Trung Quốc tập trận phòng thủ Biển Đông khi Việt Nam, Philippines tăng cường hiện diện

RFA, 28/10/2024

Hải quân Trung Quốc vừa tiến hành một đợt tập trận khác ở Biển Đông, thực hành đánh chặn tên lửa và kiểm soát thiệt hại như một phần của cuộc tập trận mùa thu trong khi có thông tin cả Việt Nam và Philippines đang tăng cường cải tạo đất và xây dựng các đảo.

Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc tham gia trong một cuộc tập trận quân sự ở phía tây Thái Bình Dương vào ngày 23/4/2018 - Reuters

Theo South China Morning Post, Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa (PLA) không nêu rõ địa điểm hoặc thời gian diễn ra cuộc tập trận, chỉ nói rằng cuộc tập trận được tiến hành "vào cuối mùa thu".

PLA cho biết trong một bài đăng trên phương tiện truyền thông xã hội Trung Quốc hôm 27/10 :

"Một đội khinh hạm của Hải quân Bộ Tư lệnh Chiến khu Nam Bộ đã tiến hành huấn luyện và đánh giá đầy đủ về phòng không và đánh chặn tên lửa, chống tấn công mặt nước và kiểm soát thiệt hại tàu thuyền".

Các cuộc tập trận bao gồm việc tấn công các mục tiêu trên biển và trên không trong khi tàu Trung Quốc bị bắn, sau đó là một cuộc tập trận tìm kiếm và tấn công với một tàu khác đóng vai trò là đối thủ.

Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông với "đường chín đoạn", một tuyên bố chồng lấn với tuyên bố của hầu hết các nước láng giềng Đông Nam Á.

Trong khi đó, theo viện Sáng kiến thăm dò Tình hình Chiến lược Biển Đông (SCSPI) có trụ sở tại Bắc Kinh, Việt Nam đang kiểm soát 11 trong số 29 thực thể ở quần đảo Trường Sa, cũng đã cải tạo hơn hai km2 ở quần đảo này trong năm tháng qua.

Giám đốc SCSPI Hu Bo cho biết Việt Nam đã bắt đầu một đợt mở rộng mới các thực thể chiếm đóng của mình kể từ tháng 10 năm 2021 và không có dấu hiệu chậm lại.

Nhưng Bắc Kinh phần lớn im lặng về các nỗ lực cải tạo đất của Hà Nội vì trong những năm gần đây, hai bên đã cố gắng cải thiện quan hệ và ngăn chặn các tranh chấp chi phối mối quan hệ chung.

Chen Xiangmiao, trợ lý nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu Biển Đông Quốc gia Trung Quốc, cho biết Philippines, mặc dù là một quốc gia nhỏ, đã giữ thế tấn công ở vùng biển tranh chấp kể từ khi Tổng thống Ferdinand Marcos Jnr nhậm chức.

Nguồn : RFA, 28/10/2024

*************************

Philippines tin tưởng tính liên tục của chính sách an ninh Mỹ bất kể kết quả bầu cử

Reuters, VOA, 28/10/2024

Bộ trưởng quốc phòng Philippines cho biết Philippines tin tưởng vào tính liên tục của các chính sách của Mỹ ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương sau cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, đồng thời nhấn mạnh rằng mối quan hệ Philippines - Hoa Kỳ sẽ vẫn bền chặt bất kể kết quả ra sao.

Bộ trưởng quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro.

Bộ trưởng Quốc phòng Gilberto Teodoro nói liên minh giữa hai nước được neo giữ trong các mục tiêu an ninh chung và cam kết duy trì luật pháp quốc tế, bao gồm cả ở vùng biển tranh chấp tại Biển Đông.

"Sự ủng hộ của chúng tôi đối với các sáng kiến, song phương và đa phương... là lưỡng đảng, bên cạnh thực tế là chúng tôi đang hoạt động cùng nhau trên cơ sở thể chế, trên cơ sở nền tảng", ông Teodoro nói trong một cuộc phỏng vấn.

Ông Teodoro nói thêm rằng "hành vi sai trái" của Trung Quốc ở Biển Đông đã đặt Philippines lên hàng đầu trong các mối quan ngại về an ninh khu vực, gây ra phản ứng toàn cầu.

"Nói một cách đơn giản, Trung Quốc đã làm cho Philippines nổi bật, mà theo lẽ thông thường, nếu mọi người tuân thủ các quy tắc, nếu họ không làm điều xấu, thì sự nổi bật này của Philippines sẽ không có ở đó", ông Teodoro nói. "Vì vậy, tất cả là lỗi của Trung Quốc lúc này vì mọi người có một nhu cầu cảm thấy phải đoàn kết lại vì hành vi sai trái của họ, điều này đang xảy ra".

Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao Trung Quốc và Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Manila không trả lời lập tức yêu cầu bình luận của Reuters về những phát biểu của ông Teodoro.

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ diễn ra vào ngày 5/11, với Phó Tổng thống đảng Dân chủ Kamala Harris và ông Donald Trump của đảng Cộng hòa đang tranh đua quyết liệt.

Căng thẳng đang lên cao ở Biển Đông, nơi Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết tuyến đường thủy này, thách thức các quốc gia Đông Nam Á, bao gồm Philippines, và gần đây là Việt Nam và Indonesia.

Tuần trước, Indonesia đã đuổi một tàu tuần duyên Trung Quốc khỏi vùng biển của mình sau khi tàu này can thiệp vào một cuộc khảo sát năng lượng. Trong khi đó, vào tháng này, Việt Nam cáo buộc chính quyền Trung Quốc tấn công ngư dân của mình ở vùng biển tranh chấp.

"Có sự hung hăng rõ rệt trong chương trình nghị sự bành trướng của Trung Quốc ở đây", ông Teodoro nói, liên hệ điều này với nỗ lực hợp pháp hóa sự lãnh đạo của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Năm 2016, Tòa án Trọng tài Thường trực tại The Hague đã phán quyết rằng các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh ở Biển Đông không có cơ sở pháp lý, đứng về phía Philippines, nước đã đệ đơn kiện.

Nhưng Trung Quốc đã bác bỏ phán quyết, dẫn đến một loạt các cuộc đối đầu trên biển và trên không khi Philippines tăng cường tuần tra và tiếp tế để bảo vệ vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của mình khỏi sự xâm phạm của Bắc Kinh.

Hiệp ước

Những sự cố này đã làm dấy lên nguy cơ leo thang, mà rốt cục có thể liên quan đến Hoa Kỳ, quốc gia có hiệp ước ràng buộc phải bảo vệ Philippines nếu bị tấn công.

"Khả năng xảy ra xung đột hoặc mâu thuẫn ở Biển Tây Philippines là có. Tôi không thể phủ nhận điều đó", ông Teodoro nói, sử dụng têng gọi mà Manila sử dụng để chỉ vùng biển trong EEZ của mình.

Trung Quốc vẫn khẳng định rằng các hành động của họ ở Biển Đông là hợp pháp và chuyên nghiệp.

Trong khi Hoa Kỳ năm ngoái đã nêu rõ phạm vi cam kết theo hiệp ước quốc phòng với Philippines trong trường hợp xảy ra tấn công vũ trang ở Biển Đông, ông Teodoro nói sự hợp tác này vượt ra ngoài phạm vi đó và bao gồm sự ổn định, pháp quyền và xây dựng năng lực chung.

"Những gì chúng tôi đang làm với Hoa Kỳ hiện nay là xây dựng năng lực chung để ngăn chặn một cuộc tấn công vũ trang như vậy xảy ra", ông nói.

Philippines cũng đã tăng cường quan hệ với các đồng minh như Nhật Bản và Úc, tiến hành các cuộc tập trận chung nhằm mục đích sẵn sàng tác chiến, động thái mà Trung Quốc coi là khiêu khích.

Ông Teodoro, hiện đang trong nhiệm kỳ thứ hai với tư cách là bộ trưởng quốc phòng, đang giám sát một cuộc mở rộng quân sự đầy tham vọng với những gì ông cho là danh sách mong muốn "có thể thực hiện được" bao gồm các tài sản phòng không, máy bay chiến đấu, khinh hạm và tàu hộ tống, để củng cố sự thay đổi chiến lược của nước này từ phòng thủ bên trong sang phòng thủ bên ngoài.

"Niềm tin của tôi vẫn không thay đổi, rằng nếu có điều gì đó mà chúng ta cần phải ngăn chặn, thì điều duy nhất có thể thay đổi cục diện đó là Trung Quốc thay đổi", ông Teodoro nói.

Philippines đã nhận được những chào mời cho việc mua 40 máy bay chiến đấu đa năng nhưng vẫn chưa chốt được nhà cung cấp.

"Hiện tại chưa có danh sách rút gọn nào", ông Teodoro nói. "Chúng tôi sẽ làm việc với các quốc gia có liên kết chiến lược với chúng tôi, đặc biệt là ở Biển Tây Philippines. Những quốc gia không liên kết với chúng tôi sẽ ở cuối danh sách".

Để hỗ trợ các thương vụ này, ông Teodoro cho biết ông đang khám phá các lựa chọn tài chính phi truyền thống và thúc đẩy nới lỏng các giới hạn vay trong nước và nước ngoài.

"Nhu cầu đầu tư vào quốc phòng đã có, và hiện tại có thanh khoản trong hệ thống mà chúng ta nên và cần khai thác", ông nói thêm.

Reuters

Nguồn : VOA, 28/10/2024

Trong vòng hai tháng, Việt Nam và Trung Quốc đã có hai chuyến thăm cao cấp lẫn nhau, nhưng không nhìn chung về tình hình Biển Đông.

Sau khi đến Hà Nội, tối 12/10/2024, Thủ tướng Lý Cường đến chào và hội kiến Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm tại Trụ sở Trung ương Đảng.

Trước hết, sau khi được bầu giữ chức Tổng bí thư thay ông Nguyễn Phú Trọng qua đời, Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm đã thăm Trung Quốc từ ngày 18 đến ngày 20/8/2024.

