 | Tổng quan: | 3051514 |
Thời của công an hay thuở công an trị !
Sở dĩ bên cạnh luật hình sự còn phải có bộ luật tố tụng hình sự vì thiếu sự rõ ràng về trình tự, thủ tục, hoạt động điều tra - truy tố - xét xử sẽ trở thành tùy tiện, không bảo đảm sự công bằng, tính nghiêm minh khi thực thi – bảo vệ pháp luật và tạo ra oan sai.
Còng số 8 - Ảnh minh họa.
"Sau khi giữ người, bắt người, người ra lệnh giữ người, lệnh hoặc quyết định bắt người phải thông báo ngay cho gia đình người bị giữ, bị bắt, chính quyền xã, phường, thị trấn nơi người đó cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc, học tập biết.
Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận người bị giữ, bị bắt, Cơ quan điều tra nhận người bị giữ, bị bắt phải thông báo cho gia đình người bị giữ, bị bắt, chính quyền xã, phường, thị trấn nơi người đó cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc, học tập biết..." ; trường hợp người bị giữ, người bị bắt là công dân nước ngoài thì phải thông báo cho cơ quan ngoại giao của Việt Nam để thông báo cho cơ quan đại diện ngoại giao của nước có công dân bị giữ, bị bắt.
Nếu việc thông báo cản trở truy bắt đối tượng khác hoặc cản trở điều tra thì sau khi cản trở đó không còn, người ra lệnh giữ người, lệnh hoặc quyết định bắt người, Cơ quan điều tra nhận người bị giữ, người bị bắt phải thông báo ngay".
Phần in nghiêng, đặt trong ngặc kép là nội dung Điều 116 của Bộ Luật tố tụng hình sự hiện hành liên quan đến chuyện phải "thông báo về việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắtngười".
Về nguyên tắc, "bộ luật tố tụng hình sự quy định trình tự, thủ tục tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và một số thủ tục thi hành án hình sự ; nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ giữa các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ; nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng ; quyền và nghĩa vụ của người tham gia tố tụng, cơ quan, tổ chức, cá nhân ; hợp tác quốc tế trong tố tụng hình sự" (Điều 1).
Mục đích của Bộ Luật tố tụng hình sự là "bảo đảm phát hiện chính xác và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội, phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, không để lọt tội phạm, không làm oan người vô tội ; góp phần bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, giáo dục mọi người ý thức tuân theo pháp luật, đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm" (Điều 2).
Theo Điều 3 thì "Bộ luật tố tụng hình sự có hiệu lực đối với mọi hoạt động tố tụng hình sự trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam" (1). Sở dĩ bên cạnh luật hình sự còn phải có bộ luật tố tụng hình sự vì thiếu sự rõ ràng về trình tự, thủ tục, hoạt động điều tra - truy tố - xét xử sẽ trở thành tùy tiện, không bảo đảm sự công bằng, tính nghiêm minh khi thực thi – bảo vệ pháp luật và tạo ra oan sai. Ở nhiều quốc gia, vi phạm bất kỳ quy định nào liên quan đến trình tự, thủ tục xử lý hình sự (vi phạm tố tụng) đều có thể dẫn đến việc hủy bỏ nỗ lực xử lý hình sự, phải trả tự do, thậm chí bồi thường cho đương sự. Cả cá nhân lẫn cơ quan có liên quan đến những vi phạm tố tụng sẽ bị truy cứu và xử lý trách nhiệm. Riêng tại Việt Nam, vi phạm tố tụng không chỉ diễn ra công khai mà còn trở thành bình thường. Dẫn đầu vi phạm tố tụng là lực lượng công an nhân dân có sự trợ gi úp của ngành kiểm sát (lẽ ra phải giám sát, ngăn chặn) và ngành tòa án (lẽ ra phải xem xét, xác định trách nhiệm khi có dấu hiệu vi phạm tố tụng).
Vi phạm tố tụng trắng trợn và mới nhất là việc bắt giữ ông Trần Đức Quận – Bí thư tỉnh Lâm Đồng trong vụ án "nhận hối lộ, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và ông Đặng Trí Dũng – Bí thư Đà Lạt "vẫn còn vắng mặt tại nơi làm việc".
***
Hồi thượng tuần tháng này, các cơ quan truyền thông trong hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam loan báo : Thường trực Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh Lâm Đồng đã gửi "Thông báo khẩn" cho các thành viên vốn đã được mời tham dự Phiên họp thứ 24 nhằm "xem xét, cho ý kiến về nội dung trình các kỳ họp chuyên đề năm 2024 của HĐND tỉnh và quyết định một số nội dung thuộc thẩm quyền" để... hủy việc tổ chức Phiên họp thứ 24.
