Một câu hỏi quan trọng và cấp bách đang đặt ra cho tất cả những người Việt Nam ưu tư với đất nước đó là bao giờ Việt Nam sẽ có dân chủ ? Câu hỏi này gần như không có câu trả lời. Hầu hết trí thức vẫn cho rằng, dân trí Việt Nam vẫn còn thấp vì thế phải "khai dân trí" trước đã. Họ cho rằng khi dân trí cao lên thì mới có thể tính đến chuyện dân chủ hóa đất nước.
Dân trí là gì ? Dân trí là sự hiểu biết của người dân về chính trị và những niềm tin nền tảng. Sự "hiểu biết" có thể học hỏi và tiếp thu theo thời gian nhưng những niềm tin nền tảng của người Việt Nam đang có vấn đề vì bị ảnh hưởng bởi những thành kiến do lịch sử để lại mà văn hóa Khổng giáo là nghiêm trọng nhất. Những niềm tin nền tảng này không chỉ có ở dân chúng mà còn hiện diện ngay cả với những người muốn khai dân trí cho người khác.
Những nhân sĩ có khả năng khai trí cho người dân thật sự rất ít. Đa số chỉ nói lên những điều mà ai cũng đã biết. Đừng quên một điều quan trọng rằng những ai muốn biết về tình hình đất nước thì người ta đều đã biết, còn những ai không muốn biết hoặc không quan tâm thì có nói bao nhiêu cũng vô ích. Họ không quan tâm.
Văn hóa Khổng giáo rất độc hại và là cản trở lớn cho tiến trình dân chủ hóa đất nước - Ảnh China Daily
Chúng ta đang sống trong những ngày tháng tư với nhiều cảm xúc bởi biến cố 30/4/1975. Bài học quan trọng nhất rút ra từ sự kiện này đó là đấu tranh chính trị luôn luôn là đấu tranh giữa các tổ chức chính trị với nhau chứ không phải giữa các cá nhân. Việt Nam Cộng Hòa dù chiếm ưu thế về mọi mặt nhưng vẫn thất bại vì đã không có một đội ngũ nhân sự chính trị lãnh đạo đất nước. 46 năm đã trôi qua từ biến cố 30/4 nhưng Việt Nam vẫn đang ở trong tình trạng không bình thường, đất nước vẫn chưa có dân chủ vì vậy cách đấu tranh nhân sĩ là không hợp lý. Các cá nhân dù có nổi tiếng đến mấy cũng không thể gây áp lực lên chính quyền buộc họ thay đổi.
Đấu tranh nhân sĩ tức là tranh đấu một mình, cố gắng gây tiếng vang để nhiều người biết đến. Các nhân sĩ là những người có kiến thức và hiểu biết cao hơn quần chúng. Di sản độc hại của văn hóa Khổng giáo khiến trí thức Việt Nam không phục ai, không nghe ai. Họ luôn xem họ là nhất, là số một mà mọi người phải nghe theo. Họ không lên tiếng ủng hộ cho bất cứ tổ chức nào vì cho rằng điều đó sẽ khiến họ kém đi, lu mờ đi. Họ thà tranh đấu một mình, nếu thất bại thì bỏ cuộc chứ dứt khoát không ủng hộ ai.
Lý do mà các nhân sĩ đưa ra để biện minh cho việc không tham gia hay ủng hộ các tổ chức chính trị đó là tại Việt Nam chưa có tổ chức chính trị nào xuất hiện và nếu tham gia thì sẽ bị chính quyền bắt bớ hoặc gây khó dễ...Điều này mới nghe qua thì rất đúng nhưng sự thực đó là sự ngụy biện để né tránh trách nhiệm. Ngày xưa Đảng cộng sản cũng đâu chờ thực dân Pháp cho phép thì mới hoạt động. Ông Hồ, dưới cái tên Tống Văn Sơ cũng từng bị tòa án Vinh (Nghệ An) tuyên án tử hình vắng mặt vì tội "bạo loạn, âm mưu lật đổ chính phủ" (năm 1929).
Các cá nhân có thể bí mật tham gia vào một tổ chức nhưng tổ chức thì không thể bí mật. Muốn thế người lãnh đạo và ban lãnh đạo bắt buộc phải ở nước ngoài hoặc phải tìm cách ra nước ngoài.
