Trung Đông : Lebanon có trở thành "một Gaza thứ hai" ?
Căng thẳng ở Trung Đông, những thách thức mà tân chính phủ Pháp phải đối mặt là hai trong số những chủ đề được các tờ báo Pháp quan tâm nhất hôm nay 24/09/2024.
Hàng nghìn người Lebanon bị kẹt xe trên đường cao tốc khi tìm cách sơ tán về thủ đô Beyrouth, ngày 24/09/2024. AFP – Ibrahim Amro
Trang nhất nhật báo Le Monde quan tâm đến căng thẳng ngày càng leo thang giữa Israel và tổ chức Hezbollah ở Lebanon. Sáng hôm qua, quân đội Israel đã phát động chiến dịch quân sự quy mô lớn nhắm vào Lebanon. Các nhà báo AFP và truyền thông Nhà nước Lebanon đã ghi nhận hàng chục cuộc oanh kích ở phía nam đất nước và ở cao nguyên Bekaa.
Theo Nhà nước Do Thái, quân đội nước này đã phát động chiến dịch oanh kích Lebanon sau khi xác định được vị trí những phát súng bắn về phía Israel. Nhà nước Do Thái kêu gọi những người Lebanon hiện diện ở gần những tòa nhà mà Hezbollah cất giữ vũ khí phải "rời khỏi khu vực ngay lập tức", trước khi nhấn mạnh các cuộc tấn công nhắm vào nhóm lính Lebanon này sẽ "tiếp diễn trong tương lai gần" với "quy mô lớn và chính xác hơn". Hôm 22/09, một ngày trước khi Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc khai mạc, tổng thư ký Antonio Guterres đã bày tỏ lo ngại về việc Lebanon có thể trở thành "một Gaza thứ hai".
Trước đó một hôm, quân đội Israel đã thực hiện những cuộc tấn công "phòng ngừa" khác ở miền nam Lebanon, nhắm vào "hàng nghìn bệ phóng tên lửa trong tình trạng sẵn sàng" chống Nhà nước Do Thái ở khu vực này. Về phần mình, không muốn tỏ ra bị lép vế, Hezbollah cũng không ngừng đáp trả, trong bối cảnh lực lượng này đã bộc lộ những điểm yếu trước Israel.
Mạng sống của người dân Lebanon "vô giá trị"
Cùng chủ đề, trang nhất của tờ Libération ghi nhận những cuộc oanh kích của Israel ở Lebanon đã khiến hơn 300 người thiệt mạng, buộc người dân nước này phải đồng loạt sơ tán khỏi các khu vực gần biên giới với Israel. Nhật báo thiên tả nhận định điều mà người dân Lebanon lo sợ kể từ tháng 10 năm ngoái, một cuộc "Đại chiến", dường như đang trở thành hiện thực.
Có thể thấy rõ sự hỗn loạn trên những trục lộ chính của đất nước. Hàng giờ chờ đợi do tình trạng tắc đường kéo dài nhiều cây số hướng về thủ đô Beyrouth, nơi hàng nghìn người đang tìm nơi ẩn náu. Ahmad bị kẹt xe ở khu vực Tyre, phía nam đất nước và lo sợ màn đêm sẽ buông xuống trước khi tới được thủ đô. Được Libération liên lạc bằng điện thoại, Ahmad giận dữ hét lên : "Khắp mọi nơi đều có thông tin nói rằng tất cả nhà dân đều là những điểm đáng ngờ… Họ đang chuẩn bị biện minh cho cái chết của chúng tôi" ! Giống như nhiều người khác, người đàn ông 40 tuổi này vẫn lưu giữ ký ức về cuộc chiến năm 2006, khi nhớ lại những bản tin thời sự nóng, những cây cầu bị oanh tạc hay những lời kêu gọi sơ tán dân thường... Ahmad không tiếc lời để bày tỏ quan ngại về tương lai của anh nói riêng và người dân Lebanon nói chung : "Cộng đồng quốc tế sẽ làm gì ? Họ sẽ bỏ mặc cho Israel phá hủy những ngôi làng của chúng tôi và biến nơi này thành một Gaza thứ hai ? Chẳng lẽ Netanyahu có quyền san bằng bất cứ quốc gia nào ông ấy muốn ? Chúng ta chẳng là gì trong mắt cộng đồng quốc tế ! Cuộc sống của chúng ta thật vô giá trị !" Khi đến thủ đô Beyrouth, Ahmad không biết sẽ lưu trú ở đâu, nhưng buộc phải bỏ nhà ra đi.
