Vũ khí Mỹ cho Ukraine : Những bài học từ cuộc chiến Iraq, Afghanistan
Minh Anh, RFI, 24/01/2023
Bất chấp những áp lực đối với phương Tây trong việc cung cấp các loại vũ khí tiên tiến hơn cho Ukraine, chính quyền Biden tỏ ra chưa sẵn sàng đáp ứng. Nhà nghiên cứu James R. Webb trên trang mạng Responsible Statecraft ngày 23/01/2023 nhận xét, những kinh nghiệm chiến đấu gần đây của quân đội Mỹ ở Iraq và Afghanistan cung cấp nhiều thông tin về dòng vũ khí hiện đại của Mỹ, và cho thấy rõ khả năng thích ứng của quân địch có thể lấn át các ưu thế từ sự vượt trội công nghệ.
Hệ thống pháo đa nòng Himars của Mỹ trong một cuộc thao dượt ở Latvia ngày 26/09/2022. AP - Roman Koksarov
Iraq : Vũ khí Mỹ giúp IS bành trướng lãnh thổ
Bài học thứ nhất là từ Iraq. Cuộc chiến bắt đầu với chiến dịch quân sự nổi tiếng "Cú sốc và Kinh hoàng", tháng 3/2003. Với tiến bộ về kỹ thuật và quân sự, Hoa Kỳ đã nhanh chóng chiếm được Bagdad trong vòng chưa đầy một tháng. Yếu thế hơn, quân nổi dậy Iraq đã nhanh chóng chuyển sang chiến tranh du kích, biến những con phố chật hẹp đông dân cư thành không gian chiến đấu mới, với những loại vũ khí tự chế. Thiệt hại nhân mạng từ những loại "bom ven đường", được chế tạo từ các vật dụng vô hại, như điện thoại di động, dụng cụ mở cửa nhà xe…, chiếm đến 60% số ca tử vong của lính Mỹ.
Từ 150 người chết lúc bắt đầu chiến dịch, số lính Mỹ thiệt mạng tăng lên thành 4.500 người vào thời điểm tổng thống Barack Obama hoàn thành việc rút quân vào năm 2011. Tình hình này còn thêm trầm trọng với sự trỗi dậy của Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS ) ở Iraq. Một lượng rất lớn vũ khí hiện đại của Mỹ như xe chở quân Humvee (2.300 chiếc), đại pháo M198 Howitzers (52 khẩu), súng máy (74 ngàn khẩu), xe tăng M1A1 Abrams (40 chiếc) và nhiều loại hệ thống vũ khí khác đã rơi vào tay của IS, khi tổ chức này chiếm được một số thành phố của Iraq. Nhờ vậy IS đã có thể bành trướng lãnh thổ đến tận Syria, buộc Hoa Kỳ phải điều quân trở lại Iraq.
Afghanistan : Mỹ "biếu" công nghệ drone cho Iran và Trung Quốc
Kinh nghiệm thứ hai là tại Afghanistan. Cuộc chiến cho thấy khả năng điều chỉnh chiến thuật rất hiệu quả của phe Taliban đối với quân đội Mỹ. Nhưng điều quan trọng hơn hết chính là mức độ tiếp xúc lâu dài với công nghệ Mỹ đã dẫn đến việc chúng được sử dụng để chống lại Mỹ như thế nào. Iran đã có thể phát triển công nghệ chế tạo drone nhờ vào việc bắt được hai loại drone được cho là "hiện đại" nhất vào thời đó là Sentinel và Predator của Mỹ trong các năm 2009 và 2011. Thành công này của Iran đã được thể hiện rõ trên chiến trường Ukraine khi Teheran cung cấp cho Nga nhiều drone "tự sát".
Hơn nữa, có nhiều tài liệu khẳng định vào lúc chính quyền Kabul sụp đổ năm 2021, phe Taliban đã tịch thu được rất nhiều thiết bị quân sự của Mỹ trị giá ít nhất là 7 tỷ đô la. Một số thì rơi vào tay Iran, số khác có lẽ cũng đã được chia sẻ với Trung Quốc như lời hứa của Taliban.
