Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Quốc tế

30/08/2022

Cựu Tổng bí thư Đảng cộng sản Liên Xô thọ 91 tuổi

Tổng hợp

Cựu Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev qua đời

Anh Vũ, RFI, 31/08/2022

Hãng tin Nga TASS đưa tin, ông Mikhail Gorbachev, lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô cũ, giải Nobel Hòa Bình 1990, đã qua đời ngày 30/08/2022 tại Nga, thọ 91 tuổi. Nhiều chính khách quốc tế đã bày tỏ xúc động trước sự ra đi của một chính trị gia được đánh giá như là nhà kiến tạo kỷ nguyên hòa dịu Đông - Tây sau nhiều thập kỷ chiến tranh lạnh.

mike1

Cựu tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev tới dự lễ kỷ niệm Ngày Chiến Thắng phát xít Đức, tại Quảng trường Đỏ, Moskva, Nga, ngày 09/05/2019. Reuters - Maxim Shemetov

Hãng thông tấn Nga dẫn thông cáo của Bệnh viện trung ương, trực thuộc phủ tổng thống Nga, cho biết tối ngày 30/08/2022, cựu tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev đã qua đời ở tuổi 91 sau một thời gian dài bị bệnh nặng.

Lãnh đạo Liên bang Xô Viết năm 1985, Mikhail Gorbachev đã khởi xướng hàng loạt các cải cách chính trị và kinh tế nhằm hiện đại hóa và dân chủ hóa một liên bang đang lâm vào khủng hoảng trầm trọng. Được đánh giá có nhiều đóng góp quyết định làm chấm dứt đối đầu Đông- Tây kéo dài gần nửa thế kỷ, năm 1990 ông được trao giải Nobel Hòa bình. Một năm sau đó ông từ chức tổng thống Liên Xô, kéo theo sự sụp đổ của Liên Bang Xô Viết.

Rút khỏi chính trường, Mikhail Gorbachev vẫn tiếp tục các hoạt động ở nước ngoài, thường xuyên kêu gọi Moskva và Washington đối thoại để bảo đảm an ninh thế giới, cắt giảm vũ trang. Đó cũng là những nỗ lực mà ông đã làm thành công với nhiều lãnh đạo phương Tây và đặc biệt là với cựu tổng thống Mỹ Ronald Reagan từ 1985 đến khi Liên Xô tan rã.

Khoảng 10 năm trở lại đây, Mikhail Gorbachev ít khi xuất hiện hay lên tiếng về các vấn đề thời sự quốc tế lớn. Lần gần đây nhất, liên quan đến cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, hôm 26/02, quỹ Mikhail Gorbachev có ra thông cáo kêu gọi "chấm dứt các hành động thù địch" tại Ukraine và "đối thoại hòa bình ngay lập tức". 

Ngay sau khi có tin ông qua đời, nhiều chính khách quốc tế đã bày tỏ xúc động. Tổng thư Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres gọi Mikhail Gorbachev là "nguyên thủ Nhà nước duy nhất đã làm thay đổi dòng chảy lịch sử". Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đăng twitter ca ngợi ông "một con người hòa bình mà sự lựa chọn của mình đã mở ra con đường tự do cho người Nga".

Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Ursula von der Leyen thì ca ngợi Gorbachev là "một lãnh đạo đáng được tin cậy và tôn trọng và đã mở đường cho một Châu Âu tự do". Trong một thông cáo ra hôm qua, tổng thống Mỹ Joe Biden đánh giá ông là một "lãnh đạo hiếm hoi" can đảm đã cống hiến sự nghiệp vì "một thế giới an toàn và tự do hơn cho hàng triệu người".

Còn tại Moskva, phát ngôn viên điện Kremlin dẫn lời tổng thống Nga Vladimir Putin gửi lời chia buồn sâu sâu sắc đến gia đình và người thân của ông Mikhail Gorbachev.

Được phương Tây ca tụng nhiều, nhưng tại Nga, từ sau khi Liên Xô sụp đổ, vai trò của chính trị của Gorbachev vẫn gây nhiều tranh cãi. Có luồng dư luân cho rằng ông là người có công mang lại tự do ngôn luận, thì cũng không ít người cho rằng ông là người đã phá vỡ sự hùng cường của một liên bang, một điều sỉ nhục đối với nước Nga.

