Những giới hạn của ngoại giao Vatican tại Miến Điện
Báo chí Pháp có nhiều bài nói về chuyến tông du Miến Điện và Bangladesh của giáo hoàng Francis.
Giáo hoàng Francis tới nhà thờ Saint Mary để cử hành thánh lễ, Rangoon, Miến Điện, ngày 30/11/2017 -Reuters
Báo La Croix cho biết, "Tại Bangladesh, giáo hoàng kêu gọi hành động giúp người Rohingya".
Sau bốn ngày làm việc tại Miến Điện, hôm qua, giáo hoàng Francis đã tới Bangladesh và một trong những câu hỏi được một số nhà tranh đấu cho nhân quyền đặt ra là liệu ngài có dùng từ Rohingya để kêu gọi sự giúp đỡ cho sắc tộc thiểu số theo đạo Hồi đã phải chạy trốn khỏi Miến Điện để tị nạn tại đây. Cũng như tại Miến Điện, giáo hoàng vẫn không dùng từ Rohingya, nhưng lại một lần nữa, và rất cụ thể, ngài nhắc đến hoàn cảnh của cộng đồng này. Thực ra, thay vì nói, giáo hoàng hành động và thông thường là hành động kín đáo. Trên đường từ Rangoon Miến Điện sang Dacca, Bangladesh, ngài đã bay qua các khu tị nạn của người Rohingya. Trong cuộc gặp giới lãnh đạo Bangladesh và ngoại giao đoàn, ngày hôm qua, giáo hoàng đã kêu gọi cộng đồng quốc tế cần "tiến hành các biện pháp quyết định để đối phó với cuộc khủng hoảng nghiêm trọng này", không chỉ tìm cách giải quyết các vấn đề chính trị đã gây ra cuộc di dân ồ ạt, mà còn phải trợ giúp vật chất ngay lập tức cho Bangladesh để đáp ứng một cách có hiệu quả các nhu cầu nhân đạo khẩn cấp.
Cũng theo hướng này, Le Figaro đưa tin, "Tại Bangladesh, giáo hoàng ủng hộ người Rohingya3. Theo tờ báo, giáo hoàng Francis đã biết giữ im lặng để sau đó, tiếng nói của ngài được lắng nghe hơn. Tuy không dùng từ Rohingya, nhưng trong bài diễn văn đầu tiên ngay khi tới Bangladesh, ngài đã kêu gọi cộng đồng quốc tế giúp đỡ những người tị nạn từ bang Rakhine, Miến Điện, ồ ạt chạy sang đây. Bang Rakhine là nơi sinh sống của đại đa số người Rohingya.
Thực ra, từ Vatican, nhiều tuần trước chuyến tông du này, giáo hoàng đã chuẩn bị lời kêu gọi cứu giúp người Rohingya. Nếu như tại Bangladesh, ngài không ngần ngại nêu ra thảm cảnh của sắc tộc Rohingya, đó là bởi vì giáo hội Công giáo Miến Điện đã thuyết phục ngài không nên dùng từ này, lo ngại là giới quân sự sẽ lợi dụng cuộc khủng hoảng Rohingya để tấn công giải Nobel Hòa Bình, bà Aung San Suu Kyi, nhằm xóa bỏ tiến trình chuyển đổi hướng tới dân chủ.
Tối thứ Tư, phát ngôn viên của Giáo hội Công Giáo Miến Điện đã nhắc nhở rằng, hòa đồng với làn sóng quốc tế để chỉ trích giáo hoàng và bà Aung San Suu Kyi là rơi vào bẫy của giới quân sự Miến Điện. Nếu không có sự dũng cảm tranh đấu của bà Aung San Suu Kyi thì không thể có chuyến tông du của giáo hoàng. Hàng ngàn người đã ngã xuống để thúc đẩy tiến trình chuyển đổi dân chủ và chúng ta không thể phản bội những ai đã đổ máu cho cuộc đấu tranh này.
Le Monde có bài xã luận nhận định về "Những giới hạn của ngoại giao Vatican tại Miến Điện".
Trong chuyến tông du thứ 21 bên ngoài nước Ý, kể từ khi được bầu, đức giáo hoàng Francis đã chấp nhận một rủi ro chính trị rất cao. Khi tới Miến Điện, một quốc gia đang vất vả thoát ra khỏi 50 năm chính quyền quân sự độc tài, ngài biết là mọi người chờ đợi ngài có một thông điệp mạnh mẽ về sự trấn áp phũ phàng đang giáng lên cộng đồng thiểu số Hồi giáo Rohingya, sinh sống tại bang Rakhine từ nhiều thế hệ qua.
