 | Tổng quan: | 3065750 |
Canada chấp thuận tiến trình dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu (VOA, 02/03/2019)
Chính phủ Canada ngày 1/3 chấp thuận tiến trình dẫn độ giám đốc tài chính tập đoàn công nghệ Huawei của Trung Quốc.
Giám đốc tài chính công ty Huawei, Mạnh Vãn Châu.
Bà Mạnh Vãn Châu, con gái nhà sáng lập Huawei, bị bắt tại Vancouver, Canada, tháng 12 năm ngoái và hiện đang bị quản thúc tại gia. Cuối tháng Giêng năm nay, Bộ Tư pháp Mỹ truy tố bà Mạnh tội âm mưu vi phạm chế tài của Mỹ đối với Iran.
Bà Mạnh sẽ ra trình diện một tòa án ở Vancouver sáng ngày 6/3 tới đây.
"Hôm nay, các giới chức Bộ Tư pháp Canada cho phép xúc tiến, chính thức khởi sự tiến trình dẫn độ trong vụ án của bà Mạnh Vãn Châu", chính phủ Canada cho biết trong một thông cáo.
Trung Quốc lên án quyết định này và đã nhiều lần đòi phóng thích bà Mạnh.
Tuy nhiên, có thể phải mất nhiều năm trước khi bà Mạnh được giao cho phía Mỹ vì hệ thống tư pháp Canada cho phép được kháng cáo các quyết định.
******************
Canada có thể sẽ cho mở phiên xử dẫn độ giám đốc Huawei (VOA, 01/03/2019)
Giám đốc tài chính tập đoàn viễn thông Huawei Mạnh Vãn Chu bị giám sát 24/24 trong thời gian tại ngoại ở Vancouver. (Ảnh: AFP)
Canada nhiều khả năng sẽ thông báo trong ngày 1/3 rằng phiên tòa xử việc dẫn độ giám đốc Công ty Công nghệ Huawei có thể được tiến hành, theo các chuyên gia pháp lý cho biết. Động thái này càng làm cho mối quan hệ vốn đã đóng băng của Ottawa với Bắc Kinh càng thêm xấu đi.
Cảnh sát bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính của tập đoàn viễn thông khổng lồ Huawei của Trung Quốc, ở Vancouver vào tháng 12 theo yêu cầu của Washington. Cuối tháng 1, Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc Huawei và bà Chu đã âm mưu vi phạm những chế tài của Mỹ đối với Iran.
Hạn chót để Ottawa công bố liệu họ có cho phép tiến hành phiên tòa hay không là vào nửa đêm ngày 1/3 (5 giờ sáng GMT ngày 2/3). Nếu được phép, một phiên tòa ở tỉnh British Columbia giáp biển Thái Bình Dương sẽ bắt đầu phiên tòa chính thức.
Joanne Harrington, một giáo sư luật tại Đại học Alberta ở Edmonton, nói các quan chức chắc chắc sẽ bật đèn xanh.
"Tôi không thấy có lý do gì mà họ lại không làm (điều đó). Mỹ và Canada luôn hợp tác trong việc dẫn độ lâu nay", GS Harrington cho Reuters biết qua điện thoại.
"Mỹ và Canada có cùng nền văn hóa pháp lý" và Canada tin tưởng nền pháp lý của Mỹ, theo bà Harrington, một chuyên gia về luật nhân quyền quốc tế.
Sau vụ bắt giữ bà Mạnh, các giới chức Canada nói rằng phần lớn những yêu cầu của Mỹ để dẫn độ bà Mạnh đều được thông qua.
Có thể sẽ mất nhiều năm trước khi bà Mạnh bị dẫn độ sang Mỹ do hệ thống tư pháp diễn ra từ từ của Canada cho phép kháng nghị các quyết định.
Bà Mạnh, hiện đang bị giam giữ tại gia, dự kiến sẽ trình diện tại một tòa án ở Vancouver hôm 6/3 để cho thấy bà tuân thủ các thỏa thuận hồi tháng 12, theo đó cho phép bà được tại ngoại hầu tra.
Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với Reuters hồi tháng 12 rằng ông sẽ can thiệp nếu nó phục vụ các lợi ích an ninh quốc gia hoặc giúp đạt được một hiệp định thương mại với Trung Quốc, và điều này khiến Ottawa nhấn mạnh rằng việc dẫn độ không nên bị chính trị hóa. Tuần trước ông Trump loại bỏ khả năng hủy bỏ các cáo buộc (đối với bà Mạnh).
Bắc Kinh yêu cầu trả tự do cho bà Mạnh. Sau khi bà bị bắt giữ, Trung Quốc bắt giam 2 công dân Canada với các cáo buộc về an ninh quốc gia, và một phiên tòa của Trung Quốc sau đó xử án chung thân đối với một người đàn ông Canada mà trước đó chỉ bị tù vì buôn lậu ma túy.
Gary Botting, luật sư bào chữa hình sự của Vancouver và là một chuyên gia về luật dẫn độ, cũng tiên đoán rằng các giới chức Canada sẽ cho phép phiên tòa được tiến hành.
"Tôi không chút nghi ngờ gì rằng họ sẽ cho phép nhưng điều đó sẽ rất dại dột", LS Botting nói với Reuters qua điện thoại, và nhận định rằng việc cho phép mở phiên tòa này sẽ "gây ra tai họa" và có thể sẽ bị Trung Quốc trả đũa về kinh tế.
Người phát ngôn của bộ tư pháp Canada từ chối bình luận. David Martin, một luật sư của bà Chu, không phản hồi yêu cầu bình luận của Reuters.
