Cuộc chiến xâm lược Ukraine do Putin phát động vừa tròn 6 tháng. Thời gian đã kéo dài hơn dự tính của Putin. Không phải ba ngày hay một tuần mà đã 6 tháng trôi qua và chắc chắn còn phải kéo dài thêm một thời gian nữa. Putin không thể dừng cuộc chiến này vì điều đó sẽ khiến ông ta mất tất cả. Trong khi đó tổng thống Ukraine Zelensky phát biểu trong ngày quốc khánh Ukraine (hôm nay, ngày 24/8/2022) rằng ‘Ukraine sẽ chiến đấu đến cùng mà không có bất cứ nhượng bộ hay thỏa hiệp nào với Nga’.
Tương quan lực lượng giữa hai bên trên chiến trường hiện nay là 50/50. Nếu trước đây Ukraine chỉ mong Nga rút về ranh giới trước ngày 24/2/2022 thì nay mục tiêu của họ là giải phóng cả vùng Donbass lẫn bán đảo Crimea. Trong tháng 8 quân Ukraine đã bắt đầu tấn công vào sâu trong vùng đất bị Nga chiếm đóng, trong đó có cả Crimea. Một vài cột mốc :
- 9/8 : Sân bay Nga tại Crimea bị tấn công khiến 1/2 số may bay chiến đấu bị hư hỏng nặng và không thể tiếp tục hoạt động.
- 16/8 : Một kho đạn Nga tại Crimea phát nổ.
- 18/8 : một kho đạn Nga ở tỉnh Belgorod cách biên giới Ukraine 50 km bị nổ tung.
- 20/8 : Trụ sở chỉ huy Hạm đội Biển Đen bị máy bay không người lái tấn công.
Trước đó vào ngày 14/6, Ukraine đã dùng pháo binh tấn công căn cứ có 300 lính đánh thuê của tổ chức Wagner ở tỉnh Lugansk, Donbass. Cuộc tấn công đã khiến hàng trăm chiến binh Wagner thiệt mạng, chỉ duy nhất 1 người sống sót. Quân đội Ukraine cũng nhiều lần dùng pháo HIMARS tấn công 3 cây cầu bắc qua sông Dnieper trong đó có cây cầu lớn nhất là Antonovsky, cắt đứt đường tiếp viện của quân Nga đang chiếm đóng thành phố Kherson.
Một sân bay quân sự quan trọng của Nga tại bán đảo Crimea bị tấn công gây thiệt hại nặng nề.
Như vậy sự kiện nổi bật nhất trong tháng 8 là việc các căn cứ quân sự, sân bay và các kho đạn của Nga tại bán đảo Crimea bị tấn công. Phía Nga đã không dám công khai lý do bị quân đội Ukraine tấn công. Thứ nhất nếu thừa nhận bị Ukraine tấn công thì rõ ràng ‘chiến dịch quân sự’ của Nga đã thất bại và thứ hai là quân đội Nga không đủ năng lực bảo vệ lãnh thổ. Cả hai điều này, nếu thừa nhận thì Nga phải tuyên chiến với Ukraine. Putin thừa biết là không phải người Nga nào cũng muốn chiến tranh.
Hôm 21/8 một vụ đánh bom xe đã giết chết Daria Dugina, một nhà báo cực hữu ủng hộ nhiệt tình cuộc xâm lược Ukraine. Cô ta cũng là con gái của Alexsander Dugin, một ‘lý thuyết gia’ mang nặng tư tưởng Đại Nga, người có ảnh hưởng lớn đến các quyết định của Putin. Vụ ám sát nhà báo cực hữu Daria Dugina gây chấn động dư luận Nga. Chính quyền Putin và nhiều chính trị gia Nga cực đoan đã nhanh chóng đổ lỗi cho Ukraine nhưng phía Ukraine đã bác bỏ mọi sự liên quan. Một tổ chức bí mật tại Nga có tên là ‘Quân đội Cộng hòa Quốc gia’ đã đứng ra nhận trách nhiệm. Nếu điều này là đúng thì có thể một cuộc nội chiến trong lòng nước Nga đã bắt đầu.
