Việc ca sĩ Mỹ Linh lên tiếng bênh vực cho việc xây dựng nhà hát giao hưởng Thủ Thiêm, về lý, là "bình thường" vì cô có quyền nói lên ý kiến và suy nghĩ của mình.
Ca sĩ Mỹ Linh - Ảnh minh họa
Việc cô Mỹ Linh bị cộng đồng mạng "tấn công" và "ném đá" là bởi mấy lý do sau :
1. Văn hóa và não trạng nô lệ vẫn còn ăn sâu trong tâm thức của không ít người Việt Nam
Khi ca sĩ Mỹ Linh nói lên quan điểm của mình thì người khác cũng có quyền nói lên quan điểm của họ. Mọi người đều có quyền và bình đẳng trong việc phát biểu ý kiến và lập trường của mình.
Câu nói của cô "ai cho các bạn quyền phản đối ?" là quá trịch thượng và coi thường người khác. Đây là biểu hiện của tâm lý và não trạng "nô lệ" trong văn hóa Khổng giáo. Theo cô thì người dân đen, không quyền thế thì không có quyền có ý kiến và nhất là khi "đảng và nhà nước" đã quyết định rồi thì cứ thế mà làm, không được phản đối…
Nghề quỳ trong văn hóa Khổng giáo - Các quan quỳ làm trong ngày lễ mừng thọ vua Khải Định (bosusu.blogspot, 4/5/2010).
Dù chúng ta đang sống ở cuối thập niên thứ hai của thế kỉ 21 nhưng tâm lý và văn hóa nô lệ này vẫn còn ảnh hưởng và chi phối rất mạnh đến nhiều người Việt Nam. Giữa một ý kiến đúng của một người "vô danh tiểu tốt" và một ý kiến sai của một người quyền thế thì đa số sẽ đồng ý với ý kiến sai của người có quyền thế thay vì đồng ý với ý kiến đúng của một người thấp cổ bé họng.
Câu nói "miệng kẻ sang có gang có thép" vẫn đúng đến bây giờ. Rất nhiều cán bộ, quan chức nhà nước phát ngôn hàm hồ, xác quyết những điều vớ vẩn nhưng vẫn được "đám đông" gật gù và vỗ tay tán thưởng dù trong thâm tâm họ cũng cảm nhận được những lời nói và phát ngôn đó là không đúng, không ổn (1).
Văn hóa nô lệ và cam chịu cũng là nguyên nhân chính dẫn đến việc phong trào dân chủ Việt Nam không thể phát triển như nó cần có trong thời gian qua. Những tiếng nói bất đồng của những người tranh đấu cho dân chủ vẫn bị một số người dân nghi ngờ và xa lánh dù cho họ có nói đúng chín mười mươi đi chăng nữa.
Văn hóa và não trạng nô lệ của người dân lẫn chính quyền thể hiện rất rõ qua câu nói quen thuộc "mọi việc đã có đảng và nhà nước lo". Câu này có nghĩa rằng, đảng là vua, là trời và người dân chỉ là nô lệ nên không có quyền ý kiến ý cò gì. Đảng sai thì đảng sửa và xin lỗi còn người dân sai thì phải nghiêm trị theo pháp luật, chính ông Mai Tiến Dũng (bộ trưởng, chủ nhiệm văn phòng chính phủ) đã khẳng định như vậy (2). Văn hóa Khổng giáo đã là của quá khứ cách đây hàng trăm năm, chúng ta đang sống ở một thời đại khác. Dù vậy nhiều người vẫn chưa ý thức và từ bỏ được thứ văn hóa độc hại đó.
Chúng ta hoàn toàn hiểu được lý do để ca sĩ Mỹ Linh ủng hộ việc xây dựng nhà hát giao hưởng Thủ Thiêm, hay bất cứ nơi nào trên đất nước Việt Nam, vì cô là một ca sĩ nên càng có nhiều điểm biểu diễn thì càng tốt, càng có cơ hội kiếm tiền. Tuy nhiên cô đã không biết cách trình bày và đưa ra ý kiến.