Trước đó, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Lâm Đồng đã gửi Thư mời cho : UBND tỉnhLâm Đồng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnhLâm Đồng, các thành viên Thường trực HĐND tỉnhLâm Đồng, lãnh đạo các Ban của HĐND tỉnh, Giám đốc và người đứng đầu các sở, ngành như : Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính,Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Y tế, Giáo dục và Đào tạo, Nội vụ, Tư pháp để sắp xếp và tham dự Phiên họp thứ 24 vào sáng 9/1/2004.
Sở dĩ Phiên họp thứ 24 bị hủy vào phút chót vì ông Trần Đức Quận – Bí thư kiêm Chủ tịch HĐND tỉnh Lâm Đồng, người sẽ chủ trì phiên họp này... "vẫn vắng mặt tại nơi làm việc" sau khi đi công tác ở Hà Nội(2).
Không chỉ có ông Trần Đức Quận "đi công tác tại Hà Nội" rồi... "vắng mặt tại nơi làm việc", ông Đặng Trí Dũng – Bí thư thành phố Đà Lạt cũng vậy. Các cơ quan truyền thông trong hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam cho biết, ông Dũng tháp tùng ông Quận ra Hà Nội từ ngày 4/1/2004 và sau đó vắng mặt không rõ lý do trong nhiều cuộc họp quan trọng mà lẽ ra ông phải hiện diện để chủ trì (3)... Không phải tự nhiên mà truyền thông chú ý đến việc ông Quận và ông Dũng "vắng mặt dàingày".
Công an không thể ‘làm một vụ cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh
Trên mạng xã hội, một số người có vẻ am hiểu hiện tình đã từng nói xa, nói gần về việc điều tra có chọn lọc nhằm loại trừ đối thủ, cân nhắc thời điểm công bố quyết định khởi tố và tạm giam để đương sự cống nạp.
Tòa nhà Vạn Thịnh Phát. Ảnh minh họa
Tháng 12/2010, chính quyền tỉnh Lâm Đồng cấp giấy phép đầu tư Khu đô thị Nam Đà Lạt (sau đó được đề nghị đổi tên thành dự án Khu đô thị thương mại, du lịch nghỉ dưỡng sinh thái Đại Ninh) cho Công ty Sài Gòn - Đại Ninh.
Mười năm sau, Thanh tra Chính phủ yêu cầu chính quyền tỉnh Lâm Đồng thu hồi giấy phép thực hiện dự án có diện tích hơn 3.500 héc ta này vì chủ đầu tư để mất hơn 368 héc ta (bị phá 257 héc ta, bị lấn chiếm 111 héc ta).
Sau khi Công ty Sài Gòn - Đại Ninh xin "cứu xét", Thanh tra Chính phủ tiến hành... "tái kiểm tra" và thay đổi kết luận đã công bố trước đó : Rút lại yêu cầu chính quyền tỉnh Lâm Đồng thu hồi đất và đề nghị chính quyền tỉnh Lâm Đồng cho Công ty Sài Gòn – Đại Ninhtiếp tục thực hiện dự án, khôi phục việc thực hiện nghĩa vụ tài chính. Việc xoay chuyển 180 độ đó là do... tiền hối lộ. Đó cũng là là lý do khiến hàng loạt viên chức của Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh Lâm Đồng bị bắt.
Ngày 2/1/2024, tới lượt ông Trần Văn Hiệp, Chủ tịch tỉnh Lâm Đồng bị bắt để điều tra về hành vi "nhận hối lộ"... Do vậy, truyền thông và dân chúng mới chú ý đến chuyện ông Trần Đức Quận và ông Đặng Trí Dũng"đi công tác tại Hà Nội" rồi đột nhiên... "vắng mặt tại nơi làm việc" kể từ 4/1/2024. Tuy nhiên mãi tới ngày 24/1/2024, Bộ Công an mới chính thức loan báo đã khởi tố và tạm giam ông Trần Đức Quận để điều tra về hành vi"lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" (4), riêng ông Dũng, đến giờ vẫn còn "vắng mặt không rõ lý do". Cứ so chuyện những viên chức hữu trách lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền địa phương đột nhiên "vắng mặt không rõ lý do" về bản chất chẳng khác gì "mất tích", cuối cùng mới biết là bị bắt mà tính chất chẳng khác gì bắt cóc, với các quy định của Luật Tố tụng hình sự như đã dẫn ở phần đầu bài này sẽ thấy công an Việt Nam càn rỡ đến mức n ào và giới lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam cũng như những cơ quan giữ vai trò giám sát đã dung dưỡng công an ra sao !
