Ứng cử viên chống Putin được người Nga phản chiến hết lòng ủng hộ
La Croix và Le Figaro ngày 25/01/2024 nói về "Những người Nga chống chiến tranh đoàn kết phía sau Boris Nadezhdin". Cựu dân biểu phản chiến đã khiến công chúng phấn khởi chưa từng thấy, trong vòng chưa đầy 1 tháng đã thu thập được trên 100.000 chữ ký để có thể ra tranh cử, dù cơ hội rất mong manh.
Người dân xếp hàng dài trước văn phòng vận động tranh cử của Boris Nadezhdin ở Moskva để ký tên ủng hộ cựu dân biểu phản chiến ra ứng cử tổng thống Nga. Ảnh chụp ngày 23/01/2024. Reuters – Yevgenia Novozhenina
100.000 chữ ký cho ứng cử viên chống Putin
Về cuộc bầu cử tổng thống Nga, La Croix cho biết "Những người Nga chống chiến tranh đoàn kết phía sau Boris Nadezhdin". Cựu dân biểu cần thu thập được 100.000 chữ ký trước ngày 31/01 để có thể ra tranh cử. Le Figaro mô tả "Nadezhdin, ứng cử viên "chống Putin"", cho dù cơ hội rất mong manh nhưng ông đã khiến công chúng phấn khởi chưa từng thấy.
Sự kiện hiếm hoi sau hai năm "chiến dịch quân sự đặc biệt" : Văn phòng của ứng cử viên này tại Moskva và tại nhiều địa phương khác biến thành nơi tập họp những người phản đối cuộc chiến Ukraine. Những hàng người kéo dài cả trăm mét nhiệt tình chờ đợi trong thời tiết giá lạnh, cảnh ồn ào ở bên trong với những tình nguyện viên giúp thu thập chữ ký, trà nóng và những nụ cười ấm áp. Những cảnh tương tự có thể thấy trên khắp nước Nga, chỉ trong vòng chưa đầy một tháng, từ việc mướn văn phòng đến đào tạo người tình nguyện.
La Croix nhận thấy tại trụ sở ở Moskva, thuê được sau khi đã bị 800 chủ sở hữu các nơi khác từ chối, khoảng 50 tình nguyện viên tất bật bên những chiếc bàn dài, hay trong tuyết lạnh bên ngoài. Với nhịp độ khoảng 3.000 chữ ký một ngày, mỗi tờ khai in sẵn phải được điền một cách hoàn hảo, chỉ cần viết tràn ra khỏi khung một chút sẽ bị coi là bất hợp lệ. Đến hôm qua, ngưỡng 100.000 chữ ký đã vượt qua, nhưng Boris Nadezhdin vẫn tiếp tục nỗ lực để phòng khi có những tờ khai bị loại. Nhiều người chưa hề biết đến ông nhưng vẫn đến ký ủng hộ để "chống lại Putin và cuộc chiến của ông ta".
Nadezhdin : Sẽ phóng thích tù chính trị, hưu chiến với Ukraine
Cựu dân biểu không đảng phái 60 tuổi gần đây xuất hiện trên truyền thông với những phát biểu chống Putin, công khai ủng hộ hòa bình với Ukraine. Một quan điểm gây ngạc nhiên trên chính trường đơn điệu nước Nga, vì có thể bị đưa thẳng vào tù. Boris Nadezhdin tuyên bố trên trang web độc lập Nemoskva : "Ngay ngày đầu tiên, tôi muốn phóng thích tù chính trị và đề nghị hưu chiến với các nhà lãnh đạo Ukraine". Trước đó ông từng nói rằng việc can thiệp vào Ukraine là "sai lầm chết người" của Vladimir Putin, và nước Nga "cần phải bầu ra một tổng thống mới".
Le Figaro cho biết thêm, Boris Nadezhdin thân cận với nhà đối lập Boris Nemtsov, bị ám sát năm 2015. Những năm gần đây ông xích lại gần với những tổ chức thân Kremlin, nhưng không hoàn toàn đi theo họ. Hiện là ủy viên hội đồng Dolgoprudny, một thành phố ngoại ô Moskva, Nadezhdin nhấn mạnh "Putin nhìn thế giới bằng quá khứ và đưa nước Nga vào quá khứ, trong lúc đất nước cần có tương lai". Đả kích những lý lẽ hoang tưởng của Vladimir Putin về NATO, nhưng Nadezhdin không muốn nhượng bộ về lãnh thổ từ Crimea đến Donbass, bác bỏ việc bồi thường chiến tranh cho Kiev.
