Mỹ, đồng minh không kích vũ khí hóa học của Syria (VOA, 14/04/2018)
Mỹ, Pháp và Anh đã cùng nhau phát động các cuộc tấn công quân sự ở Syria để trừng phạt Tổng thống Bashar al-Assad về việc ông ta bị cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học nhắm vào thường dân, và để răn đe những vụ tấn công tương tự trong tương lai, Tổng thống Donald Trump loan báo tối thứ Sáu. Các quan chức Lầu Năm Góc nói rằng các cuộc tấn công nhắm vào trung tâm của các chương trình phát triển và sản xuất vũ khí hóa học của ông Assad.
Bầu trời Damascus rực sáng với phi đạn của Mỹ trong khi Mỹ phát động một cuộc không kích nhắm vào một số nơi ở thủ đô của Syria, sáng sớm ngày 14 tháng 4, 2018.
Những vụ nổ rực sáng bầu trời thủ đô của Syria vào lúc ông Trump loan báo các cuộc không kích từ Nhà Trắng.
Truyền hình Syria đưa tin hệ thống phòng không của Syria đã đáp trả cuộc tấn công. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis nói rằng "không có báo cáo tổn thất" về phía các lực lượng của Mỹ trong một cuộc tấn công mà ông nói là mạnh tay nhưng được giới hạn một cách cẩn thận.
Ông Trump nói Mỹ sẵn sàng duy trì áp lực kinh tế, ngoại giao và quân sự lên ông Assad cho đến khi ông ta kết thúc điều mà tổng thống gọi là kiểu hành vi phạm tội sát hại người dân của chính ông ta bằng vũ khí hóa học bị quốc tế ngăn cấm.
"Vụ tấn công độc ác và xấu xa đã làm cho cha mẹ, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, quằn quại đau đớn và thở hổn hển. Đây không phải là những hành động của một con người mà là những tội ác của một con quái vật," ông Trump nói trong một bài diễn văn phát trực tiếp trên truyền hình từ Nhà Trắng.
*****************
Syria : Nga đối mặt với trục Mỹ-Anh-Pháp sau vụ Đông Ghuta (RFI, 13/04/2018)
Trong khi quân đội Syria chiếm lại toàn bộ ngoại ô thủ đô Damascus với sự yểm trợ của Nga, Iran và "vũ khí hóa học", nước Pháp có thể phối hợp với Mỹ và Anh tấn công chế độ Bachar al Assad. Nhưng với nguy cơ đụng độ trực tiếp với Nga, và hệ quả vượt tầm kiểm soát của cả các bên, liệu trục Mỹ-Anh Pháp có tái diễn kịch bản 2013 khi Barack Obama vào giờ chót thoái lui ?
Xe quân sự cắm cờ Nga đang tiến vào trại Wafideen ở Damascus, Syria (Ảnh chụp ngày 12/04/2018) Reuters
Cho dù Nga và Syria cực lực phủ nhận những cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học, ngày 07/04 vừa qua, để chiếm nốt vị trí cuối cùng của phe nổi dậy ở Đông Ghuta, bất chấp một nghị quyết hưu chiến do chính Nga biểu quyết, Tây phương dường như đang chuẩn bị không kích chế độ bị xem là "thảm sát dân không gớm tay" trong suốt 7 năm nội chiến.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra hăng hái nhất : "Nga coi chừng, tên lửa thông minh sẽ ào tới". Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng tuyên bố đe dọa : "Tấn công sẽ diễn ra trong vài ngày tới". Hai vị tổng thống Mỹ, Pháp gần như là điện đàm trao đổi mỗi ngày. Tại Luân Đôn, trong bối cảnh căng thẳng với Nga sau vụ mưu sát cha con cựu điệp viên Nga Serguei Skripal, thủ tướng Theresa May triệu tập nội các thảo luận về khả năng oanh kích Syria.
