Trump và tổng thống Mexico cố làm hạ nhiệt (RFI, 28/01/2017)
Búc tường gay tranh cãi giữa Mỹ và Mexico. Ảnh ngày 26/01/2017. REUTERS/Jose Luis Gonzalez
Hôm qua, 27/01/2017, trong một cuộc trao đổi qua điện thoại, hai tổng thống Mỹ Donald Trump và Mexico Enrique Pena Nieto đã tìm cách làm giảm căng thẳng ngoại giao do dự án xây tường ở biên giới giữa hai nước, nhưng nhìn nhận là hai bên còn có nhiều bất đồng.
Cuộc điện đàm này diễn ra sau khi tổng thống Mexico hủy bỏ chuyến viếng thăm Washington, dự trù cho ngày 31/01, để gặp tân tổng thống Hoa Kỳ. Quyết định hủy bỏ chuyến đi này là do ông Trump vẫn nhất quyết xây bức tường để ngăn chận di dân bất hợp pháp từ Mexico và đòi phía Mexico phải trả chi phí xây bức tường, điều mà nước láng giềng này dứt khoát bác bỏ.
Hai vị tổng thống đã nói chuyện với nhau qua điện thoại trong hơn một tiếng đồng hồ và đã ghi nhận những bất đồng "rất rõ ràng và rất công khai" giữa hai ông về vấn đề bức tường. Tuy nhiên, cuộc điện đàm được cả hai bên mô tả là "mang tính xây dựng và có hiệu quả".
Theo chính phủ Mexico, hai tổng thống Trump và Nieto đã đồng ý với nhau là trước mắt sẽ không công khai nói đến chủ đề gây tranh cãi này nữa. Nhưng phía Nhà trắng thì đã không nêu cam kết đó của ông Donald Trump.
Trong cuộc điện đàm hôm qua, hai vị tổng thống cũng đã đề cập đến vấn đề thâm hụt mậu dịch của Mỹ với Mexico. Hôm thứ năm vừa qua, phát ngôn viên Nhà Trắng Sean Spicer đã nêu lên khả năng đánh thuế 20% lên hàng hóa Mexico nhập vào Mỹ để lấy tiền xây bức tường ở biên giới.
Hai bên cũng đồng ý sẽ làm việc với nhau để "chống buôn lậu ma túy và vũ khí".
Thanh Phương
**************************
Mexico hoàn toàn có khả năng gây hại cho Mỹ nếu bị thúc ép (RFI, 27/01/2017)
Biên giới Mexico - Hoa Kỳ nhìn từ trên không ngày 26/01/2017. REUTERS/Jose Luis Gonzalez
Khi công khai gây hấn với nước láng giềng Mexico, tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm mếch lòng một đối tác chiến lược quan trọng. Dù trong thế yếu, nhưng theo nhiều nhà phân tích, quốc gia Châu Mỹ La Tinh này hoàn toàn có thể gây hại cho Mỹ bằng một cuộc chiến tranh thương mại và chính sách không hợp tác trong việc kềm chế nạn nhập cư bất hợp pháp vào Hoa Kỳ.
Nguyên nhân gây bất hòa giữa hai bên là ý định được nhắc đi nhắc lại của tân tổng thống Mỹ rằng Mexico sẽ phải trả chi phí xây dựng bức tường ngăn cách hai nước. Ý định đe dọa đánh thuế trên hàng nhập khẩu Mexico đưa ra hôm qua là làm quan hệ hai bên căng thẳng hẳn lên.
Đây không phải là lần đầu tiên mà hai bên cơm không lành canh không ngọt. Theo ông Jesus Velasco, một chuyên gia về quan hệ Mỹ-Mexico tại Đại học Tarleton ở Texas, cuộc khủng hoảng lớn cuối cùng xẩy ra vào năm 1985, khi một cartel ma túy Mexico tra tấn và hạ sát một nhân viên cơ quan bài trừ ma túy DEA của Mỹ, khiến Washington đóng cửa biên giới hai nước trong một thời gian ngắn.
Tuy nhiên, lần này, theo ông Velasco, "tình hình tồi tệ hơn nhiều". Trả lời hãng tin Pháp AFP, chuyên gia này thẩm định : "Trump đang dồn ép chính quyền của tổng thống Mexico Pena Nieto đến mức không có chỗ nào cho đàm phán".
Đối với ông Velasco, Mexico có thể đáp trả bằng cách cho phép người di cư Trung Mỹ vượt qua biên giới của mình để vào Mỹ, và cho chính quyền Trump rằng họ sẽ không có bất kỳ một sự hợp tác nào với Mỹ trên vấn đề biên giới.
Theo chuyên gia Velasco, trái hẳn với những lời chỉ trích của Trump, Mexico và Hoa Kỳ có "một trong những hợp tác (biên giới) thành công nhất trên thế giới".
Dưới áp lực của chính quyền cựu tổng thống Barack Obama, Mexico đã phát động một chiến dịch truy quét người nhập cư bất hợp pháp tại vùng biên giới với Guatemala. Vào năm ngoái 2016, Mexico đã trục xuất 147.370 người nhập cư trái phép, so với 80.900 vào năm 2013, theo số liệu của Bộ Nội Vụ Mexico.
Ngoài ra, trong khi Donald Trump muốn Mexico chi trả cho bức tường nhằm ngăn không cho người từ Mexico tràn vào nước Mỹ, thì thực tế đang diễn ra ngược lại : Ngày càng có nhiều người Mexico từ Mỹ hồi hương hơn là từ Mexico qua Mỹ.
Vũ khí thứ hai mà Mexico có thể sử dụng nhắm vào Mỹ, theo ông Luis de la Calle, kinh tế gia, nguyên là một trong những nhà đàm phán Hiệp Định Tự do Mậu Dịch Bắc Mỹ vào những năm 1990, là áp thuế trên hàng nhập từ Hoa Kỳ tương đương với mức mà chính quyền Trump muốn đánh vào hàng Mexico.
Cho dù vậy, ông de la Calle cho rằng Quốc Hội Mỹ - nơi có rất nhiều nhà lập pháp chủ trương thương mại tự do - khó có thể thông qua luật đánh thuế trên hàng Mexico của chính quyền Trump.
Đó là chưa kể đến thái độ chống đối của các tiểu bang quan trọng đối với tổng thống Mỹ, như Texas chẳng hạn. Tiểu bang này sẽ bị thiệt hại cực lớn nếu chiến tranh thương mại nổ ra với Mexico. Theo số liệu chính thức, 33% hàng nhập khẩu từ Mexico vào Mỹ quá cảnh Texas, và 37% xuất khẩu của Mỹ sang nước láng giềng đến từ bang này.
Sau cùng, Mexico và Hoa Kỳ cũng là đối tác lớn trong cuộc chiến chống ma túy. Bất kỳ một thái độ thiếu hợp tác nào của Mexico trong lãnh vực này đều sẽ là một mối đe dọa cho an ninh nước Mỹ.
Trọng Nghĩa