Nhà thờ Đức Bà bị cháy, dân Paris mới tiếc nuối viên ngọc quý
Nhà thờ Đức Bà vẫn là chủ đề lớn nhất của các báo Paris hôm nay 19/04/2019. Bên cạnh đó là việc công bố báo cáo của công tố viên đặc biệt Robert Muller về nghi vấn ê-kíp tranh cử Donald Trump thông đồng với Nga, và việc Bắc Triều Tiên lại thử hỏa tiễn.
Tín đồ Công giáo dự Chặng Đàng Thánh Giá nhân lễ Phục Sinh dọc theo bờ sông Seine (Paris) gần Nhà Thờ Đức Bà, ngày 19/04/2019. Reuters
Giữ lại hồn xưa hay hiện đại hóa ?
Trên trang nhất của Le Figaro là bức hình Nhà thờ Đức Bà Paris chụp từ trên cao, chạy tựa "Nhà thờ Đức Bà : Câu hỏi về tái thiết". Xây dựng lại y như cũ hoặc mạnh dạn có sáng tạo về kiến trúc ? Trong khi vấn đề dựng lại tháp mũi tên đang gây tranh luận, các chuyên gia nhắc nhở rằng trước hết cần giữ an toàn khu vực hỏa hoạn.
Tương tự, Le Monde đặt vấn đề "Có nên tái thiết Nhà thờ Đức Bà y như xưa ?". Cựu kiến trúc sư trưởng công trình này cho rằng "hầu như không thể thực hiện được". Việc thẩm định những hư hại và giữ ổn định địa điểm sẽ mất rất nhiều thời gian, khó thể hoàn thành trong 5 năm. Trong bài xã luận mang tên "Vì một Vương cung Thánh đường của thế kỷ 21", Le Monde hoan nghênh quyết tâm của tổng thống Emmanuel Macron "trùng tu Nhà thờ Đức Bà đẹp đẽ hơn trước", nhưng cho rằng cần thận trọng. Bởi vì đó là một di sản độc đáo, chứng nhân của nhiều sự kiện lịch sử và là một hình ảnh đã bắt rễ lâu đời qua nhiều thế hệ người Paris.
Le Figaro nhắc lại câu nói của Eugène Viollet-le-Duc, kiến trúc sư nổi tiếng thế kỷ 19 đã trùng tu Nhà thờ Đức Bà Paris : "Người nghệ sĩ phải hoàn toàn nép mình phía sau. Đây không phải là làm nghệ thuật, mà là tuân thủ theo nghệ thuật của một thời đại đã đi vào dĩ vãng". Ông cảnh báo : "Việc tái thiết có thể gây thiệt hại cho di tích nhiều hơn cả sự tàn phá của những thế kỷ qua".
Khi viên ngọc quý bị bỏ quên
Trên trang Ý kiến của Les Echos, tác giả Eric Le Boucher kêu gọi "Và bây giờ hãy tái thiết Vương cung Thánh đường của nước Pháp". Rất nhiều người Paris vì đi qua hàng ngày, đã quên mất vẻ đẹp của Nhà thờ Đức Bà, cũng như nhiều người Pháp quên rằng mình có một cuộc sống khá tốt đẹp trên đất nước này. Những khó khăn vẫn hiện diện, nhưng không thể biện hộ cho bạo lực trong những tháng gần đây, cũng như các tranh cãi vô ích về những món tiền đóng góp.
Đối với người dân Paris, vụ hỏa hoạn Nhà thờ Đức Bà khiến họ phải tự trách mình : đã đi qua không biết bao nhiêu lần, cứ nghĩ rằng lần khác sẽ vào nhà thờ, sẽ thảnh thơi đi dạo ở khu vườn bên cạnh, nhưng cứ tất bật rồi bỏ qua. Cũng như hàng ngày vẫn nhìn thấy Vẻ Đẹp này, người ta không còn chú ý nhiều nữa.
Thế rồi vụ hỏa hoạn đã đốt cháy sự chểnh mảng. Thế rồi hồi chuông báo động đã đánh thức cái thú mỗi ngày được ngắm nhìn ngôi đại giáo đường, cảm thấy được ưu đãi khi sống trong một trong những thành phố xinh đẹp nhất thế giới - thủ đô Paris.