Về lý thuyết, công an Việt Nam do dân chúng Việt Nam thuê để bảo vệ, thực thi pháp luật. Ông Trần Đức Quận, ông Đặng Trí Dũng hay các tổ chức chính trị, cơ quan công quyền ở Lâm Đồng nói chung và Đà Lạt nói riêng cũng thế - cũng được dân chúng Việt Nam thuê để "phục vụ". Khoan bàn đến bản chất, hiệu quả "phục vụ" và dân chúng Việt Nam đang "được" hay "bị"... "phục vụ". Chỉ xét riêng việc cố tình "úp úp, mở mở" khi thực thi pháp luật nhằm gia tăng sự hấp dẫn về "hoạt động nghiệp vụ" của công an, thu hút sự chú ý của công chúng, nâng cao vai trò và vị thế của công an thì tự nhiên sẽ phải hỏi : Chẳng lẽ công an là... nghiệp đoàn điện ảnh, Bộ trưởng Công an vừa là đạo diễn kiêm tác giả kịch bản và giám đốc hãng sản xuất phim ? Chẳng lẽ tại Việt Nam, bảo vệ và thực thi pháp luật cũng giống như hoạt động ở phim trường, trong khi bản chất của bảo vệ và thực thi pháp luật không có hay – dở, chỉ có tuân thủ pháp luật hay không, nếu không thì phải nghiêm trị !
Nên xếp việc vừa nhân danh thực thi pháp luật, vừa công khai chà đạp các quy định của pháp luật, cụ thể ở đây là Bộ Luật tố tụng hình sự vào loại nào ? Tại sao công an có thể mang cả hệ thống chính trị, hệ thống công quyền một địa phương ra dựng phim, khiến hoạt động của những hệ thống này bị xáo trộn, thậm chí bị tê liệt, bất kể sự xáo trộn, tê liệt đó tác hại thế nào đến tình hình kinh tế - xã hội của một vùng mà nạn nhân trực tiếp là dân chúng ?
***
Ngày 5/1/2024, tại cuộc họp báo định kỳ của chính phủ, một viên Trung tướng công an tên là Tô Ân Xô tuyên bố : "Bộ Công an chủ trương làm một vụ cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực : Như với thao túng thị trường chứng khoán đã xử lý vụ FLC ; thao túng trái phiếu là Tân Hoàng Minh ; thao túng ngân hàng là xử lý vụ Ngân hàng SCB ; thao túng chính sách là vụ đăng kiểm. Bên cạnh đó là xử lý vụ xăng dầu tại Xuyên Việt Oil và xử lý liên quan đến tài nguyên, khoáng sản là vụ cát ở An Giang hay vụ án ở Lâm Đồng" (5).
Cần phải hỏi Bộ Công an dựa vào đâu để đưa ra "chủ trương" như thế khi phạm vi trách nhiệm của công an chỉ là bảo vệ và thực thi pháp luật một cách khách quan, nghiêm cẩn. Khi tham nhũng tràn lan từ trên xuống dưới, từ trái sang phải, tại sao công an không tận diệt mà chỉ chọn làm một số vụ nhằm "cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực". Công an đã chi phối các hệ thống đến mức nào mới có thể ngạo mạn xác định đủ thẩm quyền để quyết định "thịt ai, bỏ ai" như thế ?
Trên mạng xã hội, một số người có vẻ am hiểu hiện tình đã từng nói xa, nói gần về việc điều tra có chọn lọc nhằm loại trừ đối thủ, cân nhắc thời điểm công bố quyết định khởi tố và tạm giam để đương sự cống nạp. Trong thực tế, không ít sĩ quan công an cao cấp đang tại chức hay đã nghỉ hưu cùng tham gia kiếm chác từ các đại án. Gần nhất là trường hợp Thiếu tướng Nguyễn Anh Tuấn – Phó Giám đốc Công an Hà Nội (nhận 800.000 Mỹ kim), Hoàng Văn Hưng – Điều tra viên cao cấp (nhận 18,8 tỉ đồng)[6]. Trước nữa thì có Thiếu tướng Đỗ Hữu Ca – cựu Giám đốc Công an Hải Phòng (nhận 35 tỉ đồng)[7]. Khi lực lượng bảo vệ, thực thi pháp luật có thể ngang nhiên hành xử càn rỡ, bất chấp các quy định pháp luật, có thể tự tin đến mức công khai khẳng định về quyền lựa chọn – xác định bị can nhằm "cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực" như thế thì cần gì phải nuôi hệ thống chính trị, hệ thống công quyền cho tốn kém ? Một qu ốc gia mà công an có thể khuynh loát đến mức đó thì tương lai quốc gia đó ra sao ?