Reuters
Tỉ phú Soros : Tập Cận Bình là kẻ thù nguy hiểm nhất của dân chủ (RFI, 25/01/2019)
Nhà tỉ phú George Soros trong bài phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Davos ngày 24/01/2019 đã phê phán Bắc Kinh và ông Tập Cận Bình, đánh giá chủ tịch Trung Quốc là "kẻ thù nguy hiểm nhất" của các xã hội tự do dân chủ. Bắc Kinh hôm nay (25/01) lên tiếng phản bác.
Nhà tỉ phú George Soros tại diễn đàn kinh tế ở Colombo, Sri Lanka, ngày 07/01/2016.LAKRUWAN WANNIARACHCHI / AFP
Trong buổi dạ tiệc thường niên bên lề Diễn đàn Davos, ông Soros tuyên bố : "Trung Quốc không phải là chế độ độc tài duy nhất trên thế giới, nhưng chắc chắn là giàu nhất, mạnh nhất, phát triển nhất về trí tuệ nhân tạo. Điều đó khiến Tập Cận Bình là kẻ thù nguy hiểm nhất cho những ai tin tưởng vào những xã hội tự do".
Tỉ phú George Soros cũng kêu gọi Hoa Kỳ hành động chống lại các tập đoàn công nghệ Trung Quốc như Hoa Vi (Huawei), ZTE. Theo ông, việc để các công ty Hoa lục thống trị thị trường 5G, sẽ là "mối nguy không thể chấp nhận được đối với an ninh thế giới".
Nhà tỉ phú nhấn mạnh : "Năm ngoái, tôi vẫn còn nghĩ rằng Trung Quốc sẽ hội nhập hơn và các định chế thế giới, nhưng thái độ của ông Tập Cận Bình đã làm tôi phải đổi ý".
Năm 2018, ông Soros đã tấn công vào các tập đoàn internet như Facebook mà ông cho là đã "tự bán mình để thu lợi nhuận tối đa". Lần này ông chủ yếu nhắm vào Trung Quốc.
Được chất vấn trong cuộc họp báo hôm nay, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho rằng tuyên bố của ông Soros là "vô nghĩa". Bà nói : "Trên thế giới ngày nay có thể thấy rõ ai mở ra những cánh cửa, xây dựng đường sá và ai đóng cửa, xây lên những bức tường".
Ông George Soros, tỉ phú Mỹ gốc Hungary, đã tài trợ 2 tỉ đô la cho các quỹ tại 30 nước, đầu tư vào các quốc gia đang phát triển nhằm mở mang kinh tế, nâng cao dân trí, xúc tiến dân chủ.
Thụy My
*******************
Đại sứ Canada : Giám đốc Hoa Vi có hồ sơ vững chắc chống lại dẫn độ (RFI, 24/01/2019)
Đại sứ Canada tại Trung Quốc hôm qua 23/01/2019 cho rằng bà Mạnh Vãn Châu, giám đốc tài chính tập đoàn truyền thông Hoa Vi có hồ sơ vững chắc chống lại việc bị dẫn độ sang Mỹ.
Bà Mạnh Vãn Châu ra khỏi trụ sở tòa án ở Vancouver, Canada, ngày 11/12/2018CTV / AFP
Theo yêu cầu của tư pháp Hoa Kỳ, cảnh sát Canada đã bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu, ngày 01/12/2018, tại Vancouver, với cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với Iran. Đương sự được tự do có điều kiện trong khi chờ tư pháp Canada xem xét khả năng dẫn độ. Hạn cuối cùng để tư pháp Mỹ đề nghị dẫn độ là 30/01/2019 và ngày 06/02, bà Mạnh Vãn Châu sẽ được đưa ra trình diện tòa.
Ngày 23/01/20189, đài truyền hình Canada, được AFP trích dẫn, cho biết, ông John McCallum, đại sứ Canada tại Trung Quốc, trong cuộc gặp gỡ báo chí ở ngoại ô Toronto, đã nêu ra ba yếu tố có thể phản bác đề nghị dẫn độ của Mỹ.
Thứ nhất là sự can thiệp của nguyên thủ Hoa Kỳ thông qua các bình luận trên Twitter về hồ sơ này, tạo nghi ngờ về tính chất độc lập của tư pháp Hoa Kỳ. Sau khi bà Mạnh Vãn Châu bị bắt, tổng thống Donald Trump tuyên bố có thể can thiệp để bảo đảm là các cuộc đàm phán về thương mại Mỹ-Trung có thể thành công.
Thứ hai là hồ sơ này có yếu tố "ngoài lãnh thổ", tức là tư pháp Canada không có thẩm quyền bắt giữ, xét xử những hành vi phạm tội xẩy ra ở bên ngoài Canada.
Thứ ba là từ năm 2016, Canada thực thi thỏa thuận về hạt nhân Iran và không áp dụng các trừng phạt của Mỹ đối với Iran, sau khi tổng thống Donald Trump rút Hoa Kỳ ra khỏi thỏa thuận này.
Do vậy, theo đại sứ John McCallum, bà Mạnh Vãn Châu có hồ sơ vững chắc khi ra trình diện thẩm phán. Tuy nhiên, bộ trưởng Tư Pháp Canada là người có tiếng nói quyết định cuối cùng trong hồ sơ dẫn độ lãnh đạo Hoa Vi.
Phe đối lập Canada chỉ trích gay gắt đại sứ Canada can thiệp vào hoạt động của tư pháp.
Kể từ khi bà Mạnh Vãn Châu bị bắt giữ, quan hệ giữa Trung Quốc và Canada trở nên căng thẳng. Trong thời gian qua, Bắc Kinh đã bắt giữ hai công dân Canada với cáo buộc đe dọa an ninh quốc gia và kết án tử hình người thứ ba.