Những quan sát gần đây cũng đã cho thấy quân đội Nga đã từng bước thích ứng như thế nào với loại tên lửa đa nòng Himars của Mỹ, và có thể đã có đủ thông tin về hệ thống này, cho phép quân Nga dần dần giảm thiểu đáng kể tác động của Himars, theo như một báo cáo của Rob Lee và Michael Kofman, Viện Nghiên Cứu Chính Sách Đối Ngoại Mỹ.
Himars đã hết tác dụng với Nga ?
Điều đáng nói là công nghệ hệ thống pháo phản lực tiên tiến này, vốn chỉ được chia sẻ với các nước đồng minh trong khối NATO, còn là trụ cột cho Kế hoạch tái cơ cấu lực lượng thủy quân lục chiến 2030 (Marine Corps Force Design 2030 Concept), nhằm bảo vệ các vùng duyên hải ở Thái Bình Dương chống sự xâm lăng tiềm tàng từ Trung Quốc. Thế nên, sẽ là quá ngây thơ nếu nghĩ rằng Nga sẽ không chia sẻ thông tin với Trung Quốc trong cuộc chiến chống Himars của Mỹ.
James R. Webb cảnh báo, phương Tây cần phải cảnh giác trước việc ồ ạt thông báo chuyển giao nhiều loại vũ khí hiện đại cho Ukraine, một quốc gia mà nạn tham nhũng vẫn hoành hành từ trước chiến tranh và nhất là khi chưa có gì cho phép bảo đảm là những loại vũ khí này một ngày nào đó không rơi vào tay kẻ xấu.
Nhà nghiên cứu Mỹ kết luận : Việc gởi nhiều vũ khí tiên tiến đến Ukraine chưa hẳn là một liều thuốc chữa bách bệnh. Lịch sử những cuộc chiến lớn mà Mỹ từng tham gia, từ Việt Nam, Iraq cho đến Afghanistan đều cho thấy lợi thế công nghệ chỉ là tạm thời cho đến khi kẻ thù thực hiện các điều chỉnh để giảm thiểu lợi thế đó !
Minh Anh
Nguồn : RFI, 24/01/2023
************************
Hoa Kỳ quan ngại Trung Quốc có thể hỗ trợ Nga xâm lược Ukraine
VNTB, 24/01/2023
Theo các nguồn tin, chính quyền Biden đã đối chất với chính phủ Trung Quốc về bằng chứng cho thấy một số công ty nhà nước Trung Quốc có thể đang hỗ trợ cho chiến tranh của Nga ở Ukraine, khi họ cố xác định xem Bắc Kinh có biết về các hoạt động đó hay không.
Hoa Kỳ tin rằng chính phủ Trung Quốc muốn giúp đỡ Nga và không trung lập như họ tuyên bố.
Các nguồn tin từ chối nêu chi tiết ngoại trừ nói rằng gồm có hỗ trợ kinh tế và quân sự phi sát thương , các hoạt động này tạm ngưng khi Nga bị Hoa Kỳ và các đồng minh trừng phạt sau khi quân Nga xâm chiếm Ukraine.
Xu hướng này đáng lo ngại đến mức Mỹ đã nêu vấn đề này với Trung Quốc và cảnh báo về tác động của việc hỗ trợ vật chất cho cuộc chiến Nga-Ukraine.
Một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia cũng như Cơ quan Tình báo Trung ương từ chối bình luận về sự việc. Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington cũng không có phản hồi gì. Quan chức Mỹ đồng ý rằng mối quan hệ Nga-Trung hiện cực kỳ thân thiết và Trung Quốc đang hỗ trợ Nga nhiều hơn trước.
Những người quen thuộc với suy nghĩ của chính quyền đã mô tả hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước là cố ý hỗ trợ Nga trong chiến tranh. Chính quyền Biden đang xem xét bằng chứng thu thập được để xác định tầm quan trọng của việc ủng hộ này.
Chiến lược của Hoa Kỳ đối với Ukraine một phần dựa vào việc cô lập chính phủ và tìm cách bóp nghẹt nền kinh tế cũng như cản trở nỗ lực gây chiến của tổng thống Nga Putin. Sự hỗ trợ ngày càng tăng từ Trung Quốc có thể làm suy yếu đáng kể chiến lược đó.
