Sau khi website Thông Luận đăng bài "Bế tắc tư tưởng và đường lối trước đại hội 13" thì một độc giả gửi cho chúng tôi bài viết "Nguy cơ và giải pháp cứu nguy cho Đảng" đăng trên Dân Làm Báo và Boxitvn.net trích đăng lại. Nhận thấy tài liệu này rất thú vị nhưng có vài điểm cần thảo luận để rộng đường dư luận.
Ban lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam đang lần lượt tiễn đưa những đồng đảng cũ qua đời, tương lai nào cho những người còn sống ? Ảnh minh họa đám tang tướng Đồng Sỹ Nguyên ngày 10/04/2019
Trước hết đây không phải là một bài báo mà là một tập tài liệu vì rất dài (41 trang). Tác giả ẩn danh cho biết tài liệu này đang được lưu truyền trong nội bộ Đảng cộng sản Việt Nam và được chia sẻ bởi một đảng viên về hưu. Theo nhận định của chúng tôi thì tài liệu này không phải do một người viết mà là của một nhóm người. Tài liệu được tổng hợp rất công phu và đầy đủ, từ tình hình thế giới đến hiện tình Việt Nam, trong nội bộ đảng cũng như ngoài xã hội.
Tài liệu này có lẽ không dành cho các đảng viên cấp thấp mà phải từ trung, cao cấp trở nên vì nội dung rất rộng lớn và bao trùm lên mọi lĩnh vực nhất là về tư tưởng và đường lối của đảng cộng sản. Nhóm tác giả không "rào trước đón sau", không vuốt ve chính quyền mà đi thẳng vào vấn đề. Tài liệu có hai phần, phần một là "nguy cơ và những vấn nạn nổi cộm" và phần hai là "giải pháp cứu nguy".
Trong phần một, tài liệu đã tổng hợp các nguy cơ đến từ nội tại của đảng, sau đó là của quốc tế và Trung Quốc. Về phần này thì chúng tôi hoàn toàn đồng ý với các nhận định và phân tích của tác giả. Các nguồn trích dẫn rất đầy đủ và khả tín mà ngay cả Hội đồng lý luận trung ương và Viện nghiên cứu chiến lược của Bộ ngoại giao chưa chắc đã làm được.
Phần hai của tài liệu rất thú vị và cần thảo luận. Giải pháp đề nghị thay đổi Việt Nam theo các bước :
1. Hủy bỏ Hiến pháp hiện hành, giải tán Quốc hội, tách đảng cộng sản ra khỏi chính phủ.
2. Thành lập chính phủ lâm thời trong hai năm. Chính phủ lâm thời sẽ soạn thảo Hiến pháp mới. Tổ chức trưng cầu dân ý về bản hiến pháp mới.
3. Ký sắc lệnh về "Hòa hợp và Hòa giải dân tộc", tôn trọng mọi hoạt động của xã hội dân sự và các kết hợp tự do của người dân trên mọi lãnh vực.
4. Ấn định ngày tổng tuyển cử tự do trên toàn quốc để người dân bầu ra các đại biểu quốc hội và thủ tướng chính phủ theo Hiến pháp mới.
5. Chính phủ lâm thời bàn giao quyền lực cho chính quyền mới.
6. Đảng cộng sản Việt Nam sẽ hoạt động bình đẳng như các đảng phái khác.
Quá trình dân chủ hóa đất nước theo kịch bản này là rất cần thiết và tốt đẹp cho đất nước vì quyền lực được chuyển giao trong hòa bình và trật tự, không có đổ vỡ, đập phá hay đổ máu. Đây cũng là lộ trình mong muốn của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên trong Khai Sáng Kỷ Nguyên Thứ Hai. Tuy nhiên, vì lý do gì đó, tác giả đã không đề cập đến vai trò của đối lập dân chủ Việt Nam. Giải pháp đề nghị là "đảng tự dân chủ hóa một mình", đây là điều không khả thi. Nếu tự thay đổi được thì đảng cộng sản đã thay đổi từ lâu chứ không chờ đến bây giờ. Đảng cộng sản Việt Nam không thể tự dân chủ hóa một mình.