Một tổ chức chính trị phải đưa ra được một giải pháp cho đất nước, trình bày dự án chính trị đó cho người dân biết để tìm hiểu và nghiên cứu chứ không thể hoạt động bí mật trong bóng tối, chờ thời cơ thuận lợi rồi nhảy ra cướp chính quyền như Việt Minh hồi năm 1945. Mỗi một tổ chức chính trị đều chuyên chở một số giá trị tư tưởng nền tảng và một chương trình hành động. Nếu không có tư tưởng thì tổ chức đó không khác gì một đảng cướp và sự tranh đấu của họ chỉ là một cuộc tranh giành quyền lực. Tương lai đất nước không phải một trò chơi vì thế không thể phiêu lưu hay trông chờ vào sự may mắn. Sứ mệnh của một tổ chức chính trị là để thay đổi hiện tình của đất nước cho phù hợp với dòng chảy của nhân loại chứ không phải làm một cuộc "nổi dậy" dù cuộc nổi dậy đó có chính đáng đến đâu đi nữa.
Một giải pháp cho đất nước chỉ có thể đến từ một tổ chức chính trị. Dự án chính trị Dân chủ đa nguyên của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên là một ví dụ.
Lịch sử tranh đấu của nhân dân ta dưới thời Pháp thuộc là những cuộc nổi dậy hào hùng, anh dũng của những con người thừa ý chí, quyết tâm và lòng yêu nước nhưng lại thiếu vắng hoàn toàn một tư tưởng chính trị, một tầm nhìn của thời đại. Họ không hề có viễn kiến về tương lai đất nước thời kỳ hậu thực dân (ngoại trừ Đảng cộng sản Việt Nam). Kết quả là bế tắc và cuối cùng đất nước rơi vào tai họa cộng sản.
Ngày hôm nay tuyệt đại đa số các "tổ chức chống cộng" và các cá nhân đang tranh đấu theo kiểu nhân sĩ dù rất dũng cảm và nhiệt huyết nhưng vẫn đi theo lối mòn của cha ông : Mong muốn loại bỏ chế độ cộng sản trước còn mô hình nhà nước nào trong tương lai sẽ tính sau. Không ít người lấy làm lạ và không hiểu tại sao phải cần đến một Dự án chính trị để làm gì. Theo họ cứ đánh sập Đảng cộng sản đi đã rồi hãy tính...Nước Nga của Putin là một ví dụ cho thấy nếu không có sự chuẩn bị cho tương lai thì sự sụp đổ chỉ mang lại một tình trạng tồi tệ hơn mà thôi. Những tổ chức không có tư tưởng chính trị, nếu thành công thì họ chỉ có thể dẫn đất nước đi vào đêm đen. Tuy nhiên, họ cũng như người chưa học võ mà đã thượng đài đòi tỉ thí, thua là chắc chắn. Chưa học kỹ đã đi thi thì chỉ có trượt.
Một giải pháp cho đất nước chỉ có thể xuất hiện và hình thành bởi các tổ chức chính trị thực thụ. Ngoài việc đưa ra một giải pháp thì tổ chức còn có chức năng hướng dẫn và lãnh đạo quần chúng, cho họ một niềm tin vào chiến thắng. Bất cứ một đám đông nào cũng cần những người lãnh đạo nếu không sự phản kháng của họ chỉ là đập phá trong tuyệt vọng. Một tổ chức được hậu thuẫn của quần chúng sẽ buộc chính quyền cộng sản ngồi vào bàn đàm phán để chuyển hóa đất nước về dân chủ. Mọi sự thay đổi sẽ diễn ra trong hòa bình và trật tự. Sẽ không ai bị trừng phạt vì những gì đã làm trong quá khứ, mọi khiếu nại của người dân sẽ được một tòa án độc lập thụ xét và giải quyết dựa trên tinh thần hòa giải dân tộc. Nhà nước sẽ nghiêm cấm trả thù dưới mọi hình thức. Các cuộc chuyển hóa về dân chủ trong hòa bình với tinh thần hòa giải dân tộc tại các nước Đông Âu là một ví dụ.
