Thông Luận

"Chúng ta" không phải là "dân"

Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ vào chiều ngày 4/5/2017, nhiều ý kiến cho rằng vụ việc xảy ra ở Thôn Hoành, xã Đồng Tâm cho thấy khiếu nại đất đai chưa được giải quyết thỏa đáng dẫn đến các phản ứng tiêu cực của người dân.

Dân làm cán bộ hư theo ! Ảnh minh họa : ông Mai Tiến Dũng nói "Tinh thần minh bạch, khách quan. Nếu chúng ta sai, chúng ta nhận lỗi trước dân. Nếu dân sai, thì dân phải chịu trách nhiệm trước pháp luật".

Ở buổi chiều họp báo kể trên, khá bất ngờ là Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng đã phát ngôn rất trịch thượng, rằng : "Tinh thần minh bạch, khách quan. Nếu chúng ta sai, chúng ta nhận lỗi trước dân. Nếu dân sai, thì dân phải chịu trách nhiệm trước pháp luật".

Đại từ nhân xưng "chúng ta" ở đây là ông Mai Tiến Dũng muốn nói đến những đảng viên quan chức ; trong đó bao gồm cả cựu tổng bí thư Đỗ Mười, vì mấu chốt của vụ việc là quyết định của ông Đỗ Mười lúc là Chủ tịch Hội đồng bộ trưởng, về việc mở rộng đất quốc phòng tại khu vực sân bay Miếu Môn, Hà Nội.

Giờ thì cựu tướng công an Nguyễn Đức Chung trong vụ án Đồng Tâm, hiện đang xộ khám. Còn ông Mai Tiến Dũng vừa bị Ủy ban kiểm tra trung ương "đề nghị Ban Bí thư xem xét, thi hành kỷ luật ông Mai Tiến Dũng, nguyên ủy viên Trung ương Đảng, nguyên bí thư Đảng ủy, nguyên bộ trưởng, chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ".

Chưa có tin chi tiết về những sai phạm cụ thể gì dẫn đến đề xuất kỷ luật trên của Ủy ban kiểm tra trung ương.

Cũng đổ thừa lỗi tại dân như ông Mai Tiến Dũng, hồi đầu năm nay 2023, ông Nguyễn Tô An – phó cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam – cho rằng tiêu cực xảy ra trong lĩnh vực đăng kiểm có một phần do người dân làm hư đăng kiểm viên.

Trong một trao đổi với báo chí vào ngày 12/1/2023, ông An cho rằng việc xảy ra vừa qua trong lĩnh vực đăng kiểm là "cơn bão, sóng thần", để lại hậu quả sâu sắc và đau đớn. Cục Đăng kiểm Việt Nam nhận hết trách nhiệm về mình.

Tuy nhiên, ông cũng lý giải tiêu cực xảy ra có một phần từ tâm lý một số người dân đưa xe đi kiểm định chỉ mong đạt để lưu hành, thậm chí biết có khiếm khuyết nhưng vẫn chi tiền hối lộ làm hư đăng kiểm viên để không cần phải sửa chữa các lỗi kỹ thuật.

Với những đăng kiểm viên bản lĩnh không vững, vì không chiến thắng được lòng tham nên tặc lưỡi cho qua.

Ai đã buộc dân phải "hư hỏng" ?

Trong khi đó cùng ngày 12/1 tại một họp báo, Phó trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Thái Học cho biết Tổng bí thư nhận định vụ án xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam và một số trung tâm đăng kiểm không phải là "tham nhũng vặt, mà có hệ thống, tổ chức, quy mô lớn lắm".

Còn góc nhìn người dân thấp cổ bé họng thì thật ra trong vụ án xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam, ‘lỗ thủng’ ở đây chính là người đứng đầu, tức Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Tiêu cực xảy ra trong lĩnh vực đăng kiểm có một phần do người dân làm hư đăng kiểm viên ! Ảnh Tuổi Trẻ online 

Thử phân tích : chắc chắn không có người dân nào đưa xe đi kiểm định mà lại tìm đến phòng làm việc của ông Cục trưởng Cục Đăng kiểm để gửi "trà nước". Thế nhưng vụ án đang diễn ra lại cho thấy ông này bị bắt vì liên quan chuyện tiền bạc trong bê bối kiểm định.

Lô-gích thông thường là nếu ông Cục trưởng thấm nhuần "tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh", ông cũng biết hãi sợ Ban Phòng chống tham nhũng, tiêu cực của Bộ Giao thông vận tải, thì chắc chắn không những ông không nhận tiền bạc từ cấp dưới "gửi", mà ông còn thẳng tay trị về chuyện lem nhem tiêu cực này.

Lập luận như trên là còn nhẹ nhàng, bởi ở đây rất có thể là việc ông Cục trưởng nhân danh là "thủ trưởng", tức theo nguyên tắc, ông sẽ là Trưởng Ban phòng chống tham nhũng, tiêu cực ở chính Cục Đăng kiểm, để mà vòi vĩnh thuộc cấp cung phụng tiền bạc, qua đó ông sẽ ‘ngoảnh mặt làm lơ’ để cấp dưới thoải mái ‘hành sự’.

Vậy thì với cách nhìn trên cho thấy không hề có chuyện dân làm hư cán bộ, mà chính Đảng đã buộc cán bộ khiến dân phải "hư hỏng", qua chuyện hễ cứ vào cửa quan là cần biết "phải quấy – trà nước"…

Hà Nguyên

Nguồn : VNTB, 14/01/2023

Ngày 26/4/2020 trên các phương tiện truyền thông nhà nước đều đăng tải toàn văn bài viết "Một số vấn đề cần được đặc biệt quan tâm trong công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội 13 của Đảng"của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, đồng thời là Trưởng tiểu ban Nhân sự, gây sự chú ý trong dư luận trong và ngoài đảng.

Công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội 13 của Đảng : khó có đồng thuận trong việc đề cử người vào Trung ương - Ảnh minh họa

Một trong những điểm cốt yếu, xuyên suốt trong bài viết trên được nhấn mạnh rằng công tác cán bộ của đảng gắn liền với chế độ. Đối với Đại hội 13 được xác định 'là nhiệm vụ "then chốt" của "then chốt", có liên quan đến sự sống còn của Đảng, vận mệnh của chế độ, sự phát triển, vững mạnh của đất nước'.

'Trăn trở' nhiều thế hệ

Các nhà lãnh đạo cộng sản nhiều thế hệ luôn trăn trở điều này, nhất là từ trước Đại hội 12 đến nay. Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang từng 'trải lòng' trong bài viết gần đây : 'Công tác cán bộ làm không tốt thì tự ta lật đổ ta'.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam mà ông là người đứng đầu kinh tế vĩ mô đã vượt qua 'thời kỳ bất ổn' và tăng trưởng cao trong bốn năm của nhiệm kỳ, các chỉ tiêu về phát triển xã hội cũng chuyển biến tích cực. Đồng thời, cải cách thể chế theo hướng củng cố tổ chức đảng, tập trung quyền lực và chống tham nhũng được đẩy mạnh.

Tuy nhiên, trong công tác nhân sự của đảng 'sự suy thoái về tư tưởng, đạo đức và lối sống của một bộ phận cán bộ lãnh đạo đảng viên' vẫn là nguy cơ hiện hữu.

Trong bài viết chỉ ra : 'Chỉ tính từ đầu nhiệm kỳ khóa 12 đến nay, Ban Chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra trung ương đã phải thi hành kỷ luật gần 100 cán bộ cao cấp thuộc diện Trung ương quản lý ; một số cán bộ đã bị xử lý hình sự'.

Một chế độ kiểm soát quyền lực theo pháp luật cần được thiết lập bền vững thay cho các cơ quan quyền lực đảng, một hình thức tương tự kiểu 'Quân cơ' hay 'Đô ngự sử' thời chế độ phong kiến tập quyền.

