Tổng thống Trump : Châu Á không thể là con tin của hạt nhân Bắc Triều Tiên (RFI, 10/11/2017)
Kim Jong-un tiếp tục là mục tiêu tấn công của Donald Trump. Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC tại Đà Nẵng ngày 10/11/2017, tổng thống Hoa Kỳ tuyên bố : Tương lai của Châu Á không thể bị "một nhà độc tài dùng lá bài nguyên tử bắt làm con tin".
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC, Đà Nẵng, Việt Nam, ngày 10/11/2017. Reuters/Nyein Chan Naing/Pool
Theo hãng tin Anh Reuters, phát biểu tại Việt Nam, trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp Diễn đàn hợp tác Châu Á-Thái Bình Dương, tổng thống Mỹ nêu lên hai vấn đề nổi bật : hạt nhân Bắc Triều Tiên và thương mại.
Liên quan đến tham vọng hạt nhân của Bình Nhưỡng, Donald Trump nhấn mạnh : tham vọng của chế độ Bắc Triều Tiên là điều "huyễn tưởng" và Châu Á không thể để trở thành "con tin của vũ khí hạt nhân".
Tại ba chặng dừng trước khi đến Việt Nam trong vòng công du Châu Á dài ngày, gồm Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc, tổng thống Hoa Kỳ đã liên tục kêu gọi tất cả "các quốc gia có trách nhiệm" gia tăng áp lực để Bắc Triều Tiên từ bỏ chương trình phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo. Tại Bắc Kinh ngày 09/11, trong buổi làm việc với lãnh đạo Trung Quốc, tổng thống Trump đã kêu gọi chủ tịch Tập Cận Bình "hành động nhanh chóng" để giải quyết hồ sơ nhạy cảm này và Washington tin rằng Bắc Kinh có điều kiện để "dễ dàng và nhanh chóng" đạt đến mục tiêu phi hạt nhân bán đảo Triều Tiên.
Donald Trump : "Thương mại, không một quốc gia nào lấn át Mỹ"
Vẫn theo Reuters, khi đề cập đến vế thương mại trong bài phát biểu của tổng thống Donald Trump, lãnh đạo Hoa Kỳ một lần nữa nhắc lại ông đặt "quyền lợi của nước Mỹ lên trên hết - America First". Trước cử tọa khoảng 2.000 doanh nhân, tổng thống Mỹ kêu gọi các quốc gia trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương cũng nên "đặt quyền lợi của nước mình lên trên hết" trước khi đi xa hơn với tuyên bố "nước Mỹ sẽ không chấp nhận để các đối tác thương mại lạm dụng" và đòi hỏi ở các bạn hàng một sự "bình đẳng và công bằng", "các bên cùng tôn trọng lẫn nhau để cùng có lợi cho tất cả".
Giới quan sát ghi nhận, không nêu đích danh Trung Quốc nhưng lời lẽ cứng rắn trên đây của chủ nhân Nhà Trắng nhắm vào chính sách thương mại của Bắc Kinh. Thâm hụt cán cân thương mại Mỹ-Trung, bất lợi cho Washington liên tục tăng nhanh, đạt 26,6 tỷ đô la trong tháng 10/2017, tăng hơn 10% so với cùng thời kỳ năm 2016.
Thanh Hà
*********************
APEC trước hai chiến lược thương mại đối kháng Mỹ-Trung (RFI, 10/11/017)
Nhân thượng đỉnh Diễn đàn hợp tác Kinh Tế Châu Á-Thái Bình Dương APEC tại Việt Nam, tổng thống Mỹ Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, đứng đầu hai nền kinh tế hàng đầu thế giới, có dịp trình bài hai nhãn quan cạnh tranh và đối chọi về thương mại toàn cầu với các nhà lãnh đạo toàn khu vực trong ngày thứ Sáu 10/11/2017 tại Đà Nẵng.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (Xi Jinping) phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC, Đà Nẵng, Việt Nam, ngày 10/11/2017 - Reuters/Nyein Chan Naing/Pool
Theo AFP, tổng thống Donald Trump đã đến Đà Nẵng vào buổi trưa, vài giờ trước khi thượng đỉnh thường niên của APEC khai mạc.
Các nhà lãnh đạo trong vùng kinh tế năng động nhất địa cầu, tạo ra hơn 60% của cải thế giới, chờ Donald Trump làm sáng tỏ nhãn quan "một vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương tự do và rộng mở" trong chủ trương "nước Mỹ trước đã".
Quyết định của ông Trump rút bỏ Hiệp Định Tự Do Mậu Dịch Xuyên Thái Bình Dương TPP ba ngày sau khi tuyên thệ nhậm chức tổng thống đã làm nhiều nước thành viên, đặc biệt là Nhật Bản và Việt Nam bối rối.