Minh Anh
*****************
Hoa Vi : Mỹ xác nhận ý định yêu cầu dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu (RFI, 23/01/2019)
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ vào hôm 22/01/2019 cho biết là sắp yêu cầu Canada cho dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu, giám đốc tài chính của tập đoàn Trung Quốc Hoa Vi.
Bà Mạnh Vãn Châu (Meng Wanzhou), giám đốc tài chính của tập đoàn Trung Quốc Hoa Vi (Huawei) tại tòa án ở Vancouver, Canada, ngày 07/12/2018 Reuters/Jane Wolsak
Tuyên bố của Mỹ được đưa ra trong bối cảnh ngày 30/01 tới đây là hạn chót để Washington chuyển yêu cầu dẫn độ cho Tư pháp Canada.
Theo Reuters, ông Marc Raimondi, phát ngôn viên bộ Tư pháp Mỹ đã cho biết là Hoa Kỳ "sẽ kiên trì trong yêu cầu dẫn độ bị cáo Mạnh Vãn Châu, và sẽ tôn trọng thời hạn quy định trong hiệp ước dẫn độ Mỹ-Canada".
Theo văn kiện này, Hoa Kỳ phải nộp hồ sơ dẫn độ cho Canada trong thời hạn 60 ngày kể từ khi đương sự bị bắt giữ. Bà Mạnh Vãn Châu bị bắt ngày 01/12/2018 tại Vancouver.
Lời khẳng định của Mỹ được đưa ra vào lúc quan hệ Canada-Trung Quốc tiếp tục căng thẳng với việc phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc đả kích thủ tục cho dẫn độ bà Mạnh qua Mỹ. Bất chấp cơn thịnh nộ từ Bắc Kinh, chính quyền Canada vẫn kiên định lập trường.
Từ Quebec, thông tín viên RFI Pascale Guéricolas giải thích :
"Bên lề các cuộc gặp gỡ nhân Diễn đàn Kinh tế Davos đang diễn ra ở Thụy Sĩ, bà ngoại trưởng Canada đã nhắc lại thỏa thuận giữa chính quyền Mỹ và Canada về việc dẫn độ.
Theo bà, Canada không có chọn lựa nào khác là phải thực thi thỏa thuận, đáp ứng yêu cầu của Washington để bắt giữ nhân vật số hai của Hoa Vi lúc người này quá cảnh Vancouver vào tháng 12 vừa qua.
Theo đại sứ Mỹ tại Canada thì Hoa Kỳ sẽ chính thức yêu cầu cho dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu vào cuối tháng Giêng, theo thời hạn hợp pháp quy định cho những thủ tục này.
Trong khi đó thì nhà cựu ngoại giao Canada Michael Kovrig và doanh nhân Michael Spavor vẫn bị giam giữ ở Trung Quốc. Chính quyền Bắc Kinh tố cáo họ đe dọa an ninh Trung Quốc.
Theo một số nguồn tin, 2 người này bị thẩm vấn 4 tiếng đồng hồ mỗi ngày, mà không có sự hiện diện của luật sư. Họ chỉ gặp được đại diện lãnh sự Canada một lần duy nhất trong nửa tiếng đồng hồ từ ngày bị bắt đến nay.
Tình báo Mỹ : Trung Quốc tiến được về công nghệ nhờ đánh cắp tài sản trí tuệ của Mỹ
Giới lãnh đạo tình báo Mỹ vào hôm qua, 22/01/2019 cho rằng Trung Quốc đã rút ngắn được giai đoan phát triển công nghệ mới bằng cách ăn cắp sở hữu trí tuệ của Mỹ, do đó đã có thể thách thức sự thống trị của Hoa Kỳ trong lãnh vực này.
Nhân buổi trình bày Chiến Lược Tình Báo Quốc Gia mới của Mỹ, ông Dan Coats, lãnh đạo ngành tình báo Mỹ đã nêu lên "nhiều mối đe dọa rất khác biệt và phức tạp mà Mỹ chưa bao giờ thấy". Các đe dọa đó đến từ các đối thủ truyền thống của Mỹ như Nga, Bắc Triều Tiên, Trung Quốc, Iran, cũng như từ các nhóm khủng bố, và các nhóm khác không do các nhà nước quản lý. Mối lo ngại lớn nhất là nguy cơ những thế lực thù nghịch "hợp sức lại với nhau".
Trong bối cảnh nêu trên, một viên chức cao cấp xin giấu tên tố cáo Trung Quốc là "đã khắc phục được chậm trễ với Mỹ về mặt công nghệ học nhờ vào việc ăn cắp sở hữu trí tuệ Mỹ". Trung Quốc và Nga, theo viên chức này, "đang muốn lập quan hệ đối tác trong lãnh vực trí tuệ nhân tạo và đó là mối lo ngại đối với Mỹ".
******************
Chủ tịch Huawei cảnh báo sẽ thôi luôn 'đối tác toàn cầu' (BBC, 23/01/2019)
Chủ tịch tập đoàn Huawei vừa đưa ra cảnh báo công ty của ông có thể sẽ rút khỏi Mỹ và Anh nếu như còn tiếp tục phải đối mặt với những ngăn cản và ràng buộc.
Chủ tịch Huawei Lương Hoa
Huawei hiện đang bị giám sát bởi rất nhiều chính phủ các nước phương Tây, do lo sợ sản phẩm của hãng có thể bị sử dụng cho mục đích gián điệp.
Phát biểu tại Diễn đàn kinh tế thế giới Davos, ông Lương Hoa nói rằng Huawei có thể sẽ chuyển giao công nghệ tới những quốc gia "nơi mà chúng tôi được chào đón hơn".
