Diệt chủng người Duy Ngô Nhĩ, Trung Quốc có nguy cơ ra tòa án quốc tế
Libération phỏng vấn một nữ giáo viên Duy Ngô Nhĩ đang lưu vong ở Châu Âu. Nhân vật vừa là nhân chứng vừa là nạn nhân đã kể lại chi tiết những điều tai nghe mắt thấy trong trại cải tạo ở Tân Cương : bắt giam hàng loạt người Duy Ngô Nhĩ, tra tấn, hãm hiếp, lao động khổ sai… chứng tỏ chính sách đồng hóa của Đảng cộng sản Trung Quốc đã ngả sang hướng diệt chủng.
Người biểu tình Duy Ngô Nhĩ trước lãnh sự quán Trung Quốc ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) dẫm lên ảnh bí thư Tân Cương, Trần Toàn Quốc. Ảnh tư liệu chụp ngày 01/10/2019. © Reuters/Huseyin Aldemir/File Photo
Le Monde hôm nay chạy tựa "Châu Âu : Hậu trường một cuộc đàm phán ngoại hạng". Le Figaro đặt câu hỏi "Có nên lo ngại Covid-19 dấy lên trở lại ?", Les Echos lo lắng với "Cú sốc của một mùa hè không khách du lịch". La Croix quan tâm đến "Nguy cơ tân quốc xã tại Đức". Riêng Libération dành trọn trang bìa và 7 trang báo khổ lớn bên trong để tố cáo nạn diệt chủng đang diễn ra đối với người Duy Ngô Nhĩ.
Sau khi một báo cáo về việc Trung Quốc cưỡng bức triệt sản được công bố, nhật báo thiên tả đã gặp một nữ giáo viên Duy Ngô Nhĩ lưu vong ở Châu Âu. Nhân chứng này đã kể lại những điều tai nghe mắt thấy trong trại cải tạo ở Tân Cương : bắt giam hàng loạt, tra tấn, hãm hiếp, lao động khổ sai… chứng tỏ chính sách đồng hóa của Đảng cộng sản Trung Quốc đã ngả sang hướng diệt chủng.
Phóng viên Libération đã gặp bà Qelbinur Sidik Beg tại một nước Tây Âu không được tiết lộ vì lý do an ninh. Cuộc đời của nhà giáo tốt nghiệp đại học Urumqi về văn minh Trung Hoa đã đảo lộn từ ngày 01/03/2017, khi bà được tuyển vào làm giáo viên trong một trại cải tạo. Những lời kể rất chi tiết của bà đã xác nhận những thông tin thu thập được từ ba năm qua từ những người tù hiếm hoi được thả, và điều tra của các nhà báo, nhà nghiên cứu.
Địa ngục cải tạo Tân Cương : Ngược đãi, tra tấn, hãm hiếp
Các xà-lim giam giữ 97 "học viên" của bà chìm trong bóng tối, chỉ có những tấm mền trải dưới đất. Cháo phát cho học viên chẳng thấy hạt gạo nào, chỉ toàn nước. Số lượng học viên giảm dần vì chết và sức khỏe suy sụp, đi không nổi, trong khi lúc đầu họ rất khỏe mạnh. Người tù chỉ được tắm một lần mỗi tháng 15 phút, xà-lim không có toa-lét, chỉ có một chiếc xô được đổ mỗi tuần một lần, mùi hôi thối nồng nặc khiến nhiều người đổ bệnh.
Chỉ trong sáu tháng đã có thêm ít nhất 3.000 người bị tống vào trại, họ là những trí thức, doanh nhân, sinh viên chỉ có tội là đã tham khảo Facebook. Phòng tra tấn ở dưới tầng hầm, tiếng kêu la của các nạn nhân nghe được khắp nơi. Một nữ công an thân với bà Beg bí mật cho biết, có bốn kiểu tra tấn bằng dụng cụ điện : ghế, găng, nón sắt, gậy.
Đến tháng 9/2017, giáo viên này được đổi sang một trại khác, giam toàn nữ. Có đến 10.000 phụ nữ hầu hết trẻ tuổi, xinh đẹp và học thức ; họ bị đi cải tạo vì từng du học nước ngoài, như Hàn Quốc, Úc, Thổ Nhĩ Kỳ, Châu Âu, Mỹ. Tại trại nữ, tất cả cán bộ đều là đàn ông người Hán. Mỗi ngày, khoảng bốn, năm cô gái bị gọi lên để hãm hiếp tập thể một cách dã man. Tất cả đều bị buộc triệt sản, bản thân người kể chuyện cũng bị cưỡng bức đặt vòng tránh thai. Tại khu nhà nơi bà cư ngụ, 190/600 cư dân người Duy Ngô Nhĩ biến mất trong vòng hai năm, những người Hán dọn đến lấp đầy những căn nhà trống.