Và nếu Biden và các cố vấn của ông xác định chính phủ Trung Quốc có liên quan hoặc ngầm chấp nhận hành động của các doanh nghiệp nhà nước đó, thì họ sẽ buộc phải quyết định sẽ phản ứng lại ở mức nào
Điều đó có thể có nguy cơ mở ra một lĩnh vực tranh chấp hoàn toàn mới vào thời điểm Mỹ đang tìm cách cân bằng mong muốn có mối quan hệ ổn định với Bắc Kinh trước các động thái hạn chế quyền tiếp cận vi mạch cao cấp của Trung Quốc cũng như đối đầu với Trung Quốc vì những gì mà họ coi là hành động hung hăng hơn đối với Đài Loan.
Hoa Kỳ tin rằng chính phủ Trung Quốc muốn giúp đỡ Nga và không trung lập như họ tuyên bố.
Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen đã gặp Phó Thủ tướng Lưu Hạc vào tuần trước và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken dự kiến sẽ thăm Bắc Kinh vào tháng 2, chuyến thăm đầu tiên như vậy kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát khiến phải ngừng các chuyến công du vào đầu năm 2020.
Nga và Trung Quốc đã tuyên bố mối quan hệ "không giới hạn" trước chiến tranh và các quan chức Mỹ tin rằng ban đầu Trung Quốc có ý định bán vũ khí sát thương cho Nga sử dụng trên chiến trường. Nhưng chính quyền Biden cho rằng Trung Quốc đã thu nhỏ lại kế hoạch đó và nói rằng họ không hết sức giúp đỡ cuộc xâm lược của Putin.
Chính quyền Biden tin rằng chính phủ Trung Quốc muốn giúp đỡ Nga và không trung lập như họ tuyên bố. Trung Quốc cũng đã làm sâu sắc thêm mối quan hệ thương mại của họ bất chấp yêu cầu của Mỹ rằng các quốc gia khác phải tránh xa Nga.
Về nguyên tắc, Trung Quốc bác bỏ bất kỳ biện pháp trừng phạt nào ngoài những biện pháp đã được thống nhất tại Liên Hợp Quốc và coi việc Mỹ kêu gọi các nước khác hạn chế thương mại là vi phạm chủ quyền. Nhập khẩu từ Nga của Trung Quốc đã tăng gần 50% so với một năm trước đó vào năm 2022, trong khi xuất khẩu tăng 13%.
Có hàng ngàn doanh nghiệp nhà nước ở Trung Quốc, một số do chính quyền trung ương kiểm soát trực tiếp với các giám đốc điều hành ngang hàng với các bộ trưởng và những doanh nghiệp khác chịu sự giám sát ít trực tiếp hơn. Tất cả đều chịu ảnh hưởng của Đảng Cộng sản, ngay cả khi không phải lúc nào cũng bị giám sát kỹ hoạt động chi tiết.
Xu hướng này sẽ chỉ làm trầm trọng thêm những gì các quan chức Hoa Kỳ đã nói trước công chúng. Sau khi gặp một quan chức cấp cao của Trung Quốc vào tháng 7, Ngoại trưởng Blinken bày tỏ mối quan ngại của mình về "sự liên kết của Trung Quốc với Nga".
Theo truyền hình nhà nước Trung Quốc, trong cuộc điện đàm vào cuối tháng 12, Tập Cận Bình và Putin đồng ý hợp tác về thương mại, năng lượng, tài chính và nông nghiệp. Tập Cận Bình nói với Putin rằng Bắc Kinh sẽ tiếp tục đóng một vai trò mang tính xây dựng trong việc tìm giải pháp cho "cuộc khủng hoảng" Ukraine, mặc dù con đường dẫn đến các cuộc đàm phán hòa bình sẽ không suôn sẻ.
Tuy nhiên, việc hỗ trợ sâu hơn cho Moscow sẽ bị cắt giảm so với những dấu hiệu gần đây cho thấy Trung Quốc đang cố gắng cải thiện quan hệ với Mỹ sau nhiều tháng căng thẳng gia tăng. Sau cuộc gặp ở Bali vào năm ngoái, Tổng thống Joe Biden và Tập Cận Bình nói rằng "chiến tranh hạt nhân không nên xảy ra" và họ phản đối "việc sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine", theo tuyên bố của Nhà Trắng.
(Tổng hợp)