Ông cũng nhấn mạnh rằng Huawei luôn tuân theo các quy định tại những nơi mà hãng hoạt động.
Huawei chuyên sản xuất điện thoại thông minh nhưng cũng là công ty hàng đầu trên thế giới về mảng viễn thông, đặc biệt là mạng điện thoại di động 5G.
Nhưng mối quan tâm về bảo mật công nghệ đang ngày càng tăng lên, đặc biệt là ở Mỹ, Anh, Canada, Úc và Đức.
Lo ngại an ninh
Huawei đã bị cấm đấu thầu một số hợp đồng chính phủ tại Mỹ, nơi mà giới tình báo nghi rằng nhà sáng lập Huawei, Nhậm Chính Phi có mối quan hệ mật thiết với Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Tháng trước, BT xác nhận các thiết bị của Huawei đã bị loại bỏ khỏi hệ thống liên lạc được phát triển cho các dịch vụ khẩn cấp tại Anh.
Trong khi đó, Đức đang xem xét việc loại hãng này khỏi thế hệ mạng điện thoại di động tiếp theo.
Huawei luôn khẳng định rằng đây là một công ty tư nhân, thuộc sở hữu của nhân viên và không có mối quan hệ nào với chính phủ Trung Quốc
Các giám đốc điều hành hàng đầu của công ty rất hiếm khi trả lời phỏng vấn, nhưng một số nhà báo đã được mời đặt câu hỏi cho ông Lương bên lề Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos
Ông Lương nói với họ rằng nếu như công ty tiếp tục phải đối mặt với những trở ngại lớn trong việc kinh doanh tại một vài quốc gia, thì "chúng tôi sẽ chuyển giao công nghệ sang các quốc gia nơi chúng tôi được chào đón và là nơi chúng tôi có thể hợp tác".
Khi mà vẫn chưa biết liệu Huawei có bị rời khỏi Anh quốc hay không, ông Lương nhấn mạnh việc này sẽ phụ thuộc vào người dùng tại Anh xem họ có muốn sử dụng công nghệ của công ty hay không.
Ông cũng cho biết thêm : "Anh quốc là thị trường ủng hộ sự cởi mở và thương mại tự do".
Ba Lan gần đây đã bắt hai người, một công dân Ba Lan, một người Trung Quốc là Vương Vệ Tinh, giám đốc đại diện cho một bộ phận của Huawei ở nước này.
Ông Vương trước đó từng làm việc trong Lãnh sự quán Trung Quốc ở Gdansk, Ba Lan.
Xung đột Canada-Trung Quốc
Huawei đã vượt mặt Apple, trở thành thiết bị cầm tay được buôn bán nhiều nhất trên thế giới
Hồi tháng 12/2018, Mạnh Vãn Chu, con gái nhà sáng lập Huawei, đã bị bắt ở Canada và đối mặt với việc dẫn độ về Hoa Kỳ vì những cáo buộc công ty đã vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran.
Canada tuần này nói họ sẽ cho dẫn độ bà Mạnh sang Mỹ.
Ông Lương Hoa nay kêu gọi có một sự "kết luận nhanh" đối với trường hợp của bà Mạnh để bà có thể lấy lại "tự do cá nhân".
Ông cũng nhắc lại tuyên bố của công ty rằng việc bắt giữ hai công dân Canada ở Trung Quốc, được nhiều người coi là sự trả thù cho việc bắt giữ bà Mạnh, "không liên quan gì đến Huawei".
Tin hôm 22/01 nói có hơn một trăm nhà ngoại giao, học giả và các nhà hoạt động đã viết một là thư ngỏ gửi tới Chủ tịch Tập Cận Bình để kêu gọi trả tự do cho hai người Canada đang bị bắt giữ tại Trung Quốc.
Michael Kovrig and Michael Spavor đã bị bắt vào cuối năm ngoái, trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao giữa Ottawa và Bắc Kinh sau khi nhà điều hành Huawei, bà Mạch Vãn Chu bị bắt giữ tại Vancouver vào ngày 1/12.
Chữ ký trong lá thư ngỏ bao gồm bốn cựu đại sứ Canada tại Trung Quốc và hai cựu đại sứ Mỹ bao gồm Gary Locke, người Mỹ gốc hoa đầu tiên giữ chức này, và một loại các nhà ngoại giao khác từ Bắc Mỹ và Châu Âu.
Vụ Hoa Vi : Bắc Kinh tố Canada "bất nhân" (RFI, 10/12/2018)
"Vô nhân đạo" : Đó phản ứng mới nhất của Trung Quốc về vụ Canada tạm giữ bà Mạnh Vãn Châu, giám đốc tài chính tập đoàn điện thoại và linh kiện viễn thông Hoa Vi, theo yêu cầu của Washington.
Bà Mạnh Vãn Châu (Meng Wanzhou), giám đốc tài chính tập đoàn Hoa Vi, bị bắt ở Canada. Reuters/Huawei/Handout
Cuối tuần qua, đại sứ Canada và đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh bị Bộ Ngoại giao Trung Quốc triệu mời để phản đối vụ bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu từ ngày 01/12/2018 ở Vancouver. Bắc Kinh đòi thả trong khi Washington muốn dẫn độ về Mỹ để điều tra Hoa Vi vi phạm lệnh trừng phạt Iran.
Trong cuộc họp báo ngày 10/12/2018, Lục Khảng, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho là Canada đối xử thiếu nhân đạo, vi phạm nhân quyền vì nhà tù không cung cấp đủ phương tiện y tế thích hợp cho lãnh đạo Hoa Vi, sức khỏe có vấn đề. Theo AFP, chính quyền Trung Quốc thường xuyên bị quốc tế phê phán tình trạng đối xử vô nhân đạo với tù nhân, nay sử dụng lập luận này chỉ trích Canada.