Chuyến thăm được Tổng bí thư - Chủ tịch nước Trung Quốc, Tập Cận Bình mô tả : "Có ý nghĩa hết sức quan trọng, thể hiện sự coi trọng cao và ưu tiên hàng đầu của hai Đảng, hai nước đối với quan hệ Việt Nam - Trung Quốc" (theo báo Chính phủ Việt Nam).

Họ Tập cho rằng : "Đây là thời điểm quan trọng để hai nước đưa quan hệ song phương lên tầm cao mới, đi vào chiều sâu, thực chất trên mọi phương diện".

Theo phía Việt Nam, họ Tập khẳng định : "Việt Nam là hướng ưu tiên trong chính sách ngoại giao của Trung Quốc ; ủng hộ Việt Nam kiên trì sự lãnh đạo của Đảng, thúc đẩy sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội".

Về phần mình, ông Tô Lâm khẳng định : "Việt Nam luôn coi trọng và ưu tiên hàng đầu quan hệ láng giềng hữu nghị, Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, Cộng đồng chia sẻ tương lai có ý nghĩa chiến lược với Trung Quốc ; khẳng định mong muốn cùng Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tập Cận Bình và các nhà lãnh đạo cấp cao Trung Quốc kế thừa và phát huy tốt truyền thống hữu nghị lâu đời giữa hai Đảng, hai nước, định hướng quan hệ Việt - Trung bước vào giai đoạn mới phát triển ngày càng ổn định, bền vững lâu dài".

Tuy nhiên hai bên "đã không thảo luận về tình hình Biển Đông", là nơi hai nước đã có hai cuộc chiến về chủ quyền biển đảo, và hiện vẫn còn xung khắc.

Chiếm đóng ở Trường Sa

Trung Quốc đã chiếm quần đảo Hoàng Sa từ tay Quân đội Việt Nam Cộng hòa ngày 19/01/1974. Sau đó, vào ngày 14/03/1988, quân Trung Quốc lại chiếm 7 vị trí chiến lược ở Trường Sa gồm : Bãi Châu Viên, Đá Chữ Thập, Cụm đá Ga Ven, Đá Gạc Ma, Đá Tư Nghĩa, Đá Vành Khăn và Đá Xu Bi.

Việt Nam tố cáo Trung Quốc đã tân tạo một số vị trí thành căn cứ quân sự có quân đồn trú, bến cảng và sân bay.

Ngược lại Trung Quốc cũng cáo buộc Viễt Nam tân tạo một số, trong số 21 vị trí thành căn cứ quân sự.

Việt Nam kiểm soát 21 vị trí

Theo Bách khoa Toàn thư mở (Wikipedia), hiện Việt Nam kiểm soát 21 vị trí ở Biển Đông gồm : Đảo An Bang, Đảo Nam Yết, Đảo Sinh Tồn, Đảo Sinh Tồn Đông, Đảo Sơn Ca, Đảo Trường Sa (biệt danh Trường Sa Lớn), Đảo Song Tử Tây, Đá Cô Lin, Đá Đông, Đá Lát, Đá Len Đao, Đá Lớn, Đá Nam, Đá Núi Thi, Đá Núi Le, Đảo Phan Vinh, Đá Tây, Đá/Bãi Thuyền Chài, Đá Tiên Nữ, Đá Tốc Tan và Đảo Trường Sa Đông.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường chụp ảnh chung trước hội đàm. Ảnh : Dương Giang/TTXVN

Lý Cường thăm Việt Nam

Sau chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư – Chủ tịch nước Tô Lâm từ ngày 18 đến ngày 20/8/2024, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã thăm Việt Nam từ ngày 12 đến 14/10/2024.

Theo Tuyên bố chung, việc đầu tiên là hai nước đã cam kết "kiên định con đường xã hội chủ nghĩa" và tiếp tục hành động theo phương châm "láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai", tinh thần "láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt".

Hai bên cũng cam kết : "Chống ly khai, phòng chống "cách mạng màu" ; tăng cường trao đổi và thúc đẩy thiết lập Đường dây nóng giữa Bộ Công an hai nước, cùng bảo vệ an ninh chính quyền và an ninh chế độ".

Liên kết đường sắt

Hai bên cũng : "Nhất trí thúc đẩy kết nối chiến lược phát triển giữa hai nước, thực hiện tốt Kế hoạch hợp tác kết nối giữa Khuôn khổ "Hai hành lang, Một vành đai" với Sáng kiến "Vành đai và Con đường" ; đẩy nhanh thúc đẩy kết nối hạ tầng giữa hai nước về đường sắt, đường bộ cao tốc, hạ tầng cửa khẩu ; đẩy nhanh xây dựng cầu đường bộ qua sông Hồng khu vực Bát Xát (Việt Nam) - Bá Sái (Trung Quốc), tăng cường giao lưu hợp tác về kỹ thuật đường bộ ; nâng cấp "kết nối mềm" về hải quan thông minh. Hai bên sẽ phát huy vai trò của Nhóm công tác hợp tác đường sắt Việt Nam - Trung Quốc ; đẩy nhanh công tác nghiên cứu khả thi tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và lập Quy hoạch 02 tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Đồng Đăng - Hà Nội và Móng Cái - Hạ Long - Hải Phòng ; đẩy nhanh công tác kết nối ray khổ tiêu chuẩn từ Lào Cai (Việt Nam) đến Hà Khẩu (Trung Quốc) ; thúc đẩy ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Chính phủ hai nước về xây dựng 03 tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn nêu trên và hai bên sẽ tiếp tục trao đổi về các công việc hợp tác cụ thể liên quan".

Nên biết, Trung Quốc không có đường biển tốt và vị trí chiến lược quốc phòng như Việt Nam, vì vậy chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường là nhẳm "hiện thực hóa" các cam kết hợp tác nối liền giao thông đường sắt với Việt Nam. Thỏa thuận này sẽ giúp xuất-nhập cảng hàng hóa của Trung Quốc qua bến cảng Việt Nam, đặc biệt là cảng Hải Phòng.

Do đó, Tuyên bố chung đã phản ánh ý muốn của Trung Quốc : "Hai bên nhất trí thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, duy trì thương mại biên giới thông suốt, triển khai xây dựng mô hình cửa khẩu thông minh, tăng cường kết nối giữa Khuôn khổ "Hai hành lang, Một vành đai" với Sáng kiến Vành đai và Con đường".

Hời hợt Biển Đông

Cuối cùng, như thường lệ, hai bên đã nói đến Biển Đông là nơi hai nước vẫn có những bất đồng ý kiến. Tuyên bố chung viết : "Hai bên trao đổi ý kiến chân thành, thẳng thắn về vấn đề trên biển, nhấn mạnh cần kiểm soát tốt hơn và tích cực giải quyết bất đồng trên biển, duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông và khu vực ; nhất trí tuân thủ nhận thức chung của Lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước, kiên trì thông qua hiệp thương hữu nghị, kiểm soát thỏa đáng bất đồng, tích cực tìm kiếm giải pháp cơ bản và lâu dài mà hai bên đều chấp nhận được phù hợp với Thỏa thuận về những nguyên tắc chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam - Trung Quốc, luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982".

Hai bên cũng cam kết : "Không có hành động làm phức tạp tình hình, mở rộng tranh chấp, cùng duy trì ổn định trên biển. Thúc đẩy bàn bạc về hợp tác cùng phát triển trên biển và bàn bạc về phân định vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ sớm đạt tiến triển thực chất, tích cực triển khai hợp tác trong lĩnh vực ít nhạy cảm trên biển, tăng cường hợp tác tìm kiếm cứu nạn trên biển. Tiếp tục thực hiện toàn diện, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), trên cơ sở hiệp thương thống nhất sớm đạt được Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) thực chất, hiệu lực, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982".

Nên biết Trung Quốc đã tìm mọi cách không ký bộ "Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC, Code of Conduct)" với ASEAN (The Association of South East Asian Nations/Hiệp hội các nước Đông Nam Á) vì không muốn bị bó tay trong hành động đơn phương lấn chiếm biển đảo ở Biển Đông, đặc biệt đối với Việt Nam.

Ngược lại, Bắc Kinh "chỉ muốn ký riêng với nước nào có tranh chấp với họ". Trung Quốc từng nói "không có tranh chấp Biển Đông" với khối ASEAN.

Lý Cường hứa gì ?

Trong các cuộc thảo luận, theo báo Chính phủ Việt Nam, Thủ tướng Lý Cường nhấn mạnh : "Trung Quốc sẽ tăng cường mở cửa thị trường cho nông sản Việt Nam, ủng hộ Việt Nam mở các văn phòng xúc tiến thương mại tại Trung Quốc".

Tuy nhiên, Lý Cường đã không hứa chấm dứt các vụ tầu chấp pháp Trung Quốc vẫn thường xuyên tân công và đánh đập ngư dân Việt Nam hành nghề ở Biển Đông, quanh Hoàng Sa và vùng bắc Trường Sa.

Vụ xẩy ra gần nhất vào ngày 29/09/2024 khi tầu Trung Quốc trấn áp, đánh bị thương, tịch thu tài sản của ngư dân Việt Nam thuộc tàu cá QNg 95739 TS (tỉnh Quảng Ngãi) "trong khi đang hoạt động tại khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam".

Báo chí Việt Nam có đưa tin về vụ tấn công nhưng "đã không nêu rõ "tàu nước ngoài" hay "tàu lạ" là tàu Trung Quốc, dù những ngư dân gặp nạn kể rằng những chiếc tàu tấn công họ có treo quốc kỳ Trung Quốc và họ bị đánh bởi những người nói tiếng Trung" (BBC tiếng Việt).

Việc loan tin này, một lần nữa chứng minh : Không có tự do Báo chí ở Việt Nam.

Phạm Trần

(16/10/2024)

Trung Quốc phải đối phó với hợp tác tuần duyên Việt Nam-Philippines ở Biển Đông ?