Trân Văn
Nguồn : VOA, 01/02/2024
Chú thích
(1) https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Trach-nhiem-hinh-su/Bo-luat-to-tung-hinh-su-2015-296884.aspx
(2) https://plo.vn/thuong-truc-hdnd-tinh-lam-dong-hoan-phien-hop-thu-24-post770721.html
(4) https://tuoitre.vn/bat-tam-giam-ong-tran-duc-quan-bi-thu-tinh-uy-lam-dong-20240108170032341.htm
(7) https://vietnamnet.vn/ong-do-huu-ca-da-tra-lai-35-ty-chua-tac-dong-ai-de-chay-an-2116714.html#
Khi anh giáo dục bằng bạo lực và đe nẹt, chắc chắn anh đã lấy dần đi tính người và quá trình giáo dục của anh sẽ sớm đẩy con người đi đến chỗ thú vật. Dạy người để thành một con thú, rất dễ một khi chọn bạo lực và cũng rất dễ bị chính con thú ấy quay lại cắn kẻ đã dạy nó. Bàn rộng ra, trong một xã hội dùng công an trị và biến mỗi công an trở thành một con thú giữ nhà của chế độ, sau đó biến nhân dân thành một bầy thú biết sợ hãi, đương nhiên chọn dùng bạo lực là một phép ưu tiên, và cái giá của việc biến nhân dân thành con thú là nguy cơ bị cắn tập thể rất cao. Và một khi bầy thú nổi giận, sẽ rất khó lường trước chuyện gì.
Ca sĩ Lộc Vàng phải ở tù ròng rã mười mấy năm trời vì đã dám hát nhạc trữ tình để rồi, khi ra tù, ông ngỡ ngàng nghe các quán cà phê mở những ca khúc mà vì nó mình phải ngồi tù rục xương. Ảnh minh họa Nghệ sĩ Lộc Vàng hiện nay - Ảnh : Nguyễn Đình Toán
Thời gian gần đây, có vẻ như nhà nước cộng sản đã chính thức dùng chế độ công an trị một cách sâu sát với quần chúng nhân dân. Mọi chỉ dấu như liên tục thay đổi chính sách quản lý con người bằng chứng minh thư điện tử, căn cước điện tử rồi căn cước công dân có gắn chip điện tử... cho đến việc trao quyền cho công an xã làm việc với các nhà "có vấn đề" về văn hóa, chính trị, kinh tế, điều này chỉ nói lên đúng một vấn đề : Chính quyền đã chính thức dùng bàn tay sắt của công an để bóp nghẹt nhân dân.
Chuyện dùng bàn tay sắt công an để bóp nghẹt nhân dân chẳng phải mới mẽ gì, từ những ngày đầu thống nhất hai miền đất nước, người cộng sản đã dùng bàn tay thép an ninh trị với bất kì người dân nào có lời phản đối, phản kháng những chính sách hà khắc từ phía chính quyền. Và, chính sách công an trị đã triệt để mượn tay nhân dân, mượn trò đấu tố để "phát giác" bất kì người nào không tuân phục chính sách, cho dù đó là chính sách sai lầm. Chính vì điều này mà có một ca sĩ Lộc Vàng phải ở tù ròng rã mười mấy năm trời vì đã dám hát nhạc trữ tình để rồi, khi ra tù, ông ngỡ ngàng nghe các quán cà phê mở những ca khúc mà vì nó mình phải ngồi tù rục xương.
Không riêng gì đôi vụ như Lộc Vàng mà đất nước này có hàng ngàn con người phải ngồi tù với cái tên "tù nhân lương tâm" để rồi khi ra tù, ngỡ ngàng nhận ra rằng trong suốt quá trình ngồi tù của mình thì bên ngoài, chính quyền đang sửa sai bằng cách thay đổi các chính sách cho phù hợp với tiến bộ nhân loại mà trong đó, những điều đã được thay đổi kia đã ném họ vào tù.