Trong một lời khai 55 trang có tuyên thệ hôm Chủ Nhật 08/12, bà Mạnh Vãn Châu, 46 tuổi, xin tại ngoại hầu tra vì lo ngại sức khỏe suy sụp, từng bị ung thư tuyến giáp trạng, nuốt thực phẩm cứng khó khăn, đang điều trị huyết áp ở một bệnh viện Canada thì bị bắt.
Quyết định tạm thả có điều kiện hay tiếp tục giam giữ sẽ được xem xét tiếp trong ngày 10/12/2018. Trong phiên xử hôm thứ Sáu 07/12, đại diện của công tố chống lại biện pháp tự do tạm vì lo ngại giám đốc tài chính Hoa Vi bỏ trốn.
Vụ khủng hoảng này de dọa cuộc hưu chiến thương mại Mỹ-Trung. Ngoài cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt Iran, Washington còn tố cáo Mạnh Vãn Châu "lừa đảo nhiều cơ quan tài chính Mỹ".
Minh Anh
**********************
Hoa Vi, kẻ thù công khai số 1 của Hoa Kỳ (RFI, 09/12/2018)
Tập đoàn viễn thông hàng đầu của Trung Quốc từ một thập niên này là mục tiêu chỉ trích mạnh mẽ của Mỹ. Vụ bắt giữ giám đốc tài chính của Hoa Vi tại Canada cho thấy một sự leo thang trong cuộc chiến công nghệ Mỹ - Trung.
Gian hàng công nghệ 5G của Hoa Vi (Huawei) tại một hội chợ ở Trung Quốc. Ảnh chụp ngày 28/09/2018. Reuters/Stringer
Nhân vật bị Canada bắt không đơn giản chỉ là một giám đốc tài chính tầm thường. Mạnh Vãn Châu (Meng Wanzhou) còn là con gái của ông Nhậm Chính Phi (Ren Zhengfei), nhà sáng lập và tổng giám đốc đầy quyền lực của hãng điện tử lớn nhất nước.
Trả lời các câu hỏi của kênh truyền hình France 24, ông Jean-François Dufour, giám đốc văn phòng Hội đồng DCA phân tích về Trung Quốc cho rằng mấu chốt vấn đề nằm ở chính ông Nhậm Chính Phi.
Vì sao Washington lại nhắm vào Hoa Vi ?
Hoa Kỳ nghi ngờ Mạnh Vãn Châu vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ nhắm vào Iran. Bà có nguy cơ bị dẫn độ theo yêu cầu của Washington. Nhưng vụ bắt giữ này không đơn giản có liên quan đến Iran. Đó còn là một bước mới trong cuộc chiến mà Hoa Kỳ và một số đồng minh đang tiến hành từ gần một thập niên nay chống lại tập đoàn to lớn này có quan hệ chặt chẽ với đảng Cộng Sản Trung Quốc.
Chuyên gia Jean-François Dufour nhắc lại "Vụ ngăn chặn một tập đoàn Trung Quốc mua lại một doanh nghiệp Mỹ đầu tiên đã có liên quan đến Hoa Vi năm 2008". Nhà cung cấp trang thiết bị điện tử hàng đầu cho thế giới sau đó còn bị Ủy ban Tình báo của Quốc hội Mỹ điểm mặt chỉ tên năm 2011.
Mỗi lần như thế, chính quyền Washington đều nhấn mạnh đến nguy cơ đối mặt với một tập đoàn được cho là tuân theo chỉ thị của Bắc Kinh, có thể cài đặt các chương trình dọ thám trong các linh kiện.
Tội lỗi chính của Hoa Vi là đã được thành lập bởi một người từng là sĩ quan của Quân Đội Giải Phóng Nhân Dân trong vòng 8 năm. Nhậm Chính Phi chưa bao giờ phủ nhận quá khứ và mối liên hệ của ông với bộ máy chính quyền. Năm 2013, chủ nhân của tập đoàn này từng tuyên bố "nếu như chúng tôi không có được sự bảo trợ của chính phủ, có lẽ chúng tôi đã bị đánh sập từ lâu rồi".
Hoa Vi không chỉ đơn giản được bảo vệ. Tập đoàn này còn được Bắc Kinh chăm lo về mặt tài chính. Hoa Vi đã được chọn để đưa quân đội Trung Quốc bước vào kỷ nguyên điện tử và trong giai đoạn 2005-2010, Ngân hàng Phát triển Trung Quốc đã cấp cho hãng một khoản tín dụng to lớn đến 35 tỷ đô la để tài trợ cho việc chinh phục thị trường quốc tế.
Cuộc đua 5G
Đối với các cơ quan tình báo phương Tây và nhất là Hoa Kỳ, ngần ấy dấu hiệu cho thấy Hoa Vi chẳng khác gì con ngựa thành Troie phục vụ chế độ Bắc Kinh, tiến triển trong lĩnh vực chiến lược cao vì an ninh quốc gia. Tuy nhiên, ông Jean-François Dufour lưu ý : "Tất cả các tập đoàn quan trọng của Trung Quốc và hiện diện trên trường quốc tế đều có quan hệ chặt chẽ với Bắc Kinh, và điều đó gần như là chắc chắn". Mã Vân (Jack Ma), ông chủ có uy tín của trang bán hàng qua mạng Alibaba còn là đảng viên đảng Cộng Sản. Điều đó không ngăn cản ông trở thành một trong những ông chủ được tôn trọng nhất tại Mỹ.