Không có kinh thì không thể có đạo. Điều này không chỉ đúng với các tổ chức chính trị mà còn đúng ngay cả với các tổ chức "xã hội dân sự", là các tổ chức chỉ có một mục tiêu cụ thể nào đó như làm từ thiện hay bảo vệ môi trường. Rất nhiều tổ chức xã hội dân sự tại Việt Nam đã không thể tồn tại và phát triển, ngoài việc bị chính quyền đàn áp thì lý do chính là giữa họ đã nảy sinh bất đồng sau một thời gian ngắn cùng làm việc với nhau, không ai chịu ai và ai cũng cho là mình đúng, cuối cùng là giải tán. Chị Nguyễn Thúy Hạnh phải làm từ thiện một mình thì quĩ 50K mới tồn tại được cho đến lúc chị bị bắt.
Việc Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên vẫn tồn tại và phát triển gần 40 năm qua là một kỳ tích của người Việt Nam.
Việc Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên vẫn tồn tại và phát triển gần 40 năm qua là một "kỳ tích" của người Việt Nam. Bao nhiêu tổ chức đã ra đời và biến mất để rồi chỉ còn lại hai tổ chức như hiện nay là Việt Tân và Tập Hợp.
Người Việt Nam hiểu biết rất sơ sài về chính trị, kể cả tầng lớp trí thức. Họ không chịu học hỏi mà chỉ hành động theo bản năng. Bản năng đó lại bị văn hóa Khổng giáo (đã ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người) chi phối. Người Việt Nam tụt hậu rất xa về chính trị so với thế giới. Chúng ta thừa trí thức khoa bảng nhưng thiếu hoàn toàn trí thức chính trị. Việc không ít nhà báo, luật sư, giáo sư, tiến sĩ trong và ngoài nước cuồng Trump đến mê muội là một ví dụ.
Trong tương lai, một số nhân sĩ sẽ có ý định thành lập các tổ chức chính trị mới, điều đó là cần thiết và rất tốt nhưng việc đầu tiên họ phải làm là suy nghĩ và viết ra một dự án chính trị cho tổ chức mình. Không có tư tưởng chính trị thì không thể có tổ chức chính trị. Đảng cộng sản sau 75 năm cầm quyền tuyệt đối với mọi nguồn lực của đất nước mà vẫn đang đứng trước nguy cơ sụp đổ vì tư tưởng chính trị Mác- Lê nin đã hết thời mà họ vẫn không nghĩ ra được cái gì mới. Ông Nguyễn Phú Trọng phải tự lừa dối mình và người dân bằng việc hứa "đến năm 2045 Việt Nam sẽ có hệ thống lý luận hoàn chỉnh về chủ nghĩa xã hội".
Đảng cộng sản kém cỏi và thất bại trong mọi lĩnh vực từ chính trị, kinh tế, giáo dục, y tế... đến ngoại giao, vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Đức là một ví dụ nhưng họ vẫn còn đó và vẫn cầm quyền vì trước mặt họ không có một đối thủ nào.
Thế giới đang thay đổi, nếu Việt Nam không có các tổ chức chính trị đối lập hùng mạnh thì đất nước sẽ rơi vào tay các nhà tài phiệt khi chế độ cộng sản cáo chung. Rất nhiều nhân sĩ sẵn sàng tung hô và phò trợ cho các nhà tài phiệt vì quyền lợi của bản thân. Khi đó đất nước sẽ chuyển hóa từ chế độ độc tài đảng trị sang một nhà nước maphia kiểu mới như nước Nga của Putin. Tương lai sẽ rất đen tối.
Trí thức Việt Nam cần chấm dứt việc bao biện và né tránh trách nhiệm bằng cách cho rằng phải khai dân trí trước. Sự lên tiếng của họ dù đúng nhưng không phải quá cần thiết nếu không muốn nói là thừa. Cái mà đất nước đang cần là một giải pháp chứ không phải những lời chỉ trích chế độ. Một giải pháp cho đất nước chỉ có thể đến từ các tổ chức chính trị chứ không đến từ các cá nhân.
Mọi vấn nạn tại Việt Nam chỉ có thể giải quyết khi đất nước có dân chủ, khai dân trí cũng vậy. Dân chủ hóa đất nước cũng là để giải phóng cho trí thức Việt Nam. Nhà nước dân chủ trong tương lai sẽ tôn trọng trí thức và đặt họ vào đúng chỗ của họ. Trí thức sẽ được trọng dụng và được tham chính, họ phải có tiếng nói trong các vấn đề hệ trọng của đất nước, nhất là trong những lĩnh vực thuộc về chuyên môn của họ.
Việt Hoàng
(21/04/2021)