Nghiệt ngã là có hàng ngàn người phải chịu án oan để rồi không nhận được cho dù là một lời xin lỗi của chế độ cầm quyền. Lộc Vàng cũng là một ví dụ điển hình. Bởi, nếu phanh phui các sai lầm của chế độ công an trị, có lẽ họ phải dành cả năm trời để xin lỗi và đền bù danh dự cũng chưa chắc đã xong. Và cách họ làm là bưng bít, xuê xoa, đe nẹt để nạn nhân phải ngán ngẫm, sợ hãi và chẳng còn tha thiết với việc tìm lại công bằng cho bản thân hay cho những người cùng cảnh ngộ, họ phải cay đắng nói rằng "đời nó vậy !, "xã hội này nó vậy !". Xong !
Thử điểm lại các vụ bắt các nhà hoạt động dân chủ, hầu hết là tìm một cái cớ để bắt, sau đó chuyển biến, đẩy từ vụ này sang vụ khác. Hầu hết các vụ này đều là ban đầu đẩy người bị bắt vào đối tượng tình nghi ma túy, trốn thuế hoặc ti tiện hơn là mượn lý cớ chống bất công hôn nhân, bảo vệ hôn nhân một vợ một chồng để xông vào nhà trọ bắt bớ, ném bao cao su (đã qua sử dụng vào thùng rác nhà trọ) và lấy đó làm bằng chứng, tang vật "phạm tội". Vụ luật sư Cù Huy Hà Vũ, cho đến lúc này, vẫn chưa có bất kỳ bằng chứng nào để cho thấy chiếc bao cao su đã sử dụng là của ông, mặc dù làm việc này để chứng minh, hạ nhục ông Vũ và lấy lòng tin cho ngành công an hoàn toàn không khó. Nhưng nó chỉ dừng ở trạng thái chẳng khác nào vu khống.
Gần đây nhất là vụ bắt thầy giáo chuyên dạy trên mạng xã hội Dương Tuấn Ngọc. Vụ này công an xã nhảy vào cuộc. Thẩm quyền mới nhất của công an xã là bắt giữ người, mời những "đối tượng" có vấn đề về văn hóa, chính trị lên cơ quan công an làm việc. Một phần do các công an xã/phường hiện nay được cơ cấu chính qui hóa, những học viên trường an ninh sau khi tốt nghiệp, vào làm việc cơ quan công an thì sẽ được điều động về cơ sở, tức xã, phường để làm việc.
Gần đây nhất là vụ bắt thầy giáo chuyên dạy trên mạng xã hội Dương Tuấn Ngọc.
Việc điều động về xã phường là một kiểu "kinh lý ngành", khi trở về cơ quan cấp huyện/quận, họ được xét lý lịch cống hiến, đã có thời gian làm việc sâu sát quần chúng, cơ hội phân bổ những chức danh quan trọng sẽ cao hơn so với người không được điều động. Chính vì lẽ này mà hầu hết về xã/phường để làm việc phải là con của các quan ngành hoặc có mối quan hệ khá tốt với cấp trên. Và cũng chính bởi nguyên nhân "cơ hội thăng tiến" này mà công an xã thời bây giờ rất hăng hái trong việc tìm ra một án điểm nào đó để lập công. Việc được giao thượng phương bảo kiếm để mời và làm việc với các nhà hoạt động xã hội là cơ hội lớn của họ. Đương nhiên họ sẽ làm ráo riết, gắt gao, thậm chí tìm mọi cách để gài thế, buộc tội, bởi chỉ có đẩy những nhà hoạt động xã hội, nhà dân chủ vào tù thì công trạng, số má của họ trong ngành mới được nâng cao, cơ hội tiến thân mới dài, nhanh và cao.
Trong lúc này, khi mà uy tín của giới quan chức xuống ở mức thấp nhất, toàn bộ những tệ hại, xấu xa, hèn nhát, tầm thường và thậm chí mất nhân tính của họ bị phơi ra ánh sáng, thì hơn ai hết, Đảng cộng sản phải nhìn thấy mối nguy từ nhiều phía, bởi những con sâu mọt xã hội là những đảng viên và đảng viên cao cấp. Có những kẻ hôm qua viết sách và rao giảng về đạo đức của người cộng sản, đạo đức Hồ Chí Minh thì hôm này bị tra tay vào còng số tám. Điều này gây nhức nhối trong nhân dân, và hơn ai hết, những nhà hoạt động xã hội, nhà hoạt động dân chủ, người kêu gọi dân chủ sẽ là mối nguy lớn nhất của Đảng cộng sản. Đe nẹt, gây khó, bắt bớ họ trong lúc này nếu dùng bổn cũ, tức công an huyện/quận vào cuộc, sau đó đến công an tỉnh và cả hai đều gài thế ngay từ đầu... e rằng quá lố bịch và chẳng còn mấy người tin.