Vậy vì sao chỉ có Hoa Vi bị Washington gán cái mác kẻ thù Trung Quốc số 1 ? Chuyên gia Jean-François Dufour cho rằng đó là do cuộc chiến công nghệ mà cả Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ đều lao vào. Thách thức lúc này nằm ở một ký hiệu : 5G, nghĩa là bước phát triển sắp tới một mạng lưới internet di động đường truyền tốc độ cao.
Song song với việc bắt giữ nữ giám đốc tài chính Hoa Vi, Luân Đôn thông báo Hoa Vi sẽ không được tham gia vào việc phát triển công nghệ này trên lãnh thổ Anh Quốc. Trước đó, New Zealand cũng có quyết định tương tự.
Ông Jean-François Dufour giải thích : "Hoa Kỳ và các đồng minh không muốn là một doanh nghiệp Trung Quốc tiến xa về công nghệ này, xem như là trọng tâm của ngành công nghiệp tương lai". Mạng 5G được cho là có một vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác nha xe ô tô có kết nối, điện thoại, hàng không hay các chuỗi dây chuyền sản xuất tự động hóa.
Hoa Vi, với những hiểu biết trong lĩnh vực điện tử và nguồn quỹ dồi dào vô giới hạn, nắm trong tay các lá chủ bài để trở thành tác nhân chủ đạo của cuộc cách mạng này. Vì vậy, theo ông Jean-François Dufour, Washington phản đối Hoa Vi vừa vì những nguyên nhân mang tính biểu tượng vừa có tính chất thực tế.
"Đó có lẽ sẽ dấu hiệu của sự đảo thế bởi vì Hoa Kỳ từ trước đến giờ vẫn luôn đi trước mở đường trong khi Trung Quốc buộc phải đi theo xu thế". Đối với Mỹ, đó một sự thay đổi trục không thể nào chấp nhận được.
Nhất là, nếu Hoa Vi có được công nghệ 5G, một lượng lớn các doanh nghiệp Mỹ bắt buộc sẽ phải nhờ đến tác nhân gây tranh cãi này cung cấp trang thiết bị. "Washington không hề muốn bị rơi vào tình trạng một tập đoàn có quan hệ với chế độ Bắc Kinh có thể đặt ra các chuẩn cho toàn bộ ngành công nghiệp của Mỹ", như kết luận của chuyên gia kinh tế Dufour.
Do vậy, theo chuyên gia người Pháp, việc bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu là bằng chứng rõ nét nhất cho thấy Washington sẽ làm mọi cách để ngăn cản xu thế phát triển này. Con gái của tổng giám đốc tập đoàn Hoa Vi chỉ là nạn nhân của cuộc chiến Trung – Mỹ giành quyền thống trị công nghệ.
Minh Anh
***************
Trung Quốc cảnh báo hậu quả nếu Canada không thả giám đốc Huawei (VOA, 09/12/2018)
Trung Quốc cảnh báo Canada hôm thứ Bảy rằng sẽ có hậu quả nghiêm trọng nếu không phóng thích ngay lập tức giám đốc tài chính của công ty Huawei Technologies, gọi vụ việc việc này là "vô cùng xằng bậy".
Giám đốc tài chính của công ty Huawei, Mạnh Vãn Chu (trái), trong một phiên tòa bảo lãnh tại ngoại qua phác họa của họa sĩ ở Vancouver, Canada, ngày 7 tháng 12, 2018.
Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính toàn cầu của Huawei, bị bắt tại Canada vào ngày 1 tháng 12 và đang đối diện với khả năng bị dẫn độ sang Mỹ, nước cáo buộc bà che giấu những liên kết của công ty bà với một công ty tìm cách bán các thiết bị cho Iran bất chấp các chế tài.
Vị giám đốc này là con gái của người sáng lập Huawei.
Nếu bị dẫn độ sang Mỹ, bà Mạnh sẽ đối diện với cáo buộc âm mưu lừa đảo nhiều tổ chức tài chính, theo lập luận được đưa ra trong một phiên tòa nghe chứng ở Canada hôm thứ Sáu, với mức án tối đa là 30 năm cho mỗi cáo buộc.
Không có quyết định nào được đưa ra tại phiên tòa sau gần sáu giờ tranh luận và phản biện, và phiên tòa đã đình lại cho đến thứ Hai.
Trong một phát biểu ngắn, Phó Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Nhạc Ngọc Thành đưa ra cảnh báo thả bà Mạnh cho đại sứ Canada tại Bắc Kinh, triệu tập ông tới để biểu thị "sự phản đối mạnh mẽ".
Adam Austen, phát ngôn viên của Bộ trưởng Ngoại giao Canada Chrystia Freeland, hôm thứ Bảy nói "không có gì để bổ sung ngoài những gì Bộ trưởng đã nói hôm qua".
Bà Freeland nói với các phóng viên vào ngày thứ Sáu rằng mối quan hệ với Trung Quốc là quan trọng và được Canada trân trọng, và đại sứ Canada tại Bắc Kinh đã bảo đảm với Trung Quốc rằng bà Mạnh sẽ được cho phép tiếp cận lãnh sự.
Khi được hỏi về phản ứng dữ dội của Trung Quốc sau vụ bắt giữ giám đốc tài chính của Huawei, Thủ tướng Justin Trudeau nói với các phóng viên hôm thứ Sáu rằng Canada có mối quan hệ rất tốt với Bắc Kinh.
Tư liệu - Bà Mạnh Vãn Chu tham dự một diễn đàn về đầu tư ở Moscow, Nga, ngày 2 tháng 10, 2014.
