Diều hâu Nga đòi cứng rắn với Ukraine sau vụ ám sát con gái triết gia cực đoan

Cáo buộc Kiev đứng sau vụ đặt bom vào xe của nhà tư tưởng dân tộc chủ nghĩa Nga Aleksandr Dugin, phe diều hâu ở Moskva đòi phải phản ứng mạnh. Trong khi đó cơ quan an ninh Ukraine đang tập trung điều tra về tội ác chiến tranh của quân Nga đối với thường dân.

Các điều tra viên xem xét hiện trường vụ nổ chiếc xe gần Moskva làm thiệt mạng Darya Dugina, con gái nhà tư tưởng cực đoan Aleksandr Dugin, ngày 20/08/2022. AP

Vụ nổ khiến con gái một nhà tư tưởng cực đoan thân cận với Putin bị thiệt mạng, mùa hè cuối cùng của tâm trạng vô tư lự trước khủng hoảng khí hậu và là một mùa tựu trường gay go cho chính phủ Pháp, đó là những chủ đề chính của báo chí Paris hôm nay. Đặc phái viên Les Echos tại Nga đưa tin "Vụ đánh bom ở Moskva : Diều hâu Nga cáo buộc Kiev". Thông tín viên của La Croix và Le Figaro cũng có cùng nhận xét : phe cực đoan ở Moskva nhanh chóng lên tiếng đòi Kremlin phản ứng mạnh mẽ với Ukraine.

Diều hâu Nga cáo buộc Ukraine đứng sau vụ nổ

Tối thứ Bảy 20/08, Darya Dugina, 30 tuổi đang cầm lái chiếc Toyota Land Cruiser của người cha Aleksandr Dugin tại một vùng ngoại ô cách Moskva khoảng 40 kilomet thì chiếc xe phát nổ. Cả hai cha con vừa tham dự lễ hội "Truyền thống", một sự kiện chính trị văn hóa dành cho những người ủng hộ bảo thủ nhất của Vladimir Putin. Aleksandr Dugin, 60 tuổi vốn có chủ trương dân tộc chủ nghĩa vô cùng cực đoan, đôi khi được coi là bộ óc của "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine. Bị Mỹ cấm vận năm 2014 sau vụ sáp nhập Crimée, từ lâu Aleksandr Dugin vẫn cổ vũ việc Moskva chiếm các lãnh thổ khác của Ukraine và tất cả những vùng đất nói tiếng Nga. Ông ta bảo vệ chủ thuyết "Âu-Á", một liên minh giữa Châu Âu và Châu Á dưới sự lãnh đạo của Nga.

Ủy ban điều tra khẳng định chất nổ được đặt dưới gầm xe. Những người thân cận Aleksandr Dugin cho biết nhà tư tưởng nổi tiếng này lẽ ra cầm lái tối hôm đó, nhưng vào phút chót ông ta giao chìa khóa cho con gái để lên chiếc xe khác. Như vậy vụ ám sát nhắm vào ông ta chứ không phải cô con gái, dù cô này có cùng chủ trương với cha. Là nhà báo và nhà chính trị học, Darya Dugina thường xuyên tham gia các chương trình truyền hình của những kênh do Kremlin kiểm soát kể từ đầu cuộc xâm lược. Chứng kiến cái chết của con gái, Aleksandr Dugin bị sốc phải nhập viện.

Zakhar Prilepin, nhà văn dân tộc chủ nghĩa tố cáo tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã "bật đèn xanh" cho vụ sát hại. Vladimir Soloviov, một trong những tiếng nói tuyên truyền cho Kremlin tuyên bố "đứng sau vụ này là những kẻ khủng bố", cho dù trong quá khứ chế độ Putin từng tiến hành những vụ tấn công rồi đổ cho địch thủ. Theo Soloviov, "bây giờ không còn cần đến lời nói mà là hành động". Những tuyên bố tương tự cho thấy Moskva có thể sẽ cứng rắn hơn với Kiev, nhất là về quân sự.