Thu Hằng, RFI, 07/10/2024

Tại sao Việt Nam và Philippines không ngồi lại đối thoại với nhau về tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông để hợp lực đối phó với nước láng giềng khổng lồ Trung Quốc ? Câu hỏi này từng được các nhà nghiên cứu Pháp nêu lên khi trả lời phỏng vấn RFI tiếng Việt (1). Những diễn biến gần đây cho thấy hai nước láng giềng Đông Nam Á đang có những bước đi đối thoại, thúc đẩy hợp tác trong vấn đề Biển Đông. Trung Quốc có chiến lược đối phó như thế nào ?

Tàu Cảnh sát biển Trung Quốc đụng độ với tàu tuần duyên Philippines bằng vũ khí đơn giản ở Biển Đông (Ảnh : Public Domain)

Việt Nam - Philippines quyết định phối hợp về vấn đề Biển Đông

Kể từ đầu năm 2024, Việt Nam và Philippines liên tục có những hoạt động thúc đẩy hợp tác song phương. Bắt đầu là chuyến công Việt Nam của tổng thống Philippines Marcos Jr. vào cuối tháng 01. Tại đất nước được ông Marcos đánh giá là "đối tác chiến lược duy nhất của Philippines" ở Đông Nam Á, ngày 30/01, hai bên đã ký kết hai bản ghi nhớ về an ninh về "ngăn ngừa sự cố ở Biển Đông" và "hợp tác trên biển" giữa lực lượng tuần duyên hai nước. "Những thỏa thuận này có thể hiểu là sẽ có lợi cho cả hai nước", theo nhận định với RFI tiếng Việt ngày 26/02 của giáo sư Alexander Vuving, Trung tâm Nghiên cứu An ninh Đông Nam Á Daniel K. Inouye (DKI APCSS) tại Hawai, Mỹ. Và "cũng có thể coi là bước đầu tiên tiến tới một bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông".

Đây là cơ sở để phát huy những sáng kiến hợp tác tiếp theo. Cuối tháng 07, tàu CSB 8002 rời cảng Việt Nam để đến Philippines giao lưu và lần đầu tiên tham gia huấn luyện chung với đối tác Philippines ngày 09/08. Ngay sau đó, Lực lượng tuần duyên Philippines thông báo sẽ gửi một tàu đến Việt Nam vào cuối năm để thúc đẩy hợp tác hàng hải giữa hai nước. Trước đó, trong tháng 6 và 7, cả hai nước Đông Nam Á có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc lần lượt nộp lên Liên Hiệp Quốc Đệ trình Ranh giới thềm lục địa mở rộng ngoài 200 hải lý ở Biển Đông.

Đến cuối tháng 08, bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang thăm Philippines trong ba ngày từ 29-31/08. Hai bộ trưởng chứng kiến lễ ký Ý định thư giữa hai bộ quốc phòng về tăng cường hợp tác trong lĩnh vực hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa đường biển ; Ý định thư giữa hai bộ quốc phòng về tăng cường hợp tác trong lĩnh vực quân y. Sự kiện này được bộ trưởng quốc phòng Philippines Teodoro đánh giá là Manila và Hà Nội "đã thấy một nền tảng hợp tác vững chắc để xây dựng niềm tin".

Hợp tác Việt Nam - Philippines và tác động đến Trung Quốc

Liệu hàng loạt sự kiện thắt chặt hợp tác về an ninh và hàng hải giữa Việt Nam và Philippines trong những tháng gần đây có trở thành một mối đe dọa cho Trung Quốc ? Trả lời RFI tiếng Việt, nhà nghiên cứu Laurent Gédéon, Trường Sư phạm Cao cấp Lyon (École normale supérieure de Lyon), nhận định :

"Theo quan điểm của tôi, đây là vấn đề hợp tác kỹ thuật hơn là cách tiếp cận chiến lược của chính quyền Việt Nam. Vấn đề này nằm trong khuôn khổ hợp tác quân sự và an ninh cổ điển, kiểu hợp tác này cũng tồn tại với lực lượng tuần duyên Trung Quốc. Theo tôi, trước tiên chúng ta có thể thấy sáng kiến ​​này phản ánh tính thực dụng của các nhà lãnh đạo Việt Nam và minh họa cho chính sách giữ khoảng cách cân bằng vốn là đặc trưng của ngoại giao Việt Nam. Hợp tác về mặt quân sự với Philippines cho phép Việt Nam thể hiện là một chủ thể đáng tin cậy trước các nước khác trong khu vực, bao gồm cả Trung Quốc, và có lợi thế là thể hiện rằng Hà Nội không từ bỏ tham vọng của họ ở Biển Đông, đặc biệt là quần đảo Trường Sa.

Các cuộc diễn tập chung vào tháng 08/2024, giữa thủy thủ Việt Nam và Philippines, đã xác nhận điểm này. Hai bên tập trung vào hỗ trợ và cứu hộ chứ không phải vào các hành động tấn công. Hai bên không gửi bất kỳ thông điệp thù nghịch nào tới Trung Quốc. Người ta cũng thấy rằng Việt Nam rất kín tiếng trong giai đoạn đỉnh điểm căng thẳng gần đây giữa Manila và Bắc Kinh. Trong những điều kiện này, ít có khả năng Bắc Kinh nhìn nhận là có một mối đe dọa trong diễn biến hiện nay về quan hệ giữa Việt Nam và Philippines".

Bắc Kinh hung hăng với Manila, "hòa dịu" với Hà Nội

Trên thực tế, Trung Quốc cũng có cách tiếp cận và ứng xử rất khác nhau đối với Việt Nam và Philippines.

"Theo tôi, đây là một diễn biến rất thú vị, trái ngược với những gì vẫn diễn ra cách đây 3 năm. Ngày nay, dường như có một cách tiếp cận khác từ phía chính quyền Trung Quốc đối với vấn đề Philippines và Việt Nam. Tôi nghĩ Trung Quốc có lợi khi Việt Nam và Philippines trái ngược nhau về lựa chọn chiến lược. Một lựa chọn khác của Trung Quốc, đó là để Philippines và Việt Nam duy trì quan hệ ở mức độ hợp tác kỹ thuật, chứ không phải là có tầm nhìn chung chiến lược vì điều này có thể sẽ gây bất lợi cho Trung Quốc. Chúng ta vẫn biết là Phililppines xích lại gần Hoa Kỳ hơn từ vài năm nay nhưng Việt Nam vẫn giữ khoảng cách với Mỹ. Cho nên vẫn cần phải theo dõi thêm về diễn biến mới này. Ngoài ra, những thay đổi chính trị gần đây ở Việt nam có thể cho thấy rằng xu hướng hiện nay có lẽ là xu hướng có lợi cho việc ổn định quan hệ với Trung Quốc hơn là gây căng thẳng".

Về chiến lược đối phó với những yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đối với hơn 80% diện tích Biển Đông, Việt Nam và Philippines có chiến lược hoàn toàn khác nhau. Philippines công khai những sự cố, tranh chấp thậm chí là xô xát gây thương tích với tàu của lực lượng hải cảnh Trung Quốc, đặc biệt là ở hai điểm nóng bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal) và bãi cạn Sa Bin (Sabina). Bắc Kinh cũng không ngừng gia tăng sức ép đối với tàu của lực lượng tuần duyên Philippines cũng như chính quyền Manila. Nhà nghiên cứu Laurent Gédéon phân tích :

"Cần phải nhớ rằng tầm nhìn địa-chiến lược của Trung Quốc không chỉ giới hạn ở biên giới Biển Đông mà còn xa hơn, một bên là phía đông Thái Bình Dương và bên kia là Ấn Độ Dương. Do đó, chắc chắn là sự chú ý chiến lược của Trung Quốc hiện đang chuyển hướng mạnh mẽ sang Philippines trong bối cảnh áp lực ngày càng tăng từ Hoa Kỳ đối với Trung Quốc, trong đó có thông qua Manila".

Vì Bắc Kinh bận tập trung buộc tàu của Philippines rời khỏi hai bãi cạn, Hà Nội được cho là đã tận dụng thời gian lắng dịu trong căng thẳng với Trung Quốc ở Biển Đông để tăng tốc bồi đắp ở ít nhất 4 trên 6 rạn san hô chính ở quần đảo Trường Sa. Ngày 09/09, trang web Chathamhouse cho biết "các hình ảnh vệ tinh cho thấy hoạt động cải tạo đất quy mô lớn đang diễn ra tên các rạn san hô do Việt Nam kiểm soát. Hoạt động này, được xác định vào năm 2022, đã tăng đáng kể về quy mô trong năm nay (2024) và có vẻ sẽ tiếp tục".

Ví dụ tại Bãi Thuyền Chài (Barque Canada Reef), tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải AMTI, trụ sở tại Washington (Mỹ), cho rằng có thể có một đường băng dài 3 km để chiến đấu cơ tầm xa có thể hạ cánh. Đảo Nam Yết (Namyit), sau khi được cải tạo trên diện rộng, hiện là thực thể lớn thứ hai của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa, sau bãi Thuyền Chài. Theo hình ảnh được công ty Maxar Technologies chụp tháng 06/2024, một bến cảng lớn đã được nạo vét bên trong rạn san hô.

Tuy nhiên, tốc độ bồi bắp của Việt Nam không thể bằng Trung Quốc. Điều đáng nói là mặc dù thường xuyên phản đối các yêu sách của Việt Nam đối với quần đảo Trường Sa, nhưng Trung Quốc lại rất ít bình luận về các hoạt động cải tạo đất hiện tại của Hà Nội. Lý do tại sao ? Nhà nghiên cứu Laurent Gédéon giải thích :

"Dưới thời của tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Việt Nam đã cải thiện quan hệ chính trị với Trung Quốc bằng cách tránh để gia tăng cạnh tranh lãnh thổ giữa hai nước. Ngoài ra, việc nâng cấp mối quan hệ Việt-Trung lên tầm "cộng đồng chung vận mệnh", theo phát biểu của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 12/2023 nhân chuyến thăm Việt Nam, mà Hà Nội coi đây là "Xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc", cũng là một bước tiến quan trọng mà Hà Nội từng do dự trước đó, chủ yếu vì lý do tranh chấp trên biển giữa hai nước.

