Brazil : An ninh được kiểm soát trở lại, sau vụ phe ủng hộ Bolsonaro tấn công 3 trụ sở đầu não
Trọng Thành, RFI, 09/01/2023
Hàng nghìn người ủng hộ cựu tổng thống Jair Bolsonaro thất cử đã xâm chiếm ba trụ sở đầu não của chính quyền Brazil chiều ngày 08/01/2023, trong nhiều giờ đồng hồ. Ngay tối hôm đó, cảnh sát Brazil đã kiểm soát toàn bộ các cơ sở bị xâm nhập. Hàng trăm người bị bắt giữ.
1
Tổng thống Brazil Lula da Sylva nói chuyện với người dân trước trụ sở Quốc hội, sau khi những người ủng hộ cựu tổng thống Jair Bolsonaro bị giải tán, Brasilia, Brazil, ngày 08/01/2023. © Ricardo Stuckert/Handout via Reuters
Vụ tấn công xảy ra chỉ một tuần sau khi tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva nhậm chức. Ba trụ sở đầu não của chính quyền Brazil tại thủ đô Brasilia, Quốc hội, Tòa án Tối cao, và Phủ tổng thống, đã bị khoảng 3.000 người biểu tình chiếm lĩnh, theo báo chí địa phương.
Hãng tin Pháp AFP cho biết, từ Sao Paolo, tổng thống Lula đã lên án vụ tấn công, và đặt lực lượng an ninh địa phương dưới sự chỉ huy của quân đội.
An ninh được kiểm soát trở lại sau hơn 4 giờ đồng hồ. Thống đốc vùng thủ đô Ibaneris Rocha cho biết trên Twitter đã có hơn 400 người bị bắt, và việc nhận dạng các phần tử khác tham gia cuộc tấn công đang diễn ra. Hiện tại chưa có thông báo về trường hợp tử vong nào, nhưng nhiều thiệt hại vật chất được ghi nhận tại các trụ sở chính quyền, cũng là các di sản kiến trúc và nơi lưu giữ nhiều tác phẩm nghệ thuật. Theo CNN, người biểu tình đã phá hủy nhiều cửa sổ, đốt thảm. Hai xe cảnh sát bị phá, một xe bị đốt cháy.
Nghi ngờ an ninh địa phương đồng lõa
Việc người ủng hộ cựu tổng thống thất cử xâm nhập dễ dàng vào các cơ quan đầu não của chính quyền Brazil gây nhiều nghi vấn. Thông tín viên Bernard Matin từ Sao Paulo cho biết cụ thể :
"Điều gây ngạc nhiên là những người biểu tình đã tiếp cận một cách dễ dàng các trụ sở chính quyền trong bối cảnh rõ ràng là tình hình chính trị đang rất căng thẳng, những người ủng hộ cựu tổng thống thất cử Bolsonaro phản đối chiến thắng của ông Lula, và tìm cách chống lại tân tổng thống.
Những người ủng hộ Bolsonaro đã vượt qua một hàng rào cảnh sát mà có vẻ như không gặp phải một kháng cự đáng kể nào. Và họ đã phá hủy tất cả mọi thứ trên đường đi khi xâm nhập vào phủ tổng thống, nhà Quốc hội, và Tòa án Tối cao. Trên thực tế, họ đã nhận được sự ủng hộ ngầm của lực lượng cảnh sát thủ đô Brazil".
Cựu tổng thống Bolsonaro im lặng gần 6 giờ
Tối hôm qua, Tòa án Tối cao Brazil đã quyết định đình chỉ chức vụ thống đốc vùng thủ đô, Ibaneis Rocha, trong vòng 90 ngày. Ông Ilaneis Rocha được coi là một đồng minh của cựu tổng thống Bolsonaro. Theo AFP, viên thống đốc bị đình chỉ chức vụ đã gửi lời xin lỗi đến tổng thống Lula qua một đoạn video, trong đó ông khẳng định đã bất ngờ trước quy mô của vụ tấn công. Chỉ huy an ninh vùng thủ đô Anderson Torres, nguyên bộ trưởng Tư pháp, bị cách chức. Cơ quan công tố liên bang cho biết đã yêu cầu bắt giữ viên chỉ huy này.
Tại Florida, Hoa Kỳ, cựu tổng thống Bolsonaro đã im lặng gần 6 giờ đồng hồ sau cuộc tấn công tại Brasilia, trước khi lên tiếng trên Twitter, khẳng định việc xâm chiếm và phá phách các trụ sở chính quyền là điều không được phép.