Một trong những nhiệm vụ của công tác nhân sự kỳ này là 'không để lọt vào Ban chấp hành trung ương khóa 13' những kẻ vi phạm 'giấu mình' chưa bị kỷ luật, những kẻ 'cơ hội chính trị' dưới nhiều hình thức biểu hiện, là rất 'nặng nề'.

Bởi vì mới đây, ngày 20/3/2020 Bộ Chính trị đã 'cách chức nguyên bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh đối với Lê Thanh Hải nhiệm kỳ 2010-2015'. Thế mà ông này ngày 29/6/2019, khi tham luận tại hội thảo khoa học về 50 năm Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh do Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức, còn rao giảng về đạo đức cách mạng !

Liệu có cơ sở lý luận và thực tế để tin rằng việc 'loại bỏ' những 'nguyên đồng chí', lựa chọn, bố trí cán bộ bằng cách tập trung cao quyền lực, có thể tạo ra một thể chế bền vững ?

Nó có phù hợp với thực tế đang chuyển đổi nhanh trên thế giới và trong nước, khi một trong những nguyên nhân 'sự suy thoái' của cán bộ lãnh đạo xuất phát từ bản chất chế độ ?

Rút kinh nghiệm từ 'bất ổn'

Để làm tốt công tác nhân sự cho Đại hội 13, bài viết của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh cần rút kinh nghiệm từ 'sự bất ổn' thể chế trước và trong Đại hội 12.

Hơn thế, ông còn nêu những bài học từ những năm đầu Cách mạng Tháng 10 Nga và sự sụp đổ của Liên Xô cũ và chế độ xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu, và cho rằng một trong nhiều nguyên nhân 'là lựa chọn, bố trí sai một số cán bộ lãnh đạo cấp chiến lược, nhất là cấp cao nhất'.

Đây là vấn đề tranh luận tuỳ theo góc nhìn, bối cảnh và giai đoạn lịch sử. Căn cứ thực tế của nhận định trên là do chính sách 'Cải cách và Mở cửa' ở Trung Quốc từ cuối những năm 1970 và tương tự là 'đường lối 'Đổi mới' ở Việt Nam từ năm 1986. Đảng cộng sản đã 'tự điều chỉnh' để lợi dụng được 'lòng tham', vốn là bản chất, của tư bản, nghĩa là từ các nguồn đầu tư trực tiếp và gián tiếp từ các nước tư bản và mới nổi ở Đông Á như Nhật Bản và Hàn Quốc để tăng trưởng kinh tế. Chế độ toàn trị bởi đảng cộng sản bị cáo buộc bởi tình hình 'nhân quyền' và 'dân chủ' tồi tệ.

Trong khi nhiều nước tư bản phát triển cho rằng tăng trưởng kinh tế sẽ tạo ra cải thiện về dân chủ, nhân quyền.

Đã hơn 30 năm kể từ đó, các nhà nghiên cứu chính sách và chính khách vẫn gọi đó quá trình 'chuyển đổi' sang thị trường, và nay đặt câu hỏi rằng liệu có điều gì đó thay đổi về bản chất chế độ toàn trị.

Quan niệm rằng cùng chung ý thức hệ cộng sản thúc đẩy Việt Nam và Trung Quốc gắn kết hơn tình hữu nghị 'bốn tốt' 'mười sáu chữ vàng' cùng xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa đã và đang không còn phù hợp với thực tế và thời đại.

Trung Quốc sau một phần ba thế kỷ tăng trưởng nhanh đã trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Dựa trên chủ nghĩa chủ quyền quốc gia 'giấc mộng Trung Hoa' đang được tăng tốc bằng các chiến lược rõ ràng, trong đó sự bành trướng, xâm phạm chủ quyền ở Biển Đông, đe dọa các nước trong khu vực Đông Nam Á.

Việt Nam đã từng cho được hưởng lợi từ 'kinh nghiệm tăng trưởng kinh tế' nhờ tương đồng chế độ chính trị, và có lẽ nhận ra không phải như vậy, cho đến khi phải trả giá đắt từ nhiều dự án lạc hậu về công nghệ, kém hiệu quả về kinh tế và sự phụ thuộc sâu về nguồn cung và thị trường Trung Quốc.

Hơn thế, Việt Nam đang là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi chính sách bành trướng của Trung Quốc. Làn sóng thoát Trung, vốn mang yếu tố lịch sử, tâm lý dân tộc của người Việt, đang lớn dần bởi việc 'quân sự hóa' và 'hành chính hóa' của chính quyền Trung Quốc các đảo chìm ở biển Đông thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Tất cả có thể thúc đẩy vấn đề cải cách thể chế kinh tế, chính trị sâu rộng hơn.

Trật tự thế giới và định hướng tương lai

Bức tường Berlin sụp đổ năm 1989 là sự kiện lớn của thế kỷ 20, kéo theo sự sụp đổ của toàn hệ thống xã hội chủ nghĩa.

Có nhiều cách nhìn nhận, đánh giá về biến cố này.

Thời kỳ 'toàn cầu hóa' được coi là khởi đầu từ đó.

Giáo sư Francis Fukuyama từng tuyên bố 'Sự cáo chung của lịch sử', cho rằng, theo cách tư duy của Hegel, chế độ dân chủ sẽ là 'cuối cùng' của lịch sử tiến hóa văn minh nhân loại. Trong những công trình gần đây, ông đang giải thích cho nhận định của mình bằng hiện tượng 'tính chính danh' của các quốc gia và các chế độ trong một thế giới đầy biến động phức tạp.

Chính sách 'làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại' của Tổng thổng đời thứ 45 nước Mỹ Donald Trump báo hiệu 'trật tự thế giới' bắt đầu thay đổi mạnh.

Quan hệ quốc tế đa phương hóa đang được xem xét lại và thay thế bởi chính sách song phương.

Đại dịch Covid-19, bắt đầu từ Vũ Hán, Trung Quốc cuối năm 2019, đang hoành hành khiến cho thế giới đang hứng chịu cuộc khủng khoảng kép y tế và kinh tế tồi tệ nhất từ hàng thế kỷ nay.

Nhiều nhà phân tích chính trị, kinh tế trên thế giới có nhận định 'bi quan' rằng sau đại dịch này thế giới sẽ không thể quay về với 'trật tự cũ'. Một tương lai bất định đang ở phía trước.

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh : "Đại hội 13 của Đảng là một sự kiện chính trị rất quan trọng… sẽ là một dấu mốc rất quan trọng, có ý nghĩa định hướng tương lai" bởi vì nó liên quan tới Cương lĩnh xây dựng đất nước, Chiến lược phát triển kinh tế xã hội và dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn của dân tộc…

Một cuộc cải cách thể chế chính trị có lẽ nên được đặt ra, trong đó việc thay đổi chiến lược phát triển đẩt nước, dân tộc trong bối cảnh như phân tích ở trên sẽ là nền tảng bền vững cho chế độ.

Chỉ khi đó việc nhân sự cho cả hệ thống chính trị sẽ mang ý nghĩa tương xứng với việc coi Đại hội 13 là 'dấu mốc lịch sử' định hướng tương lai.

Phạm Quý Thọ

Nguồn : BBC, 30/04/2020

Phó Giáo sư Tiến sĩ Phạm Quý Thọ là nguyên Chủ nhiệm Khoa Chính sách Công, Học viện Chính sách và Phát triển, Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Việt Nam.

Các cựu chính khách, nhà phản biện xã hội đã nói gì về thể chế chính trị của Việt Nam nhân dịp đầu năm mới Canh Tý ?