Từ hồi tháng Tám, quân đội Miến Điện đã tiến hành một chiến dịch trấn áp, hãm hiếp và xua đuổi cộng đồng này, bị Liên Hiệp Quốc tố cáo là một cuộc thanh lọc chủng tộc thực sự. Khoảng 600 ngàn người Rohingya vô tổ quốc đã phải trốn chạy sang Bangladesh. Đối với đa số người Miến Điện, bị khích động bởi một nhóm lãnh đạo Phật giáo, thì người Rohingya là dân nhập cư, thậm chí một số người còn coi họ là khủng bố.
Thế nhưng, theo Le Monde, giáo hoàng đã thể hiện sự khéo léo của ngoại giao Vatican. Ngày 28/11, ngay khi vừa đến Miến Điện, trước một cử tọa bao gồm các quân nhân và cả Giải Nobel Hòa Bình Aung San Suu Kyi, giáo hoàng đã kêu gọi "tôn trọng các quyền của tất cả những ai coi mảnh đất này là nhà của họ"
Ngài khẳng định, "tương lai của Miến Điện phải là hòa bình, một nền hòa bình dựa trên sự tôn trọng phẩm giá, các quyền của mọi thành viên trong xã hội, tôn trọng mọi nhóm sắc tộc và bản sắc của họ, tôn trọng Nhà nước pháp quyền và trật tự dân chủ cho phép mỗi cá nhân và mọi nhóm sắc tộc - không loại trừ bất kỳ ai – đóng góp một cách chính đáng vào lợi ích chung".
Thứ Tư 29/11, tại Hội Đồng Tăng Già, quản lý khoảng 500 ngàn phật tử, giáo hoàng đã nhắc lại những phát biểu trước đó và thậm chí còn trích dẫn đức Phật : "Hãy loại bỏ giận dữ bằng cách không giận dữ, hay thắng người làm điều xấu bằng điều tốt".
Tại Miến Điện có 700 ngàn tín đồ Công giáo và lãnh đạo tòa thánh Vatican đã cố tìm cách thuyết phục Phật giáo tiến hành đối thoại liên tôn giáo để chấm dứt các căng thẳng tôn giáo và "thắng vượt mọi hình thức hiểu lầm, bất khoan dung, thiên kiến và hận thù". Lại một lần nữa, từ Rohingya không được ngài nhắc đến nhưng dường như lãnh đạo Hồi Đồng Tăng Già chấp nhận những lời kêu gọi hòa giải, ngoại trừ việc vị lãnh đạo này lo ngại là các tín ngưỡng tôn giáo có thể bị sử dụng vào việc hỗ trợ khủng bố và cực đoan.
Kết quả chuyến tông du Miến Điện của giáo hoàng chỉ là vừa phải. Người ta nghe thấy những lời kêu gọi của giáo hoàng nhưng chắc chắn không nghe theo. Khi không dùng từ Rohingya, phải chăng ngài đã tỏ ra thận trọng quá mức ? Phát ngôn viên của tòa thánh Vatican giải thích rằng giáo hoàng không thể giải quyết được những vấn đề nan giải. Đúng là ngài đã có những phát biểu mạnh mẽ và không mập mờ về nội dung. Ngài đã tránh chỉ trích giới quân sự hiện vẫn nắm giữ các vị trí quan trọng. Giáo hoàng cũng khéo léo ủng hộ bà Aung San Suu Kyi vì khả năng hành động của bà cũng hạn hẹp. Kể từ khi được bầu, giáo hoàng không bỏ lỡ cơ hội nào để kêu gọi, ủng hộ những người bần hàn, thua thiệt. Thế nhưng, ảnh hưởng của ngài cũng có giới hạn.
Trump vẫn twitt như đang tranh cử
Trong bài "Chiến lược quá khích của Trump", báo Le Monde cho biết, trong những ngày qua, tổng thống Mỹ Donald Trump lại gây sự chú ý của công luận quốc tế qua việc chia sẻ, đăng lại những video bài Hồi giáo của một lãnh đạo đảng cực hữu Anh, tung các twitt chỉ trích chủ tịch nhóm nghị sĩ đảng Dân Chủ tại Hạ Viện và Thượng Viện, cũng như nhiều kênh truyền hình thời sự Mỹ, ngoại trừ đài truyền hình bảo thủ Fox News…
Tuy biết là tổng thống Mỹ vẫn có thói quen dùng mạng xã hội Twitter để bày tỏ thái độ trên mọi vấn đề, và thường là vào sáng sớm hoặc tối khuya, nhưng loạt tấn công này tiếp tục gây ngạc nhiên bởi vì dường như ông Trump muốn đánh lạc hướng dư luận trước những thách thức chính trị mang tính quyết định đối với bản tổng kết năm đầu tiên trong nhiệm kỳ của ông. Các twitt này, nhìn bề ngoài có vẻ lộn xộn, nhưng thực ra lại gắn kết chặt chẽ với nhau nhắm tới các đối tượng cần tấn công, đặc biệt là trong những ngày gần đây : đó là đạo Hồi, phe Dân Chủ và giới truyền thông.
