COP 28 : Đàm phán căng thẳng về việc chấm dứt năng lượng hóa thạch
Minh Phương, RFI, 11/12/2023
Tại hội nghị khí hậu COP28 ở Dubai, dự thảo thỏa thuận mới dự kiến sẽ được đưa ra vào sáng nay 11/12/2023, quyết định tương lai của nhiên liệu hóa thạch.
Các nhà hoạt động môi trường biểu tình phản đối nhiên liệu hóa thạch ở COP28, Dubai, Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, ngày 09/12/2023. AP - Peter Dejong
Theo AFP, chủ tịch COP28 của Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất, ông Sultan Al Jaber, đánh giá rằng hội nghị "có thể đạt được tham vọng cao nhất" về hai chủ đề trọng tâm : loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch và viện trợ tài chính cho các nước nghèo. Ông cũng kêu gọi các nước thành viên bỏ "chiến thuật câu giờ" trước khi hội nghị kết thúc để quyết định tương lai của nhiên liệu hóa thạch. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres hôm nay cũng kêu gọi các nhà thương thuyết nên tỏ ra "linh động tối đa" và có "thực tâm" để bảo đảm việc chấm dứt hoàn toàn các năng năng lượng hóa thạch.
Tuy nhiên cho đến nay, các đại biểu và bộ trưởng của các nước đạt được rất ít tiến bộ sau các cuộc đàm phán căng thẳng.
Các nước xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu như Saudi Arabia, Iraq và một số đồng minh vẫn giữ quan điểm đối lập với tất cả các ý kiến loại bỏ hoặc cắt giảm nhiên liệu hóa thạch. Họ lý giải bằng các luận điểm về hiệu quả của công nghệ thu giữ carbon và mối đe dọa biến động kinh tế toàn cầu nếu loại bỏ nhiên liệu hóa thạch.
Về phía hai cường quốc Mỹ và Trung Quốc, có nhiều dấu hiệu tích cực được đưa ra trong tuyên bố chung của hai nước này. Washington và Bắc Kinh đề xuất "đẩy nhanh việc triển khai năng lượng tái tạo" nhằm "thay thế sản xuất điện từ than, dầu và khí đốt".
Tuy nhiên, thỏa thuận này còn phụ thuộc rất nhiều vào những cam kết dành cho các nước đang trỗi dậy, chẳng hạn như Ấn Độ, nơi mà than vẫn được sử dụng để sản xuất 3/4 lượng điện, cũng như cho các nước đang phát triển, đang yêu cầu các nước giàu giúp họ phát triển điện Mặt trời hoặc điện gió hoặc giúp họ thích ứng với những tàn phá của biến đổi khí hậu.
Minh Phương
***********************
COP28 : OPEC chủ trương "bác bỏ mọi thỏa thuận nhắm vào năng lượng hóa thạch"
Thanh Hà, RFI, 09/12/2023
Vào lúc các bộ trưởng trở lại Dubai để tiếp tục đàm phán ba ngày trước khi Hội Nghị Khí Hậu Liên Hiệp Quốc COP28 khép lại, mọi chú ý tập trung vào lập trường quyết liệt của khối các nước xuất khẩu dầu hỏa OPEC. Tổng thư ký OPEC hôm 08/12/2023 kêu gọi các thành viên "khẩn cấp bác bỏ trước mọi thỏa thuận" làm phương hại đến các hoạt động của ngành than đá và dầu khí.
Các đại biểu đến dự COP28 tại Dubai, Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, ngày 09/12/2023. Reuters – Thomas Mukoya
Trong thư gửi đến 13 thành viên trong khối các nước xuất khẩu dầu hỏa, bao gồm Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, nước chủ nhà COP28, tổng thư ký OPEC Haitham Al-Ghais nhận định rằng thảo luận về các mục tiêu khai trừ năng lượng hóa thạch là điều "không thể chấp nhận được", bởi đó chỉ là những "chiến dịch mang tính chính trị và sẽ đe dọa đến sự phồn thịnh và tương lai của người dân tại những quốc gia chúng ta". Tài liệu nói trên cũng đã được gửi đến đại diện của 10 nước đối tác với OPEC, trong đó có Azerbaijan, Malaysia, Mexico và nhất là Nga.
Bộ trưởng Pháp đặc trách về Chuyển Đổi Năng Lượng Agnès Pannier Runacher bày tỏ "thịnh nộ" trước những tuyên bố nói trên của OPEC. Bà nhắc lại "các loại năng lượng hóa thạch là nguyên nhân tạo ra hơn 75 % lượng khí thải CO2 hâm nóng trái đất. Mục tiêu đề ra là giữ cho nhiệt độ trên hành tinh không tăng thêm quá 1,5 % từ nay đến cuối thế kỷ. Do vậy, quan điểm của OPEC đe dọa trực tiếp đến những nước phải đối mặt với thiên tai nhiều hơn cả, và dân cư tại các nước nghèo là những nạn nhân đầu tiên" do biến đổi khí hậu mang lại. Bộ trưởng Chuyển Đổi Năng Lượng Tây Ban Nha Teresa Ribera xem lập trường của OPEC là "đáng khinh bỉ".
Dù tình hình có vẻ đen tối, song bộ trưởng Môi Trường Canada sáng nay tỏ ra lạc quan hơn và hy vọng là năng lượng hóa thạch sẽ được nhắc đến trong bản tuyên bố chung kết thúc COP28 và trong mọi trường hợp "thế giới đang từng bước giảm mức độ lệ thuộc vào năng lượng hóa thạch". Canada là một quốc gia sản xuất và xuất khẩu dầu khí nên tiếng nói của Ottawa được đánh giá là "có trọng lượng".