Vụ bắt giữ bà Mạnh theo yêu cầu của Mỹ trong khi bà đang đổi máy bay ở Vancouver là vi phạm nghiêm trọng các quyền hợp pháp của bà, ông Nhạc nói.
Hành động này "phớt lờ luật pháp, phi lí" và về bản chất là "vô cùng xằng bậy", ông nói thêm.
"Trung Quốc mạnh mẽ kêu gọi Canada trả tự do ngay lập tức cho người bị giam giữ và nghiêm túc bảo vệ các quyền hợp pháp, chính đáng của bà ấy, nếu không Canada phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về những hậu quả nghiêm trọng gây ra".
Phát biểu không nói rõ những hậu quả sẽ là gì.
Vụ bắt giữ bà Mạnh xảy ra vào cùng ngày mà Tổng thống Mỹ Donald Trump hội kiến Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở Argentina để tìm cách giải quyết cuộc chiến tranh thương mại đang leo thang giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Tin tức về vụ bắt giữ bà đã làm rúng động thị trường chứng khoán và khơi ra những lời lẽ lên án từ nhà chức trách Trung Quốc, dù ông Trump và các cố vấn kinh tế hàng đầu của ông đã hạ giảm tầm quan trọng của vụ việc đối với các cuộc đàm phán thương mại sau khi hai nhà lãnh đạo đồng ý hưu chiến.
Một phát ngôn viên của Huawei hôm thứ Sáu nói công ty "hoàn toàn tin tưởng rằng hệ thống pháp lí của Canada và Mỹ sẽ đi đến kết luận đúng đắn". Công ty nói họ sẽ tuân thủ mọi luật kiểm soát xuất khẩu và luật chế tài có thể được áp dụng và các quy định khác.
****************
Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 9/12 đã triệu đại sứ Mỹ tới để phản đối vụ bắt giữ giám đốc tài chính của tập đoàn Huawei ở Canada, và kêu gọi Hoa Kỳ rút trát bắt.
Bà Mạnh Vãn Chu.
Bà Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính toàn cầu của Huawei, bị bắt tại Canada vào ngày 1 tháng 12, và đang đối mặt với khả năng bị dẫn độ sang Mỹ.
Theo Reuters, Hoa Kỳ cáo buộc bà Mạnh, con gái của người sáng lập Huawei, che giấu mối liên hệ giữa tập đoàn của bà với một công ty bán thiết bị sang Iran bất chấp các biện pháp trừng phạt.
Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lạc Ngọc Thành nói với Đại sứ Mỹ Terry Branstad rằng Hoa Kỳ đã đưa ra một "yêu cầu vô lý" cho Canada để bắt giữ bà Mạnh khi bà quá cảnh ở Vancouver.
Ông Lạc nói rằng "các hành động của Mỹ vi phạm nghiêm trọng các quyền lợi hợp pháp của công dân Trung Quốc".
Reuters đưa tin rằng đây cũng là lời quan chức ngoại giao này nói với đại sứ Canada một ngày trước đó.
Ông Lạc nói thêm rằng "Trung Quốc sẽ phản ứng thêm dựa trên các hành động của Mỹ", nhưng không cho biết thêm chi tiết.
Hôm 8/12, quan chức ngoại giao này nói với đại sứ Canada rằng nếu bà Mạnh không được thả ngay thì sẽ có các hệ quả nghiêm trọng.
*******************
Trung Quốc giận vụ bắt Mạnh Vãn Chu và tìm tin Trương Thủ Thịnh chết (BBC, 07/12/2018)
Dư luận, báo chính thống của Trung Quốc giận dữ với Mỹ và Canada vụ bắt giám đốc tài chính của Huawei, bà Mạnh Vãn Chu và quan tâm tin nhà khoa học Trương Thủ Thịnh ở Stanford vừa chết.
Sabrina Mạnh Vãn Chu cùng Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Diễn đàn VTB Capital Investment ở Moscow, 02/10/2014
Cả hai sự việc này đều xảy ra ngày 1/12/2018, cùng thời gian Tổng thống Donald Trump trao đổi và ăn tối với Chủ tịch Tập Cận Bình bên lề G20 ở Buenos Aires.
Sau khi tin bà Mạnh bị bắt ở Vancouver lan về đến Trung Quốc, chính phủ nước này gọi vụ việc là "sự vi phạm nhân quyền", và yêu cầu Canada thả bà ngay.
Thủ tướng Canada, ông Justin Trudeau cho hay hôm 06/12 rằng chính phủ ông được phía Mỹ thông báo trước "vài ngày" về yêu cầu.
Tuy thế, ông Trudeau nói Canada không có dính líu ở cấp độ chính trị trong vụ việc vì nước ông có hệ thống tư pháp độc lập và chính phủ tôn trọng quyết định của tòa án.
Bà Sabrina Mạnh Vãn Chu được quyền ra toà để yêu cầu tại ngoại theo thủ tục pháp lý của Canada.
Hoa Kỳ thì yêu cầu Canada trao nộp bà để điều tra vi phạm cấm vận công nghệ với Iran mà Washington cho là Huawei đã gây ra.
Canada cùng Hoa Kỳ, Anh, New Zealand và Úc thuộc nhóm 'Five Eyes' lập ra để chia sẻ thông tin tình báo.
Hoa Kỳ 'bất hảo, còn Canada là chó'
Cùng ngày Trump và Tập gặp mặt bên lề G20, Canada bắt giữ Mạnh Vãn Chu theo yêu cầu của Hoa Kỳ. Mấy ngày sau tin này mới bay về Trung Quốc
Sang hôm 07/12, báo chí và dư luận Trung Quốc tiếp tục lên tiếng về vụ việc gây chấn động nước này, đúng vào khi cuộc thương chiến với Mỹ tưởng như sắp có hạ nhiệt.
