Belarus : Tổng thống Loukashenko tuyên bố có thể chia sẻ quyền lực (RFI, 17/08/2020)

Tổng thống Belarus, ông Alexander Loukashenko hôm nay 17/08/2020 tuyên bố ông có thể chia sẻ quyền lực, nhưng vẫn bác bỏ đề nghị tổ chức bầu cử lại. Nhà đối lập Svetlana Tikhanovskaya đang lưu vong ở Litva cho biết sẵn sàng lãnh đạo đất nước. 

Belarus : Biểu tình phản đối tổng thống Loukashenko tại Minsk, ngày 16/08/2020. Reuters - VASILY FEDOSENKO

Tuyên bố trên đây của ông Loukashenko được đưa ra sau khi trên 100.000 người hôm qua 16/08/2020 đã xuống đường tại Minsk, đòi hỏi tổng thống phải ra đi. Đây là một trong những cuộc biểu tình lớn nhất trong lịch sử Belarus.

Đáp lại lời kêu gọi của bà Svetlana Tikhanovskaya, đối thủ của ông Loukashenko, người dân Belarus xuống đường không chỉ tại thủ đô Minsk mà còn tại nhiều thành phố khác. Theo trang tin độc lập Tut.by, đây là cuộc biểu tình quy mô nhất kể từ khi Belarus độc lập năm 1991. Mặc trang phục màu trắng, người biểu tình giơ cao hàng ngàn lá cờ hai màu trắng và đỏ của đối lập, hô vang các khẩu hiệu đòi tổng thống phải từ chức.

Đến trưa, ông Loukashenko, 65 tuổi, cầm quyền từ 26 năm qua, bất ngờ xuất hiện tại quảng trường Độc Lập ở Minsk trước 10.000 người ủng hộ. Ông bác bỏ lời kêu gọi của đối lập về việc tổ chức một cuộc bỏ phiếu mới, sau kỳ bầu cử ngày 09/08 trong đó ông được 80% số phiếu, tuy nhiên bị tố cáo gian lận. Ông cáo buộc ý đồ "nước ngoài áp đặt một chính phủ" cho Belarus. Bên cạnh tổng thống là con trai ông, Nikolai Loukashenko, được cho là người kế nhiệm tương lai.

Việc ông Alexander Loukashenko đắc cử bị cáo buộc gian lận hàng loạt, trong bối cảnh ứng cử viên đối lập Svetlana Tikhanovskaya rất được ủng hộ. RIA Novosti cho biết ứng dụng Telegram ở Belarus đã mở một cuộc thăm dò nặc danh, kết quả cho thấy 53% người sử dụng đã bầu cho Tikhanovskaya, chỉ có 2% bỏ phiếu cho ông Loukashenko.

Nhiều người trong giới tinh hoa đã ngả theo đối lập : các phóng viên đài truyền hình nhà nước, nhà nghiên cứu, doanh nhân, và cả các nhà ngoại giao. Đặc biệt truyền thông nhà nước đưa tin về cuộc biểu tình chống chính phủ hôm qua một cách khách quan hoặc mang màu sắc tích cực.

Nhà đối lập Svetlana Tikhanovskaya, 37 tuổi, đang lưu vong ở Litva, hôm nay tuyên bố sẵn sàng lãnh đạo đất nước. Bà nhắc lại rằng tuy "không muốn trở thành chính khách", nhưng định mệnh đã khiến bà "đứng trên tuyến đầu chống bất công". Bà đòi hỏi tổ chức một cuộc bầu cử công bằng, trả tự do cho tù nhân chính trị, và loan báo thành lập một ủy ban chuyển tiếp quyền lực.

Trong bốn cuộc biểu tình nổ ra sau bầu cử, đã có hai người thiệt mạng và vài chục người bị thương. Tuy nhiên nhà cầm quyền tỏ ra nhượng bộ : loan báo thả 2.000 trong số 6.700 người bị câu lưu, và không có ai bị bắt trong các cuộc biểu tình khổng lồ hôm qua.

Nga ủng hộ Loukashenko, EU họp thượng đỉnh khẩn cấp về Belarus

Điện Kremlin hôm qua cho biết sẵn sàng trợ giúp về quân sự nếu cần thiết, trong khuôn khổ hiệp ước song phương và Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO hay OTCS theo tiếng Pháp) gồm sáu nước Liên Xô cũ. Như vậy ông Loukashenko được sự hỗ trợ của đồng minh cũ, tuy quan hệ gần đây căng thẳng vì tổng thống Belarus tố cáo Nga muốn biến nước mình thành chư hầu.