Ông Phạm Minh Chính, ủy viên Bộ Chính trị, bí thư Trung ương Đảng, trưởng Ban Tổ chức trung ương, trao giấy chứng nhận tốt nghiệp cho học viên lớp bồi dưỡng cán bộ quy hoạch cấp chiến lược khóa XIII của Đảng (28/10/2019) - Ảnh : TTXVN

Theo cách làm cũ sẽ không khơi dậy được nhân tài

Ông Nguyễn Đình Hương, cựu Phó trưởng ban Tổ chức Trung ương của Đảng cộng sản Việt Nam, nhìn nhận trong danh sách gần 200 người được Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 9 khóa XII đưa vào quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII vừa rồi đều có độ tuổi trên dưới 40. Như vậy là số này mới sinh ra và lớn lên sau năm 1975, phần lớn đã kinh qua hoạt động trong phong trào Đoàn thanh niên.

"Đại hội Đảng khóa XIII đang đến gần. Nếu công tác chuẩn bị nhân sự theo cách làm cũ thì không khơi dậy được nhân tài, mặt khác không chuyển tiếp các thế hệ để bảo đảm có cán bộ có kinh nghiệm trong lãnh đạo, quản lý đất nước với số cán bộ trẻ có triển vọng vươn lên, thay thế" – ông Nguyễn Đình Hương nhận định.

Ông Nguyễn Đình Hương đề xuất việc chấm dứt "bó đũa chọn cột cờ" hay "cầm đuốc soi tìm cán bộ", theo đó, không nên quá cứng nhắc về tuổi đời, quá trình tham gia cách mạng dài hay ngắn ; không phân biệt và thành kiến với thành phần gia đình, thậm chí cả đảng viên trong thành phần kinh tế tư nhân.

"Ngay cả việc chọn lựa lãnh đạo chủ chốt của đất nước trong bối cảnh hiện nay cũng không nên quá cứng nhắc, nhất là tiêu chuẩn phải trải qua 2 khóa Bộ Chính trị mới được bầu vào vị trí lãnh đạo chủ chốt. Nếu cứng nhắc giữ cơ chế này, có thể việc chọn nhân sự chủ chốt sẽ sa vào tranh luận về những trường hợp đặc biệt mà không thể giải quyết được. Ngược lại, bỏ được cơ chế cũ, sẽ tạo cơ hội cho những người trẻ, không đủ 2 khóa Bộ Chính trị, kể cả ủy viên trung ương nhưng xứng đáng có thể đưa lên đảm nhiệm các chức danh chủ chốt. Như thế sẽ dài hơi hơn" - ông Nguyễn Đình Hương lập luận.

Tuy nhiên không khó để nhận ra rằng nếu tiếp tục thiếu động lực của cạnh tranh giữa các đảng phái chính trị, thì dù có xoay trở cách nào đi nữa, vẫn là câu chuyện được gói gọn trong giới hạn của những đảng viên với nhau trong chuyện phân chia quyền lực trong cùng một bó đũa mà thôi.

"Quyền" của người dân cần phải được tôn trọng

Nhà phản biện xã hội Trương Nhân Tuấn khai bút đầu năm với yêu cầu mong sao "nhà nước của dân do dân và vì dân" được xác định cho rõ nghĩa.

Theo ông Tuấn, nếu đó là nhà nước của mọi người dân, nhà nước cho mọi người dân và nhà nước vì mỗi người dân thì mọi người dân phải được bình đẳng về "quyền". Thứ nhứt là quyền "chính trị". Đảng cộng sản Việt Nam không phải là lực lượng duy nhứt lãnh đạo "nhà nước và xã hội". Mọi người dân đều có quyền và trách nhiệm tham gia việc lãnh đạo nhà nước và xã hội.

Thứ hai là quyền tự do cơ bản của mỗi người dân theo đúng nội dung bản Tuyên ngôn quốc tế về Nhân quyền, phải được luật pháp bảo vệ và tôn trọng.

Ông Lê Văn Sinh chia sẻ cảm nghĩ đầu năm mới bằng một liên tưởng : Một trận mưa rào kèm sấm sét rền vang như giữa mùa hạ vào chiều và đêm 30 Tết Canh Tý tại Hà Nội. Chính ngọ mùng một Tết, lại mưa rào và sấm. Nhiều người nói chưa từng chứng kiến điều này trong gần một thế kỷ qua.

"Thời quân chủ chuyên chế, theo lệ vào dịp đầu năm, các vua Việt Nam tế lễ ở Đàn Nam Giao tạ ơn Trời Đất và sám hối trước Thần Linh về những tội lỗi họ phạm phải. Nhà vua cầu xin đấng quyền uy siêu nhiên đừng giáng họa xuống thần dân của mình".

Ông Sinh nói và cho rằng, "với một nền chính trị coi bạo lực đẻ ra chính quyền như Việt Nam, thì nền chính trị đó là một nền chính trị vô đạo đức. Sớm muộn gì nó cũng phạm tội ác chống nhân loại và con đường bại vong là điều không tránh khỏi. Có rất nhiều gương soi từ lịch sử các xã hội loài người. Tiếc thay không phải ai cũng học được từ bài học nhân – quả !".

Luật sư Đặng Đình Mạnh đặt vấn đề : "Năm nay, tôi xin phép hoãn lại những lời cầu chúc về tài lộc, thăng tiến, sức khỏe… Vì lẽ, tôi vẫn mong hoài bão lớn nhất của dân tộc được chóng thành nên đã cầu chúc điều ấy. Tôi tin rằng, khi điều ấy thành tựu, thì chúng ta và con cháu cũng đều sẽ có mọi sự tốt lành trong cuộc đời và nhất là được sống, được thở, được nói, được hành xử đúng với phẩm giá làm người, giá trị mà nhiều dân tộc trên thế giới đã mặc nhiên sở hữu".

Thay lời kết

Qua ghi nhận một số ý kiến nêu trên, từ cựu quan chức cấp cao của đảng như ông Nguyễn Đình Hương, đến các công dân ‘ngoài đảng’, cho thấy có cùng điểm chung : Chế độ đảng cộng sản toàn trị mang đặc tính chuyên chế là nhà nước được miễn trừ khỏi các quy định pháp luật với việc duy trì bộ máy an ninh đông đảo, rộng khắp để kiểm soát mọi mặt cuộc sống của người dân.

Lạm dụng quyền lực hiện nay đang tạo ra xu hướng đáng lo ngại trong công luận. Nó có thể làm tổn hại đến nỗ lực cải cách thể chế hiện nay của chính độc đảng cầm quyền. Điều này cho thấy dùng quyền lực của đảng, nhà nước để chống tham nhũng được coi như ‘ta đánh ta’, ‘tự lấy đá ghè chân mình’, ‘đánh chuột không làm vỡ bình’… để giảm thiểu sự bất mãn từ dân chúng, mà không dựa vào dân bằng cơ chế dân chủ, khả thi là một hình thức biểu hiện của chuyên chế.

Chuyên chế trong chính trị tạo ra sự chống đối ngầm, bộ máy hành chính trì trệ, quan chức tuân lệnh nhưng ‘tâm không phục’. Nguy hại hơn, nếu chuyên chế trong các vấn đề dân sự, như các biến cố vừa xảy ra ở Đồng Tâm, ở Lộc Hưng…, có thể gây nên sự bất bình, mất niềm tin, thậm chí sự căm thù, đối đầu với chính quyền. Đây là căn nguyên bất ổn dẫn đến mâu thuẫn, chia rẽ và xung đột xã hội.

Nguyễn Nam

Nguồn : VNTB, 26/01/2020

Không ít cán bộ, viên chức cộng sản Việt Nam đã không chỉ suy thoái phẩm chất và đạo đức mà còn tìm mọi cơ hội để bảo vệ quyền lợi cá nhân, gia đình và dòng họ nhiều hơn thời gian phục vụ người dân và đất nước.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đọc diễn văn khai mạc Hội nghị Trung ương 7, khóa 12, sáng ngày 07/05/2017 tại Hà Nội

Đó là nội dung đã được Tổng bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng và một số Bộ trưởng và Đại biểu quốc hội nêu ra trong kỳ họp 7 của Ủy ban Trung ương đảng XII từ ngày 07/05 đến 12/05/2018 tại Hà Nội.