Tại Trung Quốc, Gorbachev không bao giờ được coi là hình mẫu hay được ngưỡng mộ. Thông tín viên Stéphane Lagarde tại Bắc Kinh tường trình :

Không thể nói là Mikhail Gorbachev là đối tượng được ngưỡng mộ tại Trung Quốc sáng nay. Tin cựu lãnh đạo Liên Xô qua đời được truyền thông Nhà nước đưa tin một cách tản mạn. Tân Hoa Xã trở lại với thời điểm quan trọng trong đời ông với bức ảnh minh họa là nụ cười chia sẻ với tổng thống Mỹ Ronald Reagan năm 1987.

Trái lại, không có một bức ảnh nào về chuyến thăm của Gorbachev tại Đại Lễ Đường Nhân Dân Bắc Kinh vào năm 1989, vào thời điểm mà phong trào sinh viên Trung Quốc đang tập họp biểu tình tại quảng trường Thiên An Môn. Một chuyến đi tuy nhiên định hình lịch sử đồng thời giúp lãnh đạo Liên Xô càng vững tin vào chính sách cải tổ và mở cửa với tên gọi nổi tiếng "Perestroika".

Đường lối này được Đặng Tiểu Bình đánh giá là chính sách "phá hoại". Cựu lãnh đạo Trung Quốc còn đánh giá đồng nhiệm Liên Xô là "ngu dốt" bởi vì ông Gorbachev đã đặt cải tổ chính trị lên trước phát triển kinh tế.

Hơn ba thập kỷ sau, Mikhail Gorbachev vẫn ám ảnh của Tập Cận Bình và những người ủng hộ chủ trướng "đại phục hưng dân tộc Trung Hoa". Tờ Hoàn Cầu Thời Báo viết : "Sự tôn thờ ngây ngô, non nớt và mù quáng của Gorbachev đối với hệ thống phương Tây đã dẫn đến việc đại cường Liên Bang Xô Viết đánh mất sự độc lập. Đó là là bài học lớn cho sự lãnh đạo đất nước Trung Quốc".

Anh Vũ

*************************

Mikhail Gorbachev, người chm dt Chiến tranh lnh, qua đi tui 92

Reuters, VOA, 31/08/2022

Ông Mikhail Gorbachev, người chm dt Chiến tranh lnh không cn đ máu nhưng không ngăn được s sp đ ca Liên Xô, qua đi ngày 30/8 tui 92, các hãng thông tn Nga dn ngun tin t bnh vin cho biết.

mike2

Ông Mikhail Gorbachev, tng thng cui cùng ca Liên Xô.

Ông Gorbachev, tng thng cui cùng ca Liên Xô, đt được các tha thun ct gim vũ khí vi Hoa K và các tha thun hp tác vi các cường quc phương Tây đ xóa b Bc Màn St chia ct Châu Âu t Đ nh Thế chiến và mang li s hp nht ca nước Đc.

Khi các cuc biu tình ng h dân ch lan tràn khp các nước cng sn thuc khi Liên Xô Đông Âu năm 1989, ông Gorbachev không dùng vũ lc trn áp khác vi nhng nhà lãnh đo Liên Xô trước đó tng đưa xe tăng đến đp tan các cuc ni dy Hungary vào năm 1956 và Tip Khc vào năm 1968.

Nhưng các cuc biu tình đã thúc đy khát vng t tr 15 nước cng hòa thuc Liên bang Xô viết, vn tan rã trong vòng hai năm sau đó trong tình trng hn lon.

Ông Gorbachev đã đu tranh trong vô vng đ ngăn chn s sp đ đó.

Khi tr thành tng bí thư Đng cng sn Liên Xô năm 1985, lúc 54 tui, ông đã đt ra mc tiêu phc hi h thng bng cách đưa ra các quyn t do chính tr và kinh tế hn chế, nhưng các ci cách ca ông đã vượt quá tm kim soát.

Chính sách ‘glasnost’- t do ngôn lun – ca ông cho phép ch trích đng cng sn và nhà nước, điu vn là không tưởng trước đó. Chính sách này cũng khiến người theo ch nghĩa dân tc mnh dn đòi đc lp cho các nước cng hoà vùng Baltic là Latvia, Lithuania, Estonia và nhng nơi khác.