2. Do thiếu hiểu biết và không quan tâm đến chính trị
Ca sĩ Mỹ Linh có thể trình bày ý kiến ủng hộ của mình mà không bị phản đối dữ dội như vậy nếu cô có quan tâm và có hiểu biết một chút về chính trị.
Đa số người dân Việt Nam vẫn còn quan điểm là "không dây dưa với chính trị" vì chính trị là xấu xa, đen tối… vì thế nhiều người không quan tâm đến chính trị dẫn đến thiếu hiểu biết về chính trị. Tôi tin là Mỹ Linh không hề có ác ý gì mà chỉ là "vô tình" phát ngôn như vậy. Cô quá bận rộn, phải đi hát rồi chạy sô khắp nơi để làm quảng cáo, kinh doanh… Cô không hề biết đến thảm họa dân oan Thủ Thiêm với hàng nghìn người bị nhà nước cưỡng chế, đền bù rẻ mạt và đuổi khỏi mảnh đất mà họ đang sinh sống.
Cô và rất nhiều người như cô không còn thời gian và tâm trí để quan tâm đến những gì đang xảy ra trên đất nước Việt Nam. Đây là một sai lầm và thiếu sót nghiêm trọng vì cô đang sống trên mảnh đất này với 90 triệu người dân Việt Nam khác. Cho dù giàu có và thành đạt đến đâu thì cũng phải có sự liên đới nhất định, bởi vì sự giàu có của cô được dựng do sự đóng góp của không ít người trong khối người 90 triệu đó.
Cô là người của công chúng nên phải chịu đựng, làm quen với búa rìu và chỉ trích của dư luận. Phán xét về cô có thể tốt có thể bất lợi cho cô nhưng không nên đôi co, hơi tí là dọa kiện người này người nọ. Hình như cô cũng quên mất vụ khủng hoảng của hãng nước giải khát Tân Hiệp Phát với "con ruồi, 500 triệu, và 7 năm tù cho Võ Văn Minh" ? Chỉ vì tâm lý và văn hóa "mạnh vì gạo bạo vì tiền", thay vì "đàm phán" với khách hàng khi bị "tống tiền" thì Tân Hiệp Phát đã dùng công an và chính quyền để giải quyết vụ việc nên sự việc rất bé đã bị xé ra to, tổn thất của Tân Hiệp Phát lên đến 2.000 tỉ đồng và uy tín của hãng bị tổn hại nghiêm trọng.
Việc Mỹ Linh bị cộng đồng mạng "ném đá" tơi bời có một lý do nữa rất quan trọng là vì cô "đứng về phía nhà nước", cô không biết là nhà nước Việt Nam hiện nay cũng đồng nghĩa với cái ác, cái xấu. Đây là một sai lầm cơ bản mà nhiều người như cô mắc phải. Uy tín của nhà nước cộng sản đang xuống mức thấp chưa từng có trong lịch sử tồn tại của nó. Nếu cô dành mỗi ngày khoảng 30 phút lên mạng thì cô sẽ rõ người dân Việt Nam đang oán hận chính quyền đến cỡ nào. Việc cô ủng hộ chính quyền khiến cộng đồng mạng "giận cá chém thớt" và trút mọi tức giận lên đầu cô.
Những nghệ sĩ như cô rất khó làm được những việc như nhạc sĩ Tuấn Khanh hay Việt Khang khi chọn đứng hẳn về phía người dân Việt Nam thấp cổ bé họng. Có lẽ trong trường hợp đó thì "im lặng" là tốt nhất, đừng bao giờ hùa vào với chính quyền trong bất cứ hoàn cảnh và trường hợp nào. Ngay cả các đại biểu quốc hội, các giáo sư tiến sĩ trường đảng Nguyễn Ái Quốc và Ban tuyên giáo cũng đều tuân thủ nguyên tắc "ngậm miệng ăn tiền", không bao giờ họ phát biểu gì hay có ý kiến gì, trừ một số "quân xanh". Ngay cả các nhà báo, tướng tá được phân công viết bài phản bác các "thế lực thù địch" trong mục "chống diễn biến hòa bình" của báo Quân đội nhân dân cũng phải dùng tên giả và giấu kín tên thật.