Tương tự đối với nước Pháp. Cú sốc trên thế giới khi ngôi tháp nhọn sụp đổ đã nhắc nhở người Pháp rằng họ may mắn được sống trong một trong những đất nước tươi đẹp nhất. Thời tiết ôn hòa, đất đai phì nhiêu nhất là cho rượu vang và sợi lanh, phong cảnh xinh đẹp và đa dạng. Lịch sử nước Pháp cũng đã làm nên những giáo đường, lâu đài… nổi tiếng, vô số di sản giá trị.
Người Pháp "bất hạnh" trong nước Pháp xinh đẹp
Vụ hỏa hoạn cũng đã thiêu rụi một sự bất hợp lý : trong các thăm dò về hạnh phúc, người Pháp tự cho là "bất hạnh", được xếp hạng thứ 24 bên cạnh Mexico (World Happiness Report 2019). Trong khi người Anh đứng thứ 15 dù đang khốn khổ vì Brexit, người Đức thứ 17, còn người Phần Lan đứng đầu. Chỉ có tuổi thọ là được đánh giá tích cực, còn lại thì theo những người Pháp được thăm dò, tất cả đều tệ hại : thu nhập trên đầu người, tình trạng xã hội, quyền tự do, nạn tham nhũng, lòng hào hiệp…
Những món tiền hiến tặng tới tấp được gởi đến để tái thiết Nhà thờ Đức Bà cho thấy trên thực tế người Pháp hào phóng hơn rất nhiều so với bảng xếp hạng trên đây của Liên Hiệp Quốc. Những tiêu chí khác cũng vậy, người dân Pháp nói rằng họ kém may mắn trong khi họ không thực sự nghĩ như thế, một sự "bất hạnh" không thực sự là bất hạnh.
Trong cái rủi có cái may, sự kiện Nhà thờ Đức Bà như một bức tường chặn lửa đối với "Áo Vàng". Đã hẳn là những khó khăn vẫn còn đó và tăng thêm đối với giai cấp trung lưu, những vấn đề to lớn đang đặt ra cho chủ nghĩa tư bản toàn thế giới mà hiện chưa ai có được giải pháp. Nhưng từ sáu tháng qua, việc phóng đại sự "bất hạnh" đã dẫn đến bạo lực, mạng xã hội dẫn dắt dư luận thay cho báo chí truyền thống.
Bên cạnh đó là những tranh cãi vô nghĩa nổi lên khi những người giàu tặng những món tiền lớn để tái thiết Nhà thờ Đức Bà : lợi ích được giảm thuế, lẽ ra nên đem cho người nghèo… Theo tác giả, điều này chứng tỏ một nước Pháp đã mất đi ý niệm về văn hóa, về lịch sử, về sự đoàn kết, trong khi sự đa dạng về mọi mặt, trong đó có thu nhập, đã làm nên xã hội. Bài viết kết luận, tái thiết Nhà thờ Đức Bà cũng là mang đến niềm hạnh phúc lại được nhìn thấy, được vào chiêm ngưỡng di sản vô giá này, và hạnh phúc được sống trên đất Pháp.
"Thằng gù" một lần nữa sẽ cứu vãn Nhà thờ Đức Bà Paris ?
Về mặt văn hóa, Le Monde nói về việc cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của văn hào Victor Hugo về Nhà thờ Đức Bà đang lại trở thành best-seller, đóng góp vào việc gây quỹ tái thiết.
"Thằng gù ở Nhà thờ Đức Bà" (tựa gốc "Le bossu de Notre Dame de Paris") liệu một lần nữa có thể cứu vãn được di sản hơn 850 tuổi này ? Ngay sau vụ hỏa hoạn hôm 15/4, bộ tiểu thuyết ra đời từ năm 1831 vọt lên dẫn đầu danh sách trên trang Amazon và vô số các nhà sách Pháp. Cùng với hiện tượng best-seller bất ngờ này, các nhà xuất bản cam kết dành một phần lợi nhuận cho quỹ tái thiết Nhà thờ Đức Bà Paris.
Phiên bản bỏ túi hiện đang "cháy hàng". Nhà xuất bản Folio sẽ tái bản thêm 30.000 cuốn, giảm giá phân nửa để thu hút người mua, Pocket cũng đang vội vã in thêm 23.000 cuốn. Các nhà Dargaud, Dupuis, Lombard khuyến khích các tác giả tham gia vào bộ truyện hoạt hình về chủ đề Nhà thờ Đức Bà Paris, toàn bộ tác quyền và lợi nhuận sẽ được tặng cho quỹ.