Điều tra tội ác của Nga đối với thường dân Ukraine

Cũng liên quan đến Ukraine,Libérationchú ý đến việc điều tra tội ác chiến tranh của Nga. Tại phía tây thủ đô Kiev, các nhà điều tra thu thập các bằng chứng về những vụ oanh kích, sát nhân, mất tích... Các tổ chức phi chính phủ cũng tham gia, dù đôi khi làm phức tạp thêm công việc của tư pháp.

Ở Makariv, trên 800 tòa nhà đã bị pháo của Nga phá hủy. Quân Nga chiếm đóng thành phố suốt 33 ngày cho đến 01/04 mới rút đi, và cảnh sát tìm được trên 200 xác thường dân trên đường phố hoặc trong nhà. Có những thi thể không còn nguyên vẹn hoặc đã bị thú vật xâu xé, hay hoàn toàn bị cháy thành than do bom, phải xác định bằng ADN. Cảnh sát Makariv thường chỉ xử lý 3 đến 5 vụ một ngày, nhưng trong tháng Tư nhận gần 150 cuộc gọi mỗi ngày sau khi quân Nga triệt thoái. Trên 80 hồ sơ đã được chuyển cho tổng chưởng lý Kiev và cuối cùng được giao cho cơ quan an ninh Ukraine SBU.

Trước lượng hồ sơ quá lớn, tất cả các điều tra viên đều được huy động, từ cơ quan chống tham nhũng đến cho đến tình báo. Tại SBU Kiev, mỗi nhà điều tra phụ trách khoảng 100 hồ sơ. Theo Kiev, trên 3.000 hỏa tiễn Nga đã nhắm vào các thành phố Ukraine, còn các vụ bắn pháo thì vô số kể. Thách thức cho các nhân viên SBU là nhận dạng các tội phạm chiến tranh. Có khoảng 6.500 lính Nga đã bị phát hiện nhờ những người sống sót ở những vùng bị chiếm đóng.

Không dễ nhận diện tội phạm chiến tranh

Igor Khomenko, giám đốc cơ quan điều tra SBU vùng Kiev dẫn ra trường hợp nhiều lính Nga bịt mặt đã hãm hiếp một phụ nữ rồi cướp điện thoại của cô để gọi sang Nga. Khi họ rút đi, nạn nhân làm lại thẻ SIM có cùng số điện thoại, và tham khảo được lịch sử các cuộc gọi mã hóa để nhận diện. Phức tạp nhất là hồ sơ các vụ oanh tạc, khó thể xác định được đơn vị và phi công đã thả bom. Những vụ bắn pháo đôi khi dễ hơn một chút vì quân địch đóng trên lãnh thổ Ukraine, có thể tìm thấy những tài liệu bỏ quên, các hộp đạn có đánh số...

Tại quận Fastiv, các thành viên của liên minh "Tòa án cho Putin" tập hợp khoảng 30 hiệp hội tham gia thu thập các chứng cứ. Tập thể này đã ghi nhận trên 12.000 tội ác chiến tranh. Tuy nhiên văn phòng chưởng lý Ukraine cảnh báo các tổ chức phi chính phủ nên tránh phỏng vấn các nạn nhân, đặc biệt là các vụ cưỡng hiếp, tra tấn để khiến họ bị chấn thương. Các bằng chứng phải do cơ quan chức năng thu thập, nếu không khó thể đứng vững.

Hiện nay trên 28.000 hồ sơ đã được lập nhưng chỉ có 135 lính Nga bị nhận diện là tội phạm chiến tranh, và 7 trong số 15 nghi can đang bị giam giữ ở Ukraine lãnh án. Alexeï Khomenko, chưởng lý Kiev khẳng định mỗi ca đều có đầy đủ bằng chứng vững chắc, quyền biện hộ của bị cáo được tôn trọng vì Ukraine là một đất nước thượng tôn pháp luật.