Nhưng thay đổi chiến thuật, ban đầu dùng thủ đoạn hành lang, ném ra các nghi vấn về các nhà bất đồng chính kiến, dân chủ, sau đó đánh úp bằng kiểu "có người tố cáo, tố giác" rằng anh/chị đang phạm pháp, tỉ như buôn bán ma túy chẳng hạn ! Và cuối cùng là câu lưu, di lý vào cơ quan công an tỉnh. Kiểu làm này đạt được hai mục đích : Ném cho các nhà dân chủ một thông điệp về địa phương tính trong ngành an ninh hiện tại ; Hạ thấp uy tín người bị bắt và cho người dân thấy "bài học" trước mắt, cho người dân thấy rằng mọi nơi đều là tai mắt của đảng, nhà nước, công an...
Nhưng việc này lợi bất cập hại. Bởi nhân dân bây giờ thừa tinh khôn để biết rằng những đứa buôn ma túy vẫn nhơn nhơn dạo chơi và buôn bán ngoài vòng pháp luật nhưng người không dính dự gì đến ma túy thì lại bị bắt vì ma túy. Nhân dân không những thấy sợ công an mà thấy buồn cười, nực cười, niềm tin lại thêm phần vơi đi bởi từ hình ảnh thanh tra giao thông, công an giao thông cho đến bất kì nhân viên công an nào cũng đều có thể là một kẻ làm việc bất chính. Từ việc xin bánh mì cho đến chạy án, miệng phát biểu bu lu boa loa mà tay cầm phong bì. Và hơn hết, dân có cảm tình, dân tin và thấy các nhà bị bắt nói hợp tình hợp lý, chẳng phương hại đến dân, thậm chí còn giúp đỡ dân nhiều thứ chứ không ăn bẩn nhưng giới cán bộ.
Ngược lại, những kẻ tỏ ra hồng vệ binh, dư luận viên, sẵn sàng tung lời lẽ bất nhã, hỗn, hồ đồ và sẵn sàng ném mắm thối vào nhà người khác lại trở thành trò cười, trở thành một thứ gì đó rừng rú, kém văn minh.
Một khi ngành công an nói riêng và các ngành thuộc sự nghiệp hành chính nói chung đã quá bẩn bựa, thối nát, nó thối nát đến độ công an buôn mà túy, công an đi bắn trộm dê, ăn cắp, trấn lột... mọi thứ nhơ bẩn có cả, thì việc để công an xã thêm quyền hành nhũng nhiễu nhân dân mà an ninh, trị an ngày càng rối như canh hẹ thì có vẻ như việc trao thêm quyền cho công an địa phương là một việc chẳng khác nào đổ thêm dầu vào lửa.
Và, ý đồ biến nhân dân trở thành những con vật tuân thủ trước hệ thống dày đặt công an trị từ trung ương xuống địa phương là một ý đồ giúp cho chế độ nhanh đào mồ nhất. Bởi khi anh tạo ra những con vật thì kẻ bị cắn đầu tiên chính là kẻ cầm roi !
Viết từ Sài Gòn
Nguồn : RFA, 17/07/2023
Sau ba tháng vật lộn với nhiều biện pháp vô thiên vô pháp nhằm đối phó với đợt bùng phát mới của Covid, một xu hướng sai lầm nguy hiểm khác đã trỗi dậy, đó là xu hướng "công an trị" trong chống dịch ở Việt Nam.
Một chốt kiểm soát dịch tại thị trấn Đạo Đức.
Trước khi Sài Gòn gần như "thất thủ" và Hà Nội phải giành quyền chỉ đạo chống Covid-19 cho Trung ương, xã hội dân sự ở Việt Nam đã cảnh báo nguy cơ "chính trị hoá" công tác chống dịch. Lúc bấy giờ các trang mạng xã hội đã sớm phân tích những sai lầm của chủ trương "chính trị là thống soái" [1]. Sau ba tháng vật lộn, một xu hướng sai lầm nguy hiểm khác đang trỗi dậy, đó là xu hướng "công an trị" trong chống dịch.