Tại ngôi làng Bazouriyé gần Tyre, Nour không biết phải đưa ra quyết định gì : "Tôi không biết mình sẽ về nhà bằng cách nào. Họ oanh kích khắp mọi nơi và tôi lo nhà tôi sẽ bị phá hủy. Chúng tôi không thể ở đây được nữa". Người mẹ này đang đi cùng con trai lên thủ đô để đoàn tụ với chồng, nhưng chính quyền Lebanon đã đóng con đường đi từ Tyre đến Beirut, còn những con đường làng thì hết sức nguy hiểm khi liên tục bị oanh kích. Nour thực sự hoang mang khi không biết sẽ qua đêm ở đâu.
Một người khác phải sơ tán đến thủ đô Beyrouth là Rima. Từ mùa hè, cô đã thuê một căn hộ cho cả gia đình để họ có thể ổn định cuộc sống nếu chiến tranh nổ ra, và cô không hề hối hận về quyết định của mình. Tuy nhiên, mặc dù không sống ở quá gần nơi diễn ra chiến sự, Rima và gia đình không còn cảm thấy thực sự an toàn. Israel hôm qua đã thực hiện cuộc oanh kích nhắm vào Ali Karaké, chỉ huy Hezbollah ở mặt trận phía nam. Rima cho biết "quân đội Israel có thể viện cớ binh sĩ Hezbollah hiện diện ở khu vực bị nhắm tới để oanh kích những tòa nhà dân cư". Rima kết luận : "Trên Twitter, nhiều người đang đề cập đến ‘Chiến tranh Lebanon lần thứ ba’. Đó là điều đáng sợ nhất, những cuộc chiến có tên. Khi những cuộc chiến có tên, tức là chúng đã làm thay đổi lịch sử, và tổn thất đi kèm cũng rất nặng nề".
Trung Đông : Hoạt động ngoại giao tế nhị của Hoa Kỳ
Về mặt ngoại giao, nhật báo kinh tế Les Echos dành trang nhất nói về việc Hoa Kỳ đang tìm cách thực hiện chiến lược giữ cân bằng hết sức tế nhị. Washington ngầm ủng hộ các hoạt động quân sự của Israel chống Hezbollah, đồng thời kêu gọi Benjamin Netanyahu không được đi quá xa, như không được phép chiếm đóng khu vực miền nam Lebanon. Tổng thống Joe Biden hôm qua đã khẳng định đang "làm mọi cách để giảm leo thang" căng thẳng. Mục tiêu của Washington là tránh để xảy ra một cuộc chiến tranh khu vực có khả năng liên lụy trực tiếp đến Iran, trong bối cảnh cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang đến gần.
Pháp : Những thách thức của tân thủ tướng Michel Barnier
Về tình hình chính trị Pháp, trang nhất và bài xã luận của tờ Le Figaro chú ý đến những rủi ro trong việc tăng thuế của tân thủ tướng Michel Barnier. Cánh tả, cánh trung hay cánh hữu lãnh đạo thì Pháp vẫn là Pháp, đất nước mà thuế khóa luôn là chủ đề sôi nổi. Mọi người chưa biết tân chính phủ của thủ tướng Barnier có chính sách cụ thể gì, ngoại trừ việc thuế sẽ tiếp tục tăng. Tuy nhiên, dường như không phải tất cả mọi người đều bị ảnh hưởng khi tầng lớp trung lưu được cho là sẽ không bị đánh thuế cao hơn. Chỉ những tập đoàn lớn hay người giàu có nhất bị nằm trong tầm ngắm của chính phủ. Mặc dù vậy, nhật báo thiên hữu nhận định những "nạn nhân" này không phải quá lo lắng khi đây dường như sẽ chỉ là chính sách tạm thời để làm đầy ngân sách Nhà nước.
Trong bối cảnh đó, Le Figaro cảm thấy lo ngại khi nền kinh tế của Pháp, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp, đã lấy lại được khả năng cạnh tranh trong những năm gần đây, nhờ chính sách thuế khóa "đồng đều" với các nước láng giềng. Tờ báo đặt câu hỏi đây có phải là thời điểm thích hợp để giảm sức hấp dẫn của Pháp bằng cách đánh thuế cao các doanh nghiệp ?
Mỹ do dự trong việc bật đèn xanh cho Ukraine đánh sâu vào lãnh thổ Nga
Về tình hình Ukraine, tờ Les Echos có bài viết nói về việc tổng thống Volodymyr Zelensky ngày mai sẽ kêu gọi Washington bật đèn xanh cho phép Kiev nhắm mục tiêu vào các căn cứ quân sự nằm sâu trong lãnh thổ Nga, trong bối cảnh Nhà Trắng đang tỏ ra do dự.