Ông Trọng nói trong Diễn văn khai mạc :

"Nhìn chung, đội ngũ cán bộ có lập trường tư tưởng vững vàng, kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức, lối sống giản dị, gương mẫu, có ý thức tổ chức kỷ luật, luôn rèn luyện, phấn đấu, hoàn thành nhiệm vụ được giao…

Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ  và công tác cán bộ còn bộc lộ không ít những hạn chế, yếu kém… Một số cán bộ lãnh đạo, quản lý, trong đó có cả cán bộ cấp chiến lược uy tín thấp, năng lực, phẩm chất chưa ngang tầm nhiệm vụ ; thiếu gương mẫu, chưa thật sự gắn bó mật thiết với nhân dân ; vướng vào tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm. Không ít cán bộ quản lý doanh nghiệp thiếu ý chí tu dưỡng, rèn luyện, thậm chí lợi dụng sơ hở, cố ý làm trái, trục lợi, làm thất thoát vốn, tài sản nhà nước, gây hậu quả nghiêm trọng. Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy tuổi, chạy quy hoạch, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy tội... chậm được ngăn chặn và đẩy lùi".

Đó là lý do tại sao Hội nghị Trung ương 7 đã tập trung thảo luận 3 vấn đề :

1. Xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ ;

2. Cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong các doanh nghiệp ;

3) Cải cách chính sách bảo hiểm xã hội ; và một số vấn đề quan trọng khác.

Nhưng trước hết, hãy gác ra ngoài những khuyết tật kinh niên của cán bộ, đảng viên như quốc nạn tham nhũng, lãng phí, kém tài, bất lực, bè nhóm v.v… đã được nhiều đời tổng bí thư nói đi nói lại mà vẫn còn nguyên vẹn kể từ Khóa đảng VI, thời Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh năm 1986.

"Chạy" đời này qua đời khác

Riêng 8 loại "chạy" của các viên chức mà ông Trọng nói vẫn còn "chậm được ngăn chặn và đẩy lùi", tuy đã biến dạng theo thời gian, thì cũng đã từng được Khóa đảng IX, thời ông Nông Đức Mạnh làm Tổng bí thư, báo cáo tại Đại hội đảng kỳ X (từ 18/04 đến 25/04/2006).

Hồi đó, Báo cáo về Công tác xây dựng Đảng đã viết :

"Bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân trong một bộ phận cán bộ, đảng viên có chiều hướng gia tăng ; vẫn còn tình trạng "chạy chức", "chạy quyền", "chạy tội", "chạy bằng cấp". Thoái hóa, biến chất về chính trị, tư tưởng, về đạo đức, lối sống ; tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, sách nhiễu dân trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên diễn ra nghiêm trọng, kéo dài chưa được ngăn chặn, đẩy lùi, nhất là trong các cơ quan công quyền, các lĩnh vực xây dựng cơ bản, quản lý đất đai, quản lý doanh nghiệp nhà nước và quản lý tài chính, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Ðảng. Ðó là một nguy cơ lớn liên quan đến sự sống còn của Ðảng, của chế độ".

Nên nhớ khi Báo cáo viết 4 chữ "vẫn còn tình trạng…" có nghĩa những loại "chạy" này đã có từ các khóa đảng trước để lại. Nhưng sau 10 năm cầm quyền hai khóa IX và X (2001-2011), ông Mạnh cũng không làm nên cơm cháo gì. Ông ta đã tỏ ra rất tự nhiên khi báo cáo tại Đại hội đảng kỳ XI (từ 12/01 đến 19/01/2011), trước khi trao quyền lại cho ông Nguyễn Phú Trọng.

Ban Chấp hành khóa X viết :

"Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu, những tiêu cực và tệ nạn xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn tiếp tục diễn biến phức tạp, cùng với sự phân hóa giàu nghèo và sự yếu kém trong quản lý, điều hành của nhiều cấp, nhiều ngành làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, đe dọa sự ổn định, phát triển của đất nước…

…Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy tội, chạy bằng cấp, huân chương chưa được khắc phục. Công tác cán bộ thiếu tầm nhìn xa. Chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thấp. Môi trường làm việc, chính sách cán bộ chưa tạo được động lực để khuyến khích, thu hút, phát huy năng lực, sự cống hiến của cán bộ ; chưa cổ vũ ý chí phấn đấu vươn lên, sự gắn bó, tận tụy của cán bộ đối với công việc…".

Như vậy, sau 5 năm làm Tổng bí thư khóa XI (2011-2016), ông Nguyễn Phú Trọng đã múa may quay cuồng ra sao với các thứ "chạy" này ?

Chẳng khá được bao nhiêu, bởi vì trong Báo cáo Chính trị tại Đại hội đảng XII ( từ ngày 21/01 đến 28/01/2016), ông Trọng vẫn khơi khơi "tự nhiên như người Hà Nội" để tường trình :

"Trong tự phê bình và phê bình, tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm vẫn còn khá phổ biến, một số cán bộ, đảng viên chưa tự giác nhìn nhận đúng mức khuyết điểm và trách nhiệm của mình trong công việc được giao phụ trách. Trên một số vấn đề, qua kiểm điểm của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp từ trung ương đến cơ sở vẫn chưa làm rõ thực chất, mức độ nghiêm trọng của tình hình, xảy ra ở đâu, ai chịu trách nhiệm, như tình trạng suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ; tình trạng chạy chức, chạy tội, tham nhũng, lợi ích nhóm... Việc sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định của Đảng và Nhà nước theo hướng đề cao hơn trách nhiệm và quyền hạn của người đứng đầu trong mối quan hệ giữa tập thể và cá nhân chưa thực hiện được. Tình trạng tham nhũng, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng với biểu hiện ngày càng tinh vi, phức tạp, gây bức xúc trong dư luận, ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi ; có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn ; một số rất ít cán bộ, đảng viên bị phần tử xấu lợi dụng lôi kéo, kích động, xúi giục, mua chuộc đã có tư tưởng, việc làm chống đối Đảng, Nhà nước".

Bây giờ, nhiệm kỳ khóa đảng XII cũng đã đi được nửa đường mà 8 loại "chạy" vẫn còn "chậm được ngăn chặn và đẩy lùi" thì Trọng đã bị dồn vào chân tường rồi.

Vì vậy ông Trọng đã lúng túng và muốn tìm lối thoát cho uy tín bản thân trước khi mãn nhiệm vào tháng 1/2021. Nhưng mấy ai trong số ngót 200 ủy viên trung ương, chính thức và dự khuyết, có sáng kiến và quyết tâm giúp đảng, luôn tiện giúp luôn ông Trọng, diệt được các thứ "chạy" đang ngổn ngang trong đảng ?

Trong diễn văn khai mạc Hội nghị 7, ông Trọng đã gợi mở ý kiến kêu gọi toàn đảng hãy lựa chọn giúp mình. Ông hỏi mọi người :

"Khắc phục tình trạng "chạy chức, chạy quyền " hay "thân quen, cánh hẩu" ? Chú trọng đặc biệt phẩm chất hay năng lực hay coi trọng cả hai ? Vì sao có nhiều nghị quyết rất đúng, rất trúng nhưng việc thực hiện hiệu quả lại thấp ? Vì sao quy trình thì đúng nhưng bố trí con người cụ thể lại sai ? Vướng mắc chính là ở chỗ nào ? Cơ chế giám sát quyền lực đã đủ chưa ? Chính sách tạo ra động lực để cán bộ tâm huyết gắn bó với sự nghiệp là gì ?"…

Hỏi như thế, nhưng ngay bản thân ông, người có quyền cao nhất nước, chưa chắc đã tìm được giải pháp cho những căn bệnh đã ăn sâu bám rễ trong cơ thể đảng viên từ mấy chục năm rồi.