Theo tin đồn thì Kremlin cho phép ông vận động với tư cách ứng cử viên tự do và phản chiến, nhưng chỉ là hình thức để làm hài lòng một số cử tri hạn chế, củng cố thêm cho Vladimir Putin. Trang web Meduza nói rằng phó văn phòng tổng thống Sergey Kirienko là bạn của Nadezhdin. Nhưng Boris Nadezhdin có chỗ dựa vững chắc là đa số phe đối lập, trong đó có những người ủng hộ Alexei Navalny, và từ phía bà Yekaterina Duntsova - một nhà báo tháng trước đã bị từ chối cho tranh cử. Vấn đề hiện nay là liệu Ủy ban bầu cử trung ương có chấp thuận hay không. Hay là như nhà báo lưu vong Alexander Nevzorov nói, "việc tranh cử này hữu ích, nhưng giờ đây cuộc chơi đã kết thúc".
Moskva tố cáo Kiev bắn hạ phi cơ chở tù binh Ukraine
Liên quan đến Ukraine, một sự kiện đang đặt ra nhiều nghi vấn là Moskva cáo buộc Kiev bắn hạ một phi cơ quân sự chở 65 tù binh. Chiếc phi cơ này đã bị rơi hôm qua tại Belgorod gần biên giới Ukraine, theo phía Nga là do hỏa tiễn phòng không Ukraine được Đức cung cấp. Như thường lệ, Kiev và Moskva mỗi bên nói một kiểu.
Libération và Le Figaro dẫn tuyên bố của bộ quốc phòng Nga, nói rằng trên chiếc máy bay Il-76 có "65 tù binh Ukraine được đưa đi trao đổi, phi hành đoàn 6 người và 3 người đi kèm", "không ai sống sót". Đồng thời tố cáo Ukraine đã có "hành động khủng bố", Kiev "biết rõ" là Nga đưa tù binh bằng phi cơ đến Belgorod rồi chuyển sang một điểm hẹn ở biên giới là Kolotilovka.
Theo chủ tịch ủy ban quốc phòng Quốc hội Nga Viacheslav Volodin, chiếc máy bay đã bị trúng ba hỏa tiễn địa-không của hệ thống Patriot hay Iris-T của Đức, bắn đi từ Kharkiv. Vài tờ báo Ukraine đưa tin chiếc phi cơ Nga chở theo các hỏa tiễn S-300 đã bị bắn hạ, nhưng sau đó rút bài vì "nguồn tin khác không xác nhận". Các hình ảnh trên mạng xã hội cho thấy chiếc máy bay đâm thẳng xuống đất, một tiếng nổ lớn và cột khói đen hình nấm bốc lên trời.
Cáo buộc của Nga khó đứng vững
Nhưng theo nhiều nhà quan sát, trong video dài vài giây nói trên không có gì chứng tỏ chiếc phi cơ đang bay thì bị hỏa tiễn bắn trúng. Sau đó nhanh chóng có thêm một số chi tiết mới khiến cáo buộc của Nga khó đứng vững : chiếc Il-76 không phải bay về phía biên giới Ukraine mà ngược lại, hướng về phía nội địa Nga. Mark Voyger, cựu cố vấn đặc biệt của quân đội Mỹ tại Châu Âu, khẳng định có thể loại ngay khả năng dùng loại máy bay đắt tiền này chở tù binh.
Khuôn mặt tuyên truyền số một của Nga, tổng biên tập RT Margarita Simonyan công bố danh sách 65 tù binh Ukraine mà theo bà ta là có mặt trên chiếc Il-76. Không ai xác nhận danh sách này, nhưng kênh Telegram "Mariupol Now" cho biết có ít nhất 17 người được nêu tên đã trở về Ukraine trong khuôn khổ cuộc trao đổi ngày 03/01. Maks Kolesnikov, một cựu tù binh Ukraine đã được trao trả tố cáo Moskva "nói láo 100%". Trên X (Twitter), anh khẳng định không thể nào có việc chỉ 3 quân nhân Nga đi áp giải 65 tù binh Ukraine. "Khi tôi được đưa từ Briansk đến Belgorod, có khoảng 20 quân cảnh Nga áp giải 50 tù binh".
Đến cuối ngày hôm qua, Bộ Tổng tham mưu Ukraine thông báo chiếc máy bay bị bắn hạ chở theo đạn cho hệ thống địa-không S-300, và hứa hẹn sẽ tiếp tục trừ khử mối đe dọa khủng bố vào lãnh thổ Ukraine. Tình báo quân đội Ukraine công nhận có dự trù một cuộc trao đổi tù binh ngày 24/01, nhưng không có thông tin nào về những người trên chiếc máy bay. Tổng thống Volodymy Zelensky đã yêu cầu mở điều tra quốc tế.
Tàu tốc hành Trump đang lao nhanh về đích
Nhìn sang Hoa Kỳ, tất cả các báo đều nhận định Donald Trump đang trên đường chiến thắng. Một tuần sau khi thắng áp đảo ở Iowa, Trump thắng tiếp ở New Hampshire. Tuy chỉ mới là bang thứ hai, nhưng giờ đây chừng như không có ai cản nổi cựu tổng thống. Trong bài xã luận "Trump tốc hành", Le Figaro lưu ý, bình thường thì các cuộc bầu cử sơ bộ diễn ra chậm chạp và khó đoán được kết quả. Nhưng khi chuyến tàu tốc hành Donald Trump lao đến, chỉ cần hai ván xúc xắc tại hai bang ít mang tính đại diện cho nước Mỹ rộng bao la, ông đã gần như trở thành ứng cử viên của đảng Cộng Hòa.