Có nghĩa là nếu quan hệ giữa Hà Nội và Bắc Kinh dường như đang đi theo hướng ngày càng hòa bình hơn thì điều này không ngăn cản được những căng thẳng lẻ tẻ trên thực địa. Do đó, Việt Nam duy trì hợp tác quân sự tích cực với Philippines, điều này cho phép Hà Nội duy trì uy tín trước cả Bắc Kinh cũng như Washington và các đồng minh của Mỹ trong khu vực".

Điều đáng chú ý, được nhà nghiên cứu Laurent Gédéon nhấn mạnh, là sự cải thiện mối quan hệ Trung Quốc - Việt Nam diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Trung Quốc và Philippines tại các vùng biển tranh chấp, đặc biệt là các vụ đối đầu giữa lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc và Philippines. Dù không chính thức lên tiếng về việc Hà Nội thắt chặt hợp tác với Manila nhưng Bắc Kinh không quên gián tiếp "nhắc nhở" Hà Nội :

"Người ta thấy rằng ngay trước khi Việt Nam chuẩn bị tổ chức cuộc tập trận chung trên biển với Philippines vào ngày 09/08, trong vòng chưa đầy một tuần, một drone của Trung Quốc đã bay sát bờ biển Việt Nam hai lần, vào ngày 02 và ngày 07/08. Vụ xâm nhập thứ hai diễn ra ba ngày sau khi ông Tô Lâm được bầu làm tổng bí thư đảng cộng sản Việt Nam. Nhưng điều đáng chú ý lần này là Trung Quốc đã cố tình kích hoạt đèn hiệu của máy bay, mặc dù họ không hề làm như vậy trước đó. Việt Nam chưa lên tiếng về vụ việc này và có thể coi đây là tín hiệu chính trị từ Bắc Kinh nhằm làm giảm căng thẳng".

Một tháng sau sự kiện này, Vùng Cảnh sát biển Việt Nam 3 đã tổ chức một cuộc tập trận bắn đạn thật hiếm hoi, từ ngày 05 đến 11/09, ở ngoài khơi tỉnh Bình Thuận, để kiểm tra phản ứng trước các mối đe dọa an ninh và bảo vệ chủ quyền.

Ngay khi được bầu làm tổng bí thư đảng cộng sản Việt Nam, ông Tô Lâm dành chuyến công du nước ngoài đầu tiên đến Trung Quốc. Hai nước đã ra thông cáo chung ngày 20/08 và vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông được nêu trong Điểm 10 của thông cáo : "(…) Hai bên nhất trí (…) cùng duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông (…)", phù hợp với "Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam - Trung Quốc", luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982, không có hành động làm phức tạp tình hình, mở rộng tranh chấp".

Thu Hằng

Nguồn : RFI, 07/10/2024

(1) Việt Nam, Malaysia, Philippines : Gác tranh chấp, chống Trung Quốc ở Biển Đông ?

************************

Seoul và Manila tăng cường hợp tác an ninh, kinh tế trong bối cảnh quan ngại về tình hình Biển Đông

Minh Phương, RFI, 07/10/2024

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước hai ngày tại Philippines, hôm nay, 07/10/2024, tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đã hội dàm với đồng nhiệm Philippines Ferdinand Marcos Jr. Hai bên đồng thuận thúc đẩy quan hệ song phương, tăng cường hợp tác, đặc biệt là trong các lĩnh vực an ninh, kinh tế và năng lượng.

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr (P) phát biểu trong buổi tiếp tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol, tại dinh tổng thống Malacanang, Manila, Philippines ngày 07/10/2024. AP - Ezra Acayan

Hai nhà lãnh đạo đã thông qua một tuyên bố chung kêu gọi thiết lập quan hệ đối tác chiến lược. Theo hãng tin Hàn Quốc Yonhap, nếu được thực hiện, đây sẽ là lần đầu tiên quan hệ ngoại giao giữa hai nước được nâng cấp kể từ khi thiết lập cách đây 75 năm. Phát biểu trong buổi họp báo chung, tổng thống Yoon Suk Yeol khẳng định : "Việc thiết lập mối quan hệ đối tác chiến lược mở ra một chương mới trong quan hệ giữa Hàn Quốc và Philippines".

Hai bên cũng quyết định tăng cường hợp tác trong ngành công nghiệp quốc phòng. Tổng thống Hàn Quốc cho biết nước này sẽ tích cực tham gia vào chiến dịch hiện đại hóa quân đội Philippines, đặc biệt là trong thời điểm mà Philippines đang phải đối mặt với các yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông. Seoul đã cung cấp cho Manila các máy bay chiến đấu FA-50, cùng nhiều tàu chiến và tên lửa.

Về phần mình, tổng thống Philippines Marcos cũng cam kết đóng góp vào sáng kiến ​​của Hàn Quốc về việc phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên. Trong Tuyên bố chung, "hai nước lên án sự gia tăng chưa từng có các vụ phóng tên lửa đạn đạo gần đây của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (…) và chia sẻ quan ngại về các hành động không phù hợp với trật tự quốc tế, làm suy yếu hòa bình và thịnh vượng trên Biển Đông".

Nhân dịp này, Hàn Quốc và Philippinnes ký hiệp định thương mại tự do. Các cuộc đàm phán đã kết thúc hồi tháng 9 năm ngoái. Hai nước cũng tuyên bố sẽ hợp tác trong các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng tại Philippines và nhiều lĩnh vực khác, như năng lượng hạt nhân dân dụng, chuyển đổi số và chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng. Để thúc đẩy điều này, Hàn Quốc đã ký một biên bản ghi nhớ về việc cấp gần 2 triệu đô la từ Quỹ Hợp tác Phát triển Kinh tế (EDCF) để hỗ trợ xây dựng Mạng lưới Đường bộ Laguna Lakeshore (ở phía đông nam Manila) và cầu PNG, nối liền các đảo Panay, Guimaras và Negros của Philippines.

Minh Phương

Truyền thông của Ba Đình đưa tin nhiều thuyền viên trên tàu cá Việt Nam bị tàu Trung Quốc tấn công ở Biển Đông. Các báo đưa tin nhiều chi tiết khác nhau, phải tổng hợp, mới rõ là tàu cá Việt Nam đã bị tấn công ở Biển Đông gần quần đảo Hoàng Sa, nơi cả Trung Quốc và Việt Nam đều tuyên bố chủ quyền, và 10 thành viên thủy thủ Việt Nam bị thương.

Tàu cá Việt Nam đã bị tấn công ở Biển Đông gần quần đảo Hoàng Sa, nơi cả Trung Quốc và Việt Nam đều tuyên bố chủ quyền, và 10 thành viên thủy thủ Việt Nam bị thương.

Điều buồn cười nhất, căn bệnh lâu năm cố hữu của Hà Nội lại tái diễn, là sợ nhắc đến tên Trung Quốc. Tờ Sài Gòn Giải Phóng, tiếng nói của đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh thì dè dặt đề là "tàu nước ngoài", như một loại tự điển thông minh mà người Việt đã cài đặt sẳn trong suy nghĩ trong mối quan hệ của Hà Nội với kẻ thù Bắc Kinh : "nước ngoài" hiển nhiên được dịch hiểu là Trung Quốc, và Hoàng Sa, lại càng là sự khẳng định, đó là địa bàn hoành hành của kẻ thù Trung Quốc.

Tệ hơn, hai tờ báo quan trọng bậc nhất của chính quyền cộng sản Việt Nam là tờ Nhân Dân và tờ Quân Đội Nhân Dân thì không có một dòng tin nào trng ngày 30 Tháng Chín, kể cả vào mục tìm kiếm với những từ khóa như "tàu cá", "hoàng sa", "bị nạn"... tất cả một khoảng trống đầy tính "ưu tiên" trong mối quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện mà Tô Lâm đã nói với Tập Cận Bình trong sự sùng kính qua chuyến thăm vào giữa Tháng Tám 2024.

Trong khi đó, báo chí quốc tế đều chỉ rõ thủ phạm là Trung Quốc. Có lẽ vì họ không có lời hứa "ưu tiên" nào nhưng Tô Lâm đã thề với Tập Cần Bình.

Tờ Tiền Phong dẫn lời một quan chức địa phương tại xã Bình Châu, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, tàu cá Việt Nam đã phát thanh báo cáo về vụ tấn công vào Chủ Nhật, nói rằng có ba ngư dân bị gãy chân tay và bảy người khác bị thương. Điều buồn cười là dù mọi thứ được mô tả rõ bởi các thuyền viên gặp nạn, nhưng không ai được trực tiếp nói chuyện với giới báo chí bên ngoài. Các quan chức xã đã đại diện nói với hãng thông tấn The Associated Press rằng họ không có gì để bổ sung vào bản tin của tờ báo, và không rõ là tàu nào đã gây ra thảm nạn. Kể cả Lực lượng biên phòng Việt Nam cũng nói đang điều tra vụ việc nhưng vẫn chưa cung cấp thông tin gì.

Nhưng không ai trong số những thuyền viên gặp nạn được trực tiếp cung cấp tin cho báo chí nước ngoài. Một người dân giấu tên, có người thân đi thuyền gặp nạn cho biết chính quyền địa phương cũng ra lệnh không được nói chuyện với bất cứ báo chí nào bên ngoài Việt Nam.

Báo và truyền hình nhà nước thì nói tai nạn xảy ra ở quần đảo Hoàng Sa cách bờ biển phía đông Việt Nam khoảng 400 km (250 dặm) và cách tỉnh Hải Nam của Trung Quốc cũng khoảng cách tương tự về phía đông nam.Mặc dù ngôn từ chính quyền mạnh mẽ cho biết vụ tấn công tàu xảy ra ở vùng biển Việt Nam nhưng không nêu rõ địa điểm cụ thể, dù được đề nghị cho chi tiết.

Quần đảo Hoàng Sa thực tế nằm dưới sự kiểm soát của Trung Quốc kể từ năm 1974, khi Bắc Kinh chiếm quần đảo này từ Việt Nam trong một cuộc xung đột hải quân ngắn ngủi, nhân lúc nội chiến Nam Bắc Việt Nam đang vào lúc căng thẳng nhất.