Cũng khó khăn và phức tạp cho ông Trọng và cả Đảng cộng sản Việt Nam là những chuyện tham nhũng, quan liêu, lãng phi, cửa quyền và các thứ "chạy" của cán bộ đảng viên đã "sống lâu lên lão làng" trong máu đảng viên từ đời này qua đời khác từ lâu lắm rồi. Những chứng hư tật xấu đang đe dọa sống còn của đảng qua nhiều nhiệm kỳ tổng bí thư, vẫn tiếp tục sinh sôi nẩy nở không khoan nhượng.

Đó cũng là lý do tại sao, trong Diễn văn khai mạc Hội nghị 7, ông Trọng đã thách đố các ủy viên trung ương hãy tập trung suy nghĩ để :

"Trả lời cho được câu hỏi vì sao 20 năm qua, đặc biệt những năm gần đây mặc dù Đảng ta đã có rất nhiều chủ trương, chính sách về công tác cán bộ được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ, nhưng trong thực hiện vẫn còn nhiều bất cập, hiệu quả còn thấp ? Nguyên nhân từ đâu, ở khâu nào, cấp nào ?".

Hỏi thế đấy nhưng ông Trọng cũng dư biết chả ai dám trả lời, dù có biết, vì những anh đã "nhúng chàm" có rất nhiều mưu ma chước quỷ và kinh nghiệm để bịt miệng kẻ khác.

Thực trạng cán bộ

Tình trạng đảng đang "nuôi ong tay áo" còn được Bộ trưởng Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng nói thẳng :

"Có một số cán bộ đang biến quyền lực của nhà nước, thực chất là quyền lực của nhân dân, thành quyền lực cá nhân, lạm dụng để ban phát cho người này, người kia, trong khi trước những vấn đề mới của đất nước lại bảo thủ, trì trệ" (VietnamNet, 09/05/2018).

Trả lời báo chí về việc xây dựng cán bộ, ông Nguyễn Chí Dũng đã không ngần ngại nói thẳng, như tường thuật của VietnamNet :

"Bộ trưởng Kế hoạch và đầu tư nêu thực tế đang tồn tại luồng tư tưởng khi được giao một việc gì đó, nhưng điều đầu tiên mà không ít cán bộ nghĩ tới là "ta có được lợi gì trong đó, có kiếm chác được gì không, người nhà của mình, lợi ích nhóm thân quen của mình có lợi gì trong đó và làm thế nào để làm được việc đó". Ít ai nghĩ rằng việc này có nên ủng hộ hay không, có làm được hay không, muốn làm được thì phải làm thế nào.

Thậm chí nhiều lãnh đạo tỉnh có cả doanh nghiệp sân sau đặt trụ sở ngay tại nhà mình, không nghĩ phát triển cho tỉnh mà chỉ nghĩ đi xin Trung ương, được dự án nào thì nghĩ cách tạo lợi ích cá nhân hoặc lợi ích nhóm , ủng hộ tùy tiện nhà thầu này, nhà thầu kia...".

Ông Bộ trưởng Dũng cũng nhìn nhận : "Hiện nay, chúng ta có tình trạng 'lên rồi không xuống' hoặc đi ngang, có chỗ rồi cứ ngồi đó, bản thân cán bộ đó không có động lực để tiến bộ và thế hệ kế cận cũng không có cơ hội. Không răn đe thì khó chọn người tốt, tâm huyết trách nhiệm".

Ông Dũng nói tiếp : "Thực tế chưa có đơn vị nào thay thế cán bộ không hoàn thành nhiệm vụ, do còn nể nang, né tránh trách nhiệm, khi bình bầu, lấy ý kiến trong quá trình bổ nhiệm lại thì qua loa, dễ dãi".

Trong khi đó, theo lời ông Dũng : "Cán bộ hiện nay tồn tại rất nhiều hạn chế như ít đọc, nghiên cứu tài liệu, không chịu lắng nghe, nghĩ không thấu đáo, viết lách thiếu sáng tạo, nói không thuyết phục... ; một số cán bộ chỉ nói hay nhưng khi viết, tư duy, suy nghĩ thì không đạt yêu cầu".

Vẫn cứ trơ ra

Mặt khác, trong cuộc phỏng vấn của báo Giáo dục Việt Nam, Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhữơng (tỉnh Bến Tre) đã nói : "Có cán bộ vi phạm, nhưng thiếu liêm sỉ, không thấy xấu hổ. Thậm chí một số người dân còn nói rằng, có cán bộ sai phạm nhưng vẫn cứ trơ trơ ra" (GDVN, 08/05/2018).

Sở dĩ có tình trạng chai lỳ này vì, theo lời ông Nhưỡng : "Từ trước đến nay, thói quen của cán bộ là chỉ có "lên" (thăng tiến) mà ít có "xuống" (giáng chức).

Ông nhận xét : "Việc xuống chức đối với cán bộ có vẻ rất khó khăn và thực tế đã chứng minh, ở nước ta có rất ít cán bộ xin từ chức.

Việc từ chức không có trào lưu cũng không trở thành một thứ văn hóa đã định sẵn trong đời sống chính trị. Cho nên người ta (cán bộ vi phạm) nghĩ rằng, việc từ chức đối họ là hơi... khác người. Phải nói rằng, chúng ta hiện nay đang thiếu kẻ sĩ, bởi chỉ có kẻ sĩ thì mới có liêm sỉ".

Chuyện cũ-Chuyện mới

Sở dĩ Việt Nam ngày nay hiếm kẻ sĩ vì điều gọi là "chiến lược cán bộ" thi hành trong suốt 20 năm đã không thành công. Chủ trương quy hoạch này, thành hình từ Khóa đảng VIII thời Tổng bí thư Lê Khả Phiêu bằng Nghị quyết số 03-NQ/TW, ngày 18/6/1997 về "Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước".

Theo bài viết của ông Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư trung ương Đảng, Trưởng ban tổ chức trung ương thì : "Chiến lược cán bộ đã xác định quan điểm, phương hướng cơ bản, các chính sách và giải pháp lớn để xây dựng đội ngũ cán bộ đến năm 2020" (báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam, ngày 06/05/018).

Nhưng bây giờ nhìn lại 20 năm thực hiện Chiến lược cán bộ, với 142 văn bản quy định các giải pháp qua các khóa đảng VIII, IX, X, XI, XII, ông Phạm Minh Chính nhìn nhận :

"Đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị đông nhưng không mạnh. Nếu năm 1997 có hơn 1,35 triệu cán bộ, công chức, viên chức thì năm 2017, số cán bộ, công chức, viên chức đã tăng gấp đôi với hơn 2,72 triệu người".

Tuy nhiên, vẫn theo ông Chính :

"Chất lượng đội ngũ cán bộ không đồng đều, tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ còn xảy ra ở nhiều nơi. Không ít cán bộ, kể cả cán bộ cấp chiến lược chưa ngang tầm với nhiệm vụ được giao. Trình độ tư duy và khả năng thích ứng với nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế của một bộ phận cán bộ còn chậm ; năng lực tham mưu và tổ chức thực hiện còn hạn chế. Không ít cán bộ thiếu tinh thần trách nhiệm, chưa gương mẫu, ngại việc khó, thích nhận việc dễ, có nhiều lợi ích. Một bộ phận không nhỏ cán bộ thiếu tu dưỡng, rèn luyện, có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, thậm chí vi phạm pháp luật, có biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Chỉ tính trong 10 năm gần đây, các tập đoàn, tổng công ty trực thuộc Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương đã phát hiện hơn 7.000 vụ vi phạm, trong đó có 280 vụ phải xử lý hình sự, hơn 1.700 cán bộ, đảng viên phải xử lý kỷ luật Đảng và 181 người phải xử lý bằng pháp luật" (báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam, ngày 06/05/018).