Cuộc xâm lăng của Nga hiện tại đang dậm chân tại chỗ. Phía Ukraine đã bắt đầu tổ chức phản công. Quân đội Ukraine chưa vội dùng bộ binh tấn công tái chiếm lại thành phố Kherson. Ukraine đang dùng pháo binh, máy bay không người lái tấn công vào hậu cần của Nga như sở chỉ huy, các kho đạn, kho xăng, các sân bay… Chiến thuật bao vây và tiêu diệt sinh lực địch của Ukraine là hoàn toàn hợp lý, tránh gây thương vong cho quân đội và tránh tàn phá các thành phố đồng thời gây ra tâm lý hoảng loạn cho quân đội Nga. Theo tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Ukraine Valery Zaluzhny thì gần 9.000 người lính Ukraine đã hy sinh trong cuộc chiến tranh chống quân xâm lược Nga, bằng 1/5 so với thiệt hại của quân đội Nga.
Hôm 1/8 trên mạng xã hội lớn nhất của Nga VKontakte đã xuất hiện 141 trang nhật ký chiến trường của một quân nhân Nga có tên là Pavel Filatiev. Người lính này có mặt trên chiến trường Ukraine từ ngày đầu cuộc chiến cho đến tháng Tư, sau khi được trở về Nga chữa bệnh. Nhật ký có đoạn : ‘Hai tháng trong bùn lầy, đói lạnh, đổ mồ hôi với cảm giác tử thần đã đến gần. Đáng tiếc là họ không để cho các nhà báo đến tiền tuyến, nước Nga không thể thấy những người lính của mình bẩn thỉu, ốm o, mang tâm trạng cay đắng... Phân nửa đồng đội mặc quân phục Ukraine vì chất lượng tốt hơn. Đất nước vĩ đại của chúng ta không có khả năng trang bị và nuôi ăn quân đội của chính mình’. Hiện tại người lính này đã bỏ trốn.
6 tháng sau cuộc chiến, Putin gần như không đạt được mục đích gì ở Ukraine trừ một số vùng đất đã chiếm được. Kế hoạch ‘phi quân sự hóa’, ‘phi phát xít hóa’ Ukraine đã thất bại hoàn toàn. Ngược lại nước Nga đã bị cả thế giới cô lập và tẩy chay. Quan hệ giữa Nga với Mỹ cũng như với EU, đối tác và khách hàng lớn nhất của Nga gần như đóng băng toàn diện. Các lệnh cấm vận của Phương Tây áp đặt lên nước Nga lớn chưa từng có. Nền kinh tế Nga suy giảm nặng nề. Hơn 4 triệu người Nga, đa số là thành phần tinh hoa đã bỏ nước ra đi. Tương lai của Putin và nước Nga vô cùng đen tối.
Vụ ám sát con gái của Alexsander Dugin, ‘lý thuyết gia’ thân cận với Putin gây chấn động dư luận Nga.
Trong khi đó Ukraine dù chưa giải phóng được lãnh thổ của mình nhưng họ đã đạt nhiều thắng lợi quan trọng. Sự bất khuất và tinh thần chiến đấu anh dũng của nhân dân Ukraine đã chinh phục hoàn toàn thế giới. Ukraine đã trở thành lương tâm của nhân loại và là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng dân tộc. Các nước dân chủ cam kết ủng hộ Ukraine vô điều kiện cho đến ngày chiến thắng. Mỹ vừa tuyên bố viện trợ thêm cho Ukraine 3 tỉ USD và Đức là 500 triệu USD.
Người dân Ukraine có thể tự hào vì đã kháng cự được đội quân hùng mạnh thứ hai trên thế giới và đang trên đà chiến thắng. Có lẽ Ukraine và các đồng minh đang chọn lựa chiến thuật kéo dài cuộc chiến để Nga kiệt quệ và sa lầy hoàn toàn tại chiến trường Ukraine trước khi bước vào bàn đàm phán. Đừng quên là nước Nga có kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới và không ít người Nga có tư tưởng ‘Đại Nga’. Nước Nga rộng lớn và có khí hậu vô cùng khắc nghiệt vào mùa Đông. Chưa có đội quân nào có thể chiếm đóng được Nga dù đó là Napoleon hay Hitler. Nước Nga chỉ có thể đánh bại từ bên ngoài lãnh thổ.