Như một dấu hiệu vụ việc đánh động giới quyền lực cao nhất của Trung Quốc, trang Global Times của Đảng Cộng sản chạy bài và ảnh trên trang nhất, gọi vụ bắt Mạnh Vãn Chu là một phần của "chiến lược ngăn chặn Trung Quốc" mà Washington đang làm.
Lần đầu tiên từ nhiều năm, báo Trung Quốc gọi Hoa Kỳ là quốc gia "bất hảo đáng kinh tởm" (despicable rogue) vì đang thách thức vị thế thượng phong của Trung Quốc trong thị trường 5G.
Trang China Daily cũng phê phán Hoa Kỳ còn Tân Hoa Xã thì đăng lại tuyên bố của Bộ Ngoại giao yêu cầu thả bà Mạnh ngay lập tức.
Tuy thế, trang tiếng Trung của Nhân dân Nhật báo không nói gì đến vụ Huawei, tập đoàn toàn cầu có doanh số nhiều tỷ đô la của Trung Quốc.
Huawei : Dư luận Trung Quốc nổi giận vụ bắt bà Mạnh
Nhưng phần đối ngoại và của tờ báo đăng lại tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc về bà Mạnh Vãn Chu, con gái ông Nhậm Chính Phi, tỷ phú có thế lực ở Trung Quốc.
Báo Hong Kong có vẻ ủng hộ chính quyền trung ương về vụ Huawei.
Ta Kung Bao lên án vụ bắt này là "vi phạm nhân quyền và tự do nghiêm trọng", còn Wen Wei Bao (Văn Hối Báo) nói vụ này làm ngược lại toàn bộ "hưu chiến" giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc về thương mại.
Tờ Ming Pao cho rằng đây là một phần chiến lược ngăn chặn Trung Quốc trong ngành công nghệ cao của Hoa Kỳ.
Trang South China Morning Post thì trích lời giới chuyên gia nói Hoa Kỳ có thể dùng vụ bắt bà Mạnh để gây sức ép với Trung Quốc trong giai đoạn "hưu chiến" 90 ngày.
Tuyên bố của Huawei đăng hôm 6/12 trên mạng xã hội được hàng chục nghìn người bấm 'like'.
Có dân mạng Trung Quốc đăng ý kiến gọi vụ này cho thấy "Canada chỉ là con chó của chủ Mỹ".
Một bình luận được nhiều người bấm 'like' nói "Huawei không thể bị đánh bại trên thị trường nên chúng nó bắt đầu chơi bẩn".
Bà Mạnh Vãn Chu (phải), là con ông Nhậm Chính Phi (giữa). Ảnh bên là khi ông Nhậm giới thiệu văn phòng của Huawei tại Anh cho Chủ tịch Tập Cận Bình khi lãnh đạo Trung Quốc thăm London tháng 11/2015
Cũng có ý kiến cảnh báo không nên để tình ái quốc bị kéo vào vụ này.
Cái chết của giáo sư Trung Quốc ở Stanford
BBC Monitoring ghi nhận người dùng mạng Weibo ở Trung Quốc cũng chú ý đến vụ nhà vật lý học Trương Thủ Thịnh (Zhang Shoucheng), chết ở Mỹ cũng vào hôm 1/12 vì trầm cảm.
Chừng 270 triệu lượt đọc đã bấm vào tin nói ông Trương qua đời ở tuổi 55.
Có quốc tịch Mỹ, ông Trương làm việc ở Đại học Stanford và cũng là người lập ra công ty Danhua Capital, nay có tên là Digital Horizon Capital.
Theo tờ China Morning Post, mạng xã hội Trung Quốc đồn đoán nhiều về chuyện cái chết của ông có liên quan hay không đến các cuộc điều tra của Hoa Kỳ.
Theo điều 301 luật thương mại Mỹ dùng để điều tra các vụ "hoạt động bất công" của Trung Quốc nhằm chiếm đoạt công nghệ cao của Hoa Kỳ, tên công ty Danhua bị nêu trong hồ sơ dùng vốn từ Trung Quốc.
Dân mạng Trung Quốc cố tìm hiểu xem vụ công ty Danhua có liên quan gì đến Huawei và vụ bắt bà Mạnh hay không.
Được biết năm 2013, ông Trương Thủ Thịnh lập ra công ty Danhua để khai thác mảng trí tuệ nhân tạo, số liệu, tự động hóa và blockchain.
Công ty này, có trụ sở ở California, đã nhận được vốn đầu tư 434 triệu USD, theo Crunchbase.
Nhà đầu tư chính của Danhua là Zhongguancun Development Group, tập đoàn của nhà nước do chính quyền thành phố Bắc Kinh bỏ tiền thành lập.
Tuy thế, gia đình ông Trương bác bỏ chuyện ông tử vong có liên quan gì đến thương chiến Mỹ - Trung và yêu cầu mọi người tôn trọng sự riêng tư của họ.
"Những thông tin sai trái chỉ làm tăng thêm đay khổ cho gia đình giáo sư Trương", một đại diện cho gia đình ông ra thông báo.
Sinh năm 1963 ở Thượng Hải, ông Trương làm bằng tiến sỹ ngành vật lý ở State University of New York tại Stony Brook, nơi ông được thầy là nhà vật lý được giải Nobel, Dương Chấn Ninh (Yang Chen-ning) hướng dẫn.
Các đồng nghiệp của ông Trương ở Standford ca ngợi ông là một nhà tiên phong đầy trí tuệ trong lĩnh vực vật lý lý thuyết.