Đưa ra những "con số xấu" là điều đáng khích lệ, nhưng ông Chính lại quên. Trước đó, vào ngày 26/01/2013, khi còn giữ chức Phó Thủ tướng, ông Nguyễn Xuân Phúc (bây giờ là Thủ tướng) đã nói : "Chạy công chức vẫn diễn ra do chế độ thi cử đầu vào bất cập. Trong bộ máy có tới 30% số công chức không có cũng được, bởi họ làm việc theo kiểu sáng cắp ô đi, tối cắp về" (Lao Động, 26/01/2013).

Phát biểu tại cuộc họp thứ nhất Ban chỉ đạo Đề án đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức chiều 25/1, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng : "Chế độ công chức hiện vẫn nặng tính bao cấp, chưa phát huy được trí tuệ của cán bộ. Ông đặt câu hỏi liệu 2,8 triệu công chức hiện nay có cống hiến hết mình hay không ?".

Tham vọng và thực tế

Câu hỏi của ông Phúc năm 2013 có lẽ đã ám ảnh vào đề án "xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ"vừa được đồng tình ủng hộ tại Hội nghị Trung ương 7, theo tường thuật của Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN).

TTXVN còn phác ra các chặng đường phải đạt mục tiêu, theo đó :

1. Đến năm 2020, thể chế hóa, cụ thể hóa nghị quyết thành các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước về công tác cán bộ, xây dựng và quản lý đội ngũ cán bộ theo kế hoạch, phù hợp với tình hình thực tế ; hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực ; triệt để chống chạy chức, chạy quyền và chặn đứng tình trạng suy thoái ; cơ bản thực hiện việc bố trí bí thư cấp ủy cấp tỉnh, cấp huyện không là người địa phương ; hoàn thành việc rà soát, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ các cấp gắn với kiện toàn tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

2. Đến năm 2025, tiếp tục hoàn thiện, chuẩn hóa, đồng bộ các quy định, quy chế, quy trình về công tác cán bộ ; phấn đấu hoàn thành việc bố trí bí thư cấp ủy cấp tỉnh, cấp huyện không là người địa phương, khuyến khích thực hiện đối với các chức danh khác ; đẩy lùi tình trạng suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong cán bộ, đảng viên ; xây dựng được đội ngũ cán bộ các cấp đáp ứng tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm và khung năng lực theo quy định.

3. Đến năm 2030, xây dựng được đội ngũ cán bộ các cấp chuyên nghiệp, có chất lượng cao, có số lượng, cơ cấu hợp lý, bảo đảm sự chuyển giao thế hệ cán bộ một cách vững vàng ; cơ bản xây dựng được đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là cấp chiến lược ngang tầm nhiệm vụ.

Vẫn theo TTXVN, đề án xác định 2 trọng tâm và 5 đột phá để thực hiện đồng bộ 8 nhiệm vụ, giải pháp.

Hai trọng tâm là :

- Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện, đồng bộ, hiệu quả công tác cán bộ ; chuẩn hóa, siết chặt kỷ luật, kỷ cương đi đôi với tạo cơ chế, môi trường, điều kiện để khuyến khích đổi mới, sáng tạo phục vụ phát triển và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung.

- Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược và bí thư cấp ủy, người đứng đầu các cấp đi đôi với phân cấp, phân quyền nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ quyền lực.

Năm đột phá là :

1. Đổi mới công tác đánh giá cán bộ theo hướng xuyên suốt, liên tục, đa chiều, theo tiêu chí, bằng sản phẩm, thông qua khảo sát, công khai kết quả và so sánh với chức danh tương đương. Kiểm soát chặt chẽ quyền lực, sàng lọc kỹ càng, thay thế kịp thời ;

2. Chấm dứt tình trạng chạy chức chạy quyền.

3. Thực hiện nhất quán chủ trương bố trí bí thư cấp ủy cấp tỉnh, cấp huyện không là người địa phương.

4. Cải cách chính sách tiền lương và nhà ở để tạo động lực cho cán bộ phấn đấu, toàn tâm, toàn ý với công việc ; có cơ chế, chính sách để tạo cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh và thu hút, trọng dụng nhân tài có trọng tâm, trọng điểm.

5. Hoàn thiện cơ chế để cán bộ, đảng viên thật sự gắn bó máu thịt, mật thiết với nhân dân và thông qua đó nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ.

Đọc qua những câu chữ chứa nhiều tham vọng và hứa hẹn của Trung ương 7, ai cũng thấy ông Nguyễn Phú Trọng đã đề ra mục tiêu chính trị cho hai năm rưỡi còn lại của nhiệm kỳ hai, kết thúc vào tháng 01 năm 2021.

Đó là, song song với chiến dịch "đốt lò chống tham nhũng" đang đem lại những kết quả nhất định nổi lên ở cấp cao, trong đó có vụ bắt giữ và xét xử cựu Ủy viên Bộ Chính trị Đinh La Thăng, ông Trọng còn muốn lưu lại những kết quả ban đầu của dự án tìm kiếm 600 "cán bộ cấp chiến lược" cho khóa đảng XIII (2021-2026).

Trao đổi với báo VietnamNet (06/05/2018), ông Phạm Quang Hưng, Vụ trưởng Vụ 4 (Theo dõi các cơ quan trung ương) của Ban Tổ chức trung ương cho biết :

"600 cán bộ cấp chiến lược gồm các cán bộ trong Ban chấp hành trung ương, Bộ chính trị, Ban bí thư, các bộ trưởng, trưởng các ngành, thứ trưởng, phó trưởng các ngành, bí thư và phó bí tỉnh ủy, chủ tịch UBND và HĐND tỉnh".

Tiêu chuẩn

Nhưng điều quan trọng nhất, theo Quy định 90 ngày 22/08/2017 của Bộ Chính trị thì những người này phải :

1.1. Về chính trị tư tưởng : Tuyệt đối trung thành với lợi ích của Đảng, của quốc gia-dân tộc và nhân dân ; kiên định chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu lý tưởng về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Có lập trường, quan điểm, bản lĩnh chính trị vững vàng để bảo vệ Cương lĩnh, đường lối của Đảng, Hiến pháp và pháp luật của Nhà nước và phản bác những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, tổ chức phản động, phần tử cơ hội và bất mãn chính trị. Có tinh thần yêu nước nồng nàn, sâu sắc ; luôn đặt lợi ích của Đảng, quốc gia-dân tộc, nhân dân trên lợi ích của ngành, địa phương, cơ quan và cá nhân ; sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Tuyệt đối chấp hành sự phân công của tổ chức, yên tâm công tác. Giữ nghiêm kỷ luật phát ngôn theo đúng nguyên tắc, quy định của Đảng.

1.2. Về đạo đức, lối sống : Mẫu mực về phẩm chất đạo đức ; sống trung thực, khiêm tốn, chân thành, trong sáng, giản dị, bao dung ; cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư. Tuyệt đối không tham vọng quyền lực, có nhiệt huyết và trách nhiệm cao với công việc ; là trung tâm đoàn kết, gương mẫu về mọi mặt. Không tham nhũng, cơ hội, vụ lợi và kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ ; chỉ đạo quyết liệt chống tệ quan liêu, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, cửa quyền và lợi ích nhóm ; tuyệt đối không để người thân, người quen lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để trục lợi. Thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức, kỷ luật của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình ; công khai, minh bạch, khách quan, dân chủ trong công tác cán bộ.

1.3. Về trình độ : Tốt nghiệp đại học trở lên ; lý luận chính trị cử nhân hoặc cao cấp ; quản lý nhà nước ngạch chuyên viên cao cấp ; trình độ ngoại ngữ, tin học phù hợp.

