Ngày 1/7/2021, giám đốc tài chính của Trump Organization (một công ty gia đình của cựu tổng thống Mỹ Donald Trump gồm nhiều khách sạn, câu lạc bộ đánh gôn và bất động sản) ông Allen Weisselberg đã bị tòa án New York truy tố với 15 tội danh khác nhau.
Vụ việc vẫn đang tiếp tục và nếu bị buộc tội ông Allen Weisselberg có thể phải chịu một bản án khá nặng với nhiều năm tù. Dù kết quả thế nào đi nữa thì công ty gia đình của Trump sẽ gặp rất nhiều khó khăn vì không có đối tác nào muốn làm ăn và hợp tác với một công ty đang bị tư pháp điều tra. Khả năng công ty của Trump phá sản cũng không hề nhỏ. Trump có phải chịu trách nhiệm gì trong vụ này không thì chưa ai biết nhưng dư luận Mỹ và cả Việt Nam thì chia thành hai phe, một phe muốn Trump phải đi tù và phe kia phản đối vì cho rằng đây là hành động mang tính trả thù.
Nên nhìn nhận sự việc này như thế nào ? Trước hết, Mỹ là một nước dân chủ. Tư pháp Mỹ hoạt động khá độc lập với hành pháp và lập pháp. Nhiều ngôi sao, các nhân vật nổi tiếng của nước Mỹ đã bị tòa kết án khi vi phạm pháp luật. Như vậy không thể nói chính quyền Joe Biden cố tình trả thù hay truy bức Trump. Điều này chỉ đúng với các nước độc tài. Tuy nhiên việc Trump bị tư pháp Mỹ "chiếu cố" là có thật. Sự trừng phạt này có nên hay không, và vì sao ?
Ông Allen Weisselberg, giám đốc tài chính của Trump Organization đã bị tòa án New York truy tố với 15 tội danh khác nhau.
Sự thực không chỉ mỗi Trump là tìm cách lách luật để trốn thuế và ăn gian trong kinh doanh. Các tỉ phú Mỹ khác cũng vậy. Báo chí Mỹ mới đây cho biết các tỉ phú hàng đầu của Mỹ như Jeff Bezos (Amazon), Warren Buffett (Berkshire Hathaway), Elon Musk (Tesla)... cũng lách thuế bằng nhiều cách khác nhau. Nếu Trump chỉ tập trung vào kinh doanh thì dư luận cũng không chú ý và tư pháp Mỹ cũng không "săm soi" chuyện làm ăn của Trump kỹ như vậy. Trump là trường hợp khác hoàn toàn với các tỉ phú trên vì Trump đã lấn sân sang lĩnh vực chính trị. Trump không còn là một doanh nhân mà là một chính trị gia. Một chính trị gia làm bậy, làm sai rất đáng bị trừng phạt vì đã vi phạm đạo đức chính trị và để làm gương cho những kẻ khác.
Chính trị là một lĩnh vực đòi hỏi sự nghiêm túc, đạo đức và trong sáng ở mức cao nhất. Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên định nghĩa "chính trị là đạo đức ứng dụng vào trong xã hội". Mỗi quyết định đúng - sai của người làm chính trị ảnh hưởng đến số phận của hàng nghìn, hàng triệu người khác. Người làm chính trị không có đạo đức sẽ gây họa cho cả quốc gia và trong trường hợp nước lớn như Mỹ thì có thể gây họa cho cả thế giới. Hit-le gây ra Thế chiến hai là một ví dụ. Một ví dụ nữa là tại Việt Nam, chúng ta sẽ sớm thấy những quyết định cực đoan, thiếu khoa học và thiếu tình người của chính quyền cộng sản trong việc đối phó với đại dịch Covid-19 sẽ gây ra đau khổ và khó khăn cho hàng triệu người dân nghèo vốn đã lao đao vì đại dịch.
Trump đã vi phạm nghiêm trọng "đạo đức nghề nghiệp" nên phải chịu sự trừng phạt. Sự trừng phạt này không phải từ Joe Biden mà là từ nền dân chủ Mỹ. Chính trị là việc chung, ai cũng có quyền tham gia vào chính trị. Nhưng mục đích chính của việc làm chính trị là để mưu tìm hạnh phúc cho nhân dân, cho cả cộng đồng chứ không phải vì mục đích cá nhân như việc làm giàu cho bản thân. Trump bước chân vào lĩnh vực chính trị mà không hề có kiến thức và đạo đức chính trị. Điều đó không khó hiểu vì Trump mải làm ăn, đánh gôn và gái gú nên không còn thời gian để nghiên cứu và học hỏi về chính trị. Đáng lẽ ra Trump không nên tham gia vào chính trị. Trump tham gia vào chính trị một cách không bình thường. Trump đã lợi dụng sự chia rẽ của nước Mỹ để đắc cử bằng cách đưa ra và hứa hẹn những chính sách dân túy không thể thực hiện được. Trump đã "đập phá" và làm tổn thương nước Mỹ sau bốn năm cầm quyền của mình.
Trump đã xúc phạm và làm tổn thương nghiêm trọng nền dân chủ Mỹ nên sẽ bị nền dân chủ Mỹ trừng phạt.
