Tổng thống Nga đe dọa chiến tranh hạt nhân nếu xung đột leo thang tại Ukraine
Trọng Thành, RFI, 29/02/2024
Trong thông điệp Liên bang thường niên hôm nay, 29/02/2024, tổng thống Nga Vladimir Putin cảnh cáo phương Tây về nguy cơ chiến tranh hạt nhân "thực sự", nếu xung đột gia tăng tại Ukraine. Tổng thống Nga trực tiếp lên án quan điểm "từ phương Tây" cho rằng các đồng minh của Kiev có thể đưa quân đến Ukraine để hỗ trợ Kiev chống cuộc xâm lăng của Nga.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đọc diễn văn thường niên tại Moskva, Nga, ngày 29/02/2024. Reuters - Evgenia Novozhenina
Hãng tin Pháp AFP dẫn lời của lãnh đạo Nga, "họ (tức các nước phương Tây) đã nói đến khả năng gửi các đơn vị quân đội phương Tây đến Ukraine. Nhưng các hậu quả của sự can thiệp này sẽ rất thảm khốc". Ông Putin nhấn mạnh : "Họ cần phải hiểu rằng chúng ta cũng có các vũ khí có khả năng tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ của họ. Tất cả những gì mà họ đưa ra trong thời điểm hiện tại không chỉ làm thế giới thêm hoảng sợ, mà còn có thể thực sự dẫn đến một cuộc xung đột với vũ khí hạt nhân, và như vậy là sự hủy diệt nền văn minh nhân loại".
Phát biểu nói trên của tổng thống Nga được coi là lời đáp trả tuyên bố của tổng thống Pháp Emmannuel Macron tại hội nghị yểm trợ Ukraine ở Paris hôm 26/02 "không loại trừ việc cử các đơn vị quân đội Châu Âu đến Ukraine trong tương lai".
Về cuộc can thiệp quân sự chống Ukraine, theo ông Putin, tình hình trên chiến trường rất khả quan với việc các lực lượng Nga "tiến một cách vững chắc trên nhiều trận tuyến", và "tuyệt đại đa số nhân dân Nga" ủng hộ "chiến dịch quân sự đặc biệt". Ông Putin cũng tỏ ra hài lòng về "mức độ linh hoạt cao và khả năng kháng cự" của nền kinh tế Nga, bất chấp hàng loạt trừng phạt nặng nề từ phương Tây, vẫn tiếp tục trụ vững và hậu thuẫn cho các nỗ lực chiến tranh của điện Kremlin.
Về quan hệ với Hoa Kỳ, theo tổng thống Nga, Moskva sẵn sàng đối thoại với Washington về các vấn đề liên quan đến "ổn định chiến lược", cùng lúc lên án việc chính quyền Mỹ "muốn chứng tỏ vẫn tiếp tục vai trò lãnh đạo thế giới như trước".
Trọng Thành
****************************
Nga muốn mở rộng "chiến dịch quân sự đặc biệt" từ Ukraine sang Moldova ?
Hai năm sau khi khởi động cuộc chiến tại Ukraine, tổng thống Vladimir Putin phải chăng đang có ý định mượn tay phe ly khai thân Nga ở vùng Transnistria để khuynh đảo, thậm chí thôn tính Moldova ? Trong 24 giờ qua, tình hình đã nóng hẳn lên tại vùng đất với chưa đầy nửa triệu dân, đại đa số chịu ảnh hưởng của văn hóa Nga, nói tiếng Nga và nằm sát cạnh Ukraine.
Tổng thống Moldova Maia Sandu và đồng nhiệm Ukraine Volodymyr Zelensky tại lâu đài Mimi ở Bulboaca, Moldova, ngày 01/06/2023. AP - Vadim Ghirda
Vài tuần trước cuộc bầu cử tổng thống Nga, giới quan sát nghi nhận Moskva dường như muốn sử dụng lại chiêu bài như tại Ukraine để mở rộng khủng hoảng trong khu vực.
Moldova đang phấn đấu gia nhập Liên Hiệp Châu Âu và đã được Bruxelles công nhận quy chế ứng viên. Về phía Transnistria, từ đầu thập niên 1990, vùng đất này tự tuyên bố độc lập sau một cuộc xung đột vũ trang với lực lượng của Moldova và đã được Moskva yểm trợ. Kể từ đó, 1.500 quân Nga hiện diện thường trực tại Transnistria. Từ hơn 30 năm qua, quy chế của Transnistria là cái gai trong quan hệ giữa Moldova và với Liên Bang Nga. Cộng đồng quốc tế, kể cả Nga, chưa bao giờ công nhận Transnistria là một quốc gia.
Liệu rằng "cuộc xung đột âm ỉ" đó có nguy cơ bùng lên vào thời điểm này ? Chủ nhân điện Kremlin đang tính toán những gì ?
Trong cuộc họp hôm 28/02/2024, các dân biểu tại nước cộng hòa tự xưng Transnistria, một dải đất không có đường đi ra biển, đã chính thức cầu viện Moskva "bảo vệ" trước nguy cơ chính quyền Moldova tiến hành "một cuộc diệt chủng". Ngay lập tức, phía Nga khẳng định "bảo vệ quyền lợi và các công dân Transnistria là một ưu tiên".