Nhiu người Nga không bao gi tha th cho Gorbachev v s hn lon mà các ci cách ca ông đã gây ra. H cho rng đi sng b xung cp đ đi ly nn dân ch là cái giá quá đt.

Sau khi đến thăm Gorbachev trong bnh vin hôm 30 tháng 6, nhà kinh tế t do Ruslan Grinberg tuyên b vi mng lưới truyn hình quc doanh Zvezda rng : ng y đã cho chúng ta t do – nhưng chúng ta không biết phi làm gì vi nó".

************************

Phn ng quc tế sau khi ông Gorbachev, lãnh đo cui cùng ca Liên Xô, t trn

Reuters, VOA, 31/08/2022

Ông Mikhail Gorbachev - cu tng thng Liên Xô, người đã kết thúc Chiến tranh Lnh mà không gây đ máu nhưng không ngăn chn được s sp đ ca Liên Xô - đã qua đi hôm 30/8 tui 91, các quan chc bnh vin Moscow cho biết.

mike3

Ông Mikhail Gorbachev, cu tng thng Liên Xô.

Dưới đây là mt s phn ng t khp nơi trên thế gii do Reuters tng hp :

Tng thng Nga Vladimir Putin

Hãng thông tn Interfax dn li phát ngôn viên Dmitry Peskov ca ông Putin bày t "li chia bun sâu sc nht". "Ngày mai, ông [Putin] s gi mt bc đin chia bun ti gia đình và bn bè ca ông y [Gorbachev]", ông Peskov cho biết.

Tng thng Hoa K Joe Biden

"Ông Mikhail Gorbachev là mt người có tm nhìn ni bt... Trên cương v là nhà lãnh đo ca Liên Xô, ông y đã làm vic vi Tng thng Reagan đ gim kho vũ khí ht nhân ca hai nước chúng ta ... Sau nhiu thp k đàn áp chính tr tàn bo, ông y đã chp nhn các ci cách dân ch".

"Kết qu là mt thế gii an toàn hơn và t do hơn cho hàng triu người".

Tng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres

Ông Gorbachev là "mt chính khách có mt không hai, người đã thay đi tiến trình lch s. Ông y đã làm nhiu hơn bt k cá nhân nào khác đ đưa Chiến tranh Lnh kết thúc mt cách hòa bình".

"Thế gii đã mt đi mt nhà lãnh đo toàn cu cao c, mt người theo ch nghĩa đa phương đy tâm huyết và người ng h hòa bình không mt mi".

Cu th tướng Đc Angela Merkel

"Ông Mikhail Gorbachev đã viết nên lch s thế gii. Ông y đã minh chng v cách thc mt chính khách duy nht có th thay đi thế gii tr nên tt đp hơn".

"Tôi vn có th cm thy ni s hãi mà tôi, ging như nhiu người Cng hòa Dân ch Đc, vào năm 1989, t hi liu xe tăng có nghiến xích tr li. Nhưng không có xe tăng nào nghiến xích c, không có phát súng nào được bn ra hết…".

"Thế gii đã mt đi mt nhà lãnh đo thế gii đc nht vô nh. Mong rng k nim v thành tu lch s ca ông y có th khiến chúng ta tm dng li mt chút, đc bit là trong nhng tun và tháng khng khiếp này ca cuc chiến ca Nga đánh vào Ukraine".

Th tướng Đc Olaf Scholz

"Chúng tôi s không quên rng chính sách perestroika (tái cu trúc) đã giúp Nga có th c gng thc hin vic thiết lp mt nn dân ch, rng dân ch và t do có th có Châu Âu, rng nước Đc có th được thng nht, rng Bc màn st đã biến mt".

"Ông y qua đi vào thi đim không ch nn dân ch Nga đã tht bi... mà còn vào lúc nước Nga và Tng thng Nga Putin đã đào nhng nm m mi Châu Âu và bt đu mt cuc chiến khng khiếp".

Tng thng Pháp Emmanuel Macron

Ông Gorbachev là "mt con người ca hòa bình, người có nhng la chn đã m ra con đường t do cho người Nga. Cam kết ca ông y đi vi hòa bình Châu Âu đã thay đi lch s chung ca chúng ta".