Hà Nội thì muốn đòi lại đảo, nhưng há miệng mắc quai vì đã từng chúc mừng người đồng chí của mình thành công chiếm đảo, và cũng coi Miền Nam VNCH là kẻ thù. Thậm chí trong ham muốn tủi nhục này của Hà Nội, đã cài cắm giới tuyên truyền viên vẽ nên chuyện VNCH yếu kém, tạo điều kiện cho dâng đảo cho Bắc Kinh, nhằm rửa mặt cho mình.

Nửa thế kỷ nay, Trung Quốc đã biến hòn đảo này thành một pháo đài với cả đường băng máy bay, bến cảng, các khu nhà kiên cố, cùng với một bãi đáp trực thăng và hệ thống radar. Tất cả đều là bí mật quân sự nên Trung Quốc đã từ chối cung cấp thông tin chi tiết về công trình xây dựng đảo của mình. Và vì vậy các tàu cá Việt Nam đánh bắt gần khu vực Hoàng Sa luôn bị Trung Quốc tấn công dã man. Và đây không phải là lần đầu tiên.

Cần phải nhắc lại là Tô Lâm đi sứ Trung Quốc ra mắt vai trò tân chư hầu của mình, đã ngợi ca Trung Quốc là người bạn không thể thay thế, đồng thời nhấn mạnh là mối quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với Trung Quốc mặc dù là tương đương với các quốc gia khác đã ký kết với Việt Nam, nhưng vẫn luôn là ưu tiên hơn.

Nhìn những khoảng trống trên báo Nhân Dân, báo Quân Đội Nhân Dân và kể cả mọi cơ quan truyền thông khác ở Việt Nam không dám gọi tên Trung Quốc trong tội ác tấn công vào con người Việt Nam trên biển, tự khắc những ai còn thắc mắc chữ "ưu tiên" đó, sẽ hiểu rằng điều này có nghĩa là gì. Ưu tiên, là gìn giữ mối quan hệ giữa 2 đảng cộng sản, bất chấp xương máu người dân Việt Nam thế nào. Ưu tiên, có nghĩa mọi thứ đối đãi với nhau cười nụ cười của tình anh em cộng sản, mặc cho tiếng rên xiết của người dân vẫn vang vọng trên khắp đất nước với những tội ác mới mỗi ngày.

JB Nguyễn Hữu Vinh

Nguồn : RFA, 30/09/2024

Chủ tịch xã : Ba xuồng Trung Quốc với 30 người tấn công tàu cá Việt Nam ở Hoàng Sa

RFA, 01/10/2024

Tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi bị tấn công đã về cảng Sa Kỳ, Quảng Ngãi hôm 30/9/2024 - RFA 01/10/2024

Một quan chức địa phương viết trên mạng xã hội khẳng định người Trung Quốc đi trên ba ca nô đã tấn công tàu cá của tỉnh Quảng Ngãi ở gần quần đảo Hoàng Sa khiến 10 ngư dân bị thương.

Ông Phùng Bá Vương, Chủ tịch UBND xã Bình Châu (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi), viết trên tài khoản mạng xã hội vào tối 30/9 cho hay, tàu cá mang số hiệu QNg-95739-TS do thuyền trưởng Nguyễn Thanh Biên (sinh năm 1984) ở thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu đã cập cảng Sa Kỳ vào lúc 21 giờ 15 ngày 30/9.

Ông Vương, người được các tờ báo Nhà nước phỏng vấn liên quan đến vụ việc, viết : "Trước đó, ngày 29/9/2024 tàu cá QNg-95739-TS đánh bắt hải sản hợp pháp ở quần đảo Hoàng Sa đã bị tàu của Trung Quốc mang số hiệu 101 truy đuổi và tiếp cận tàu bằng ba ca nô với khoảng hơn 30 người có trang bị hung khí.

Khi tiếp cận được tàu cá, những người này lên tàu đánh đập dã man ngư dân làm bốn người bị thương tích nặng và lấy toàn bộ trang thiết bị trên tàu và hải sản ngư dân đánh bắt được."

Chủ tịch xã Bình Châu đăng tải các tấm ảnh cho thấy các quan chức huyện cùng bộ đội biên phòng lên tàu cá thăm hỏi ngư dân với thương tích đầy mình.

Ông Vương nói hành động tấn công các ngư dân là hết sức dã man và bày tỏ "kịch liệt phản đối với hành động trên của Trung Quốc."

Phóng viên gọi điện thoại cho hai số điện thoại di động của ông Vương để xác minh vụ việc nhưng không thể kết nối.

Thông tấn xã Việt Nam sau khi loan tin vụ tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi bị tấn công đến thương tích ở khu vực Hoàng sa như vừa nêu, sau đó rút tin đó xuống mà không giải thích lý do.

Một số tờ báo Nhà nước vào trưa 1/10 đã đưa các tin bài, phỏng vấn những nhân chứng khi tàu cá về đến cảng Sa Kỳ vào tối hôm trước nhưng không đề cập gì đến quốc tịch của tàu tấn công.

Mạng báo Tiền Phong dẫn lời ông Nguyễn Thanh Biên (40 tuổi), thuyền trưởng tàu cá QNg 95739 TS kể lại, lúc khoảng 6 giờ sáng ngày 29/9, ông phát hiện con tàu mang số hiệu 301 trên máy định vị trên tàu.

Khoảng một tiếng sau, tàu 301 tiếp cận và rượt đuổi tàu cá. Khi đến gần, tàu này thả hai chiếc ca nô xuống và chạy hai bên kẹp tàu cá ở giữa để cho người lên tàu nhưng không được.

Cũng theo ông Biên, một lúc sau có thêm một tàu sắt khác mang số hiệu 101 tiếp cận, thả thêm một ca nô nữa, bao vây kẹp tàu cá vào giữa.

“Lúc này khoảng 10 giờ, lực lượng trên hai tàu sắt mang đồ rằn ri, khoảng 40 người leo lên tàu, mỗi người cầm một tuýp sắt rồi đánh xối xả... gặp đâu đánh đó. Lúc này tôi cố gắng chạy về phía trước mũi tàu, tuy nhiên có hai người kẹp tôi lại đánh tới tấp vào người khiến tôi bất tỉnh không biết gì nữa, khoảng một giờ sau tôi mới tỉnh lại”, thuyền trưởng Biên nhớ lại.

Em của ông Biên là ngư dân Nguyễn Thương (34 tuổi) lúc này quỳ xuống xin tha, nên họ không đánh nữa, đến một giờ chiều thì "lực lượng mặc đồ rằn ri" rời tàu chỉ để lại năm người kèm một thông dịch viên. Ông Thương kể lại : "Lúc này thông dịch viên nói cho tàu chạy về Việt Nam. Khi anh em kiểm tra thì ngư lưới cụ, máy móc trên tàu đã bị lấy đi hết, chỉ để lại một máy định vị để quay về bờ."

Mạng báo Kinh tế đô thị cho hay, khoảng sáu tấn hải sản các ngư dân đánh bắt được bị lấy đi và hầu hết dụng cụ trên tàu bị đập phá. Nhóm người hung hãn kia chỉ chừa lại một máy định vị để các ngư dân quay về bờ.

Tờ báo này cho biết thêm, một con tàu khác mang số hiệu QNg 90659TS đang neo đậu tại tọa độ 16 độ 11 phút vĩ độ Bắc, 112 độ 23 phút kinh độ Đông (ngay khu vực quần đảo Hoàng Sa) vào ba giờ chiều ngày 29/9, thì bị một tàu nước ngoài áp sát, khống chế, hành hung thuyền trưởng và uy hiếp các thuyền viên, sau đó lấy hết trang thiết bị và hải sản gồm bảy bành dây hơi, bảy đôi chân vịt, bảy bộ độ lặn, khoảng 3,5 tấn cá các loại. Tổng thiệt hại ban đầu khoảng 300 triệu đồng.

Nguồn : RFA, 01/10/2024

65 tàu Trung Quốc hiện diện tại vùng bãi cạn Sa Bin, nơi có tranh chấp với Philippines

Trọng Thành, RFI, 18/09/2024

Trung Quốc đã rút khoảng một phần tư tàu thuyền ra khỏi các khu vực tranh chấp với Manila tại Biển Đông, nhưng vẫn duy trì hơn sáu chục tàu ở khu vực bãi Sa Bin, điểm đối đầu căng thẳng nhất hiện nay.

Tàu hải cảnh Trung Quốc (bên trái) va chạm với tàu BRP Teresa Magbanua của Philippines gần bãi cạn Sa Bin ngày 31/08/2024. AFP - Handout

Trả lời báo giới hôm qua 17/09/2024, người phát ngôn của Hải quân Philippines, chuẩn đô đốc Roy Vincent Trinidad, cho biết Trung Quốc duy trì tổng cộng 65 tàu tại khu vực bãi Sa Bin.

Theo số liệu của Hải quân Philippines, được báo chí nước này dẫn lại hôm qua, số tàu thuyền của Trung Quốc tại các khu vực tranh chấp với Philippines ở Biển Đông (như đảo Thị Tứ, bãi cạn Scarbourgough, bãi cạn Ayungin, tức bãi Cỏ Mây…) trong tuần qua là 157, giảm khoảng một phần tư so với mức cao kỷ lục 207 tàu thuyền trong tuần lễ trước đó. 

Mặc dù số tàu thuyền Trung Quốc (bao gồm tàu Hải quân, tàu Hải cảnh và tàu dân quân biển) giảm, nhưng số lượng tàu Hải cảnh ngược lại tăng từ 18 lên 26 và tập trung tại ba khu vực, bãi Sa Bin với 9 tàu, bãi Cỏ Mây 10 tàu và bãi cạn Scarbourgough, với 6 tàu.

Về bãi Sa Bin, người phát ngôn của Hải quân Philippines nhấn mạnh: bất chấp lực lượng đông đảo, phía Trung Quốc chưa thể kiểm soát được khu vực này, và các lực lượng Philippines vẫn đang tiếp tục thực thi phận sự, ngăn chặn "sự hiện diện bất hợp pháp" của Trung Quốc. Chuẩn đô đốc Roy Vincent Trinidad, nói rõ là Manila "đã chuẩn bị và có các kế hoạch dự phòng", nếu Trung Quốc có hành động lấn lướt nhằm kiểm soát Bãi Sa Bin, như điều đã xảy ra với bãi cạn Scarbourgough hồi 2012.