Để chính thức trở thành ứng cử viên của đảng, phải tập hợp được 2.429 đại biểu. Như vậy Donald Trump cần ít nhất 1.215 đại biểu nữa để ra tranh cử lần thứ ba. Hiện ông chỉ mới có 31, Nikki Haley được 16. Ngày 24/02 tại Nam Carolina, nếu giành được 50 đại biểu ở đây bà Haley có thể rút ngắn một phần khoảng cách. La Croix cho rằng trên lý thuyết là như vậy, nhưng trong thực tế rất khó, cử tri hai bang trên rất khác nhau nhưng Trump đều thắng lớn. Ngày "Super Tuesday" (Siêu thứ Ba), khi 17 bang cùng bỏ phiếu vào 05/03, có lẽ không còn ai hồi hộp vì có thể Donald Trump sẽ chấm dứt mùa bầu cử sơ bộ trước khi mở ra mùa kiện cáo.
Đối với Nikki Haley, con đường có thể kết thúc tại South Carolina của bà vì là bang bảo thủ dễ ngả theo "MAGA", trong khi Haley có xu hướng ôn hòa. Các cuộc thăm dò dự báo Donald Trump sẽ cao hơn 30 điểm. Nếu thất bại ngay trên sân nhà, bà sẽ rất khó tiếp tục. Năm 2016, Marco Rubio, niềm hy vọng của đảng Cộng Hòa đã bỏ cuộc sau khi bị đánh bại tại bang của mình là Florida. Nikki Haley cũng không có lợi gì khi chọc giận Donald Trump, nhất là nếu như một số ứng cử viên khác đã quy hàng, bà nghĩ đến chức phó tổng thống.
Phó tổng thống tương lai : Haley, DeSantis
Nhưng theo Les Echos, "Donald Trump hàm ý là đã chọn một phó tổng thống" cho mình, nhưng không muốn công bố ngay vì "chẳng có gì gấp". Như vậy có nghĩa là Trump không đặc biệt tìm kiếm một người phó mang tính bổ sung : da đen, phụ nữ, trẻ tuổi, kỹ trị...
Lòng trung thành được đặt lên trên tất cả. Ông không muốn một nhân vật số hai độc lập như cựu tổng thống Mike Pence, đã từ chối phản đối kết quả bầu cử tháng 1/2020. Trump đã loại ngay bà Nikki Haley, còn Ron DeSantis bị coi là kẻ phản bội. Dù đã mang lại một số phiếu cho Trump, DeSantis không đến dự cuộc mít tinh ủng hộ ở New Hampshire như ba đối thủ đã rơi đài trước đó là Doug Burgum, Vivek Ramaswamy và Tim Scott.
Tuy nhiên, dù ngoan ngoãn, chưa chắc các cựu địch thủ này được Trump ghé mắt xanh, mà có thể là cựu chủ tịch Hạ Viện Kevin McCarthy - người luôn đến vấn kế ông khi tại chức, được cựu tổng thống gọi là "Kevin của tôi". Dân biểu Georgia, bà Marjorie Taylor Greene cũng có hy vọng, hoặc thượng nghị sĩ Ohio, J. D. Vance đang được giới công nhân ủng hộ.
Trump có thêm lợi thế nhờ một vụ ly dị
Le Figaro cho biết "tại Georgia, cuộc điều tra hướng vào Donald Trump bị lung lay vì những tiết lộ về đời tư của công tố viên". Thêm một may mắn cho cựu tổng thống : nhờ vào một vụ… ly dị, một lần nữa ông có thể tự coi là nạn nhân của một cuộc "săn lùng phù thủy". Năm 2021, Fani T. Willis, công tố viên hạt Fulton mở một cuộc điều tra quy mô chống lại Donald Trump. Bà tuyển mộ một ê-kíp có sự tham gia của ba luật sư từ bên ngoài, trong đó có một người tên Nathan Wade.
Đầu năm nay, ông này bị tố cáo là có "quan hệ lén lút" với bà Willis, dựa theo những chứng cứ chi xài trong hồ sơ luật sư của vợ cũ ông Wade. Một cựu thành viên trong ê-kíp Donald Trump kêu gọi hủy điều tra vì công tố viên có "xung đột lợi ích". Được biết luật sư Nathan Wade chưa bao giờ phụ trách những hồ sơ hình sự quan trọng, trong hai năm qua ông đã được trả thù lao 653.000 đô la cho việc điều tra. Fani Willis không chối bỏ mối quan hệ, nhưng ca ngợi "khả năng tuyệt vời" của đồng nghiệp, và cho rằng việc cáo buộc là do kỳ thị chủng tộc : cả hai đều là người da đen.
Thụy My