Bất chấp Ukraine tấn công vùng Kursk, Nga quyết chiếm trung tâm hậu cần Pokrovsk ở Donbass
Thu Hằng, RFI, 04/09/2024
Phải chăng kế hoạch của Ukraine buộc Nga giãn quân ở Donbass để bảo vệ vùng Kursk bị thất bại ? Dù sao đây cũng là khẳng định của thống Vladimir Putin ngày 02/09 khi ông ca ngợi đà tiến của quân đội Nga đến Pokrovsk, trung tâm hậu cần trọng yếu ở miền đông là bằng chứng "thất bại" cho "hành động khiêu khích" của Kiev.
Lực lượng pháo binh Ukraine bắn pháo lựu tự hành Giatsint-S 152 mm về phía quân Nga tại một địa điểm gần thị trấn Chasiv Yar, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 20/08/2024. AP - Oleg Petrasiuk
Khi Ukraine bất ngờ tấn công vào vùng biên giới Kursk của Nga ngày 06/08, nhiều chuyên gia cho rằng một trong những mục tiêu của Kiev là buộc Nga phải giãn quân để về bảo vệ và như vậy giảm bớt căng thẳng ở mặt trận miền đông, đặc biệt là ở Pokrovsk. Gustave Gressel, chuyên gia về chiến tranh Ukraine tại Hội đồng Quan hệ Quốc tế Châu Âu (ECFR), nhận định với trang France 24 đây là "căn cứ hậu cần chiến lược vô cùng quan trọng cho Ukraine".
Để mất thành phố này, có lẽ toàn bộ mặt trận ở Donbass sẽ "bị sụp đổ", trong khi "tình hình đã trở nên không kiểm soát được", theo tin nhắn được Roman Ponomarenko, một sĩ quan của lực lượng vệ binh Ukraine, đăng trên Telegram ngày 30/08. Bộ quốc phòng Anh cho biết đến ngày 02/09, quân Nga chỉ cách thành phố Pokrovsk chưa đầy 10 km. Và chỉ riêng trong tháng 08, cùng thời điểm với cuộc thâm nhập của Ukraine vào vùng Kursk của Nga, quân Nga đã chiếm được thêm 477 km2, lập kỷ lục về đà tiến hàng tháng kể từ tháng 10/2022, theo dữ liệu của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) tại Washington, Mỹ.
Tại sao cuộc tấn công của Ukraine ở Kursk không giảm được đà tiến của Nga ở Donbass, đặc biệt là ở Pokrovsk ? Trước tiên, dù bị bất ngờ vì cuộc tấn công táo bạo của Ukraine nhưng tổng thống Nga Vladimir Putin đã không để bị phân tâm và nhanh chóng dập được hiệu ứng này.
Cản đà tiến của Ukraine ở Kursk nhưng vẫn ưu tiên chiếm Pokrovsk
Về mặt quân sự, Nga đã nhanh chóng rút bớt quân từ Donbass về bảo vệ vùng Kursk vào lúc quân Ukraine bị dồn trên chiến trường miền đông, đúng theo ý đồ của Kiev. Tính toán này được tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine Oleksandr Syrskyi thừa nhận hôm 27/08 : "Buộc Nga rút lực lượng khỏi các cuộc tấn công ở mặt trận miền đông Ukraine là một trong những mục tiêu của cuộc tấn công bất ngờ của Ukraine vào Kursk". Theo ông, hơn 30.000 lính Nga đã được điều đến Kursk, nhưng Moskva không lùi một bước khỏi khu vực quanh Pokrovsk mà ngược lại "còn tăng viện".