Đành rằng cô không có thời gian để quan tâm đến chính trị và thời sự, trong trường hợp đó cô nên kết bạn với một số người bất đồng chính kiến và đừng có sợ là họ "phản động", hãy chơi với họ và lắng nghe họ. Những người đó sẽ tư vấn để cô tránh được những tai họa từ trên trời rơi xuống.
"Hoàng đế" Nguyễn Phú Trọng vừa lên ngôi, ông ấy rất cần thể hiện quyền lực và sức mạnh của mình để răn đe các "sứ quân" trong nội bộ đảng và xoa dịu sự oán hận của người dân. Trong lúc này, tất cả những kẻ "khôn ngoan" đều phải lặn thật sâu và ẩn mình cho thật kỹ nếu không muốn làm "dê tế thần". Trước một đám đông dân chúng đang giận dữ và gào thét như vậy cần có những kẻ "giơ đầu chịu báng" chịu tội thay đảng và chính quyền. Lãnh đạo Ban quản lý cao tốc 34.000 tỉ Đà Nẵng-Quãng Ngãi sẽ là một trong những "con dê bị tế thần" trong thời gian sắp tới. Dù cô không phải là một quan chức nhưng cũng đừng dại dột chọc giận dư luận để rồi bị "lãnh đạn" từ cả hai phía.
3. Ai là người được xem là tinh hoa của đất nước ?
Nhạc sĩ Anh Quân sau đó đã lên tiếng bênh vực vợ khi cho rằng nhà hát giao hưởng là dành cho tầng lớp tinh hoa Việt Nam, là những người sẽ dẫn dắt và lãnh đạo đất nước đi đến hạnh phúc và phồn vinh. Bênh vực vợ là việc rất nên làm nhưng phải biết cách nếu không kết quả sẽ ngược lại. Việt Nam có thể có một vài cá nhân được xem là tinh hoa nhưng "tầng lớp tinh hoa" thì chưa có. Lãnh đạo đảng cộng sản Việt Nam hiện nay đều xuất thân từ nông dân, văn hóa và trí tuệ đều thấp kém dưới mức trung bình và dưới sự lãnh đạo của họ đất nước chỉ có thể tụt hậu và ngày càng bê bết. Họ không bao giờ xứng đáng được gọi là tầng lớp tinh hoa. Họ là tai họa của đất nước.
Có rất nhiều cách hiểu khác nhau về "tinh hoa", theo tôi thì một người được gọi là "tinh hoa" khi người đó có một tâm hồn cao thượng, tấm lòng nhân ái, tinh thần bao dung và cống hiến cho dân tộc được nhiều nhất. Trong trường hợp Việt Nam ngày hôm nay thì một người tinh hoa là người phải tham gia một cách có ý thức và chủ động vào quá trình dân chủ hóa đất nước. Để đất nước ra nông nỗi như ngày hôm nay thì trách nhiệm hoàn toàn thuộc về tầng lớp trí thức Việt Nam, trong đó có những người được xem là tinh hoa.
Hy vọng là những rắc rối và phiền phức sẽ sớm kết thúc có hậu cho ca sĩ Mỹ Linh. Cô đáng thông cảm hơn là oán trách vì sự thiếu hiểu biết và thiếu quan tâm đến chính trị do bị ảnh hưởng bởi văn hóa Khổng giáo. Đây cũng là sự thiếu sót mà rất nhiều người mắc phải và không chỉ Mỹ Linh mà tất cả chúng ta đều cần phải thay đổi.
Ai cũng biết thay đổi về văn hóa là không hề dễ dàng vì nó ăn sâu vào trong tiềm thức và tâm hồn mỗi người.
Việt Hoàng
(17/10/2018)