Mặt trận Donbass : Ukraine thiếu đạn, Nga dội pháo vô tội vạ

Trên chiến trường, Le Figaroghi nhận "Tại Donbass, những người lính kiệt sức thuật lại cảnh địa ngục" mà họ phải chịu đựng, trong khi " Việc chuyển giao vũ khí đang chậm lại ". Một nhóm chiến binh Ukraine giấu tên vừa trở về sau hai tuần chiến đấu ở tiền tuyến cho biết Nga nã pháo liên hồi, bắn sang tất cả những loại đạn có được từ moọc-chê 120 ly cho đến rốc-kết Grad, thậm chí dùng máy bay thả bom. Mảnh đất nhỏ bé mà họ phải bảo vệ bị bắn pháo "40 đến 60 lần một ngày". Ban đêm lại còn tệ hơn, Nga dùng cả đạn phốt-pho để oanh kích.

Chiến lược của quân Nga luôn đơn giản và tàn bạo : tiền pháo hậu xung. Phía Ukraine bắn trả chỉ khoảng hơn chục lần trong ngày. Tại vùng đất này ở Donbass, những khẩu Caesar, M-777 hay Himars chỉ là mơ ước, các chiến sĩ Ukraine phải dùng đại bác thời Liên Xô kém chính xác hơn, một cách tiết kiệm. Kho vũ khí của Châu Âu cũng cạn dần, không thể tiếp tế nhiều cho Kiev. Washington đã tặng 16 giàn phóng rốc-kết Himars nhưng Ukraine cần đến 100 để có thể tổ chức phản công !

Kết án nặng một tỉ phú, Tập Cận Bình dằn mặt Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào

Nhìn sang Châu Á, Le Monde nói về bản án 13 năm tù dành cho Tiêu Kiến Hoa (Xiao Jianhua), "nhà băng của các thái tử đỏ" Trung Quốc. Bản án nặng nề mà tòa án Thượng Hải dành cho Tiêu Kiến Hoa hôm 19/08 còn kèm theo món tiền phạt khổng lồ 945.000 euro đối với cá nhân ông và 8 tỉ euro cho tập đoàn Tomorrow của nhà tỉ phú Canada gốc Hoa, mà sự sụp đổ cũng đầy kịch tính như quá trình thăng tiến. Tiêu Kiến Hoa mới 14 tuổi đã vào đại học. Là chủ tịch Hội sinh viên chính thức, ông ta chống lại phong trào biểu tình ở Thiên An Môn năm 1989 và được Nhà nước ưu ái. Từ thập niên 90, Tiêu Kiến Hoa bắt đầu bán các máy tính Dell, IBM gần trường đại học cũ, và chỉ trong vài năm đã có gia tài trên 100 triệu euro.

Nhờ các mối quan hệ, ông lập một quỹ đầu tư mà một trong các cổ đông là đại học Bắc Kinh, đầu tư tiền bạc của các nhà giàu Hoa lục vào nhiều lãnh vực từ tài chánh, địa ốc cho đến công nghệ, năng lượng, thủ lợi từ làn sóng tư nhân hóa. Cũng nhờ đó mà hai ủy viên Bộ Chính trị là Tăng Khánh Hồng (Zeng Qinghong) và Giả Khánh Lâm (Jia Qinglin) đã làm giàu. Khi Tập Cận Bình lên nắm quyền năm 2013, Tiêu mua lại phần vốn của chị và anh rể ông Tập trong một công ty đầu tư với giá 2,4 triệu đô la. Năm 2016, Tiêu Kiến Hoa được bảng xếp hạng Hồ Nhuận (Hurun) coi là người giàu thứ 32 của Trung Quốc với 6 tỉ đô la.

Nhưng gió bắt đầu đổi chiều qua chiến dịch "đả hổ, diệt ruồi" của Tập Cận Bình. Được báo tin sẽ bị bắt khẩn cấp, Tiêu Kiến Hoa chuyển sang ngụ tại khách sạn Four Season ở Hồng Kông – lãnh thổ tự trị trên lý thuyết. Nhưng đêm 26 rạng 27/01/2017, một nhóm người đột nhập vào phòng suite và ông Tiêu bị giải đi trên xe lăn, đầu trùm một chiếc túi – như camera giám sát của khách sạn cho thấy. Suốt năm năm rưỡi sau đó, không hề có tin tức gì về Tiêu Kiến Hoa, cho đến khi ông xuất hiện trước tòa án Thượng Hải hôm 04/07. Chính quyền Canada tiết lộ về vụ xử nhưng không được tham dự, báo chí Hoa lục cho biết nhiều đại biểu Quốc hội Trung Quốc theo dõi phiên tòa và thứ Sáu tuần rồi ông bị kết tội huy động vốn bất hợp pháp, lạm dụng tín nhiệm và tham nhũng.