Ch tch EC Ursula Von Der Leyen

"Ông Mikhail Gorbachev là mt nhà lãnh đo đáng tin cy và được kính trng. Ông y đã đóng mt vai trò quan trng trong vic kết thúc Chiến tranh Lnh và h gc Bc màn St. Nó đã m ra con đường cho mt Châu Âu t do... Di sn này là mt trong nhng điu chúng tôi s không quên".

Tng thư ký NATO Jens Stoltenberg

"Nhng ci cách lch s ca ông Mikhail Gorbachev đã dn đến s tan rã ca Liên Xô, giúp chm dt Chiến tranh Lnh và m ra kh năng hp tác gia Nga và NATO. Tm nhìn ca ông v mt thế gii tt đp hơn vn còn là mt tm gương".

Th tướng Anh Boris John

"Tôi luôn ngưỡng m lòng dũng cm và s chính trc mà ông y đã th hin trong vic đưa Chiến tranh Lnh đến mt kết thúc hòa bình... Trong thi k Putin gây hn Ukraine, cam kết không mt mi ca ông y trong vic m ca xã hi Xô Viết vn là mt tm gương cho tt c chúng ta".

Th tướng Nht Fumio Kishida

"Ông y đã đ li thành tu to ln vi tư cách là nhà lãnh đo thế gii ng h vic bãi b vũ khí ht nhân".

Th tướng Australia Anthony Albanese

"Ông Mikhail Gorbachev là mt người đàn ông m áp, hy vng, quyết tâm và can đm to ln, và trong mt thế gii b chia r sâu sc, ông y có đng lc là bn năng hp tác và đoàn kết".

******************

Gorbachev qua đời : Truyền thông Trung Quốc đưa tin tản mạn

Anh Vũ, RFI, 31/08/2022

Tại Trung Quốc, Gorbachev không bao giờ được coi là hình mẫu hay được ngưỡng mộ. Hoàn Cầu thời báo còn cáo buộc sự "tôn thờ ngây ngô, mù quáng" phương Tây của Gorbachev đã dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô.

mike4

Lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình tiếp nguyên thủ Liên Xô Mikhail Gorbachev, tại Đại Lễ đường Nhân dân, Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 16/05/1989. Associated Press - Boris Yurchenko

Thông tín viên Stéphane Lagarde tại Bắc Kinh tường trình :

Không thể nói Mikhail Gorbachev là đối tượng được ngưỡng mộ tại Trung Quốc sáng nay. Tin cựu lãnh đạo Liên Xô qua đời được truyền thông Nhà nước đưa tin một cách tản mạn. Tân Hoa Xã trở lại với thời điểm quan trọng trong đời ông với bức ảnh minh họa là nụ cười chia sẻ với tổng thống Mỹ Ronald Reagan năm 1987.

Trái lại, không có một bức ảnh nào về chuyến thăm của Gorbachev tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh năm 1989, vào thời điểm mà sinh viên Trung Quốc đang tập hợp biểu tình tại quảng trường Thiên An Môn. Một chuyến đi tuy nhiên định hình lịch sử đồng thời giúp lãnh đạo Liên Xô càng vững tin vào chính sách cải tổ và mở cửa với tên gọi nổi tiếng "Perestroika".

Đặng Tiểu Bình đánh giá đường lối này là chính sách "phá hoại". Cựu lãnh đạo Trung Quốc còn coi đồng nhiệm Liên Xô là "ngu dốt", bởi vì theo ông, Gorbachev đã đặt cải tổ chính trị lên trước phát triển kinh tế.

Hơn ba thập kỷ sau, Mikhail Gorbachev vẫn ám ảnh Tập Cận Bình và những người ủng hộ chủ trương "đại phục hưng dân tộc Trung Hoa". Tờ Hoàn Cầu Thời Báo viết : "Sự tôn thờ ngây ngô, non nớt và mù quáng của Gorbachev đối với hệ thống phương Tây đã dẫn đến việc đại cường Liên Bang Xô Viết đánh mất sự độc lập. Đó là bài học lớn cho sự lãnh đạo đất nước Trung Quốc".

Anh Vũ

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Anh Vũ, Reuters, VOA tiếng Việt
Read 240 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)