Ukraine cũng đã thành công khi được EU nhận đơn xin gia nhập vào Liên Hiệp Châu Âu. Đây là bước đi cần thiết giúp Ukraine cải cách sâu rộng và toàn diện thể chế chính trị để phù hợp với các tiêu chuẩn của EU. Trước chiến tranh Ukraine vốn được biết đến như là một quốc gia dân chủ nửa vời với nạn tham nhũng trầm trọng, sự thao túng của các nhà tài phiệt và sự nghèo khó của dân chúng.
Cuộc chiến chưa biết khi nào kết thúc nhưng sự chiến thắng của Ukraine đã rất rõ ràng. Nước Nga phải thất bại và tan rã để mở ra cánh cửa tự do dân chủ cho dân tộc Nga. Có ba bài học mà chúng ta có thể rút ra được từ cuộc chiến này.
Muốn đất nước phát triển thì bất cứ quốc gia cũng cần đến một dự án chính trị và một đội ngũ chính trị thực sự và đúng nghĩa.
Thứ nhất. Một quốc gia dù hùng mạnh và giàu có đến đâu đi nữa nhưng nếu đi ngược lại dòng chảy của lịch sử thì sớm muộn cũng sẽ bị nhấn chìm.
Thứ hai. Chúng ta phải kiên quyết lên án mọi cuộc chiến tranh. Không có cuộc chiến tranh nào là vinh quang và đáng được ca tụng trừ trường hợp bắt buộc phải tự vệ như Ukraine. Bất cứ kẻ nào chủ động gây ra chiến tranh đều phải bị lên án và phải bị xem như là tội phạm chống lại nhân loại. Chiến tranh đã khiến hàng trăm ngàn người không quen biết cầm súng giết nhau trong một thời gian dài. Đó là tội ác không thể tha thứ. Sau lưng mỗi người lính ngã xuống là tương lai của họ, là sự đau khổ của cả gia đình họ, là bố mẹ vợ con và người thân của họ.
Những kẻ chủ trương dùng bạo lực và chiến tranh để đạt được mục đích đều là những kẻ u mê và vĩ cuồng. Một mục tiêu cao đẹp phải được thực hiện bởi những hành động cao đẹp.
Thứ ba. Sỡ dĩ nước Nga tụt hậu, thua kém các nước phương Tây và giờ đang lao đầu vào một cuộc chiến tranh hủy diệt là vì nước Nga thiếu vắng các nhà tư tưởng chính trị và một tầng lớp trí thức chính trị đúng nghĩa. ‘Lý thuyết gia’ hàng đầu hiện nay của Nga chính là Alexsander Dugin, một kẻ cực hữu theo chủ nghĩa dân tộc Đại Nga. Ông ta cho rằng : ‘Hãy cứ để cho chiến tranh xảy ra, bởi vì kết quả cuộc chiến mới quyết định ai là kẻ thống trị’. Putin dù từng trải và thông minh nhưng rồi cũng chỉ là nạn nhân của nền văn hóa và lịch sử đầy bạo lực của nước Nga.
Việt Nam cũng là một dân tộc thiếu vắng tư tưởng chính trị nên Đảng cộng sản Việt Nam mới dễ dàng giành được chính quyền hồi năm 1945 và vẫn tồn tại cho đến tận bây giờ. Muốn thay đổi số phận dân tộc và mở ra một trang sử mới cho Việt Nam thì chúng ta phải quan tâm và chú trọng đến tư tưởng chính trị. Một tư tưởng chính trị lành mạnh, đúng đắn và khả thi sẽ giúp đất nước cởi trói và bay lên.
Việt Hoàng
(24/8/2022)