1.4. Về năng lực và uy tín : Có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược ; phương pháp làm việc khoa học ; nhạy bén chính trị ; có năng lực cụ thể hóa và lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ; có năng lực tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận ; có khả năng phân tích và dự báo tốt. Nắm chắc tình hình chung và hiểu biết sâu sắc về lĩnh vực, địa bàn, địa phương, cơ quan, đơn vị được phân công. Kịp thời phát hiện những mâu thuẫn, thách thức, thời cơ, vận hội, vấn đề mới, vấn đề khó, hạn chế, yếu kém trong thực tiễn ; chủ động đề xuất những nhiệm vụ giải pháp có tính khả thi và hiệu quả. Năng động, sáng tạo, cần cù, chịu khó, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm ; có quyết tâm chính trị cao, dám đương đầu với khó khăn, thách thức ; nói đi đôi với làm ; gắn bó mật thiết với nhân dân và vì nhân dân phục vụ. Là hạt nhân quy tụ và phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị ; được cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân tin tưởng, tín nhiệm cao.

1.5. Sức khỏe, độ tuổi và kinh nghiệm : Đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ ; bảo đảm tuổi bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử theo quy định của Đảng. Đã kinh qua và hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ của chức danh lãnh đạo, quản lý chủ chốt cấp dưới trực tiếp ; có nhiều kinh nghiệm thực tiễn.

Với 5 điều kiện nêu trên, liệu có gì bảo đảm 600 "cán bộ cấp chiến lược" của khóa đảng XIII sẽ mãi mãi là "hạt giống đỏ", hay đội ngũ "then chốt của then chốt" như mong muốn của ông Nguyễn Phú Trọng ?

Hay những kẻ được xây dựng làm kẻ "kế thừa" của đội ngũ đã bị ông Trọng lên án chạy chức, chạy quyền, chạy tuổi, chạy quy hoạch, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy tội sẽ khá hơn cha anh để không bị nhân dân nguyền rủa là nhân nào qủa ấy ?

Phạm Trần

(10/05/2018)

Hàng loạt những vấn đề tồn tại xung quanh các dự án BOT có trách nhiệm của ông Đinh La Thăng khi còn làm Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải.

Thời kỳ ông Đinh La Thăng làm Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải xảy ra một loạt các vấn đề về BOT và công tác cán bộ. ảnh: vov.

Đầu tư triển khai BOT được đánh giá là một chủ trương đúng, nhưng khi triển khai thực tế thì đã bị làm cho "méo mó", nhiều dự án bị phát hiện chi vượt định mức, thậm chí chỉ tráng nhựa cũng thu tiền cao như làm đường mới.

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ công bố ngày 6/9/2017 : Qua kiểm tra một số nội dung về tổng mức đầu tư đối với 6 dự án, xác định giá trị phê duyệt sai tăng 451,5 tỷ đồng, trong đó dự án nâng cấp tuyến đường Pháp Vân – Cầu Giẽ là 18,7 tỷ đồng.

Kiểm tra một số nội dung về dự toán và thanh toán đối với 7 dự án xác định các nhà đầu tư phê duyệt sai tăng về đơn giá định mức, chế độ tiền lương, phụ cấp, hoặc thiếu hồ sơ và căn cứ phê duyệt một số yếu tố phát sinh thực tế không hợp lý… với tổng giá trị 316,2 tỷ đồng, trong đó dự án nâng cấp tuyến đường Pháp Vân – Cầu Giẽ là 55,6 tỷ đồng.

Đặc biệt, theo Thanh tra Chính phủ, cơ chế thu phí hoàn vốn còn bất cập ; giá thu phí cao, điều chỉnh không hợp lý.

Riêng dự án nâng cấp tuyến đường Pháp Vân – Cầu Giẽ, dự án chưa hoàn thành, giá trị đầu tư mới thực hiện 30% nhưng giá thu phí tương đương dự án đầu tư mới.

Có thể thấy, kết luận thanh tra Chính phủ về BOT Pháp Vân – Cầu Giẽ là minh chứng rõ nhất về chủ trương xã hội hóa trong giao thông là đúng nhưng khi đi vào thực tiễn lại sai.

Thanh tra Chính phủ cho biết qua kiểm tra 6 dự án BOT xác định giá trị phê duyệt sai tăng 451,5 tỷ đồng, trong đó có dự án Pháp Vân - Cầu Giẽ. ảnh : Tiền phong.

Trước thực trạng này, Tiến sĩ Nguyễn Sỹ Dũng – nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đã nói rất thẳng thắn : "Trong nền kinh tế thị trường, người mua có quyền lựa chọn, người mua là thượng đế. Tuy nhiên, tại các dự án BOT, khách hàng, người mua đã bị biến thành nô lệ.

Trước đó, trả lời báo điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Bùi Danh Liên – Chủ tịch Hiệp hội vận tải Hà Nội cho biết : "Những méo mó trong đầu tư BOT giao thông xuất phát từ vấn đề mời thầu, phê duyệt dự án đến giám sát dự án. Mỗi giai đoạn dự án BOT giao thông đều cho thấy trách nhiệm của Bộ Giao thông vận tải".

Theo quy định, cứ 70 km đặt một trạm thu phí, nhưng thực tế theo số liệu từ Bộ Giao thông vận tải, cả nước có 86 trạm thu phí thì 9 trạm có khoảng cách từ 60-70 km ; 24 trạm có khoảng cách nhỏ hơn 60 km ; cá biệt tại một số tuyến đường, trạm thu phí dày đặc.

Qua thực tế khảo sát, ông Liên dẫn chứng, đi từ Hà Nội - Thái Bình chỉ khoảng 110 km nhưng có tới 4 trạm thu phí.

Hay như trạm thu phí cầu Bến Thủy 1, Bến Thủy 2 từng xảy ra chuyện người dân đi bên này cầu sang bên kia cầu phải "cõng phí" 25 km đường tránh Thành phố Vinh và hoàn phí cho 50 km đường Bến Thủy - Hà Tĩnh.

Vừa qua, trạm thu phí Cai Lậy cũng đã được đưa ra mổ xẻ đánh giá về số tiền đầu tư cũng như vị trí đặt trạm, sau khi nhiều lái xe bức xúc trả tiền lẻ khi đi qua trạm.

Mới đây là trạm thu phí trên đường 5 cũ từ Hà Nội đi Hải Phòng cũng bị nhiều tài xế phản ứng bằng cách trả tiền lẻ.

Họ bức xúc vì dù con đường này đã cũ và xuống cấp nhưng phí lại tăng lên, được lý giải là để trả lãi cho đường cao tốc 5b.

Trước đó, Kiểm toán Nhà nước đã vào cuộc và phát hiện hàng loạt sai phạm ở nhiều dự án BOT, rút ngắn được thời gian thu phí tới 100 năm.

Trước những vấn đề bất cập được chỉ ra tại nhiều dự án BOT giao thông, ông Bùi Danh Liên khẳng định, ngoài trách nhiệm chung của Bộ Giao thông Vận tải thì có trách nhiệm riêng của ông Đinh La Thăng ở cương vị Bộ trưởng thời gian này.

Cùng chung quan điểm, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy - nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông Vận tải nói thẳng : "Thời kỳ ông Đinh La Thăng làm Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải thì dự án BOT giao thông được làm cách xô bồ, làm một cách đại trà vô nguyên tắc".

Tiến sĩ Thủy nêu thí dụ cụ thể là Quốc lộ 1A bị "băm" ra làm nhiều khúc để thực hiện các dự án BOT và hậu quả là sau khi không còn chịu đựng nổi nữa thì thời gian vừa qua người dân đã phản ứng rất mạnh mẽ khi qua các trạm BOT bằng cách trả tiền lẻ.

Ông Thủy cũng chỉ ra những bất cập của các dự án BOT giao thông như : Suất đầu tư dự án BOT quá cao, mật độ trạm thu phí BOT quá dày và cuối cùng việc thu phí thủ công gây thất thoát trong quá trình thu phí.

"Khi Kiểm toán Nhà nước vào kiểm tra phát hiện sai xót trong đó quan trọng nhất là định giá quá cao, thời hạn thu phí sai, thiếu kiểm tra giám sát dẫn đến tự tung tự tác", ông Thủy đánh giá.

