Công du Saudi Arabia, tổng thống Joe Biden bị chỉ trích làm xấu hình ảnh dân chủ

Thùy Dương, RFI, 17/07/2022

Thứ Bảy 16/07/2022, tổng thống Mỹ Joe Biden kết thúc chuyến công du Trung Đông sau khi dự thượng đỉnh tại Jeddah, miền tây Saudi Arabia, với 6 thành viên Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh : Saudi Arabia, Emirats (Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất) Qatar, Oman, Koweit và Bahrein. Cú "chạm tay" của ông Biden với hoàng thái tử Mohammed ben Salman đã làm dấy lên nhiều bất bình trong công luận Mỹ, theo đó tổng thống Biden đã làm xấu đi hình ảnh nhà lãnh đạo của một chế độ dân chủ.

Cử chỉ thân thiện của tổng thống Mỹ Joe Biden khi gặp thái tử Saudi Arabia Mohammed ben Salman, tại Jeddah, ngày 15/07/2022, đã bị dư luận tại Mỹ chỉ trích gay gắt.  AP - Bandar Aljaloud

AFP cho biết, hôm 16/07, tổng thống Mỹ đã có bài phát biểu trình bày tầm nhìn mới cho Trung Đông, dựa trên đối thoại và hợp tác về kinh tế - quân sự. Ông Biden cũng đã mời nguyên thủ Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, Mohammed ben Zayed, đến thăm Mỹ. Muốn tái khẳng định ảnh hưởng của Wahsington, tổng thống Biden hứa với các nhà lãnh đạo trong vùng là Mỹ sẽ không chuyển hướng khỏi Trung Đông và không để Trung Quốc, Nga hay Iran lấp chỗ trống tại khu vực này.

Tuy nhiên, chặng dừng chân tại Saudi Arabia đặc biệt gây nhiều tranh cãi, vì Saudi Arabia bị chỉ trích mạnh mẽ về nhân quyền và nhất là hoàng thái tử Saudi Arabia bị xem là chủ mưu vụ sát hại nhà báo Mỹ Kamal Khashoggi cách nay vài năm. Hình ảnh về cú "chạm tay" của ông Biden với hoàng thái tử Mohammed ben Salman được báo chí Saudi Arabia công bố hôm qua đã làm dấy lên nhiều bất bình trong báo giới.

Từ New York, thông tín viên Loubna Anaki cho biết cụ thể :

"Hình ảnh về cú chạm tay của Joe Biden với hoàng thái tử Saudi Arabia được phát đi phát lại nhiều lần. Đối với chủ báo Washington Post, đơn giản đó là một điều đáng hổ thẹn. Nhà báo Kamal Khashoggi đã bị sát hại, dường như theo lệnh của Mohammed ben Salman, từng làm việc tại Washington Post.

Nhật báo Mỹ Washington Post nhận định cử chỉ chạm tay của hai nhà lãnh đạo không chỉ ngụ ý về "sự thân thiết và gần gũi giữa hai người, mà trên hết mang lại một tính chính danh cho lãnh đạo Saudi Arabia".

Về phần mình, báo New York Times cho rằng, trên hết, chuyến công du Saudi Arabia của ông Biden đã chứng minh rằng, đối mặt với tư tưởng hiện thực về chính trị, Joe Biden không thể giữ lời hứa quay trở lại đường lối ngoại giao dựa trên các giá trị dân chủ. Theo New York Times, "chính sách đối ngoại của Joe Biden không có học thuyết rõ ràng và phạm vi hành động của ông chỉ hạn chế ở Trung Đông".

Đối với các phương tiện truyền thông Mỹ, tổng thống Biden từ trước đã ý thức được rằng chuyến đi của ông sẽ không được tất cả ủng hộ, nhưng ông hy vọng rằng các kết quả của chuyến đi, đặc biệt là việc giảm giá dầu lửa, sẽ đủ để biện minh cho bất kỳ thỏa hiệp nào và khôi phục, dù chỉ một chút, hình ảnh của ông trong mắt dân chúng. Tuy nhiên, ông Biden vẫn chưa đạt được điều đó. Cuộc thăm dò ý kiến gần đây nhất cho thấy 2/3 cử tri đảng Dân Chủ không muốn ông Biden tái tranh cử tổng thống".

