Thượng đỉnh Canada : Rạn nứt trong khối G7
"Châu Âu sẵn sàng đương đầu với Donald Trump", là tựa chính trên trang nhất báo kinh tế Les Echos. Trên hồ sơ hạt nhân Iran và thương mại, Nhật, Canada, Anh, Pháp, Đức và Ý khó có thể san bằng những bất đồng với siêu cường số 1 thế giới là Mỹ. Libération chạy tít : "Charlevoix-Québec, thượng đỉnh G7 hay của nhóm G6+1" ?
Thượng đỉnh G7 sẽ khai mạc ngày 08/06/2018 tại Charlevoix, Québec, Canada. Reuters/Yves Herman
Le Figaro đi thẳng vào vấn đề : Tại Québec, ông Trump đối mặt với 6 đối tác thương mại đang "phẫn nộ" , "tổng thống Mỹ đến Charlevoix trong thế thủ".
Cả Liên Hiệp Châu Âu lẫn Canada cùng kiện Hoa Kỳ áp thuế nhôm và thép. Quan hệ giữa Hoa Kỳ với nước chủ nhà G7 là Canada không mấy tốt đẹp vì ít nhất hai hồ sơ : thuế nhập khẩu nhôm và thép ; đàm phán về Hiệp định tự do mậu dịch Bắc Mỹ NAFTA trong bộ ba Mỹ - Canada - Mexico. Trên hồ sơ này "Mexico và Canada thành lập một mặt trận chung".
Sau hơn một năm tỏ thái độ mềm mỏng với Donald Trump, tuần qua thủ tướng Justin Trudeau chọn giải pháp đối đầu. Ottawa chuẩn bị công bố danh sách các mặt hàng của Mỹ bị đánh thuế nhập khẩu kể từ ngày 01/07/2018. Theo tiết lộ của Le Figaro, không dưới 120 sản phẩm "made in USA" đang trong tầm ngắm của Canada. Trong số này, phải kể đến sô cô la Mỹ, sốt cà chua, ngành đóng tàu và các hãng sản xuất máy giặt của Mỹ.
Tương tự Ottawa, Bruxelles cũng chọn giải pháp đối đầu với Washington. Les Echos ghi nhận : Với ngôn từ ngoại giao, phủ tổng thống Pháp báo trước là sẽ không ngần ngại "bày tỏ một cách cứng rắn và mạnh mẽ lập trường, vì quyền lợi của nước Pháp và Châu Âu". Tại Berlin, thủ tướng Merkel "sẵn sàng đương đầu với Trump", tựa của tờ báo.
Hai ngày trước G7 ở Canada, Liên Hiệp Châu Âu vừa đề nghị đánh thuế nhập khẩu nhắm vào 3 tỷ đô la hàng Mỹ bán sang Liên Âu. Bruxelles không chỉ phẫn nộ vì thuế nhôm thép của Mỹ, mà còn bất bình vì Washington rút lui khỏi hiệp định hạt nhân Iran, tăng cường các biện pháp trừng phạt Tehran, khiến các doanh nghiệp Châu Âu và cả của Mỹ, bị thiệt hại.
Putin mềm mỏng với Châu Âu
Mỹ càng đẩy các đồng minh vào chân tường, thì lại càng tạo cơ hội cho nước Nga phá vỡ thế cô lập. Áo sắp giữ chức chủ tịch luân phiên Liên Hiệp Châu Âu và tân chính quyền Ý chủ trương nới lỏng các biện pháp trừng phạt kinh tế Nga.
Le Monde trong bài viết mang tựa đề "Tại Vienna, Putin mềm như nhung" nhận xét : Vladimir Putin đã dành chuyến xuất ngoại đầu tiên kể từ khi chính thức nhậm chức lần thứ tư để đến thủ đô nước Áo, quốc gia không là thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương. Tại đây, nguyên thủ Nga đã nhấn mạnh "Áo luôn là một đối tác truyền thống và đáng tin cậy" của Moskva. Putin cũng đã khéo léo tuyên bố "một khối Liên Hiệp Châu Âu thịnh vượng có lợi cho nước Nga, bởi Liên Âu là đối tác kinh tế số 1 của Nga".
Cách nay đúng nửa thế kỷ, Liên Bang Xô Viết đã ký hợp đồng khí đốt đầu tiên với một nước Tây Âu. Quốc gia đó chính là Áo và đến nay, Vienna vẫn là "một trung tâm phân phối khí đốt rất quan trọng của Nga tại Trung Âu".