Trong khi nước Mỹ của Donald Trump co cụm trong chủ thuyết "kinh tế quốc gia chủ nghĩa"thì Trung Quốc của Tập Cận Bình tiến lên một bước, với hàng loạt đề án hợp tác trong vùng. Theo nhà phân tích Ian Bremmer của nhóm chuyên gia Eurasia Group, Hoa Kỳ càng ngày càng bị xem như là một đồng minh "thiếu nhất quán". Cho dù hầu hết các quốc gia Châu Á không ưa gì mô hình Trung Quốc nhưng họ đành phải tìm cách thích nghi với tình huống mới. Thêm vào đó, sau Đại Hội Đảng Cộng Sản vừa qua, uy quyền của Tập Cận Bình được củng cố thêm. Lãnh đạo Trung Quốc tạo được hình ảnh một "hoàng đế đỏ" thống lĩnh một đại cường đang lên và đủ sức làm rung chuyển nước Mỹ. Đối đầu với "nước Mỹ trước đã",chủ tịch Tập Bình tuyên bố "tự do thương mại là xu thế lịch sử không thể đảo ngược" và Bắc Kinh thông báo "nới rộng thị trường đón tiếp doanh nghiệp thế giới".
Theo chủ tịch Trung Quốc thì cần phải "ủng hộ mậu dịch tự do, giúp cho các nước đang phát triển hưởng được lợi nhuận thương mại và đầu tư". Giới phân tích, rút kinh nghiệm thực tế, thận trọng trước những tuyên bố của chính quyền Trung Quốc, nhưng thông báo này tạm thời xoa dịu chỉ trích của các đối tác và hướng mọi chú ý vào chủ trương "ngược trào lưu" của Donald Trump.
Trong bối cảnh này, Nhật Bản và nhóm TPP-11 cố gắng tìm một đồng thuận để có thể "trình làng" Hiệp Định TPP để kéo Mỹ trở lại. Sau ba ngày thương lượng vẫn chưa đạt được thỏa thuận chung. Tuy vậy, tổng thống Trump vẫn cứng rắn khuyến cáo nhóm TPP-11 : Hoa Kỳ không bao giờ ký kết "các hiệp định quan trọng" ép buộc nước Mỹ "từ bỏ chủ quyền".
Trong một bài bình luận trên New York Times, Tony Blinken, cựu trợ lý ngoại trưởng Mỹ thời tổng thống Barack Obama than phiền là "Donald Trump đã nhượng vai trò lãnh đạo thế giới cho Tập Cận Bình". Trong khi "Trump chạy trốn chủ nghĩa đa phương và vai trò lãnh đạo thế giới thì Tập càng ngày càng nắm lấy thời cơ".
Tú Anh
*******************
Tổng thống Trump phát đi một thông điệp thương mại không khoan nhượng cho Châu Á (VOA, 10/11/2017)
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát đi một thông điệp cứng rắn về thương mại tại hội nghị các nước Châu Á – Thái Bình Dương diễn ra tại Việt Nam hôm thứ Sáu 10/11. Ông nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ không khoan nhượng tình trạng Mỹ bị lạm dụng kinh niên trong trao đổi thương mại nữa.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh CEO Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) tại Trung tâm Hội nghị Aryana ở Đà Nẵng, ngày 10/11/2017.
Ông nói : "Từ hôm nay trở đi, chúng ta sẽ cạnh tranh trên cơ sở bình đẳng và công bằng. Chúng tôi sẽ không để cho Hoa Kỳ bị lợi dụng nữa".
Tổng thống Trump nói rằng Hoa Kỳ sẵn sàng thỏa thuận song phương với bất cứ nước nào trong khu vực Ấn Ðộ-Thái Bình Dương, nhưng chỉ trên cơ sở "tôn trọng lẫn nhau và hai bên cùng có lợi".
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh CEO Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) tại Trung tâm Hội nghị Aryana ở Đà Nẵng, Tổng thống Trump nói :
"Khi Hoa Kỳ mở quan hệ thương mại với các nước và các dân tộc, từ nay trở đi chúng tôi trông đợi các đối tác của chúng tôi sẽ thành thực tôn trọng các luật lệ quy định".
Ông Trump đã đáp máy bay từ Trung Quốc sang Việt Nam, chặng dừng thứ tư trong chuyến công du Châu Á 12 ngày của nhà lãnh đạo Mỹ. Điều chỉnh lại cán cân thương mại giữa Châu Á và Hoa Kỳ là trọng tâm của chính sách "Mỹ trên hết" của ông Trump mà ông nói là để bảo vệ người lao động Mỹ.