Chuyên gia Huseyn Aliyev, Đại học Glasgow, giải thích với trang France 24 trước khi Ukraine đột kích vào Kursk, "quân đội Nga tiến tại 7 địa điểm trên mặt trận Donbass. Moskva quyết định tái triển khai đến Kursk những lực lượng ở đa số các khu vực giao tranh khác, trừ vùng Pokrovsk". Thành phố trung chuyển hậu cần cho miền đông hiện giờ là nơi tập trung "những đơn vị thiện chiến nhất của họ (Nga)", theo tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine và cũng là nơi "khó bảo vệ nhất", theo thừa nhận của tổng thống Zelensky hôm 02/09. Tuy nhiên, nguyên thủ Ukraine cũng nhắc lại "mục đích của họ (Nga) chưa từng thay đổi" : kiểm soát toàn bộ vùng Donetsk.
Theo nhiều dữ liệu công khai được trang Kyiv Independent trích dẫn ngày 02/09, lực lượng Nga hiện giờ cách Pokrovsk chưa đầy 8 km và cách thành phố Myrnohrad, ngoại ô Pokrovsk, chưa đầy 4 km. Hàng nghìn người dân được sơ tán trong những tuần gần đây, chính quyền thành phố cho biết tiếp tục củng cố công sự, hệ thống phòng thủ cho cuộc chiến đô thị.
Tuyên truyền cho mục tiêu ưu tiên Pokrovsk
Về mặt tuyên truyền, chính quyền Nga đã giảm tối thiểu hệ quả cuộc tấn công của Ukraine vào vùng Kursk. Sau thời gian ngắn bị bất ngờ, hỗn loạn, Moskva nắm lại kiểm duyệt và kiểm soát thông tin chiến trường. Các trung tâm quyên góp nhân đạo, được đảng đối lập với tổng thống thành lập ở Moskva, bị cấm hoạt động. Tất cả để tạo cảm giác là quân đội Nga làm chủ tình hình. Ngược lại, điện Kremlin đặt ưu tiên tuyên truyền là phải chiếm được vùng Donbass mà Nga coi là một phần lãnh thổ. Nếu quá đề cao hoặc quá tập trung vào cuộc tấn công của Ukraine ở Kursk thì sẽ tạo hình ảnh một nước Nga lui về thế thủ.
Will Kingston-Cox, chuyên gia về Nga tại nhóm Nghiên cứu An ninh Quốc tế (ITSS) Verona, cho rằng toàn bộ lực lượng Ukraine được huy động thâm nhập vào vùng Kursk đã mang lại hiệu quả là làm giảm đà tiến của Nga nếu nhìn vào những thách thức ở vùng Donbass. Nhất là "những lực lượng được điều đến Nga là những đơn vị rất cơ động", theo Gustav Gressel. Tuy nhiên, đối với Will Kingston-Cox, "chiến dịch này có lẽ quá tham vọng" trong bối cảnh hiện nay và đà tiến của Nga vào Pokrovsk cũng đủ "làm suy yếu hệ thống phòng thủ của Ukraine trên khắp vùng Donetsk".
Một số chuyên gia cho rằng vùng đất rộng từ 1.150 đến 1.300 km2 ở hơn 90 địa phương mà Ukraine kiểm soát ở Kursk có thể là một lá bài cho Kiev trong các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai. Tuy nhiên, Veronika Poniscjakova, chuyên gia về các vấn đề an ninh quốc tế và chiến tranh Ukraine, Đại học Portsmouth (Anh), cho rằng "đó có lẽ là tính toán tồi nếu Kiev thực sự hy vọng như vậy". Bởi vì quân đội Ukraine chưa chắc đã chiếm giữ lâu dài được vùng đất đó của Nga. Ngoài ra, "để vùng đất Nga có giá trị trao đổi, Moskva phải cho thấy là quan tâm thực sự đến vùng đất đó, nhưng giờ thì không phải như vậy", theo Will Kingston-Cox.