Công tác cán bộ cũng nhiều dấu hiệu bất thường

Ngoài những bất cập ở các dự án BOT, ông Đinh La Thăng cũng không thể thoái thác trách nhiệm đối với một loạt vụ bổ nhiệm ở các cơ quan thuộc Bộ Giao thông vận tải, cho đến nay vẫn chưa được xử lý dứt điểm.

Trong đó phải kể tới vụ việc bổ nhiệm ông Nguyễn Xuân Sang giữ chức Cục trưởng Cục Hàng hải vào năm 2015, mặc dù ông này đã thi trượt Chuyên viên Chính vào năm 2014 do Bộ Nội vụ tổ chức.

Điều đáng nói là khi ban hành Quyết định số 3688 ngày 15/11/2013 có kèm theo quy định khi xét bổ nhiệm Vụ trưởng và tương đương phải có trình độ "Đạt tiêu chuẩn chuyên môn nghiệp vụ ngạch chuyên viên chính trở lên".

Thế nhưng cũng chính Bộ Giao thông Vận tải cho phép ông Sang "nợ" tiêu chuẩn (thực chất đã thi trượt), tức là vi phạm chính Quyết định số 3688.

Khi vụ việc này được phơi bày thì Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải – ông Nguyễn Ngọc Đông vẫn cố lý giải rằng : "Đồng chí có tham gia thi nâng ngạch chuyên viên chính vào năm 2014, theo kết quả của Bộ Nội vụ công bố là đạt, nhưng số lượng chỉ tiêu năm đó có hạn chế".

Cách giải thích ngô nghê của ông Đông khiến dư luận phản ứng ngay sau đó với câu hỏi : Ông Sang thi trượt chuyên viên chính, tại sao vẫn nói thi đạt ? Đã thi đạt thì tại sao năm 2016 ông Sang phải thi lại ?

Liệu có ai được coi là Cử nhân khi không được cấp bằng tốt nghiệp Đại học ? Liệu có ai được gọi là Tiến sĩ khi chưa có bằng Tiến sĩ ?

Nói về vấn đề này, ông Vũ Quốc Hùng – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương nói rằng : "Không thể tùy tiện trong công tác cán bộ. Lựa chọn, đào tạo và sử dụng cán bộ là để làm việc cho dân, cho nước cho nên phải đánh giá công tâm chứ không thể có chuyện thích ai thì đưa người ấy".

Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng đề nghị : "Phải có công bố chính thức, công khai, minh bạch, nếu cán bộ đủ tiêu chuẩn thì khẳng định rõ ràng còn nếu không đủ tiêu chuẩn phải thì phải xử lý".

Cho đến nay, vụ việc ông Nguyễn Xuân Sang thi trượt Chuyên viên chính nhưng vẫn được bổ nhiệm giữ chức Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam vẫn chưa có kết luận cuối cùng. ảnh : vinamarine.gov.vn

Phó Giáo sư-Tiến sĩ Bùi Thị An cũng đã lên tiếng trước sự việc này : Căn cứ vào quy định pháp luật nào mà Bộ Giao thông vận tải lại tự ý cho "nợ" tiêu chuẩn khi bổ nhiệm, mà lại cho "nợ" với người đã thi trượt ?

Theo bà An, Bộ Giao thông vận tải hay bộ, ngành nào khác cũng không được phép ban hành quy định riêng, lách luật khi bổ nhiệm cán bộ. Ai đã làm sai thì bây giờ các cơ quan quản lý phải xem xét, xử lý trách nhiệm. Không thể để tồn tại mãi cái khẩu hiệu ‘đúng quy trình’.

Bà An đề nghị : "Bộ Nội vụ, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cần phải vào cuộc kiểm tra, kịp thời làm rõ tất cả những băn khoăn của dư luận xã hội ; vừa để giữ gìn thanh danh cho cán bộ, đồng thời cũng nghiêm khắc xử lý sai phạm của cán bộ.

Như Tổng Bí thư đã nói thì chẳng thích thú gì khi phải kỷ luật cán bộ mà trái lại còn khổ tâm, xót xa, nhưng phải kiên quyết thực hiện vì lợi ích chung của toàn dân tộc. Nếu không làm cho thật minh bạch thì sau này còn nhiều trường hợp khác bổ nhiệm cũng gây ra điều tiếng xấu, đấy là vấn đề Đảng ta phải kiên quyết đấu tranh".

Không chỉ việc bổ nhiệm Cục trưởng Hàng hải gây bức xúc dư luận, mà tại đơn vị này còn có chuyện bổ nhiệm Cục phó Nguyễn Đình Việt cũng gây lùm xùm một thời gian dài và chưa có hồi kết.

Theo phản ánh từ Báo Thanh niên ngày 17/12/2016, bài "Tốt nghiệp "đại học ngắn hạn" vẫn được bổ nhiệm Cục phó" thì ông Nguyễn Đình Việt khi được bổ nhiệm chưa có bằng đại học.

Quyết định tốt nghiệp của Trường Đại học Hàng hải Việt Nam ghi rõ ông Nguyễn Đình Việt tốt nghiệp ngành điều khiển tàu biển hệ cao đẳng khóa 1988 – 1991 ; tại Công văn số 2480/ĐH hướng dẫn cấp phát văn bằng tốt nghiệp cho hệ "đại học ngắn hạn" của Bộ Giáo dục và Đào tạo ghi rõ bằng "đại học ngắn hạn" và bằng tốt nghiệp cao đẳng do Bộ Giáo dục và Đào tạo phát hành từ năm 1991 trở đi có giá trị hoàn toàn như nhau. 

Trong khi đó tại Điều 5 Quyết định 3688/QĐ-BGTVT ngày 15/11/2013, Bộ Giao thông vận tải quy định : Phó Vụ trưởng và tương đương phải có bằng đại học phù hợp với lĩnh vực công tác. 

Như vậy, ông Nguyễn Đình Việt đã được bổ nhiệm Cục phó khi chưa có bằng đại học như quy định của chính Bộ Giao thông vận tải.

Một trường hợp khác là ông Hoàng Hồng Giang được tham gia thi tuyển cùng 4 Cục phó và một Hiệu trưởng khác vào chức vụ Cục trưởng đường thủy.

Kết quả là ông Hoàng Hồng Giang đã trúng tuyển với số điểm cao hơn người đứng thứ 2 chỉ 0,17 điểm (thang điểm tối đa là 100 điểm), để sau đó "nhảy cóc" từ vị trí Phó trưởng khoa của Đại học Hàng hải lên thẳng Cục trưởng. 

Ông Giang chưa phải là Chuyên viên, mà chỉ là Giảng viên, vì vậy việc bổ nhiệm này cũng là trái với tiêu chuẩn lãnh đạo đơn vị hành chính theo chính Quy định mà Bộ Giao thông vận tải ban hành.

Dù Bộ Giao thông vận tải cho nợ tiêu chuẩn khi bổ nhiệm, nhưng Bộ Nội vụ vẫn không cho ông Giang thi tuyển Chuyên viên chính trong kỳ thi năm 2016 vừa qua do chưa phải là chuyên viên.

Vào lúc này, khi mà Chính phủ đang phải rất vất vả để giải quyết sai phạm ở các dự án BOT và công tác cán bộ, không biết ông Đinh La Thăng có mảy may nghĩ đến trách nhiệm của mình ?

Kiến Văn

Nguồn : GDVN, 14/09/2017

Thông tin tham khảo :

http://chinhsachonline.chinhphu.vn/Chi-tiet-cau-hoi/Bang-dai-hoc-ngan-han-tuong-duong-trinh-do-nao/2450.vgp

http://thanhnien.vn/thoi-su/tot-nghiep-dai-hoc-ngan-han-van-duoc-bo-nhiem-cuc-pho-774911.html

http://congluan.vn/ong-hoang-hong-giang-dang-ngoi-nham-ghe/