Theo dự kiến, nguyên thủ Ukraine sẽ trình bày kế hoạch "giải quyết" chiến tranh với tổng thống Biden, với ứng viên đảng Dân Chủ trong cuộc bầu cử tổng thống 2024 Kamala Harris, và với ứng viên đảng Cộng Hòa Donald Trump, từng khẳng định sẽ cắt viện trợ quân sự cho Kiev nếu ông đắc cử tổng thống ngày 05/11.
Kiev đang rất muốn thuyết phục Washington bật đèn xanh và cho rằng đó là giải pháp thiết yếu để Ukraine có cơ hội giành chiến thắng, trong bối cảnh số lượng binh sĩ, đại bác và chiến đấu cơ của Nga nhiều hơn hẳn Ukraine. Nhưng tổng thống Nga Vladimir Putin cách đây 10 ngày đã khẳng định việc sử dụng tên lửa tầm xa có độ phức tạp lớn, nhất thiết cần có sự hỗ trợ của các chuyên gia Mỹ, "sẽ thay đổi bản chất của cuộc xung đột" và sẽ đưa Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) vào cuộc chiến chống lại Moskva, và điều này đủ khiến Washington bối rối.
Pháp : Tỷ lệ người sống qua 90 tuổi ngày càng nhiều
Về lĩnh vực xã hội, nhật báo công giáo La Croix có bài viết nói về tỷ lệ người dân Pháp sống qua cửu tuần ngày càng nhiều, nhưng lại ngày càng bị cô lập. Nhờ tuổi thọ được cải thiện, dân số tiếp tục gia tăng. Tính đến ngày 01/01/2024, có 956.000 người từ 90 tuổi trở lên, bao gồm 694.000 phụ nữ và 262.000 nam giới.
Michel Billé, nhà xã hội học chuyên về các vấn đề liên quan đến tuổi già, nhận định : "Những cụ già 90 tuổi vào năm 2024 khác hẳn với những cụ già 90 tuổi vào năm 1980. Một nghiên cứu từ năm 1950 cho thấy một người Pháp sau khi sinh ra, thường sẽ kết hôn, làm việc và chết trong bán kính 50 km xung quanh nơi họ sinh ra. Vào thời điểm đó, khi người ấy già đi và cần đến con cái, chúng có thể đến với cha mẹ trong ngày. Giờ đây, bối cảnh gia đình đã thay đổi rõ rệt : các gia đình bị phân tán, điều đó không có nghĩa là con cháu không còn yêu thương bố mẹ già, nhưng chúng ta không còn có thể trông cậy vào chúng theo cách tương tự nữa".
Tuy nhiên, việc duy trì các mối liên kết xã hội vẫn rất cần thiết ở những độ tuổi này. Bác sĩ lão khoa Véronique Lefebvre des Noettes giải thích : "Lão hóa là một quá trình với 20% do di truyền, còn 80% phụ thuộc vào môi trường chúng ta đang sống. Nếu một người già đi mà không được ai chăm sóc, người đó sẽ chết trước những người được chăm sóc, ngay cả khi người đó có thể chất tốt".
Ngoài ra, các bệnh lý về tim mạch vẫn rất phổ biến, có thể gây ra đột qụy, tình trạng huyết áp cao, tiểu đường hay mỡ máu cao. Bệnh sa sút trí tuệ cũng thường được phát hiện ở độ tuổi này. Mặc dù các phương pháp phòng ngừa đã có những tiến bộ nhất định, nhưng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer ở phụ nữ là 40%.
Marie-Françoise Fuchs, người sáng lập hiệp hội Old’Up, vừa mới kỷ niệm sinh nhật lần thứ 92, nhận định : "Chúng ta nhìn kém hơn, nghe kém hơn và cũng hay quên hơn. Chúng ta giống như một tòa lâu đài ọp ẹp, bất an với sức khỏe. Điều đó buộc tôi phải sống chậm lại, giúp tôi quan sát được những điều mà tôi chưa từng nhìn thấy trước đây : một nụ hoa nở rộ, những chiếc lá chuyển động theo gió, những tia nắng xuyên qua tấm rèm vào buổi sáng". Véronique Lefebvre des Noettes kết luận "đó là bí quyết để có một tuổi già khỏe mạnh". Bà nói : "Hãy tò mò về mọi thứ, đừng quá tập trung vào bản thân, nuôi dưỡng niềm vui và không bao giờ chán nản với những niềm hạnh phúc nho nhỏ trong cuộc sống".
Phan Minh