Chính quyền Chisinau xem đây là một đòn "tuyên truyền" của Nga trước bầu cử tổng thống. Nhưng giới quan sát lo ngại, sau khi chiếm được gần 20% lãnh thổ Ukraine, tham vọng quân sự của ông Putin giờ đây mở rộng đến Moldova. Moskva có thể muốn "bổn cũ soạn lại". Trước khi xâm chiếm Ukraine năm 2022, Vladimir Putin từng viện cớ "bảo vệ cộng đồng người Ukraine nói tiếng Nga" ở các khu vực miền đông Ukraine để mở "chiến dịch quân sự đặc biệt». Hai năm sau, để củng cố quyền lực trước cuộc bầu cử tổng thống vào giữa tháng 03/2024, điện Kremlin phải chăng lại viện cớ "bảo vệ quyền lợi của cộng đồng nói tiếng Nga ở Transnistria" để đưa quân xâm chiếm Moldova, sáp nhập lãnh thổ này với phần lãnh thổ đã chiếm được của Ukraine, mở ra Hắc Hải ?
Giống như Ukraine, Moldova cũng là một quốc gia từng thuộc Liên Xô cũ. Chính quyền Chisinau chủ trương đi theo mô hình dân chủ của Tây Âu, nhưng về quân sự hiện chưa được phương Tây yểm trợ mạnh mẽ. Do vậy, một số nhà quan sát cho rằng, có thể Moskva muốn "một công đôi việc" khi khuấy động tình hình ở vùng Transnistria. Một là tạo nên một vùng căng thẳng mới ở sườn tây nam Ukraine, cách không xa hải cảng Odessa, và hai là làm suy yếu thêm Moldova, một quốc gia nhỏ bé với chưa đầy 33 triệu dân, trên một diện tích chỉ hơn 33.000 cây số vuông.
Ngoài ra cũng rất có thể là Nga muốn lợi dụng thời cơ vì biết rằng có "động đến Transnistria thì Moldova hoàn toàn không có khả năng chống lại và phương Tây thì cũng sẽ không có bất kỳ một công cụ nào để can thiệp cứu Chisinau". Trường hợp của bán đảo Crimée hồi 2014 đã chứng minh điều đó.
Trong bài toán này, có nhiều yếu tố thuận lợi cho điện Kremlin : Chính trường Mỹ hoàn toàn tê liệt khiến Washington không thể xuất kho dù chỉ một xu hay một viên đạn giúp Ukraine. Còn Liên Hiệp Châu Âu thì từ hai năm qua đã mạnh mẽ tuyên bố ủng hộ Kiev, nhưng cũng đã có nhiều rạn nứt trong hàng ngũ 27 thành viên, mà điển hình là những chống đối kịch liệt trong Liên Âu sau khi tổng thống Pháp nêu lên khả năng đưa quân sang Ukraine.
Đành rằng về thực chất, Transnistria không có tài nguyên hay bất kỳ lợi thế kinh tế hay địa chiến lược nào khác đáng để Moskva quan tâm, nhưng vùng lãnh thổ này có thể là một công cụ khi ông Putin cần khuấy động tình hình, gây bất ổn cho một quốc gia cũng rất nhỏ bé đang muốn tiến gần về phía phương Tây.
Thanh Hà
****************************
Vùng ly khai Transnistria ở Moldova kêu gọi Nga "bảo vệ"
Thanh Hà, RFI, 29/02/2024
Họp đại hội hôm qua, 28/02/2024, các dân biểu vùng ly khai thân Nga Transnistria cầu cứu Moskva "yểm trợ" trước những "áp lực về kinh tế gia tăng" của chính quyền Moldova. Là một vùng sát cạnh Ukraine, có đa số 465.000 dân cư nói tiếng Nga, Transnistria năm 1990 đã tách rời khỏi Moldova và đơn phương tuyên bố độc lập trước khi Liên Xô tan rã. Hiện có khoảng 1.500 lính Nga đồn trú tại đây.
Vị trí của Transnistria trên bản đồ. © screengrab map
Theo hãng tin Anh Reuters, hôm qua, các dân biểu của vùng Transnistria đã thông qua nghị quyết yêu cầu "Liên Bang Nga và Hạ Viện Douma ban hành những biện pháp bảo vệ Transnistria trước những áp lực ngày càng mạnh về mặt kinh tế từ phía chính quyền Moldova".
Vào đầu năm 2024, Moldova đòi các doanh nghiệp của Transnistria phải đóng thuế nhập khẩu cho chính quyền Chisinau. Theo thẩm định của các giới chức Transnistria, như vậy là ngân sách của vùng lãnh thổ này sẽ bị thiệt hại đến 18%. Transnistria xem quyết định mới của Moldova là một "lời tuyên chiến", khai mào một "cuộc chiến tranh kinh tế".
Bộ Ngoại Giao Nga lập tức tuyên bố "bảo vệ các công dân Transnistria là một ưu tiên". Chính quyền Chisinau xem đây là một đòn "tuyên truyền của Nga", trong lúc Transnistria là một vùng được sống trong "hòa bình, an ninh và được hội nhập kinh tế", qua trung gian Moldova đang được Liên Hiệp Châu Âu (EU) trợ giúp.
Là nước láng giềng sát cạnh, Ukraine hôm nay kêu gọi Chisinau và chính quyền Transnistria giải quyết những bất đồng "về kinh tế xã hội và về mặt nhân đạo bằng giải pháp ôn hòa, tránh mọi can thiệp vô cùng tai hại từ bên ngoài". Kiev từng phải đối mặt với phe ly khai ở miền đông Ukraine. Trong một cuộc trao đổi với đồng cấp Moldova Maia Sandu, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định Moskva mượn tay các lãnh đạo ở Transnistria "nhằm gây bất ổn trong khu vực". Hoa Kỳ cũng ra tuyên bố "mạnh mẽ ủng hộ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Moldova".
Thanh Hà