Nếu đảng cộng sản chỉ muốn thay "bình mới" nhưng "rượu cũ" hay chuyển hóa về chế độ dân chủ giả hiệu kiểu như nước Nga của Putin thì sẽ không giải quyết được vấn đề gì và đây có lẽ không phải là mong muốn của tác giả. Việc đặt hy vọng vào ông Nguyễn Phú Trọng và Nguyễn Xuân Phúc cũng rất khiên cưỡng. Những người đó không có khả năng để làm những việc như tác giả đề nghị. Cụm từ "Hòa hợp và Hòa giải Dân tộc" cũng sai và không có ý nghĩa. Chính xác phải là "Hòa giải và Hòa hợp Dân tộc". Phải "Hòa giải" trước sau đó mới có thể "hợp tác với nhau" (Hòa hợp).
Không rõ tài liệu này lưu truyền trong nội bộ cho những ai nhưng khả năng cao là nhắm vào thành phần cấp tiến và dân chủ trong đảng. Tài liệu này cho thấy trong nội bộ đảng có những thành phần đảng viên cao cấp hiểu và nhận thức được rất rõ tình hình, thực tại thế giới và Việt Nam. Họ đang muốn thay đổi. Tài liệu này có thể nhằm mục đích thăm dò và đề nghị một giải pháp mới, khác với những thay đổi vụn vặt đã thất bại trong thời gian qua của đảng cộng sản. Sự thật đúng là chỉ có thành phần tiến bộ trong đảng, là những người có tinh thần dân chủ, có trách nhiệm với bản thân và đất nước mới có ý muốn thay đổi chứ đa phần là "ngậm miệng ăn tiền", "mũ ni che tai". Thành phần cấp tiến trong đảng này phải kết hợp lại với nhau thành một lực lượng hùng mạnh để không bị phe bảo thủ trong đảng tiêu diệt và trấn áp.
Tương quan lực lượng là rất quan trọng, phe bảo thủ rất yếu chứ không mạnh, chỉ cần phe cấp tiến có bản lĩnh và quyết tâm là có thể tạo được lực lượng và áp đặt sự thay đổi. Khi lực lượng cấp tiến trong đảng chiếm được ưu thế thì việc tiếp theo là phải "đối thoại" với các tổ chức đối lập dân chủ Việt Nam để hình thành một liên minh dân chủ. Việc dựng các nhân sĩ làm đối lập dân chủ cuội sẽ nhanh chóng bế tắc và gây ra hỗn loạn vì các nhân sĩ không có tư tưởng chính trị và kiến thức chính trị. Họ không biết phải làm gì. Phe cấp tiến chỉ có thể thành công nếu thực lòng dân chủ hóa đất nước và trên tinh thần đó họ biết phải đối thoại với tổ chức dân chủ đối lập nào.
Vì sao chúng tôi khẳng định là Đảng cộng sản Việt Nam không thể dân chủ hóa một mình ? Lý do giản dị là họ đã không còn bất cứ đồng thuận hay lý tưởng chung nào cả. Sợi dây liên kết giữa họ chỉ còn lại mỗi đồng tiền mà đồng tiền thì luôn luôn gây chia rẽ thay vì đoàn kết. Phe cấp tiến trong đảng cũng không thể tự mình dân chủ hóa đất nước mà không kết hợp với một tổ chức dân chủ đối lập đứng đắn vì di sản của Đảng cộng sản Việt Nam để lại vô cùng kinh khủng. Không có bất cứ đảng viên nào có đủ uy tín để làm điều đó. Các đảng viên cao cấp ít nhiều đều bị quần chúng nhìn nhận như là thủ phạm hoặc đồng lõa tiếp tay cho đảng cộng sản. Sự thù ghét và căm phẫn chế độ cộng sản của người dân, nhất là dân oan thế nào thì chắc các đảng viên cộng sản đều biết. Hơn nữa một chính phủ mới (hoặc chính phủ lâm thời) chỉ do phe cấp tiến trong đảng lãnh đạo sẽ tạo ra một tình trạng nguy hiểm cho chính các đảng viên cộng sản. Chính phủ đó phải dân túy, và cách mị dân dễ nhất, được lòng dân nhất là trừng phạt càng nặng, càng nhiều các cựu đảng viên cộng sản càng tốt.
