Có khoảng 20.000 lính đánh thuê được cho đang tham chiến với Nga trong cuộc chiến tranh tại Ukraine.
Một lính đánh thuê của Wagner ở vùng Donbas trong khoảng từ năm 2014 đến 2015
Những người lính này thuộc một tổ chức gọi là Tập đoàn Wagner, được sử dụng trong các hoạt động quân sự của Nga trên khắp thế giới.
Tập đoàn Wagner đang làm gì tại Ukraine ?
Các chiến binh của Wagner Group chiếm khoảng 10% lực lượng Nga tại Ukraine, theo chính phủ Anh.
Hàng ngàn người đã được tuyển mộ từ các nhà tù của Nga.
Người đúng đầu Wagner, Yevgeny Prigozhin trong một hình ảnh bị rò rỉ khi phát biểu trước các tù nhân ở Nga
Những người này đang tham gia rất mạnh trong chiến dịch của Nga nhằm chiếm thành phố Bakhmut, ở miền đông Ukraine.
Binh lính Ukraine nói các chiến binh Wagner được huy động cho các cuộc tấn công với số lượng lớn trên nền thực địa mở và kết cục nhiều người đã bỏ mạng.
Quy mô hiện thời của Wagner Group và sự hiện diện công khai tại Ukraine đã cho thấy bước chuyển biến lớn.
Trước khi cuộc chiến tranh Ukraine nổ ra, chỉ có vài ngàn lính đánh thuê. Hầu hết trong số đó được cho là các cựu binh có kinh nghiệm, bao gồm một số từ những trung đoàn tinh nhuệ và các lực lượng đặc nhiệm của Nga.
Giới chức tình báo Anh nói Wagner bắt đầu tuyển mộ số lượng lớn lính đánh thuê sau khi Điện Kremlin gặp trục trặc trong việc huy động đủ binh sĩ nhằm lắp đầy các cấp bậc trong lực lượng quân đội thông thường.
Tập đoàn Wagner cũng công khai mạnh hơn, bao gồm việc mở một tổng hành dinh lớn mới ở thành phố St Petersburg.
"Tập đoàn này hiện đang tuyển mộ công khai tại các thành phố của Nga, qua tấm biển quảng cáo, và được truyền thông Nga gọi là tổ chức yêu nước". Tiến sĩ Samuel Ramani, từ cơ quan nghiên cứu Royal United Services Institute nói.
Tập đoàn Wagner bắt đầu như thế nào ?
Một cuộc điều tra của BBC về Wagner Group cho thấy sự tham gia được cho có liên quan đến vị sĩ quan quân đội Nga, Dmitri Utkin.
Ông ta được cho đã thành lập Wagner và đặt tên cho tập đoàn này với mật danh liên lạc trước đây của chính mình.
Ông ta là một cựu binh trong các cuộc chiến của nga tại Chechnya và "Wagner" từng là mật danh liên lạc qua radio của ông ta.
Tập đoàn Wagner đã mở tổng hành dinh mới ở thành phố St Petersburg (Nga)
Người đứng đầu tập đoàn này hiện là Yevgeny Prigozhin, một doanh nhân giàu có với biệt danh "Tổng quản của Putin" vì cung cấp dịch vụ ăn uống cho Điện Kremlin.
Ông Prigozhin từng bác bỏ bất kỳ mối liên hệ nào với Tập đoàn Wagner, nhưng hiện tuyên bố công khai về các hoạt động của tập đoàn này tại Ukraine.
Chiến dịch đầu tiên của Wagner tại Ukraine là giúp Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014, Giáo sư Tracey German, chuyên về xung đột và an ninh từ Đại học King's College London cho biết.
Các binh lính đã đổ xuống đường tại Crimea vào thời điểm đó trong đồng phục không mang cấp bậc, được biết đến là "những người đàn ông xanh nhỏ nhắn'.
"Các lính đánh thuê được cho là một số 'người đàn ông xanh nhỏ nhắn' chiếm đóng khu vực"., Giáo sư German nói.
Sau đó, khoảng 10.000 lính đánh thuê từ Wagner Group đã giúp lực lượng ly khai do Nga hậu thuẫn tại miền đông Ukraine chống lại quân đội Ukraine.
Trong những tuần trước khi cuộc xâm lược nổ ra, Wagner được cho đã tiến hành các cuộc tấn công "cờ giả" để tạo tiền đề cho Nga xâm lược.
Tập đoàn Wagner còn hoạt động tại nơi nào khác ?
Các lính đánh thuê của Wagner tại Syria
Kể từ năm 2015, Tập đoàn Wagner đã hiện diện tại Syria, chiến đấu cùng lực lượng thân chính phủ và canh gác các mỏ dầu.
Tập đoàn này cũng có mặt tại Libya, hậu thuẫn lực lượng trung thành với Tướng Khalifa Haftar.
Lực lượng này cũng được sử dụng tại Cộng hòa Trung Phi để canh gác các mỏ kim cương và các mỏ vàng tại Sudan.
Chính phủ Mali, ở Tây Phi cũng sử dụng tập đoàn Wagner để chống các nhóm chiến binh theo đạo Hồi.
Yevgeny Prigozhin được cho kiếm tiền từ các chiến dịch của Wagner ở nước ngoài.
Bộ Tài chính Mỹ cho biết ông ta đã sử dụng sự hiện diện của tập đoàn này tại nhiều quốc gia như "một vỏ bọc" nhằm làm giàu các công ty khai thác mỏ mà ông ta sở hữu, như M Finans và Lobaye Invest. Mỹ cũng đã đưa các công ty này vào danh sách bị trừng phạt.
Một người phát ngôn không được nêu tên từ Nhà Trắng nói với Reuters là ông Prigozhin có thể muốn Tập đoàn Wagner chiếm được Bakhmut để có thể kiểm soát được các mỏ muối và thạch cao trong khu vực này.
Tập đoàn Wagner bị cáo buộc gây tội ác gì ?
Ba lính đánh thuê của tập đoàn Wagner đã bị các công tố viên Ukraine cáo buộc giết và tra tấn thường dân gần Kyiv vào tháng 04/2022, cùng với binh lính của Nga.
Tình báo của Đức nói các lính đánh thuê của Wagner cũng có thể đã thảm sát dân thường tại thị trấn Bucha vào tháng 03/2022, trong khi lính Nga rút khỏi Kyiv.
Liên Hiệp Quốc và chính phủ Pháp cũng đã cáo buộc các lính đánh thuê từ Wagner hãm hiếp và trộm cắp nhằm vào thường dân ở Trung Phi, và kết quả là EU cũng đã áp các lệnh trừng phạt.
Hồi năm 2020, quân đội Mỹ đã cáo buộc lính đánh thuê từ Wagner cài mìn và các thiết bị nổ tự chế bên trong và xung quanh thủ đô Tripoli của Libya.
Nguồn : BBC, 15/01/2023