Cũng trong hôm qua, tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi Liên Hiệp Châu Âu (EU) tiếp tục ủng hộ "hàng trăm ngàn người" biểu tình chống chế độ Belarus, còn Anh hôm nay tuyên bố không chấp nhận kết quả bầu cử vừa qua. EU đã có biện pháp trừng phạt các quan chức Belarus có liên quan đến gian lận bầu cử và đàn áp.

Chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel hôm nay loan báo 27 nhà lãnh đạo EU sẽ họp khẩn vào thứ Tư 19/08 để bàn về tình hình Belarus.

Thụy My

**********************

Belarus : Lukashenko khẳng định được Putin cam kết "yểm trợ an ninh" (RFI, 16/08/2020)

Người dân Belerus tiếp tục duy trì sức ép, một tuần sau cuộc bầu cử tổng thống bị tố cáo gian lận. Chiều thứ Bảy 15/08/2020, biểu tình diễn ra trên khắp nước, công nhân xí nghiệp tham gia đình công chống tổng thống Lukashenko bám trụ thêm nhiệm kỳ thứ sáu. Bác bỏ đề nghị làm trung gian hòa giải của các láng giềng, Ba Lan, Litva và Latvia, nhà độc tài gọi điện thoại cầu viện điện Kremlin.

Phụ nữ biểu tình tại Moskva ủng hộ phong trào đòi dân chủ ở Belarus chống tổng thống độc tài Loukashenko, ngày Chủ Nhật 15/08/2020.  Reuters - EVGENIA NOVOZHENINA

Minks loan báo được Moskva cam kết "yểm trợ về an ninh" đối phó với làn sóng phản kháng gây bất ổn. Tuy là đồng minh truyền thống của Minks, Moskva phản ứng dè dặt.

Từ Moskva, thông tín viên Etienne Bouche phân tích :

"Cho đến hiện tại, điện Kremlin giữ thái độ không mấy quan tâm đối với cuộc khủng hoảng chính trị tại Belarus. Ngoại giao Nga có đề cập đến sự can thiệp vào nội tình Belarus, nhưng Moskva vẫn im lặng. Vladimir Putin cũng không lên tiếng ủng hộ Alexander Lukashenko. Hai nhà lãnh đạo mới điện đàm với nhau hôm thứ Bảy. Sau cuộc trao đổi này, phủ tổng thống Nga công bố một bản thông cáo tóm tắt : "Hai bên bày tỏ tin tưởng vào một giải pháp nhanh chóng cho cuộc khủng hoảng" . Đối với điện Kremlin thì không nên "để cho các thế lực phá hoại khai thác các vấn đề này trong mục đích gây hại cho mối hợp tác đôi bên cùng có lợi".

Ván bài của Moskva là làm sao bảo toàn quyền lợi của Nga tại Belarus và các cam kết song phương. Nhật báo Nga Nezavissimaya Gazetta lưu ý mức độ thiệt hại tài chính, nếu quan hệ Nga- Belarus bị cắt đứt. Trên các đài truyền hình, các quan điểm khác biệt nhau về những sự kiện xảy ra dường như là một tín hiệu khác cảnh báo chính quyền Minks là "Kremlin không sẵn sàng cứu Lukashenko bằng mọi giá". Tổng thống Belarus đang gặp nguy khốn hơn bao giờ hết".

Phụ nữ lên tuyến đầu

Theo Le Monde, phụ nữ Belarus lên tuyến đầu trên mạng xã hội cũng như trong các cuộc biểu tình với hoa, cờ và bong bóng đủ màu trên tay. Tại nhiều cơ quan nhà nước, cờ Belarus được kéo xuống, thay thế bằng cờ của đối lập.

 Hãng Reuters cho biết hôm nay, đại sứ Belarus tại Slovakia, Igor Leshchenya, tuyên bố "ủng hộ việc lắng nghe nguyện vọng của những người biểu tình".

Đang công du tại Ba Lan, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và chính Phủ Ba Lan kêu gọi chính quyền Minks đối thoại với xã hội công dân và đáp ứng nguyện vọng của người dân Belarus.

Tú Anh