Trong xã hội luôn có nhiều ngành nghề khác nhau và đôi khi các nghề đó xung đột giá trị đạo đức và mâu thuẫn với nhau. Ví dụ một người kinh doanh nhà thổ thì không thể đồng thời làm trụ trì một ngôi chùa. Một người mại dâm thì không thể đồng thời là một tu sĩ. Một người kinh doanh nghề cờ bạc (dù hợp pháp) như Trump không thể là một tấm gương, một mẫu mực đại diện cho cả nước Mỹ. "Doanh nhân Trump" cứ việc làm giàu và gian dối, luật pháp có thể sẽ nương tay. Nhưng "tổng thống Trump" không chỉ làm cho xã hội Mỹ chia rẽ trầm trọng mà còn làm mất mặt nước Mỹ. Nền dân chủ Mỹ bị xúc phạm nghiêm trọng sau vụ tấn công vào tòa nhà quốc hội hôm 6/1/2021. Nếu không trừng phạt Trump thì trong tương lai sẽ có những người khác còn nguy hiểm hơn cả Trump xuất hiện và tham gia vào chính trường.
Không chỉ Trump mà tất cả những người ủng hộ Trump cũng sẽ phải trả giá vì đã vi phạm "đạo đức nghề nghiệp". Việc ông luật sư riêng của Trump, Rudy Giuliani bị Hiệp hội luật sư New York rút giấy phép hành nghề vì nói dối là một ví dụ. Những dân biểu và thượng nghị sĩ Mỹ ủng hộ Trump cũng sẽ phải trả giá trong tương lai. Sở dĩ những người này vẫn cố tình nói dối để giữ ghế là vì nước Mỹ đang ở trong một tình trạng rất nguy hiểm, không chỉ chia rẽ trầm trọng mà có thể nói là đang đứng trước bờ vực đổ vỡ. Người Mỹ không chỉ bất đồng chính kiến với nhau, chuyện đó rất bình thường mà nguy hiểm hơn, họ không còn ý chí chung sống với nhau. Người Mỹ không thừa nhận ngay cả những sự kiện có thật. Ví dụ vẫn có hơn 30% người dân Mỹ không tin là Biden đã đắc cử tổng thống Mỹ.
Anh em Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên không cho rằng Trump là nguồn gốc của sự chia rẽ nghiêm trọng mà nước Mỹ đang phải đối mặt. Chúng tôi đồng ý rằng Trump đã làm cho tình trạng nước Mỹ trở nên tồi tệ hơn bao giờ hết nhưng Trump chỉ là một kẻ cơ hội, lợi dụng tình thế để trục lợi cho bản thân. Những người ủng hộ Trump cũng vậy. Nguyên nhân chia rẽ nước Mỹ có rất nhiều lý do. Chúng tôi đã phân tích rất nhiều trên Thông Luận và sẽ còn tiếp tục nói về chủ đề này (1).
Ngoài một số nguyên nhân mà chúng tôi đã trình bày trong bài trước thì xin tóm tắt hai lý do chính đó là sự xuống cấp về chính trị và tư tưởng chính trị của người Mỹ do chế độ tổng thống gây ra. Chế độ tổng thống đã hủy diệt các chính đảng, trong khi các chính đảng là môi trường để thảo luận về chính trị và đào tạo các chính trị gia. Lý do thứ hai là nước Mỹ đã theo đuổi chủ nghĩa phóng khoáng một cách cuồng nhiệt khi đặt kinh tế và tài chính lên trên hết. Trong cuộc sống không chỉ có mỗi kinh tế và còn rất nhiều lĩnh vực khác như giáo dục, âm nhạc, thể thao... Kinh tế không thể đứng trên mà phải đứng dưới chính trị.
Nhiều người Mỹ khá sốt ruột khi thấy các phiên tòa dành cho Trump diễn ra rất chậm chạp nhưng theo chúng tôi đó là sự cần thiết. Trump đáng bị trừng phạt vì vi phạm đạo đức chính trị nhưng các phiên tòa dành cho Trump phải thực sự trong sáng và chính xác đến 100% như vậy mọi người mới tâm phục khẩu phục. Không đi đâu mà vội. Với người khác, tư pháp Mỹ thận trọng một thì với Trump họ phải thận trọng gấp hai.
Chính trị là một công việc đặc biệt quan trọng, nó chi phối mọi lĩnh vực trong cuộc sống nên phải có những qui tắc đạo đức bắt buộc. Trump phải bị trừng phạt để làm gương cho những người khác. Chính trị không phải là trò đùa. Các lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam dù hiện tại chưa ai bị kết tội nhưng không nên dương dương tự đắc. Ít nhất họ cũng sẽ bị lịch sử kết tội, con cháu của họ sẽ xấu hổ vì họ. Đừng quên câu "trăm năm bia đá cũng mòn, ngàn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ".
Sau cùng, làm thế nào để một nước Việt Nam dân chủ trong nay mai không xảy ra trường hợp những người không có kiến thức và đạo đức chính trị nhảy bổ vào làm chính trị ngang xương như Trump ? Rất đơn giản. Chúng ta phải nói không với chế độ tổng thống và nên lựa chọn mô hình chính trị "dân chủ đại nghị và tản quyền" như đề nghị của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên.
Việt Hoàng
(26/7/2021)
(1). Việt Hoàng: Những thách thức nước Mỹ đang phải đối diện