Bức xúc trước các biện pháp quân phiệt là tâm tư bị dồn nén thành chất vấn mang tính phản kháng công khai của nhiều người dân và hộ dân, kể cả một số cơ quan trung ương trên địa bàn nội đô, khi nghe phổ biến "Chỉ thị 20" của UBND thành phố. Truyền thông trong nước cho hay, Chỉ thị nói trên giao cho Công an cấp giấy đi đường, được đưa ra do Chủ tịch UBND Thành phố Chu Ngọc Anh ký ngày 3/9. UBND Thành phố Hà Nội phân ba vùng phòng, chống dịch Covid-19 thực hiện từ 6h ngày 6/9 đến 6h ngày 21/9/2021.
Chỉ thị 20 biến người dân thủ đô thành phạm nhân, biến các thành phố, các quận huyện thành những trại tù lộ thiên khổng lồ.
Thủ đô như một nhà tù lộ thiên
Chỉ thị thượng dẫn trước sau cũng sẽ biến người dân thủ đô thành phạm nhân, biến các thành phố, các quận huyện thành những trại tù lộ thiên khổng lồ. Còn lực lượng công an ở các cấp trở thành những cai ngục, hay nói theo nghiệp vụ công an là các quản giáo chuyên nghiệp [2]. Một trong các quan ngại lớn nhất hiện nay được truyền thông trong nước nêu là việc người dân và doanh nghiệp bồn chồn và lo lắng về những hướng dẫn tù mù đối với việc xin và cấp giấy đi đường tại ba vùng đỏ-vàng-xanh khác nhau.
Xu hướng này gây bức xúc ngay cả đối với các lực lượng vũ trang. Ban đầu, giãn cách theo Chỉ thị 20 còn lên kế hoạch để công an cấp giấy phép đi làm cho cả các lực lượng vũ trang và các tác nghiệp ngoại giao trên địa bàn thành phố. May thay, biện pháp thái quá này đã gặp ngay những phản ứng gay gắt, nên ngay sau đó đã được ngấm ngầm bãi bỏ.
Một biểu hiện nổi bật khác của các biện pháp giãn cách thô bạo là chỉ trong một đêm 1/9, chính quyền thành phố Hà Nội tổ chức đưa hơn 1.300 người dân sống ở ngõ 328 và 330 đường Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân đi cách ly tập trung. Trong khi đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính trước đấy buộc phải thừa nhận, Việt Nam không thể thực hiện mãi việc cách ly, phong tỏa, thậm chí còn xác định Việt Nam sẽ phải sống chung với dịch.
Tình hình nghiêm trọng hiện nay đang là phép thử lớn nhất đối với năng lực cán bộ lãnh đạo. Sự yếu kém bộc lộ cả "trên và dưới", cả "tả và hữu". Một số lãnh đạo địa phương thiếu chuyên môn nhưng thừa "quyết liệt" để thực thi những biện pháp giãn cách "ai ở đâu ở yên đó" bằng cách ban hành quy định riêng. Ban phát hàng loạt các loại giấy phép con để ra đường, thậm chí chốt chặn bằng giây thép gai, trong khi nhiều cán bộ thừa hành cấp phường xã thiếu trách nhiệm, vô cảm, không có kế hoạch, phương án phòng chống dịch mặc dù đấy là những địa bàn nóng bùng phát dịch [3].
Điều đáng lo ngại nữa là khẩu hiệu "chống dịch như chống giặc" vẫn chưa được gỡ bỏ. Hoặc lệnh điều quân đội, đưa các đơn vị bộ đội vào các thành phố lớn, mà thực chất là đề phòng dẹp loạn, vẫn giữ nguyên. Đây là sự che đậy nỗi lo sợ đối với người dân, nhất là ở các khu công nghiệp, do bị bức bách quá có thể bạo động. Nguyên nhân chính của phong tỏa "cứng" cực đoan làm tê liệt kinh tế xã hội, phá vỡ chuỗi cung ứng, xâm phạm nghiêm trọng quyền công dân trong suốt thời gian qua, đó chính là việc đảng và nhà nước đã dồn trách nhiệm phòng dịch cho công an và bí thư đảng các địa phương.