Trang mạng Hồng Kông South China Morning Post hôm qua, 17/09/2024, dẫn lời Sherwin Ona, giáo sư chính trị học tại Đại học De ​​La Salle, theo đó, Philippines có thể chấp nhận đề nghị của Mỹ, về việc yêu cầu lực lượng Mỹ hộ tống các đoàn tiếp tế của Philippines tiếp tế cho các tàu thuyền ở những khu vực "tiền đồn" tại Biển Đông.

Hồi cuối tuần trước, Philippines đã triệu tàu BRP Teresa Magbanua khỏi bãi Sa Bin, với lý do thời tiết xấu, nguồn cung cạn kiệt và nhân viên cần được chăm sóc y tế. Tàu BRP Teresa Magbanua, dài 97 mét, một trong những tàu lớn nhất của Tuần duyên Philippines, được điều động đến khu vực này từ tháng 4/2024, để ngăn chặn tham vọng kiểm soát bãi Sa Bin của Trung Quốc.

Trọng Thành

****************************

Ấn Độ-Thái Bình Dương : Chiến lược vũ khí chống hạm "nhiều và rẻ" của Mỹ để đối phó với Trung Quốc

Anh Vũ, RFI, 18/09/2024

Reuters hôm 17/09/2024 cho biết Hoa Kỳ đang xây dựng một kho vũ khí chống hạm dồi dào và dễ chế tạo trong nỗ lực tăng cường sức mạnh cho lực lượng nhằm ngăn chặn Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Chiến đấu cơ F-35 của Hải quân

Mỹ tham gia cuộc tập trận Annualex 23 xuất phát từ hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson ngoài khơi Nhật Bản, ngày 11/11/2023. AP - Mari Yamaguchi

Hãng tin Anh dẫn nguồn từ một chủ tịch - tổng giám đốc của một tập đoàn công nghiệp chế tạo tên lửa cho biết, cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã thúc đẩy Hoa Kỳ phải có một triết lý mới về vấn đề vũ khí là phải nhiều và giá thành hợp lý, hay nói một cách khác là rẻ.

Sách lược mới này của Hoa Kỳ đã thu hút sự chú ý của được giới phân tích quân sự. Euan Graham, nhà phân tích cao cấp của Viện Chính sách Chiến lược Úc, được Reuters trích dẫn nhận định sự thay đổi của Mỹ là "phản ứng tự nhiên đối với những gì Trung Quốc đã và đang làm", ý muốn nói đến kho vũ khí trên biển và tên lửa đạn đạo thông thường mà Trung Quốc đang nỗ lực hiện đại hóa không ngừng.

Thực tế, thời gian gần đây, Hoa Kỳ đã đẩy mạnh các thử nghiệm loại vũ khí có tên gọi Quicksink, một loại bom tự dẫn đường có thể bám theo các mục tiêu di động, và đặc biệt là giá thành sản xuất hạ. Tháng trước, trong vịnh Mexico, quân đội Mỹ đã sử dụng oanh tạc cơ chiến lược tàng hình B-2 để thử nghiệm loại bom Quicksink tấn công mục tiêu là các tàu chiến.

Theo giới chuyên gia quân sự, Trung Quốc vẫn luôn chiếm ưu thế đáng kể về số lượng tên lửa chống hạm, đặt trên tàu chiến cũng như trong đất liền. Nhưng với việc Mỹ tăng nhanh sản xuất Quicksink, khoảng cách ưu thế này sẽ được rút ngắn lại đáng kể.

Bom Quicksink đang được triển khai và do tập đoàn Boeing chế tạo. Bộ chỉ huy lực lượng Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ muốn có hàng nghìn vũ khí này, theo một lãnh đạo của tập toàn chế tạo, vì lý do bảo mật không đưa ra con số cụ thể. Quan chức điều hành này khẳng định, nếu quân đội Mỹ có đủ vũ khí "giá rẻ", hệ thống phòng thủ của tàu chiến Trung Quốc sẽ bị áp đảo.

Trong một kịch bản như vậy, quân đội Mỹ có thể sử dụng các loại tên lửa chống hạm tầm xa (LRASSM) hay tên lửa SM-6 để làm hư hại tàu chiến và hệ thống radar của Trung Quốc, sau đó sẽ sử dụng bom "rẻ tiền" Quicksink oanh tạc.

Theo giới quân sự, Hoa Kỳ đã tích lũy một số lượng đa dạng các vũ khí chống hạm ở Châu Á. Hồi tháng 4 năm nay, quân đội Mỹ đã triển khai tại Philippines, trong một cuộc tập trận, các dàn phóng tên lửa cơ động Typhon, cũng là loại giá rẻ, chế tạo từ những thiết bị đã có sẵn, có thể dùng để phóng các loại tên lửa SM-6 và Tomahawk vào các mục tiêu trên biển.

Điều quan trọng là các loại vũ khí này tương đối dễ sản xuất và có thể giúp Hoa Kỳ cùng các đồng minh nhanh chóng bắt kịp cuộc chạy đua tên lửa tại Ấn Độ - Thái Bình Dương mà Trung Quốc đang dẫn trước.

Mặc dù quân đội Hoa Kỳ đã từ chối tiết lộ số lượng tên lửa sẽ được triển khai ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, nhưng hơn 800 tên lửa SM-6 dự kiến ​​sẽ được mua trong năm năm tới, theo các tài liệu của chính phủ về giao dịch mua sắm quân sự. Các tài liệu cũng cho thấy, hàng nghìn tên lửa Tomahawk và hàng trăm nghìn tên lửa JDAM đã có trong kho vũ khí của Hoa Kỳ. Việc bố trí vũ khí chống hạm ở những nơi như Philippines là nhằm đặt vùng Biển Đông vào tầm ngắm. Đó cũng là nơi Trung Quốc ngày càng lấn lướt đòi gần hết chủ quyền, bất chấp các nước trong khu vực Đông Nam Á và Đài Loan phản đối.

Theo Collin Koh, nhà nghiên cứu tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, thực chất thì đây là cuộc đua về số lượng, trong đó Mỹ đang nỗ lực san bằng sân chơi trước Trung Quốc. Chuyên gia này dẫn ví dụ lực lượng Houthi, đồng minh của Iran, sử dụng vũ khí chống hạm công nghệ thấp để bắn vào các tàu vận tải dân sự ở Hồng Hải, buộc Hoa Kỳ và các nước khác phải triển khai vũ khí tốn kém để phòng thủ chống lại và ông nhận định : "Ngay cả khi anh có một kho vũ khí nhỏ hơn gồm các hệ thống tên lửa tấn công như vậy, anh vẫn có thể tạo ra một số khả năng răn đe".

Anh Vũ

*****************************

Vũ khí chống hạm của Mỹ chống lại Trung Quốc : chết chóc, dồi dào, cơ động

BBC, 18/09/2024

Mỹ đang tích trữ một kho vũ khí chống hạm dồi dào và dễ chế tạo như một phần trong nỗ lực của họ nhằm đối phó với Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương cũng như nhằm tăng cường lực lượng của mình tại đó.

Bom Quicksink được đặt trên máy bay tiêm kích F-15E Strike Eagle - Bộ Quốc phòng Mỹ

Việc Nga xâm lược Ukraine đã khiến Mỹ thay đổi tư duy. Họ đã có một triết lý quân sự mới, đó là "số lượng lớn với giá cả phải chăng", theo lời một giám đốc điều hành giấu tên trong ngành công nghiệp tên lửa. Người này ngụ ý rằng Mỹ đang có sẵn lượng vũ khí giá rẻ dồi dào.

"Đó là một phản ứng bình thường đối với những gì Trung Quốc đang làm", theo Euan Graham, một nhà phân tích cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Chiến lược Úc. Ông Graham ám chỉ đến kho vũ khí tàu chiến và tên lửa đạn đạo thông thường của Trung Quốc, bao gồm cả những tên lửa dùng để tấn công tàu thuyền.

Lầu Năm góc (Bộ Quốc phòng Mỹ) và Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã không lập tức phản hồi các yêu cầu bình luận của Reuters.

Mỹ đã tăng cường thử nghiệm Quicksink - một loại bom có giá thành phải chăng, có thể sản xuất hàng loạt và được trang bị bộ dẫn đường GPS giá rẻ và một đầu dò có thể theo dõi các vật thể chuyển động.

Không quân Mỹ đã sử dụng máy bay ném bom tàng hình B-2 trong một cuộc thử nghiệm vào tháng 8/2024 ở Vịnh Mexico để tấn công một tàu mục tiêu bằng Quicksink.

Theo các chuyên gia, Trung Quốc vẫn sẽ có lợi thế lớn về số lượng tên lửa chống hạm và có thể đặt chúng trên lãnh thổ của mình.

Nhưng việc Mỹ tăng cường sản xuất Quicksink sẽ thu hẹp khoảng cách đó bằng cách khiến khoảng 370 tàu chiến của Trung Quốc gặp nhiều rủi ro hơn trong bất kỳ cuộc xung đột nào trong tương lai so với từ trước tới nay, tính từ khi Bắc Kinh chuyển sang hiện đại hóa quân đội vào những năm 1990.

Quicksink - vẫn đang trong quá trình phát triển - do Boeing sản xuất và đầu dò của quả bom này đến từ công ty BAE Systems.

Quicksink có thể được tích hợp vào hàng trăm ngàn bộ đuôi của bom tấn công trực diện phối hợp (JDAM) - hệ thống có thể được thả từ máy bay chiến đấu của Mỹ hoặc đồng minh và biến những quả "bom ngu" nặng 2.000 pound (khoảng 900 kg) thành vũ khí dẫn đường với chi phí thấp.

Bộ tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ muốn sở hữu hàng ngàn quả Quicksink và đã muốn như thế trong nhiều năm, theo một giám đốc điều hành giấu tên làm việc trong ngành công nghiệp vũ khí.