Chiếm Pokrovsk để "trả thù" nỗi nhục bị đánh ở Kursk và cắt đường tiếp viện của Ukraine
Moskva đã vượt qua được khó khăn tiếp tục mất đất ở vùng Kursk, đồng thời tăng gấp đôi hiện diện ở Donbass. Sau một tháng bị chững lại, quân Nga tiếp tục tiến về Pokrovsk, thành phố có hơn 50.000 dân trước chiến tranh, "giao lộ của nhiều trục đường bộ, đường sắt và là điểm trung chuyển quan trọng để tiếp tế hậu cần và vũ khí", theo chuyên gia Veronika Poniscjakova. Nếu chiếm được Pokrovsk, Nga được rộng đường tấn công sang hai thành phố lân cận Kramatorsk và Sloviansk, hiện do Ukraine kiểm soát. Còn chuyên gia Gustav Gressel cho rằng thậm chí quân đội Nga không cần phải chiếm thành phố để quấy nhiễu hệ thống phòng thủ trong vùng, "chỉ cần tiến đủ gần là cũng có thể nhắm đến các trục giao thông".
Pokrovsk đã là mục tiêu của Nga và tổng thống Putin càng không được để thất bại vì thắng lợi đó sẽ như một kiểu báo thù cho nỗi nhục bị tấn công bất ngờ ở Kursk. "Rõ ràng là kể từ khi Ukraine mở chiến dịch ở Kursk, đà tấn công của Nga đã được đẩy nhanh" ở Donbass, với nhịp độ chiếm "mỗi ngày một làng", theo nhà phân tích Emil Kastehelmi, thuộc nhóm Black Bird Group (Phần Lan), được trang Kyivindependent trích dẫn. Câu hỏi được đặt ra hiện nay là cuộc đối đầu ở Pokrovsk sẽ như thế nào trong khi lực lượng Nga đang tiến gần đến vành đai Pokrovsk và Myrnohrad ?
Thu Hằng
************************
Chiến tranh Ukraine : Nga oanh kích Poltava khiến hơn 50 người chết
Trọng Thành, RFI, 04/09/2024
Ngày 03/09/2024, Nga oanh kích thành phố Poltava, miền trung Ukraine, cách xa tiền tuyến, khiến hơn 50 người chết và khoảng 200 người bị thương. Đây là một trong các cuộc tấn công gây tổn thất nặng nề nhất cho Ukraine kể từ đầu chiến tranh.
Quân nhân Ukraine trước trung tâm huấn luyện quân sự sau khi cơ sở này bị trúng tên lửa của Nga tại Poltava, miền đông Ukraine, ngày 03/09/2024. AFP – Patryk Jaraccz
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã lên án vụ tấn công "với những lời lẽ nghiêm khắc nhất", lên án "các nỗ lực của Putin nhằm bẻ gẫy ý chí của của một dân tộc tự do", và tái khẳng định Washington sẽ tiếp tục hậu thuẫn Ukraine, đặc biệt về "các hệ thống phòng không".
Thông tín viên Emmanuelle Chaze từ Kiev cho biết về vụ oanh kích này :
Nga tiến hành thêm các cuộc oanh kích gây nhiều thiệt hại. Lần này là tại thành phố Poltava, cách Kiev khoảng 340 km về phía đông. Poltava không ở khu vực tiền tuyến nhưng nằm trong tầm bắn của tên lửa tầm xa Nga. Tại thành phố khoảng 300 nghìn dân này, có rất nhiều người dân di tản khỏi các vùng miền đông.
Một trung tâm đào tạo và một bệnh viện đã bị oanh kích, theo tổng thống Zelensky. Bộ trưởng nội vụ Ihor Klymenko thông báo các vụ oanh kích diễn ra ngay sau khi báo động phòng không tại khu vực. Điều có nghĩa là người dân đã không kịp chạy đến nơi trú ẩn trong trường hợp có mối đe dọa từ trên không.
Theo bộ trưởng nội vụ, hỏa hoạn đã được khống chế, nhưng thiệt hại về vật chất và nhân mạng là rất lớn. Thống đốc vùng đã tuyên bố ba ngày để tang ở Poltava, bắt đầu từ ngày mai. Đây là một dấu hiệu cho thấy mức độ nghiêm trọng của cuộc oanh kích. Chính quyền địa phương cũng kêu gọi hiến máu cho những người bị thương.