Đành rằng giao cho công an chống dịch, với đảng/nhà nước đó là thượng sách. Công an và lực lượng vệ tinh tai mắt của nó thì đông khủng, lên tới cả triệu người (Lượng ngân sách gấp 10 lần ngành Y tế). Dùng "công an trị" vừa là khai thác lực lượng thiện chiến sẵn có, phát huy sở trường phong toả, bắt nhốt, vừa là để vỗ về giữ vững tinh thần cho lực lượng bảo vệ chế độ nòng cốt này, sẵn sàng trước các nguy cơ biến động xã hội thời đại dịch. Nhưng hiện thực thành quả sau gần 2 năm "chống dịch" thì đang rõ ràng là quá phũ phàng. Ai cũng thấy, cứ cái đà này thì đất nước sẽ tan hoang [4].
Doanh nghiệp nước ngoài phản ứng
Nền kinh tế lệ thuộc vào đầu tư FDI đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ vì đứt gãy chuỗi cung ứng, tê liệt sản xuất. Các doanh nghiệp FDI đang doạ sẽ rời khỏi Việt Nam, để đầu tư công xưởng ở các nước đã sống chung tương đối khỏe mạnh với Covid. Nông dân thì không có cách nào bán được nông sản vì giao thông và thị trường tê liệt. Thương mại, dịch vụ, du lịch thì cơ bản là chết lâm sàng từ suốt một năm qua rồi. Trong khi hầu hết người dân thành thị đang mòn mỏi trong phong toả, chất lượng sống thấp tới chưa từng thấy. Tỉ lệ chết do covid cao hơn mức trung bình thế giới rất nhiều. Mà dịch thì không giảm !
Cộng đồng doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam đã có cuộc họp với Thủ tướng Phạm Minh Chính vào chiều tối ngày 9/9. Cuộc gặp trực tuyến kéo dài 4 giờ đồng hồ giữa lãnh đạo EuroCham, các đại sứ Châu Âu và Thủ tướng Phạm Minh Chính. Sau cuộc gặp, Chủ tịch EuroCham phát biểu trong một thông cáo : "Không có gì che dấu rằng đợt bùng phát thứ tư này đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh. Chỉ số Môi trường Kinh doanh EuroCham hiện đang ghi nhận tâm lý thấp nhất trong hơn một thập niên. Nếu tình trạng phong tỏa, giãn cách xã hội và hạn chế đi lại tiếp tục kéo dài hơn nữa, các dự án đầu tư mới có thể gặp rủi ro và các công ty có thể cân nhắc chuyển địa điểm khác trong khu vực".
Gần 80% doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam có kết quả kinh doanh không tốt 3 tháng qua, trong đó 29% nói "rất tệ" do giãn cách kéo dài, theo kết quả khảo sát BCI do EuroCham công bố. Từ trước đến nay, các ngành sản xuất, đặc biệt là điện tử, hàng may mặc và giày dép cho các thương hiệu lớn trên toàn cầu, là một phần quan trọng của nền kinh tế Việt Nam và là nguồn cung cấp hàng triệu việc làm. Các doanh nghiệp Châu Âu kêu gọi các nhà chức trách đẩy nhanh việc tiêm phòng, đảm bảo hàng hóa lưu thông tự do, dễ dàng di chuyển của người lao động và xúc tiến các quy trình để các nhà đầu tư và lãnh đạo doanh nghiệp đã được tiêm phòng vào nước này.
Theo báo chí Việt Nam, EuroCham thông báo 18% doanh nghiệp EU tại Việt Nam đã chuyển đơn hàng sang nước khác, 16% đang được cân nhắc, nhưng chưa doanh nghiệp Châu Âu nào rời Việt Nam. Các doanh nghiệp EU tại Việt Nam đã kiến nghị Chính phủ sửa mô hình "3 tại chỗ", "1 cung đường, 2 điểm đến" đang khiến hầu hết doanh nghiệp khó khăn.
Ông Alain Cany kết luận : "Cũng cần nhấn mạnh sự cần thiết của việc triển khai tiêm chủng, ưu tiên những đối tượng có nguy cơ cao nhất để cho phép mở cửa dần dần các thành phố và tỉnh để các hoạt động thương mại có thể trở lại ; các quy định nhất quán, tập trung nhằm giảm bớt sự nhầm lẫn cho các công ty và đảm bảo hàng hóa lưu thông thông suốt ; cùng với việc hợp lý hóa và đơn giản hóa các yêu cầu hải quan". [5]
Trần Đông A
Nguồn : VOA, 13/09/2021
Các bài viết tham khảo :
[1] https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/price-for-domineering-politics-06012021110315.html
[2] http://www.viet-studies.net/kinhte/Hanoi_Prison_trans.pdf
Trần Quang Thành thực hiện
Nguồn : Tieng DanViet Media, 08/07/2017