Sự khác biệt giữa cách tiếp cận của ông Trump và cách tiếp cận của Trung Quốc càng được tô đậm bằng phát biểu sau đó của Chủ tịch Nước Trung Quốc Tập Cận Bình. Ông Tập nói rằng toàn cầu hóa là một xu hướng không thể đảo ngược và bày tỏ ủng hộ hợp tác thương mại đa phương.
Trong lúc Trung Quốc hiện là nước có thặng dư lớn nhất trong trao đổi thương mại với Mỹ, Việt Nam cũng nằm trong danh sách các nước có thặng dư mà chính quyền Trump tìm cách hạ giảm.
APEC, diễn đàn lâu nay luôn mạnh mẽ hô hào cho thương mại tự do, đang rối loạn với những thay đổi của ông Trump.
Kể từ khi ông Trump rút Mỹ ra khỏi hiệp ước thương mại xuyên Thái Bình Dương TPP khi mới lên cầm quyền, 11 nước còn lại trong hiệp ước đã chật vật "cứu sống" TPP.
Lãnh đạo của các nước trong TPP dự trù sẽ họp sau đó trong ngày thứ Sáu 10/11 sau cuộc họp của các bộ trưởng hôm thứ Năm với kết cục gây khó hiểu, khi bộ trưởng kinh tế Nhật Bản tuyên bố là các bên đã "đồng ý trên nguyên tắc", trong khi người đồng cấp Canada nói điều đó không đúng.
Ông Trump đả phả khá sớm chiến lược "xoay trục sang Châu Á" của chính quyền Obama, khiến các đồng minh truyền thống của Mỹ lo ngại ông sẽ để cho Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng trong khu vực.
Biển Đông
Đà Nẵng, chủ nhà hội nghị APEC, là một thành phố trên bờ của Biển Đông – vùng biển gây đau đầu nhất về an ninh trong khu vực và là nơi mà các nước láng giềng của Trung Quốc thách thức tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với gần như toàn bộ vùng biển mà không có căn cứ pháp lý.
Tổng thống Trump nói rằng tương lai của khu vực này phụ thuộc vào việc giữ vững "quyền tự do hàng hải và tự do bay ngang, bao gồm những tuyến đường vận chuyển rộng mở. Ông cũng đề cập đến những mối nguy hiểm đang "mở rộng lãnh thổ", trong đó có ma túy, buôn người và khủng bố.
Việt Nam trở thành một trong những tiếng nói lớn nhất phản đối tuyên bố chủ quyền của của Trung Quốc trên Biển Đông và các hoạt động xây đảo nhân tạo của Bắc Kinh trong vùng biển.
Trong một phát biểu dường như là ám chỉ đến việc cạnh tranh với kế hoạch Một vành đai, Một con đường đầy tham vọng của Trung Quốc, Tổng thống Trump nói ông sẽ thúc đẩy Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát triển Á Châu tài trợ cho các dự án phát triển hạ tầng và sẽ cải tổ các định chế tài chánh Mỹ.
Ông Trump nói : "Trên hết, chúng tôi mưu tìm tình hữu nghị và chúng tôi không mơ đến việc thống trị".
Mặc dù phát biểu tại hội nghị trong khuôn khổ của thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Châu Á-Thái Bình Dương, ông Trump nhiều lần lập lại ám chỉ khu vực Ấn Ðộ-Thái Bình Dương và đề cập đến tầm quan trọng của Ấn Ðộ trong bài diễn văn của ông.
Đà Nẵng là một địa điểm đặc biệt trong lịch sử Mỹ-Việt : đó là nơi các đơn vị bộ binh Mỹ đầu tiên được phái đến năm 1965 khi cuộc chiến tại Việt Nam leo thang để rồi kéo dài tiếp mấy chục năm sau đó cho đến khi cộng sản giành chiến thắng.
Đà Nẵng rất gần với những chiến trường khốc liệt nhất trong Cuộc chiến tranh Việt Nam, còn phi trường quân sự của thành phố này là nơi mà rất nhiều lính Mỹ cùng thế hệ với ông Trump đã được máy bay chở đến để tham chiến.
Bản thân ông Trump được hoãn thi hành nghĩa vụ quân sự 5 lần, một trong những lần đó là bị đau xương gót chân.
(Theo AP, AFP)
*******************
APEC : Mỹ muốn song phương, Trung Quốc kêu gọi đa phương (RFA, 10/11/2017)
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 10/11 đều đã có bài phát biểu chính thức tại hội nghị APEC ở Đà Nẵng, với cách tiếp cận về thương mại hoàn toàn trái ngược nhau.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát biểu tại hội nghị APEC ở Đà Nẵng hôm 10/11/2017 - AFP
Phát biểu trước cử tọa gồm hàng trăm lãnh đạo các quốc gia và doanh nghiệp, Tổng thống Trump nói nước Mỹ đã bị lợi dụng quá lâu vì những thương mại bất bình đẳng với các quốc gia khác và từ giờ trở đi nước Mỹ sẽ không chấp nhận điều này nữa. Tổng thống Trump nói :
"Từ bây giờ trở đi, chúng ta sẽ cạnh trạnh trên cơ sở bình đẳng. Chúng tôi sẽ không để cho nước Mỹ bị lợi dụng nữa. Tôi luôn đặt nước Mỹ trước tiên cũng như tôi mong tất cả các quý vị trong căn phòng này cũng đặt quốc gia mình lên trước tiên".