Thanh Hà
*************************
COP28 : Giã từ năng lượng hóa thạch "có tổ chức", kịch bản thu hút nhiều ủng hộ
Trọng Thành, RFI, 07/12/2023
Tương lai của năng lượng hóa thạch là trọng tâm, cũng là vấn đề gai góc nhất tại hội nghị COP28 của Liên Hiệp Quốc, đang diễn ra tại Dubai, Các Tiểu Vương Quốc Ả rập Thống Nhất. Tuần đàm phán ở cấp chuyên gia của hội nghị khép lại hôm qua, 06/12/2023. Nếu như chưa có dấu hiệu gì cho thấy cộng đồng quốc tế có thể đạt được thỏa hiệp về vấn đề này, giã từ năng lượng hóa thạch "một cách có tổ chức và công bằng" đang nổi lên như một kịch bản có nhiều cơ may.
Các máy bơm dầu tại thành phố Barnes, bang Texas, Hoa Kỳ, ngày 01/11/2023. AP - Eric Gay
Tương lai của các năng lượng hóa thạch đang để ngỏ. Dự thảo tuyên bố chung mới nhất trong hiện tại của COP28 giữ lại tất cả các kịch bản, từ kịch bản khẳng định mục tiêu "từ bỏ năng lượng hóa thạch" nói chung đến kịch bản trái ngược, hoàn toàn không nhắc đến vấn đề năng lượng hóa thạch. Cho đến nay, Trung Quốc, Ấn Độ và khối các nước Ả rập, đặc biệt là cường quốc dầu mỏ Ả rập Xê Út chống lại kịch bản này. Nước Nga thậm chí còn yêu cầu đưa khí đốt vào danh sách các năng lượng của "giai đoạn chuyển tiếp" sang nền kinh tế xanh. Cho đến hiện tại, Ả rập Xê Út vẫn cực lực phản đối tất cả nội dung nào nhắc đến năng lượng hóa thạch.
Hai ngày làm việc cuối cùng của tuần lễ đầu tiên dường như dậm chân tại chỗ về chủ đề các năng lượng hóa thạch. Tối muộn hôm qua, các nhà thương lượng của 195 quốc gia - ký kết Thỏa thuận Paris 2015 - ghi nhận tình trạng tạm thời bế tắc, sau nhiều thảo luận căng thẳng. Tuy nhiên, tình hình không phải hoàn toàn lâm vào ngõ cụt. Theo ghi nhận của nhiều nhà quan sát, tại các hành lang của khu vực hội nghị, khu triển lãm khổng lồ Dubai, đã không nghe thấy những tiếng sập cửa, hay các thái độ cảnh báo gay gắt.
Theo AFP, trong số các kịch bản đang được đặt trên bàn thảo luận, giã từ năng lượng hóa thạch "một cách có tổ chức và công bằng" đang nổi lên như một kịch bản hứa hẹn thu hút được sự đồng thuận của đông đảo các nước. Sự xuất hiện của giải pháp này báo trước khả năng đạt được thỏa hiệp tại COP28, bởi đây là một diễn đạt hướng đến mục tiêu mang tính phổ quát, bảo đảm bao hàm được cả hoàn cảnh thực tế của nhiều quốc gia, vốn đang phụ thuộc nặng nề vào năng lượng hóa thạch trong hiện tại. Đại đa số các quốc gia ủng hộ việc giã từ năng lượng hóa thạch, với quan điểm khác biệt đôi chút.
Việc "giã từ năng lượng hóa thạch một cách có tổ chức và công bằng" chính là nội dung hợp tác thí điểm từ hai năm nay của khối các nước phát triển với một số quốc gia đang phát triển. Tại hội nghị khí hậu Liên Hiệp Quốc COP26 ở Glasgow, để hỗ trợ mục tiêu của Việt Nam, đạt trung hòa cac-bon vào năm 2050, nhóm G7, Liên Hiệp Châu Âu, Na Uy và Đan Mạch đã ký kết Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (Just Energy Transition Partnership – JETP). Ngoài Việt Nam, Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng cũng đang được bắt đầu với Nam Phi, Senegal và Indonesia.
Thêm một dấu hiệu cho thấy áp lực hướng đến một thỏa hiệp về năng lượng hóa thạch tại hội nghị COP28 : Trong đêm hôm qua, rạng sáng nay, chủ tịch COP28, Sultan al-Jaber, kêu gọi các nước nỗ lực để đạt được một thỏa thuận đầy tham vọng trước ngày thứ Ba tới. Ông nhấn mạnh là COP28 phải kết thúc "đúng theo kế hoạch", chậm nhất là vào lúc 11 giờ, ngày 12/12 (COP27 chỉ đạt được đồng thuận sau thời gian kéo dài hai đêm đàm phán). Nói cách khác, các nước phải nỗ lực vượt bậc trong những ngày tới. Chủ tịch COP28 nhấn mạnh là các nhà thương thuyết phải "đưa ra các đề xuất cho phép đạt được các thỏa hiệp về năng lượng hóa thạch, về năng lượng tái tạo, về sử dụng năng lượng tiết kiệm, dựa trên cơ sở khoa học".
Mà, cơ sở khoa học chủ yếu của vấn đề khí hậu chính là nhân loại phải cắt giảm mạnh năng lượng hóa thạch từ đây đến năm 2030, để bảo đảm giữ được mục tiêu nhiệt độ Trái đất không tăng quá từ 1,5°C đến 2°C, mục tiêu đã được cộng đồng quốc tế đồng thuận với Hiệp định Paris 2015. Không đưa năng lượng hóa thạch, thủ phạm chính của tình trạng khí hậu bị hâm nóng vào thỏa thuận của COP28, bị coi là đi ngược lại mục tiêu nói trên.
Trọng Thành