" của việc xây quân cảng Ream cách Phú Quốc vài chục dặm. Đại sứ Trung Quốc tại Campuchia Vương Văn Thiên tuyên bố tại lễ động thổ : "Trung Quốc và Campuchia đã trở thành những người anh em son sắt". Rõ ràng, Việt Nam phải đối mặt với thực tế khá khắc nghiệt. Ukraine còn có thể tựa lưng vào Ba Lan và các nước Đông Âu.Việt Nam cả bốn phía đều không còn đường rút, càng không thể mở "chiến dịch đặc biệt", nên phải gấp gáp chuẩn bị mọi chuyện trước khi quốc gia khác mở "chiến dịch đặc biệt".

Thời gian đang làm việc cho chiến tranh ! Không còn bao nhiêu khoảng trống nữa cho những lễ lạt rổn rảng vànhững tuyên bố vô bổ. Sống hay chết của Việt Nam lúc này là xốc lại nội trị để cả nước đứng trên một chiến tuyến và cùng với việc ấy là sắp xếp lại thế trận đối ngoại. Các sĩ phu Bắc Hà, là nói những người chưa ngoảnh mặt làm ngơ với "triều đình", có lẽ đều tán thành với lời hiệu triệu, đồng hành kinh tế vớiIPEF (Bộ khung Kinh tế của Indo-Pacfic)và kết nối tối đa vớiFOIP (Không gian Ấn Độ – Thái Bình Dương Tự do và Rộng mở) giờ đây là mệnh lệnh của thời đại !

Trần Đông A

Nguồn : VOA, 27/06/2022