Trong khi đó, phát ngôn viên Bộ ngoại giao Iran tố cáo điều mà Tehran xem là "những cáo buộc dối trá", "vô căn cứ" của tổng thống Mỹ Biden nhắm vào chương trình hạt nhân của Iran. Tehran chỉ trích Washington về "chính sách đầy tham vọng" và "mong muốn gây căng thẳng trong vùng". Trước đó, cả khi đến Israel cũng như Saudi Arabia, ông Biden đều tuyên bố Mỹ sẽ không để Iran phát triển vũ khí nguyên tử. 

Thùy Dương

***********************

Tổng thống Joe Biden : Mỹ "sẽ không rời bỏ" Trung Đông

Trọng Thành, RFI, 16/07/2022

Hôm 16/07/2022, tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden dự hội nghị mở rộng của Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (CCG). Đây là hoạt động cuối cùng của tổng thống trong chuyến công du Trung Cận Đông. Tại hội nghị, tổng thống Biden thông báo chính sách của nước Mỹ với khu vực, nhấn mạnh "sẽ không rời bỏ Trung Đông".

Hoàng thái tử Saudi Arabia Mohamad Ben Salmane tiếp tổng thống Mỹ Joe Biden tại Cung điện Hoàng gia Al Salman, ngày 15/07/2022 via Reuters – Bandar Algamoud

Tham dự hội nghị, ngoài 6 quốc gia của tổ chức CCG này (gồm Saudi Arabia, Bahrein, Kuwait, Oman, Qatar, và Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất), còn có ba quốc gia Ả Rập quan trọng khác là Ai Cập, Iraq và Jordan. 

Phát biểu trước khi hội nghị diễn ra, tổng thống Biden cho biết Hoa Kỳ sẽ không để Trung Đông trở thành "một khoảng trống", nơi Trung Quốc và Nga có thể lợi dụng thời cơ để lấn sân. Hoa Kỳ không rời bỏ Trung Đông là thông điệp chính của nước Mỹ trong hội nghị này.

Theo AFP, an ninh và quốc phòng là một chủ đề chính của hội nghị Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh. Một trong các mục tiêu chính của tổng thống Joe Biden trong vòng công du Trung Cận Đông này là thiết lập một mặt trận chung để đối phó với các tham vọng của Iran.

Tổng thống Biden đã ca ngợi việc Saudi Arabia mở lại không phận nước này cho phi cơ Israel từ ngày hôm qua là một "quyết định lịch sử". Nhà Trắng cũng hoan nghênh việc Saudi Arabia đạt thỏa thuận nối kết hệ thống mạng lưới điện của các quốc gia vùng Vịnh với Iraq, quốc gia vốn phụ thuộc nặng nề vào năng lượng từ Iran, mối đe dọa số một của Mỹ và Israel tại khu vực. 

Tuyên bố chung Mỹ - Saudi Arabia : Không thể để Iran "trang bị vũ khí hạt nhân"

Cũng hôm 16/07/2022, ngay trước hội nghị CCG mở rộng, Hoa Kỳ và Saudi Arabia đã ra một tuyên bố chung, khẳng định tầm quan trọng của việc không để cho chính quyền Iran sở hữu "vũ khí hạt nhân".

Hãng tin Anh Reuters dẫn tuyên bố chung cho biết tổng thống Hoa Kỳ nhấn mạnh đến cam kết của Mỹ hậu thuẫn Ryad trong việc bảo đảm "an ninh và chủ quyền lãnh thổ của Saudi Arabia, và tạo điều kiện để vương quốc có được những phương tiện cần thiết để bảo vệ người dân, bảo vệ lãnh thổ chống lại các đe dọa từ bên ngoài". Hai bên cũng nhấn mạnh đến việc cần nỗ lực ngăn chặn việc Iran can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia khác trong khu vực, ủng hộ các hoạt động khủng bố, thông qua các nhóm vũ trang, gây bất ổn khu vực.

Theo đài truyền hình nhà nước Saudi Arabia, Mỹ và Saudi Arabia cũng ký kết 18 thỏa thuận chiến lược trong hàng loạt lĩnh vực như năng lượng, đầu tư, viễn thông không gian, y tế, nhân chuyến đi của tổng thống Mỹ.

Trọng Thành