Tình báo Mỹ thua Trung Quốc
Vào lúc Hải Quân Mỹ và Trung Quốc thách thức lẫn nhau ở Biển Đông, các cuộc đàm phán diễn ra tại Singapore và Bình Nhưỡng quyết định tương lai trên bán đảo Triều Tiên trong những thập niên tới, ngành tình báo của Hoa Kỳ là một "chiếc giỏ rách với quá nhiều lỗ hổng", không hơn không kém.
Đó là mở đầu bài báo trên Le Figaro nói về vụ thêm một điệp viên Mỹ làm việc cho Trung Quốc bị lột mặt nạ. Ngày 02/06/2018, một cựu quan chức trong ngành tình báo quân sự Mỹ, Ron Rockwell Hansen, 58 tuổi, bị bắt ngay tại phi trường Seatle Tacoma, khi sắp đáp máy bay đi Trung Quốc.
Nói thành thạo tiếng Nga và tiếng Hoa, Hansen biết rất rõ Trung Quốc từ đầu thập niên 1980, khi quốc gia này còn khép kín với phương Tây. Năm 2006, ông được chuyển sang cơ quan đặc trách về các hoạt động tình báo của quân đội Hoa Kỳ. Đội lốt một doanh nhân, Hansen đi Trung Quốc như đi chợ trong thời gian từ năm 2013 đến năm 2017, và có nhiều đầu mối liên lạc với tình báo Bắc Kinh.
Hansen giải thích với Cục Điều Tra Liên Bang, ông "giả vờ" chơi trò hai mang để đánh lạc hướng thiên hạ. Nhưng cựu nhân viên tình báo Mỹ này khó có thể giải thích với các nhà điều tra về số tiền 800.000 đô la ông đã nhận được từ "một số các quan chức" Trung Quốc. Số tiền đó đã được dùng để thanh toán một món nợ khổng lồ của Hansen ở quê nhà... Khi bị bắt, đương sự giấu khóa USB trong bít-tất. Trong vali của Hansen, có nhiều tài liệu với những địa điểm nhậy cảm nơi quân đội Mỹ đặt các "đơn vị chống tin tặc".
Hansen không phải là trường hợp đầu tiên bị lột mặt nạ. Tháng Giêng 2018, một cựu sĩ quan tình báo Hoa Kỳ CIA, người Mỹ gốc Hoa, cũng đã bị bắt ở phi trường New York. Năm ngoái, một cựu nhân viên Bộ ngoại giao thú tội đã cung cấp tài liệu mật cho Bắc Kinh... Vẫn Le Figaro cho biết thêm : thất bại ê chề của tình báo Mỹ không chỉ liên quan đến "vị trí của các cơ sở quân sự Mỹ tại Hàn Quốc, đến các căn cứ không quân và hải quân của Hoa Kỳ trong vùng, mà còn là để lộ danh tính những điệp viên chìm của Mỹ ở Trung Quốc giai đoạn 2010-2012".
Do một sự trùng hợp lạ kỳ, Hansen bị bắt tại Seatle đúng vào lúc tại Diễn đàn an ninh Châu Á Shangri La, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ, James Mattis, tố cáo Bắc Kinh triển khai tên lửa và vũ khí hạng nặng ở Trường Sa, "uy hiếp các nước láng giềng". Trung Quốc đáp trả : những cáo buộc đó của Washington là "vô trách nhiệm", nhưng tuyệt nhiên không bình luận về "hồi mới nhất của cuộc chiến tranh trong bóng tối" này.
Pháp và dự luật chống tin giả
Liên quan tới thời sự Pháp, vào lúc Quốc hội xem xét dự luật chống tin giả-fake news, Libération dự báo "sẽ có những cuộc tranh cãi sôi nổi" về một dự luận bị chỉ trích là quá mông lung, và đe dọa đến quyền tự do báo chí. Cụ thể hơn, chính phủ muốn đưa ra những công cụ kiểm duyệt fake news, bởi chúng là một "mối đe dọa đối với các nền dân chủ".