Triệt sản, buộc phá thai, tẩy não…
Theo nhà nghiên cứu Đức Adrian Zenz, thì năm 2018 có đến 80% trường hợp đặt vòng là tại Tân Cương, trong khi vùng đất này chỉ chiếm 1,8% dân số Trung Quốc. Công trình nghiên cứu 28 trang từ các dữ liệu của Trung Quốc chứng minh nhà nước độc đảng đang lao vào chiến dịch hạn chế sinh sản đối với một nhóm sắc tộc. Đây là một trong năm tiêu chí xác định nạn diệt chủng, được định nghĩa trong hiệp ước ngăn ngừa và trấn áp tội ác diệt chủng của Liên Hiệp Quốc năm 1948.
Từ năm 2016, số sinh tại những phường xã mà đa số dân là người Duy Ngô Nhĩ giảm mạnh, trong khi những nơi cư dân là người Hán tăng lên, thậm chí gấp 8 lần. Việc hạn chế sinh sản được chỉ đạo từ cấp cao nhất ở Bắc Kinh nhằm hạ thấp dân số Duy Ngô Nhĩ, vì "làm giảm bản sắc quốc gia và nhận diện Hán tộc". Một nhà sử học Trung Quốc giấu tên nhận định, bắt đầu từ việc cấp nhà đất miễn phí để thu hút người Hán di dân ồ ạt đến Tân Cương, nhưng sau thất bại của việc Hán hóa một cách hòa bình, Bắc Kinh bèn sử dụng những biện pháp phát-xít.
Ngừa thai, triệt sản, cưỡng bức phá thai được tiến hành song song với việc tẩy não những trẻ em bị tách rời khỏi gia đình. Hàng trăm ngàn nhân viên người Hán được gởi đến sống chung với các gia đình Duy Ngô Nhĩ, ngủ chung với các phụ nữ độc thân. Nhà sử học Hélène Dumas thuộc CNRS khẳng định chính sách thô bạo nhắm vào phụ nữ và trẻ em rất đáng ngại, vì diệt chủng tập trung vào chặt đứt mối liên quan giữa các thế hệ.
Bằng chứng diệt chủng Duy Ngô Nhĩ nhiều hơn cả Rwanda
Dù kiểm soát chặt chẽ bằng công nghệ cao, vẫn có những thông tin lọt được ra ngoài. Marie Lamensch, Viện nghiên cứu về diệt chủng ở Montréal, cho biết : "Chưa bao giờ có nhiều bằng chứng như vậy so với Rwanda. Vấn đề là sức mạnh của Trung Quốc, ngày càng kiểm soát được nhiều tổ chức Liên Hiệp Quốc và vận động được nhiều nước kể cả các nước Hồi giáo. Trừng phạt kinh tế có thể gây tác động. Cần phải tập hợp các bằng chứng chuẩn bị đưa ra tòa, và nêu rõ Trung Quốc đã phạm tội ác chống nhân loại".
Liên Hiệp Châu Âu (EU) đòi hỏi Bắc Kinh cho phép và tạo điều kiện cho các đại sứ EU thăm Tân Cương. Trong khi chờ đợi, tình hình người Duy Ngô Nhĩ ngày càng gây tiếng vang : trong một cuộc phỏng vấn, BBC làm đại sứ Trung Quốc tại Anh bối rối trước một video cho thấy hàng trăm người Duy Ngô Nhĩ bị cạo trọc, bịt mắt, quỳ gối trong một nhà ga. Chương trình này đã thu hút trên 6 triệu lượt xem từ cuối tuần qua. Liên minh các nghị sĩ về vấn đề Trung Quốc (IPAC), tập hợp trên 160 nghị sĩ của 16 nước, đang vận động để tiến hành một vụ kiện quốc tế.
Tuy nhiên bản thân Adrian Zenz - nhà nghiên cứu đầu tiên đã đưa ra ánh sáng việc 1 triệu người Duy Ngô Nhĩ bị tống vào trại cải tạo và nay tố cáo nạn triệt sản người Duy Ngô Nhĩ - lại bị Bắc Kinh trực tiếp đe dọa.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong cuộc họp báo ngày 08/07 đã khuyến cáo ông "sửa chữa những lỗi lầm, vì những sai trái sẽ dẫn đến hủy diệt". Adrian Zenz nói với Libération, một nước muốn trở thành siêu cường quốc tế mà lại đi đe dọa cá nhân một nhà nghiên cứu là điều chưa từng thấy. Nhưng Bắc Kinh không thể nào chối cãi được vì các dữ liệu trong nghiên cứu của ông lấy từ chính các tài liệu của nhà nước Trung Quốc.