Dường như khi tung ra các twitt này, tổng thống Mỹ hành xử như vẫn tiếp tục chiến dịch vận động tranh cử và đáp ứng mong đợi của một bộ phận cử tri đã giúp ông vào Nhà Trắng. Theo nhận định của Le Monde, bình thường ra, một tổng thống vừa được bầu tìm cách chinh phục phần còn lại của cử tri, nhưng Donald Trump thì đi theo hướng ngược lại, tập trung vào thành phần cử tri đã ủng hộ ông. Điều này càng củng cố hình ảnh ông là người không chấp nhận những quy ước truyền thống, là người "nghĩ sao nói vậy", những nét đặc trưng của ông mà người ta có thể nhận ra trước khi ông bước vào vũ đài chính trị.
Vẫn liên quan đến Hoa Kỳ, trong bài "Washington đang chuẩn bị lên gân cốt cho ngành ngoại giao", Les Echos đưa lại tin của báo Mỹ New York Times : ngoại trưởng Rex Tillerson chuẩn bị phải ra đi. Khi được hỏi về thông tin này, tổng thống Donald Trump chỉ nói ngắn gọn : Rex vẫn ở đây. Điều này càng làm tăng thêm những đồn thổi về khả năng ngoại trưởng Mỹ bị thay thế.
Bộ ngoại giao Mỹ đã trải qua một năm đầy náo động và kể từ khi Donald Trump vào Nhà Trắng, khoảng một trăm nhà ngoại giao dày dặn kinh nghiệm đã từ nhiệm. Thay thế ngoại trưởng Rex Tillerson có thể là lãnh đạo CIA Mike Pompeo, người có đường lối cứng rắn và phù hợp với quan điểm của tổng thống Trump. Trong quá khứ, ông Pompeo có những phát biểu bị chỉ trích gay gắt, ví dụ, theo ông, thì Edward Snowden, người tiết lộ các tài liệu về việc tình báo Mỹ nghe lén, đáng tội tử hình, hay trong một số trường hợp, có thể áp dụng tra tấn tù nhân.
Cũng theo tin đồn, người có thể giữ vị trí lãnh đạo CIA là Tom Cotton, thượng nghị sĩ đảng Cộng Hòa, một đồng minh thân cận của Donald Trump.
Trang nhất các báo Pháp
Trang nhất các báo Pháp hôm nay đề cập đến nhiều chủ đề khác nhau. Le Monde quan tâm đến giá địa ốc : "Bất động sản : giá tăng vọt, bất bình đẳng càng gia tăng". Trong quý ba năm nay, giá nhà ở thủ đô Paris tăng 7,8% tính theo tỷ lệ cả năm, với giá trung bình một mét vuông là gần 9000 euro. Trên toàn nước Pháp, giá địa ốc tăng 3,9%. Do vậy, các hộ gia đình kém sung túc, nhất là giới trẻ, đã phải rời bỏ các thành phố lớn, trong lúc số lượng nhà cho thuê lại giảm.
Trong khi đó, Le Figaro nói đến "Cuộc đọ sức giữa Paris và Bruxelles về thâm hụt ngân sách". Hiện nay, Pháp đang thương lượng với Ủy Ban Châu Âu về một số thể thức liên quan đến ngân sách 2017 nhằm tôn trọng cam kết là sẽ giảm thâm hụt ngân sách xuống dưới 3% tổng sản phẩm quốc nội. Tuy nhiên, mọi việc không dễ dàng đối với Paris.
Nhân dịp thủ tướng Edouard Philippe công du Nouvelle Calédonie, lãnh thổ hải ngoại của Pháp, báo Libération chạy trên trang nhất : "Nouvelle Calédonie : Sự tức giận dưới bóng hàng cọ". Trong một năm nữa, vùng này tổ chức trưng cầu dân ý về nền độc lập, tình hình tại đây đang trở nên căng thẳng.
Trong lĩnh vực kinh tế, sự kiện đáng chú ý là việc tập đoàn thực phẩm nổi tiếng Danone thay đổi lãnh đạo và Les Echos đưa lên trang nhất "Danone chuẩn bị cuộc cách mạng thực phẩm như thế nào".
Cũng về kinh tế, báo La Croix đặt câu hỏi "Liệu chúng ta có còn đi xem phim nữa hay không ?". Nguồn cung ứng phim rất đa dạng, gây nhiều áp lực đối với một nền kinh tế vẫn còn được Nhà nước bảo trợ.
RFI tiếng Việt