Người này nhận định rằng khả năng phòng thủ của tàu Trung Quốc sẽ bị "lượng lớn vũ khí giá phải chăng" áp đảo.

Trong những viễn cảnh giao tranh, quân đội Mỹ có thể sẽ sử dụng Tên lửa Chống hạm Tầm xa (LRASM) hoặc tên lửa SM-6 để gây hư hại cho tàu chiến Trung Quốc và radar trước, sau đó sẽ bắn phá tàu bằng vũ khí rẻ hơn như Quicksink.

Đa dạng vũ khí

Bom Quicksink được chuyển lên chiến đấu cơ - Bộ Quốc phòng Mỹ

Mỹ đã tích trữ nhiều loại vũ khí chống hạm ở châu Á. Vào tháng 4/2024, Lục quân Mỹ đã triển khai các dàn phóng tên lửa di động Typhon mới tới Philippines. Vũ khí này được phát triển với chi phí phải chăng từ các thành phần hiện có và có thể bắn tên lửa SM-6 và Tomahawk đến các mục tiêu trên biển.

Những vũ khí như vậy tương đối dễ sản xuất - nhờ các kho dự trữ lớn và những thiết kế đã tồn tại trên một thập kỷ - có thể giúp Mỹ và đồng minh nhanh chóng bắt kịp trong cuộc đua tên lửa ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mà Trung Quốc đang dẫn đầu.

Mặc dù quân đội Mỹ đã từ chối tiết lộ số lượng tên lửa sẽ được triển khai ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nhưng theo các tài liệu giao dịch quân sự của chính phủ, hơn 800 tên lửa SM-6 dự kiến ​​sẽ được mua trong năm năm tới.

Các tài liệu này cũng cho thấy đã có hàng ngàn tên lửa Tomahawk và hàng trăm ngàn tên lửa JDAM trong kho vũ khí Mỹ.

"Mục đích của Trung Quốc là hạn chế sự di chuyển của Hải quân Mỹ ở Tây Thái Bình Dương và Chuỗi đảo thứ nhất", nhà phân tích Euan Graham nói, đề cập đến các quần đảo lớn gần nhất tính từ ​​bờ biển Đông Á.

"Động thái của Mỹ là để nhằm gây khó khăn cho Hải quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa (PLAN)".

Việc đặt các vũ khí chống hạm ở các địa điểm như Philippines sẽ khiến phần lớn Biển Đông nằm trong tầm bắn của các vũ khí này. Trung Quốc tuyên bố 90% Biển Đông là lãnh thổ chủ quyền của mình nhưng bị năm quốc gia Đông Nam Á và Đài Loan phản đối.

Ông Collin Koh, một học giả tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, bình luận:

"Theo một cách nào đó, điều này giống như việc cân bằng cuộc chơi".

Ông Koh lấy ví dụ về lực lượng Houthi liên minh với Iran trong việc sử dụng vũ khí công nghệ thấp chống hạm để cản trở giao thông dân sự ở Biển Đỏ, buộc Mỹ và các nước khác phải triển khai vũ khí đắt tiền để phòng thủ.

"Nếu nhìn vào trường hợp ở Biển Đỏ, rõ ràng bên phòng thủ phải trả nhiều tiền hơn bên tấn công. Kể cả khi Mỹ có kho vũ khí nhỏ hơn, nhưng với những hệ thống tên lửa tấn công như vậy, họ vẫn có thể tạo ra sự răn đe nhất định", ông Koh nói.

Nguồn : BBC, 18/09/2024

Vì sao Trung Quốc hung hăng với Philippines nhưng không gây hấn với Việt Nam ?

BBC, 15/09/2024

Trong khi tranh chấp hàng hải kéo dài giữa Trung Quốc và Philippines đã leo thang đáng kể trong những tháng gần đây với với hàng loạt vụ va chạm tàu trên nhiều khu vực của Biển Đông, chưa có ghi nhận nào về việc Bắc Kinh cản trở hoạt động bồi đắp đảo của Hà Nội tại quần đảo Trường Sa.

Một tàu hải cảnh Trung Quốc va chạm với tàu của Cục Thủy sản và Nguồn lợi Thủy sản Philippines gần bãi Sa Bin ngày 25/8 - AFP/JIJI

Chỉ trong hai tuần cuối tháng 8/2024, đã có ít nhất ba lần tàu Trung Quốc va chạm với tàu Philippines và cả hai bên đều cáo buộc bên kia cố tình đâm vào tàu mình.

Vào ngày 19/8/2024, một số tàu của Trung Quốc và Philippines đã va chạm gần bãi cạn Sa Bin ở quần đảo Trường Sa, điểm nóng mới sau Bãi Cỏ Mây và Bãi cạn Scarborough.

Một đợt va chạm thứ hai cũng tại bãi Sa Bin đã diễn ra hôm 25/8, với việc cả hai bên một lần nữa đổ lỗi cho nhau.

Đến ngày 31/8, hải cảnh Trung Quốc tố tàu Philippines cố tình kéo mỏ neo đụng tàu Trung Quốc, trong khi tuần duyên Philippines tố tàu Trung Quốc cố tình đâm vào tàu của mình.

Trong khi đó, Việt Nam đã âm thầm đẩy nhanh quá trình bồi đắp đảo trên một số rạn san hô đang tranh chấp ở Biển Đông, với tiền đồn lớn nhất là bãi Thuyền Chài (tên tiếng Anh là Barque Canada) mà Philippines, Malaysia và Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền.

Báo cáo của Viện Nghiên cứu Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) trực thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) được công bố vào ngày 7/6/2024 cho biết trong sáu tháng đầu năm, Việt Nam đã tăng tốc bồi đắp đảo với diện tích gần bằng tổng hai năm trước đó (tức năm 2022 và 2023) cộng lại.

Điều đáng lưu ý là không có những hoạt động cản trở của Trung Quốc đối với Việt Nam được ghi nhận.

Một động thái phản đối hiếm hoi gần đây của Trung Quốc với Việt Nam về vấn đề Biển Đông là khi Hà Nội nộp đệ trình Ranh giới thềm lục địa mở rộng ngoài 200 hải lý ở khu vực giữa Biển Đông lên Liên Hợp Quốc vào tháng 7/2024.

Các nhà quan sát cho biết sự khác biệt về thái độ của Bắc Kinh đối với hai quốc gia Đông Nam Á do nhiều yếu tố, bao gồm mối quan hệ chính trị Việt Nam - Trung Quốc và liên minh Philippines - Mỹ.

Ngoài ra, việc giải mã logic đằng sau hành vi của Trung Quốc được cho là cũng giúp các nước liên quan có thể bảo vệ tốt nhất lợi ích của họ ở Biển Đông và xa hơn nữa.

Mối quan hệ Việt Nam-Trung Quốc

Một trong những lý do mà các học giả nhắc đến đầu tiên là mối quan hệ lâu năm giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Nhà phân tích địa chính trị Don McLain Gill từ trường Đại học De La Salle ở Manila (Philippines) nói với BBC rằng Việt Nam có mối quan hệ sâu sắc, và rất thận trọng khi hoàn toàn không can thiệp vào hệ thống chính trị của nhau, vì số lượng các đảng cộng sản trên thế giới hiện nay ít hơn nhiều so với khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.

"Bên cạnh đó, Việt Nam cũng gửi những tín hiệu ôn hòa hơn tới Bắc Kinh", ông Gill đánh giá.

Các nhà lãnh đạo của Việt Nam và Trung Quốc đã nhiều lần tuyên bố sẽ đưa quan hệ song phương trở thành ưu tiên ngoại giao và cam kết cải thiện lòng tin và hợp tác lẫn nhau.

Tháng trước, trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Việt Nam Tô Lâm, hai bên đã nhất trí cố gắng giải quyết tranh chấp thông qua "các cuộc tham vấn hữu nghị" và cho biết đã có sự đồng thuận "cấp cao" về nhu cầu duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực.

Cựu đại tá không quân Raymond M. Powell, Giám đốc Dự án SeaLight thuộc Trung tâm Gordian Knot về sáng kiến an ninh quốc gia thuộc Đại học Stanford (Mỹ), cho biết ông không ngạc nhiên khi ông Tô Lâm chọn Trung Quốc là điểm đến đầu tiên.

"Trung Quốc vẫn là mối quan hệ đối ngoại quan trọng nhất của Việt Nam vì mối liên hệ chặt chẽ giữa hai đảng cộng sản, sự hội nhập kinh tế, sự tương đồng, nhưng chủ yếu là vì mối đe dọa an ninh lớn mà Trung Quốc gây ra", ông giải thích.

Ông Tập Cận Bình tiếp đón ông Tô Lâm tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh vào ngày 19/8/2024

Một lí do khác được nhắc đến là vì Việt Nam cũng khéo léo cân bằng mối quan hệ với Bắc Kinh trong tình hình thế giới hiện nay phức tạp, dần hình thành phe phái.

Thạc sĩ Hoàng Việt, giảng viên Khoa Luật quốc tế, Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng Trung Quốc cũng muốn giữ hình ảnh với Việt Nam, khi đang cạnh tranh ảnh hưởng quyết liệt với Mỹ.

Dưới góc nhìn cá nhân, ông cũng nhấn mạnh rằng hoạt động bồi đắp đảo của Việt Nam đã diễn ra từ lâu, và chỉ bồi đắp trên những thực thể mà Việt Nam đã chiếm giữ từ trước, trong khi Trung Quốc mới là bên bồi đắp nhiều nhất và còn quân sự hóa các thực thể này.

Báo cáo do AMTI công bố tháng 6/2024 so sánh Việt Nam đã bồi đắp diện tích tổng cộng khoảng 2.360 mẫu Anh (tương đương 9,5 km2) ở các khu vực tranh chấp trên Biển Đông, tức khoảng 50% so với tổng diện tích mà phía Trung Quốc đã bồi đắp là 4.650 mẫu Anh (tương đương 18,8 km2).