Trung Quốc sợ ra tòa quốc tế, Mỹ cứng rắn, Châu Âu lừng khừng
Ông nhận định, Trung Quốc lo sợ trước bài xã luận ngày 06/07 trên Washington Post mang tựa đề "Những gì diễn ra tại Tân Cương là diệt chủng", và kêu gọi tẩy chay Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh 2022. Và lần đầu tiên, hai tập thể Duy Ngô Nhĩ lưu vong kiện Trung Quốc ra trước Tòa án Hình sự Quốc tế vì tội diệt chủng và tội ác chống nhân loại. Cho dù có xóa đi những tài liệu trên mạng, tội ác của Bắc Kinh đã bị tiết lộ. Nhà nghiên cứu lấy làm tiếc vì các phản ứng yếu ớt của phương Tây, đặc biệt là nước Đức của ông, với lịch sử đã trải qua.
Trong khi nhiều cường quốc giữ im lặng, chỉ có chính quyền Donald Trump tỏ ra quyết đoán, lên án Bắc Kinh "vi phạm trầm trọng nhân quyền", là "vết nhơ của thế kỷ". Lần đầu tiên một ủy viên Bộ Chính trị là Trần Toàn Quốc (Chen Quanguo), bí thư Tân Cương, bị Hoa Kỳ trừng phạt cùng với một số quan chức khác hôm 09/07. Sau khi việc triệt sản bị tiết lộ, ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tố cáo "Đảng cộng sản Trung Quốc hoàn toàn coi thường tính chất thiêng liêng của sinh mạng và nhân phẩm con người". Tổng thống Trump hôm 17/06 đã ký ban hành luật nhân quyền Duy Ngô Nhĩ được lưỡng đảng Quốc hội thông qua hồi tháng Năm.
Ghi nhận những nỗ lực tích cực của Washington về Tân Cương và Hồng Kông, nhưng tờ báo chỉ trích Mỹ vẫn làm ngơ trước những vi phạm của đồng minh Ả Rập Xê Út và dung túng cho Bắc Triều Tiên. Còn với nước Pháp ? Chẳng có hành động gì cả, ngoài sự im lặng, mà nếu cứ kéo dài, sẽ trở thành đồng lõa.
Hậu trường cuộc đàm phán gay cấn của EU
Tại Châu Âu, vào lúc năm giờ rưỡi sáng nay, 27 nước EU đã đạt một thỏa thuận lịch sử sau bốn ngày bốn đêm đàm phán căng thẳng. Le Monde, ra từ chiều hôm trước, thuật lại diễn biến gay go trong hậu trường.
Bốn nước "keo kiệt" Hà Lan, Áo, Thụy Điển, Đan Mạch cộng thêm Phần Lan đã làm mọi cách để giảm thiểu tầm vóc của kế hoạch phục hồi kinh tế, đồng thời cò kè bớt một thêm hai cho quyền lợi nước mình. Họ không muốn ngân sách tài trợ vượt quá 350 tỉ euro so với đề nghị ban đầu, trong khi đã có rất nhiều nhượng bộ đối với họ như giảm trợ cấp, giảm ngân sách Châu Âu 2021-2027, giảm phần đóng góp của các nước này. Hai thủ tướng Hà Lan và Áo còn đòi siết chặt thêm điều kiện Nhà nước pháp quyền để đẩy Ba Lan và Hungary vào nhóm phản đối.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và thủ tướng Đức Angela Merkel phản ứng dữ dội. Ông Macron giận dữ dọa sẽ rời bàn hội nghị, và cuối giờ chiều thứ Bảy 18/07 tổng thống Pháp cũng đã yêu cầu chuẩn bị máy bay để quay về Paris. Đêm thứ Bảy, ông Macron và bà Merkel cùng thức đến ba giờ sáng Chủ nhật bên ly vang trắng, hai nhà lãnh đạo Pháp và Đức đều tự hỏi có cần thiết phải tiếp tục hay không. Le Monde nhận xét, hội nghị thượng đỉnh EU "bằng xương bằng thịt" đầu tiên sau đại dịch, với những cuộc họp song phương đủ loại, những phát biểu nảy lửa, những cánh cửa đóng sập lại giận dữ, nhắc người ta nhớ đến các cuộc họp nhằm cứu vãn Hy Lạp trước đây.
Le Figaro cho biết các nước EU "bực tức và hoài nghi trước cung cách của Mark Rutte". Thủ tướng Hà Lan là một nhà đàm phán đáng gờm : hóm hỉnh và tươi cười khi cần làm giảm áp lực, trầm tĩnh để làm đối thủ mất kiểm soát, tung hỏa mù để che giấu ý định thực sự nhằm đòi thêm nhượng bộ. Một người thân cận với hồ sơ bực bội nói : "Mỗi lần ngỡ đã thỏa thuận được một điều rồi, ông ta lại đòi thêm điều khác và rồi điều khác nữa". Đây cũng là bình thường trong đàm phán, nhưng vấn đề là Rutte đi quá xa. Cách thức lấn dần từng bước của ông đã thành công, nhưng việc đòi lấy được phần mình như Anh thời trước, đã để lại dấu ấn nặng nề tại EU. Một nhà ngoại giao khuyến cáo : "Nếu tôi là Rutte, tôi sẽ tránh đi nghỉ tại một nước Nam Âu mùa hè này".
Thụy My