Báo cáo Mueller : Trump trắng án nhưng chưa hẳn vô tội
Nhìn sang nước Mỹ, Le Figaro nhận định "Trump bình an vô sự sau khi báo cáo Mueller được công bố". Libération cho rằng "Báo cáo Mueller : Trump được trắng án tuy chưa hẳn vô tội", còn Les Echos nhấn mạnh "Báo cáo Mueller không loại trừ việc ông Trump cản trở tư pháp".
Libération dành hai trang lớn để giải thích cặn kẽ hồ sơ này. Kết luận của công tố viên đặc biệt Robert Mueller không cho rằng nhà tỉ phú và các cộng sự thông đồng với Moskva. Tuy nhiên một khi đã đắc cử, tổng thống nhiều lần gây áp lực để ngăn trở cuộc điều tra, nhưng không thành công.
Les Echos nhắc lại : 22 tháng trời điều tra, một ê-kíp lên đến 60 người, 500 nhân chứng, 2.800 trát tòa, 34 vụ buộc tội, tiêu tốn 25 triệu đô la… để cho ra bản báo cáo dày 400 trang công bố hôm qua, và được diễn đạt theo hai cách hoàn toàn đối nghịch. Các luật sư của ông Trump cho rằng đây là một "chiến thắng toàn bộ", "không hề có sự thông đồng" trong khi báo cáo không khẳng định dứt khoát như vậy.
Người ta cũng được biết rằng Donald Trump hết sức lo âu về cuộc điều tra. Ngay khi biết ông Robert Mueller được bổ nhiệm làm công tố viên đặc biệt, ông Trump đã nói với những người thân cận : "Khủng khiếp ! Đây là hồi kết của nhiệm kỳ tổng thống, tôi coi như tiêu rồi !" - theo ghi chép trong sổ tay của chánh văn phòng Jeff Sessions.
Để làm rõ hơn tình hình, Quốc hội muốn ông Mueller ra điều trần. Ủy ban Pháp luật Hạ Viện đã gởi thư mời "trễ nhất là đến ngày 23/5", và Ủy ban Tình báo cũng thế. Phe Dân Chủ sau đó có thể tiến hành những thủ tục chống lại tổng thống, thậm chí có thể dẫn đến thủ tục phế truất.
Mất kiên nhẫn, Kim Jong-un thử hỏa tiễn để trêu Donald Trump
Liên quan đến Bắc Triều Tiên, Les Echos nhận định "Để trêu chọc Washington, Kim cho thử nghiệm một hỏa tiễn mới". Nhà độc tài cũng muốn chứng tỏ với tổng thống Mỹ là sẵn sàng đối đầu nếu không nhanh chóng dỡ bỏ cấm vận.
Kim Jong-un muốn thu hút sự chú ý của ông Donald Trump. Sau nhiều tháng trời tránh các hành động quân sự phô trương, hôm qua nhà độc tài trẻ tuổi đã xuất hiện trên báo chí nhà nước và tại địa điểm thử nghiệm "vũ khí chiến thuật thế hệ mới, có gắn một đầu đạn uy lực lớn". Các chuyên gia cho biết thử nghiệm này không vi phạm lời hứa hồi tháng 4/2018 về hỏa tiễn đạn đạo và đầu đạn nguyên tử, trước thượng đỉnh Trump-Kim lần thứ nhất, vì ông Kim hoàn toàn có thể cho thử một loại hỏa tiễn mới. Nếu Kim Jong-un thận trọng không muốn nhận lãnh một loạt chỉ trích hoặc trừng phạt mới, ông ta cũng chứng tỏ không có gì ngăn cản được Bình Nhưỡng triển khai các chương trình vũ khí.
Trong cuộc họp ở Hà Nội mà theo Les Echos đã không được chuẩn bị kỹ lưỡng, Donald Trump từ chối dỡ bỏ cấm vận nếu Bắc Triều Tiên không có được nhượng bộ ý nghĩa. Harry Kazianis, thuộc Center for National Interest nhận định : "Chế độ Bình Nhưỡng bắt đầu cảm thấy bực tức vì Washington thiếu linh hoạt trong các cuộc đàm phán gần đây".
Tại Nhà Trắng, không chắc rằng những trò "chọc quê" nho nhỏ của Kim Jong-un có thể khiến ông Donald Trump thay đổi chiến lược đàm phán. Nhiều chuyên gia Mỹ ghi nhận hành động có vẻ thiếu kiên nhẫn của nhà độc tài Bắc Triều Tiên chứng tỏ chế độ đang gặp nhiều khó khăn do trừng phạt, và như vậy càng cần phải duy trì để buộc Bình Nhưỡng phải thực sự giải trừ vũ khí nguyên tử.
Thụy My