Lviv, thành phố giáp Ba Lan, bị oanh kích
Tiếp theo vụ tấn công Poltava, trong đêm hôm qua rạng sáng nay, quân Nga oanh kích thành phố Lviv, cách biên giới Ba Lan khoảng 70 km, và cách mặt trận khoảng 1.000 km. Loạt oanh kích khiến ít nhất 7 người chết, trong đó có ba trẻ nhỏ, và 40 người bị thương.
Theo cơ quan công tố Lviv, nhiều tòa nhà dân ở trung tâm lịch sử của thành phố bị oanh kích, trong đó có nhiều cơ sở giáo dục và y tế. Trung tâm lịch sử của Lviv là khu vực được UNESCO xếp hạng "di sản thế giới".
Trọng Thành
**************************
Chiến tranh Ukraine : Quân đội Nga tiến chiếm lãnh thổ Ukraine nhiều nhất trong tháng 8/2024
Thùy Dương, RFI, 03/09/2024
Theo dữ liệu tổng hợp về các hoạt động của quân Nga trên chiến trường Ukraine mà Viện Nghiên cứu Chiến tranh của Mỹ (ISW) đã xác nhận và được AFP phân tích, nếu tính theo tháng, quân Nga trong tháng 08 vừa qua, đã tiến chiếm được thêm 477 km2 trên lãnh thổ Ukraine.
Cư dân thành phố Pokrovsk chuẩn bị lên tàu sơ tán, ngày 22/08/2024. Reuters - Thomas Peter
Đây là cuộc tiến công lớn nhất của quân Nga kể từ tháng 10/2022. Tuần báo Pháp L’Express, hôm 02/09 trích dẫn tổng thống Nga Vladimir Putin : "Đã lâu rồi chúng ta mới có một cuộc tấn công với tốc độ như vậy ở Donbass". Tính trung bình trong tháng 08/2024, tốc độ tiến quân của Nga tại Ukraine là hơn 15 km2/ngày, phần lớn ở vùng Donetsk, hướng chủ yếu đến trung tâm hậu cần quan trọng của Ukraine tại thành phố Pokrovsk.
L’Express nhắc lại lần gần đây nhất mà Moskva chiếm được nhiều lãnh thổ của Ukraine như vậy trong một tháng là hồi tháng 10/2022, trong chiến dịch tấn công quanh Kharkiv, miền đông bắc Ukraine.
Liên quan đến vũ khí của Nga, các nhà nghiên cứu của Mỹ đã phát hiện địa điểm có thể là nơi phóng loại tên lửa mới vận hành bằng năng lượng hạt nhân. Theo Reuters hôm 02/09, dựa trên các hình ảnh vệ tinh ngày 26/07 của công tinh thương mại Planet Labs, hai chuyên gia, Decker Eveleth và Jeffrey Lewis, của Viện Nghiên cứu Quốc tế Monterey (Monterey Institute of International Studies) đã xác định dự án xây dựng ngay sát cạnh một cơ sở trữ đầu đạn hạt nhân được biết đến với 2 tên gọi - Vologda-20 và Chebsara - rất có thể là địa điểm triển khai tên lửa mới, nằm cách Moskva 475 km về phía bắc. Vũ khí mới của Nga là tên lửa hành trình hạt nhân 9M370 Burevestnik mà tổng thống Vladimir Putin ngợi ca là "bất khả chiến bại" với tầm bắn gần như không giới hạn và có thể tránh được hệ thống lá chắn tên lửa của Mỹ.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy địa điểm phóng tên lửa chạy bằng năng lượng hạt nhân trong tương lai ở Nga. Ảnh : Reuters/Planet Labs PBC
Tuy nhiên, một số chuyên gia phương Tây bác bỏ nhận định của Putin về giá trị chiến lược của tên lửa Burevestnik và nêu ra nguy cơ gây tai nạn về chất phóng xạ.
Bộ quốc phòng Nga và đại sứ Mỹ tại Matxcơca đều chưa hồi đáp yêu cầu bình luận của hãng tin Anh Reuters.
Thùy Dương