Tổng thống Mỹ đưa ra hướng tiếp cận song phương trong các thỏa thuận thương mại với các nước trong khu vực Ấn Độ Thái Bình Dương thay vì đa phương như trước kia
"Tôi sẽ làm những thỏa thuận thương mại đa phương với bất kỳ quốc gia Ấn Độ Thái Bình Dương nào muốn là đối tác với chúng tôi và sẽ tuân thủ các nguyên tắc bình đẳng có qua có lại trong thương mại".
Trong bài phát biểu của mình Tổng thống Trump cũng chỉ trích Tổ chức Thương mại Thế giới và các thỏa thuận đa phương khác mà Mỹ đã tham gia vì cho rằng nước Mỹ đã không được đối xử công bằng khi Mỹ tuân thủ các quy định còn những nước tham gia khác thì không.
Tổng thống Trump cũng nói đến những vấn đề về ăn cắp bản quyền trí tuệ và khẳng định nước Mỹ sẽ không chấp nhận điều này. Đồng thời ông nói nước Mỹ cũng không chấp nhận việc bắt các doanh nghiệp Mỹ phải trao công nghệ cho các quốc gia khác để đổi lấy việc tiếp cận thị trường.
Ngược lại với đề nghị thương mại song phương với các nước của Tổng thống Trump, Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc trong bài phát biểu của mình lại nhấn mạnh những hợp tác đa phương.
Phát biểu sau Tổng thống Trump, Chủ tịch Tập Cận Bình nói mở có nghĩa là mang đến sự tiến bộ. Ông lặp đi lặp lại lời kêu gọi toàn cầu hóa kinh tế qua hương mại đa phương. Ông nói Trung Quốc cần ủng hộ đa phương và chủ nghĩa khu vực mở để cho phép các nước phát triển hưởng lợi nhiều hơn từ thương mại và đầu tư quốc tế.
Nhân dịp này Chủ tịch Tập Cận Bình cũng nhấn mạnh đến sáng kiến Khu vực Tự do Thương mại Châu Á Thái Bình Dương mà Trung Quốc đưa ra trong hơn 10 năm qua, đối trọng với Hiệp định Thương mại tự do xuyên Thái Bình Dương TPP mà Mỹ vừa rút khỏi hồi đầu năm nay sau khi Tổng thống Trump lên nắm quyền.
Trong bài phát biểu của mình, Chủ tịch Tập Cận Bình cũng không quên cổ võ cho sáng kiến Vành Đai Con Đường của Trung Quốc, coi đây là cơ bản cho sự phát triển kết nối vì sự thịnh vượng chung. Chủ tịch Tập Cận Bình nói sáng kiến này không thuộc về Trung Quốc mà thuộc về cả thế giới. Ông nói Bắc Kinh đang trợ giúp các dự án phát triển hạ tầng cho một số nước khắp Châu Á, đồng thời khẳng định Trung Quốc đi đầu cho sự phát triển của toàn cầu.
**********************
APEC : Tập Cận Bình bảo vệ toàn cầu hóa (RFI, 10/11/2017)
Trên diễn đàn Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC, phát biểu vài phút sau sau tổng thống Mỹ Donald Trump, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhấn mạnh rằng toàn cầu hóa là một "xu thế lịch sử không thể đảo ngược". Đây là quan điểm trái ngược hẳn với lập trường "Nước Mỹ trước đã" của chủ nhân Nhà Trắng Donald Trump.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến dự Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC, Đà Nẵng, Việt Nam, ngày 10/11/2017 - Reuters/Jorge Silva
Khoác áo người đứng ra bảo vệ tự do mậu dịch, ông Tập Cận Bình giải thích là "trao đổi thương mại phải được xem xét lại" để "mở rộng hơn, cân bằng hơn, công bằng hơn và có lợi cho mọi người".
Theo chủ tịch Trung Quốc, "cần phải hỗ trợ tự do mậu dịch và thực hiện một chủ nghĩa khu vực cởi mở để cho phép các nước đang phát triển được lợi hơn trong thương mại và đầu tư quốc tế".
Vào hôm nay, Bắc Kinh đã thông báo mở cửa lãnh vực tài chính của mình cho các công ty nước ngoài, chấm dứt chế độ hạn chế mà các đối tác Trung Quốc luôn chỉ trích.
Mai Vân