Theo chúng tôi thì chỉ có một liên minh dân chủ mới có thể dân chủ hóa được đất nước theo kịch bản hòa bình mà tác giả đề nghị. Phe cấp tiến trong đảng và một tổ chức dân chủ đối lập đứng đắn sẽ là nòng cốt cho liên minh đó. Quá trình này cần sự góp tay, góp sức của mọi người dân. Công việc rất nhiều và ai phù hợp với công việc gì sẽ làm công việc đó. Phải có sự đồng thuận của toàn dân hoặc đa số người dân thì mọi sự thay đổi mới diễn ra một cách êm thắm và trật tự trong hòa bình.
Như Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên nhận định, một "trật tự dân chủ mới" đang hình thành trên thế giới sau khi hai cường quốc là Mỹ và Trung Quốc rút lui và co cụm lại. Một liên minh dân chủ sẽ hình thành và làn sóng dân chủ lần thứ Tư sẽ tràn tới và quét đi các chế độ độc tài còn sót lại trên thế giới. Nếu các lực lượng dân chủ Việt Nam, trong cũng như ngoài đảng không nỗ lực, quyết tâm và kết hợp lại với nhau để đánh bại thành phần thủ cựu trong đảng nhằm dân chủ hóa đất nước thì Việt Nam sẽ rơi vào tình trạng hỗn loạn và vô chính phủ. Xem cách làm ăn của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thời gian qua là có thể nhận diện được mối nguy nhãn tiền đó.
Lộ trình dân chủ Việt Nam của nhóm tác giả trên là hoàn toàn hợp lý tuy nhiên không thể thiếu được vai trò của đối lập dân chủ Việt Nam. Việc hình thành một lực lượng dân chủ trong đảng là cần thiết và lực lượng đó phải đủ mạnh để không bị trấn áp. Mọi yếu tố khách quan lẫn chủ quan đều đứng về phía những người dân chủ Việt Nam. Chúng ta chỉ còn thiếu quyết tâm và một kết hợp cần có.
Tập Hợp sẵn sàng hợp tác với các lực lượng cấp tiến trong đảng để cùng hình thành một liên minh dân chủ vì Tập Hợp là một lực lượng dân chủ, mục tiêu cuối cùng của chúng tôi là dân chủ hóa đất nước. Mọi tổ chức hay lực lượng dân chủ đều là đồng minh của chúng tôi. Chúng tôi cũng không có ý định "dân chủ hóa đất nước một mình". Chúng tôi cần sự chung tay góp sức của tất cả mọi người Việt Nam. Với chúng tôi "chính trị là việc chung", là "những cố gắng chung để có thành công chung".
Dù tác giả tập tài liệu trên vẫn chưa đề cập đến vai trò không thể thiếu của đối lập dân chủ Việt Nam nhưng chúng tôi ghi nhận nỗ lực và sự dũng cảm của họ trong việc tìm kiếm một lối thoát cho dân tộc và cho chính họ. Đảng cộng sản không thể có tương lai nhưng những người cộng sản thì hoàn toàn có tương lai trong một thể chế dân chủ hậu cộng sản. Nếu Tập Hợp có mặt trong liên minh dân chủ sắp tới thì chúng tôi sẽ cố gắng và nỗ lực tối đa để không một giọt máu nào, của bất cứ một người Việt Nam nào, phải đổ xuống.
Việt Hoàng
(30/06/2020)