Trọng Thành
**************************
Quốc tế ủng hộ tổng thống Lula và lên án vụ tấn công phản dân chủ ở Brazil
Thùy Dương, RFI, 09/01/2023
Ngay sau khi vụ tấn công vào các cơ quan quyền lực của Brazil xảy ra, ngày 08/01/2023, lãnh đạo nhiều nước trên thế giới, từ Châu Mỹ, đến Châu Âu, Châu Á… đều lên tiếng chỉ trích vụ tấn công "gây rúng động", gọi đó là "một âm mưu đảo chính" và nhất loạt bày tỏ sự ủng hộ đối với tổng thống Lula da Silva.
Những người ủng hộ cựu tổng thống Brazil Jair Bolsonaro tràn vào trụ sở Tòa án Tối cao, thủ đô Brasilia, Brazil, ngày 08/01/2023. © AP - Eraldo Peres
Tổng thống Mỹ Joe Biden, từ Texas, trước khi lên đường công du Mexico, đã chỉ trích vụ tấn công "nhắm vào nền dân chủ và việc chuyển giao quyền lực một cách ôn hòa tại Brazil", khẳng định sự ủng hộ của Washington đối với các định chế dân chủ của Brazil. Ông Biden nhấn mạnh rất mong muốn được hợp tác với đồng nhiệm Lula da Silva.
Trong khi đó, theo AFP, tổng thống Mexico gọi vụ tấn công "phản dân chủ" này là "một mưu đồ đảo chính của những người bảo thủ ở Brazil". Cũng như các nguyên thủ Mỹ, Argentina, Canada, Cuba, Venezuela… và nhiều nước Châu Mỹ khác, tổng thống Mexico bày tỏ sự ủng hộ đối với tổng thống Brazil Lula.
Tương tự, tại Châu Âu, các nhà lãnh đạo Liên Hiệp, như chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel, lãnh đạo ngoại giao Josep Borrell, chủ tịch Nghị Viện Châu Âu Roberta Métola, cũng chỉ trích các hành động "bạo lực cực đoan", bày tỏ nỗi lo ngại và nhấn mạnh là "nền dân chủ cần được tôn trọng". Tổng thống Emmanuel Macron khẳng định "sự ủng hộ không thể lay chuyển" mà nước Pháp dành cho Brazil.
Nhìn sang Châu Á, hôm nay Bắc Kinh hy vọng "dưới sự lãnh đạo của tổng thống Lula, Brazil sẽ duy trì được ổn định quốc gia và hòa hợp xã hội".
Mối lo ngại của người dân Brazil
Trong khi đó, ngay tại Brazil, nhiều người, nhất là những người ủng hộ tổng thống Lula da Silva, cảm thấy rúng động về vụ việc xảy ra.
Từ Rio de Janeiro, thông tín viên Sarah Cozzolino gửi về bài phóng sự :
"Cách nay 1 tuần, Yamê, Lanicki và Renata đã cùng xem truyền hình lễ nhậm chức của tổng thống Lula. Một trong ba người nói : "Tôi cảm thấy mình bị đe dọa. Khi tôi thấy kiểu biểu tình này diễn ra, tôi cảm thấy rằng ngay cả khi chúng tôi đã giành thắng lợi theo cách dân chủ, chúng tôi sẽ phải đối đầu với nhiều trận chiến và nhiều mối hiểm nguy".
Ba người phụ nữ da màu này nhấn mạnh đến hành xử kiểu "nhất bên trọng, nhất bên khinh" của các lực lượng an ninh ở Brasilia. Là những giáo viên, họ đã phải chạy trốn cảnh sát khi tham gia các cuộc tuần hành ôn hòa. Bà Lanicki tố cáo cảnh sát đã lơ là trong ngày hôm qua : "Tôi không thể nào hiểu nổi những người đó được hưởng đặc ân gì để có thể tràn vào phủ tổng thống. Cảnh sát đang chờ đợi điều gì ? Họ muốn rằng sẽ có nhiều bi kịch khác xảy ra ?".
Bà Renata cảm thấy lo ngại cho đất nước : "Chúng tôi sẽ làm gì với nền dân chủ mong manh này ? Chúng tôi sẽ đi theo con đường nào ? Nền dân chủ đã bị nghiền nát, chúng tôi liệu có thể còn trông chờ vào điều gì ? Đây là câu hỏi chưa có lời giải đáp".
Hôm nay, thứ Hai (09/01), một số cuộc biểu tình được kêu gọi diễn ra để bảo vệ nền dân chủ và chống lại các hành động khủng bố ở Brasilia.
Thùy Dương