Một trục Mỹ-Anh-Pháp dường như đang hình thành để phối hợp hành động. Tại Hoa Kỳ, nhiều tiếng nói thúc giục tổng thống Donald Trump ra tay. Washington Post nhấn mạnh : Ngày 09/04, tổng thống Trump thông báo sẽ có quyết định quan trọng trong "24 giờ hay 48 giờ" tới. Trong khi đó, đài CNN cổ vũ : "Được Pháp ủng hộ, Donald Trump không có lý do để không can thiệp". Đài CNN muốn ám chỉ kịch bản 2013, khi tổng thống Obama, vào giờ chót, bất ngờ loan báo quyết định không trả đũa một vụ tấn công bằng khí độc do quân đội Syria thực hiện, và hủy bỏ một thỏa thuận với tổng thống Pháp François Hollande. Báo chuyên đề Foreign Policy còn đi xa hơn : Tổng thống Macron phải hành động dù có hay không có Mỹ để "giữ lời hứa chống vũ khí hóa học và tăng cường uy tín của nước Pháp trong khu vực".
Tuy nhiên, bốn ngày sau những tuyên bố bốc lửa của tổng thống Donald Trump, nhiều dấu hiệu cho thấy tình hình có biến chuyển : Tổng thống Trump cải chính những tuyên bố ngày 09/04, và cho rằng ông chưa quyết định gì cả.
Tại Syria, quân đội Damascus, đồng minh Iran và Hezbollah Liban trong những ngày qua tổ chức sơ tán, bỏ vị trí cũ, cất giấu vũ khí hạng nặng, tên lửa, đại bác. Quân đội Nga cũng tái bố trí và cho phép các đơn vị Syria đóng chung , gây khó khăn cho Tây phương trong việc chọn lựa mục tiêu.
Tại Hội Đồng Bảo An, sau những trận đấu khẩu, thách thức như sắp giao chiến đến nơi, Mỹ và Nga được kêu gọi hạ nhiệt. Theo AFP, Thụy Điển đề xuất một dự thảo nghị quyết thanh tra vũ khí hóa học của Syria, lần cuối cùng và dứt khoát.
Tổng thống Trump cũng lắng nghe các cố vấn và tham khảo đồng minh. Trừ Pháp, trong số các đồng minh của Mỹ, không một nước quan trọng nào hào hứng. Ngay Luân Đôn, kịch bản 2013 manh nha tái diễn : Thủ tướng Anh tỏ ra thận trọng muốn có "một sự phối hợp quốc tế trên một vấn đề gây chia rẽ trong công luận Anh". Berlin của Angela Merkel cũng tuyên bố nước đôi : Đức hết lòng tham chiến nếu có ủy nhiệm của Liên Hiệp Quốc. Nước Ý thì hoàn toàn chống lại chuyện oanh kích Syria. Tại Pháp, đối lập cánh hữu đề nghị phải đưa vấn đề can thiệp, lý do, bằng chứng và hệ quả, ra thảo luận công khai tại Quốc Hội.
Giới phân tích chưa có thể kết luận sớm là Trump, Macron, May sẽ rơi vào kịch bản 2013 của Obama, Hollande và Cameron. Viễn ảnh Tây phương ra tay vào lúc không ai ngờ vẫn còn. Ngoại trưởng Pháp Jean Yves Le Drian thình lình hủy bỏ chuyến công hai nước Trung Âu vào hôm nay vì "tình hình quốc tế".
Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu và tránh xung đột trực tiếp với Nga, Tây phương phải giải đáp được phương trình nát óc sau đây : Làm thế nào để quân bình giữa cuộc trả đũa chỉ mang tính biểu tượng vào năm 2017, khi Donald Trump ra lệnh phóng 59 hỏa tiễn vào một phi trường quân sự của Syria và lần này, với một hỏa lực có sức thuyết phục hơn, mà không bị hiểu lầm là muốn lật đổ chế độ chính trị và không gây xung đột với Nga và Iran. Đó là phân tích của Michel Duclos, cựu đại sứ Pháp ở Syria, nay là chuyên gia của viện nghiên cứu chiến lược Montaigne.
Một ý kiến cảnh báo thứ hai, không kém phần cốt lõi, của chuyên gia quốc phòng Pháp, nữ đại tá Caroline Galacteros, viện Geopragma : Vì sao chúng ta hành động ? Trừng phạt Syria, Iran hay Nga hay cả ba ?
Tú Anh
**********************
Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc không loại trừ khả năng chiến tranh Mỹ-Nga (RFI, 13/04/2018)
Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vassili Nebenzia hôm qua 12/04/2018 kêu gọi Hoa Kỳ và các đồng minh kiềm chế, trước nguy cơ phương Tây tấn công quân sự vào Syria để trả đũa việc sử dụng vũ khí hóa học. Ông Nebenzia không loại trừ khả năng xảy ra chiến tranh giữa Mỹ và Nga, trước các thông điệp "hiếu chiến" từ Washington.
Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vassili Nebenzia trong cuộc họp của Hội Đồng Bảo An ngày 05/04/2018 Reuters
Tổng thống Mỹ hôm qua sau khi hội ý với các cố vấn quân sự vẫn chưa đưa ra quyết định nào về việc tấn công Syria. Tại Liên Hiệp Quốc, một số quốc gia thành viên như Thụy Điển tỏ ra lo ngại, còn Nga yêu cầu họp khẩn hôm nay.
Từ New York, thông tín viên RFI Marie Bourreau cho biết thêm chi tiết :
"Những hoạt động ngoại giao nhộn nhịp này chỉ nhằm một mục đích, đó là trì hoãn lại cuộc tấn công quân sự vẫn luôn luôn trong giai đoạn chuẩn bị. Viễn cảnh ấy gây lo ngại ở những cấp cao nhất tại New York, về nguy cơ leo thang chiến tranh. Tổng thư ký Antonio Guterres hôm qua trong một thông cáo đã kêu gọi tránh tình trạng mất kiểm soát tình hình.
Đại diện của Moskva tại Liên Hiệp Quốc đã tăng thêm áp lực, khi nêu ra trước các nhà báo một tình hình vô cùng nguy hiểm, với sự hiện diện của lính Nga trên lãnh thổ Syria. Ông nhấn mạnh, cần phải làm mọi cách để tránh được chiến tranh, một cuộc xung đột trong đó Washington và Moskva có thể trực tiếp đối đầu.
Trước nguy cơ này, Thụy Điển tỏ ra lo lắng. Stockholm đề nghị một biện pháp thỏa hiệp, dưới hình thức gởi một phái bộ giải trừ quân bị đến Syria. Sáng kiến này không được các nhà ngoại giao hưởng ứng. Tuy nhiên qua đó Moskva có thể nhấn mạnh rằng kế hoạch hành động của phương Tây không được đồng thuận tại Hội Đồng Bảo An.
Đây còn là mục tiêu của cuộc họp hôm nay do Nga đề nghị. Moskva đã từng nêu ra "một cuộc phiêu lưu quân sự bất hợp pháp", và sẽ không quên nhấn mạnh rằng nếu cuộc tấn công diễn ra, thì sẽ không có được sự đồng ý của Liên Hiệp Quốc, mà một số quốc gia coi là một sự chệch hướng nguy hiểm".
Thụy My
************************
Israel sợ bị Syria và Iran tấn công nếu Mỹ phóng tên lửa vào Syria (VOA, 12/04/2018)
Israel đã tổ chức họp an ninh cấp cao ngày 11/4 trong khi lo ngại rằng Israel có thể bị Syria hay Iran tấn công nếu Hoa Kỳ bắn tên lửa vào Syria vì nước này sử dụng vũ khí hóa học.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Hãng tin Reuters cho biết một thành viên nội các phụ trách an ninh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và các chiến lược gia của Israel đã bày tỏ lo ngại rằng việc Tổng thống Syria Bashar al-Assad lún sâu vào cuộc nội chiến kéo dài sẽ tạo ra mối nguy trực tiếp đối với Israel.
Nhưng họ nói rằng Israel đang rất thận trọng trước việc Iran đe dọa đáp trả một cuộc tấn công hôm 9/4 nhắm vào căn cứ không quân Syria mà cả Damascuscus, Tehran và Moscow cáo buộc do Israel thực hiện.
Các viên chức chính phủ cho biết tham dự cuộc họp an ninh hôm 11/4 có Thủ tướng Israel Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng Avigdor Lieberman, trưởng tư lệnh lực lượng vũ trang Israel và người đứng đầu cơ quan tình báo quân sự.
Ông Zeev Elkin, một thành viên của diễn đàn an ninh, nói trên đài phát thanh quân đội trước khi bước vào phiên họp : "Chúng ta phải sẵn sàng cho bất kỳ kịch bản nào. Iran là một kẻ thù nguy hiểm và nghiêm trọng mà chúng ta không nên xem thường".
Ông Elkin nói : "Tôi sẽ đi vào chi tiết kế hoạch hoạt động cụ thể, nhưng chúng ta giữ liên lạc chặt chẽ với người Mỹ. Hoa Kỳ là đối tác chiến lược của chúng ta, và các cơ sở quốc phòng của chúng ta có liên kết với họ".