La Croix đặt câu hỏi : "Dự luật này liệu có bóp chết quyền tự do ngôn luận hay không" ? Theo quan điểm của giáo sư Arnaud Mercier, chuyên về khoa học thông tin tại Viện Báo Chí Pháp, câu trả lời là không, bởi văn bản được thảo luận ở Quốc hội định nghĩa rõ thế nào là "fake news" : kiểm duyệt nhắm vào những "tin giả với chủ đích đánh lừa và thao túng" công luận.
Nhưng như ghi nhận của chuyên gia này, nhược điểm lớn nhất của dự luật chống tin giả nằm ở chỗ, đây sẽ là một công cụ vô hiệu quả. Thứ nhất là về thời gian, từ khi một tin thất thiệt được tung ra cho đến khi vụ việc được đưa ra tòa xét xử, thì "mọi chuyện đã rồi". Thứ hai là câu hỏi : liệu tòa án có thời gian và khả năng để điều tra về tính xác thực của những thông tin được tung ra hay không. Kiểm chứng thông tin trước khi phổ biến là công việc của nhà báo, không phải là công việc của các quan tòa.
Sean Hannity, quân sư của Donald Trump ?
Mở lại tờ Le Figaro, độc giả tò mò muốn biết thêm về nhân vật "luôn thì thầm vào tai Donald Trump". Đó là ngôi sao truyền hình Sean Hannity trên đài Fox News : một người trung thành với tổng thống Mỹ và rất có uy tín với cử tri bảo thủ ở Hoa Kỳ. Chương trình truyền hình mang tên Hannity Show thu thút hơn 3 triệu khán giả. Đứng đầu trong số đó là tổng thống Hoa Kỳ thứ 45.
Theo tác giả bài viết, Hannity tối nào, sau 10 giờ, cũng gọi điện nói chuyện với người quyền lực nhất nước Mỹ. Họ nói chuyện với nhau khá lâu và rất tâm đắc. Tổng thống Mỹ, một mình trong căn phòng rộng thênh thang ở Nhà Trắng, cô đơn hơn ai hết, và ông cần có một người thân tín để nói chuyện cho khuây khỏa. Hannity là người lý tưởng để đóng vai trò này.
Ảnh hưởng của ngôi sao truyền hình Mỹ đối với nguyên thủ Hoa Kỳ lớn đến nỗi, các cố vấn của Donald Trump gọi Hannity là "ông chánh văn phòng trong bóng tối" của phủ tổng thống.
Một cựu cộng tác viên của tổng thống Trump mỉa mai : "Sean Hannity có hẳn một phòng làm việc ảo ở Nhà Trắng và ông ta là người gieo vào đầu Donald Trump những ý tưởng để rồi, các cộng tác viên của tổng thống Mỹ phải thực hiện cho bằng được những ý tưởng đó". Từ hồ sơ nhập cư đến thuế khóa, tự do tín ngưỡng, quyền mang súng… chỗ nào cũng có dấu ấn của Hannity.
Kim cương nhân tạo
Tập đoàn khai thác kim cương hàng đầu thế giới De Beers vừa quyết định sản xuất "xoàn nhân tạo". Tin trên làm chao đảo thị trường kim cương, đá quý toàn cầu. "Một bước ngoặt lịch sử" là nhận định của báo Les Echos. Hạt xoàn nhân tạo rẻ hơn kim cương tự nhiên rất nhiều. Xoàn tự nhiên, được bán ra với giá trung bình 8.000 đô la/ca-ra. Giá kim cương nhân tạo chỉ bằng 1/10.
Xoàn nhân tạo ra lò từ các phòng thí nghiệm được đặt ở thành phố Portland, miền tây bắc Hoa Kỳ. De Beers đã đầu tư 94 triệu đô la trong vòng 4 năm để trình làng một mặt hàng mới. Theo thẩm định của De Beers, hạt xoàn nhân tạo sẽ chiếm từ 1% đến 10 % thị trường kim cương thế giới, hiện ước tính lên tới 80 tỷ đô la.
Hãng De Beers nhấn mạnh đây là hai loại đá khác nhau, hai thị trường tách bạch. Phải mất hơn một tỷ năm mới có được xoàn tự nhiên. Còn kim cương nhân tạo là một "sản phẩm của công nghệ cao, là những viên đá xinh đẹp được dùng để làm quà cho vui". 70% thị trường kim cương toàn cầu do ba hãng De Beers của Anh, Alrosa của Nga và Rio Tinto của Úc kiểm soát.
Thanh Hà