Le Monde nhận thấy việc Tập Cận Bình cho bắt ông Tiêu diễn ra lúc sắp đến Đại hội Đảng thứ 19 nhằm chứng tỏ muốn chấm dứt "sự bành trướng vô trật tự của tư bản". Và lần này tuyên bản án nặng cho nhà tỉ phú ngay trước Đại hội Đảng 20 có thể để dằn mặt phe Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào. Các đối thủ của Tập Cận Bình sẽ phải dè chừng, vì chắc chắn Tiêu Kiến Hoa nắm giữ rất nhiều bí mật.

Saudi Arabia : Kỷ lục 34 năm tù vì những dòng tin Twitter

Tại Trung Đông, một bản án khác khó tưởng tượng khác được Saudi Arabia dành cho Salma Al-Chehab, một phụ nữ 34 tuổi có bằng tiến sĩ nha khoa : 34 năm tù kèm theo lệnh cấm xuất cảnh với thời gian tương tự, chỉ vì những bài viết ngắn trên Twitter cổ vũ nữ quyền !

Bà mẹ hai con ghi danh học ở đại học Leeds, Anh quốc, đã bị bắt vào tháng Giêng 2021 khi đi nghỉ tại Saudi Arabia. Trong phiên sơ thẩm hồi tháng Sáu, Salma Al-Chehab bị kết án 6 năm tù vì "ủng hộ khủng bố và gây rối trật tự xã hội", nhưng lần này tòa phúc thẩm cho rằng bản án trên "quá khoan hồng". Trong khi đó bà sử dụng tên thật trên Twitter, và có không đến 2.000 người theo dõi. Để so sánh, bản án nặng nhất dành cho các thành viên đội đặc nhiệm đã sát hại và phân xác nhalys khai Khashoggi chỉ là 14 năm tù.

Le Monde nhận định, các thẩm phán đã đánh bại mọi kỷ lục, và Saudi Arabia không cần ai nói xấu vì bản án gây xúc động đến tận Liên Hiệp Quốc, đồng thời khiến các nhà lãnh đạo phương Tây chủ trương thực dụng phải bối rối.

BioNTech và "phép lạ" Mayence

Trên lãnh vực kinh tế, thành công của công ty dược phẩm đã chế tạo vac-xin chống Covid (hợp tác với tập đoàn Mỹ Pfizer) đã giúp thành phố Mayence (Mainz trong tiếng Đức), thủ phủ bang Rheinland-Pfanz thoát được cảnh nợ nần. Khi con số trên 1 tỉ euro tiền thuế doanh nghiệp được công bố, tất cả đều sững sờ, nhất là chỉ do một công ty duy nhất đóng góp. Mayence, một trong những thành phố nợ nần nhiều nhất nước Đức đã trả được nợ với tốc độ ánh sáng, nhờ thành công của BioNTech, một start-up thành lập năm 2008 tại đây.

Giao thông công cộng từ nay miễn phí, thuế đánh vào chó (cao nhất nước Đức) được giảm xuống, trợ cấp xã hội tăng lên… Ưu tiên được dành cho môi trường, chính quyền đặt mua các xe buýt điện, tu bổ và mở rộng mạng lưới tramway, nâng cấp các nhà vệ sinh công cộng… Mayence nay thu hút đến 30.000 sinh viên, tương đương 15% dân số. Trước nhu cầu phát triển mạnh mẽ lãnh vực công nghệ sinh học, sắp tới các quân nhân tại một doanh trại quân đội sẽ phải nhường chỗ cho các nhà nghiên cứu : chỉ riêng BioNTech đã cần tuyển dụng thêm 2.000 người.

Thụy My