Cũng theo ông Hoàng Việt, Việt Nam có tiềm lực và quyết tâm, nếu thống nhất một lòng thì Trung Quốc cũng phải ngán ngại.

"Trung Quốc từng thử lửa với Việt Nam nhiều lần, trong đó phải nhắc đến sự kiện giàn khoan Hải Dương 981 vào năm 2014, mới dẫn đến mối quan hệ Việt Nam - Mỹ phát triển như hôm nay".

"Bắc Kinh tính toán trong bối cảnh hiện nay, nếu làm căng với Hà Nội thì sẽ đẩy Việt Nam gần hơn với Mỹ, tạo ra những bất lợi cho Trung Quốc về mặt hình ảnh và thế trận chiến lươc", nhà nghiên cứu Biển Đông nói thêm.

Liên minh Mỹ-Philippines

Trong khi Việt Nam theo đuổi chiến lược "ngoại giao không liên kết", và không có bất kỳ hiệp ước liên minh nào, thì nền chính trị và ngoại giao của Philippines đã biến động mạnh trong những năm qua.

Có thể thấy, trái với người tiền nhiệm Rodrigo Duterte (giữ chức từ 2016-2022) được xem là thân Trung Quốc, Tổng thống đương nhiệm Ferdinand Marcos Jr. cho thấy cách tiếp cận khác biệt rõ rệt.

Kể từ khi ông Marcos Jr. nhậm chức vào tháng 6/2022, ông đã đảo ngược chính sách của người tiền nhiệm là hạ thấp căng thẳng ở Biển Đông, đổi sang giải quyết vấn đề một cách trực diện.

Trong ASEAN, Philippines đang là nước cứng rắn nhất đối với Trung Quốc liên quan đến vấn đề Biển Đông và cũng đang thắt chặt quan hệ đồng minh với Mỹ.

"Với lập trường rõ ràng của Manila hiện nay dưới thời Tổng thống Ferdinand Marcos Jr., Bắc Kinh muốn đảm bảo rằng họ có thể gây ra nhiều rắc rối và phiền phức cho Philippines đến mức chính phủ tiếp theo sẽ không tránh khỏi việc thay đổi định hướng", nhà phân tích Don McLain Gill nói.

Hơn nữa, Philippines cũng là đồng minh hiệp ước quan trọng của Mỹ, trong khi Mỹ và Trung Quốc đang cạnh tranh quyền lực gay gắt ở Tây Thái Bình Dương.

"Khi Trung Quốc nhìn vào Philippines, họ luôn thấy Hiệp ước phòng thủ tương hỗ với Mỹ, vì vậy Bắc Kinh hung hăng với Manila ở một mức độ nhất định", ông Powell bình luận.

Ông Marcos Jr. đã tăng số căn cứ mà quân đội Mỹ có thể tiếp cận theo Thỏa thuận Tăng cường Hợp tác Quốc phòng (EDCA) từ 5 lên 9 căn cứ.

Nhà lãnh đạo Philippines cũng đã từ chối dừng hoạt động tiếp tế cho con tàu BRP Sierra Madre ở Bãi Cỏ Mây, đồng thời khởi xướng các cuộc tuần tra chung của hải quân và tuần duyên trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines, có sự tham gia của các tàu chiến từ Nhật Bản và Úc.

Bắc Kinh đã tức giận trước những động thái này và gia tăng các hoạt động chiến thuật vùng xám đối với hải quân và tuần duyên Philippines, bao gồm cả việc cố tình đâm vào tàu và phun vòi rồng vào tàu họ.

Tiến sĩ Ian Storey từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS – Yusof Ishak Institute) tại Singapore cho rằng khi làm như vậy, Trung Quốc đang thử thách quyết tâm của chính quyền Marcos cũng như giới hạn của liên minh Mỹ-Philippines.

Nhưng cũng theo ông, về phía Philippines, vì năng lực yếu kém của lực lượng vũ trang, liên minh với Mỹ là rất quan trọng với nước này.

Ông Marcos Jr. đã mạnh mẽ khẳng định các yêu sách chủ quyền và quyền tài phán của Philippines, kêu gọi Trung Quốc tuân thủ phán quyết của tòa trọng tài năm 2016, tăng cường liên minh với Mỹ và hợp tác quốc phòng với một loạt các quốc gia khác

Trung Quốc quá bận rộn với Philippines nên bỏ qua Việt Nam ?

Một lý do khác mà các học giả đưa ra để giải mã logic đằng sau thái độ khác biệt của Trung Quốc với Việt Nam và Philippines là Bắc Kinh không muốn mở quá nhiều mặt trận trên Biển Đông nhằm vào các quốc gia Đông Nam Á.

Ông Raymond M. Powell nói với BBC rằng có thể là do Trung quốc quá bận rộn với Philippines đến mức không thể tập trung vào Việt Nam trong thời gian này.

"Vì vậy, theo một cách nào đó, Việt Nam đã có cơ hội thuận lợi để tiến hành chiến dịch bồi đắp đảo khi Trung Quốc dồn sự chú ý vào Philippines", ông Powell cho biết.

Trong tương lai, ông Powell cho rằng nếu tình hình với Philippines ổn định thì Trung Quốc có thể chuyển sự chú ý sang Việt Nam, nhưng cũng theo ông, khi Việt Nam đã hoàn thành nhiều chiến dịch bồi đắp đảo thì sẽ rất khó để Trung Quốc can thiệp sau này.

"Về một số mặt, Việt Nam đã 'đi trước' Trung Quốc theo cách tương tự như Trung Quốc đã 'đi trước' thế giới từ năm 2013-2016 khi thực hiện chiến dịch xây dựng đảo nhân tạo của họ", ông Powell nói.

Tiến sĩ Ian Storey cũng cho rằng Trung Quốc đã quá bận rộn với Philippines và không muốn gây ra một cuộc tranh chấp khác.

Tuy nhiên, ông Storey nhận định điều đó không có nghĩa là Hà Nội thoát khỏi chiến thuật "vùng xám" (grey zone tactics operations), hình thức sử dụng các lực lượng phi chính quy chứ không phải lực lượng vũ trang trực tiếp với quy mô lớn để xung đột không vượt ngưỡng thành chiến tranh nóng hoặc tiệm cận chiến tranh mà Trung Quốc sử dụng ngày càng nhiều trong những năm qua.

Tháng trước, máy bay không người lái WZ-10 của Trung Quốc đã bay gần bờ biển Việt Nam, lần lượt vào các ngày 2/8 và 7/8. Nhiều nhà quan sát theo dõi Biển Đông trong thời gian dài đã xác nhận rằng đây là lần đầu tiên một chuyến bay như vậy được Trung Quốc công khai.

Thạc sĩ Hoàng Việt nhận định việc Trung Quốc để lộ rõ thông tin máy bay này một mặt cho thấy họ muốn thử nghiệm uy lực của loại vũ khí này, mặt khác thể hiện thông điệp với các bên liên quan là Bắc Kinh có nhiều con bài trong tay.

Bên cạnh đó, dù không có những va chạm trên thực địa trong thời gian gần đây, như cách mà Trung Quốc và Philippines đang va chạm nhau, Trung Quốc vẫn liên tục có những hoạt động đáng chú ý trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Một ví dụ cụ thể là hoạt động của tàu Hướng Dương Hồng 10 vào tháng 6 năm ngoái.

Ông Powell cho rằng động thái này chứng tỏ Trung Quốc vẫn chưa từ bỏ tham vọng của mình ở Biển Đông theo yêu sách đường chín đoạn.

"Trong tương lai, chúng ta có thể thấy các cuộc tuần tra xâm nhập trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam sẽ tiếp tục diễn ra và Trung Quốc cuối cùng sẽ chuyển sự chú ý sang Việt Nam, cố gắng làm suy yếu sự kiểm soát của Việt Nam đối với các khu vực ở quần đảo Trường Sa".

"Hà Nội không nên ảo tưởng rằng Trung Quốc sẽ đối xử với họ theo kiểu ít tham vọng hơn so với bất kì nước nào trong khu vực", ông cảnh báo.

Nguồn : BBC, 15/09/2024

****************************

Biển Đông : Philippines rút tàu hải cảnh khỏi bãi cạn Sa Bin trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc

Thu Hằng, RFI, 15/09/2024

Ngày 15/09/2024, tàu BRP Teresa Magbanua của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines đã rút khỏi bãi cạn Sa Bin, thuộc quần đảo Trường Sa. Con tàu này đã thả neo tại đây trong suốt hơn 5 tháng để xác quyết chủ quyền của Manila và ngăn Bắc Kinh chiếm quyền kiểm soát. Tàu Magbanua ở bãi Sa Bin, cùng với tàu chiến cũ nát Sierra Madre ở bãi Cỏ Mây, là hai điểm nóng đối đầu giữa Philippines và Trung Quốc.

Tàu Hải cảnh Trung Quốc mang số hiệu 5205 va chạm với tàu Tuần duyên Philippines BRP Teresa Magbanua gần bãi cạn Sabina tại Biển Đông ngày 31/08/2024. AP

Trong thông cáo, Hội đồng Hàng hải Quốc gia Philippines đưa ra lời giải thích : "Sau hơn 5 tháng ở biển, tàu BRP Teresa Magbunua đã hoàn thành nhiệm vụ hoa tiêu và trở về cảng neo đậu. Nhiệm vụ đã hoàn thành".

Theo AFP, thông báo này được đưa ra chỉ vài ngày sau các cuộc thảo luận giữa đại diện của Philippines và Trung Quốc về tranh chấp hàng hải trong tuần này. Bắc Kinh đã nhắc lại yêu cầu "rút ngay lập tức" con tàu của Philippines khỏi bãi cạn Sa Bin. Khi đó, Manila đã không công bố phản hồi về yêu cầu này.

Ngày 15/09, ngay sau khi tàu của Philippines rút khỏi bãi cạn Sa Bin, Trung Quốc tái khẳng định "chủ quyền không thể chối cãi đối với Xianbin Jiao (tên Trung Quốc gọi bãi cạn Sa Bin) và các vùng biển lân cận". Sa Bin nằm cách đảo Palawan của Philippines 140 km và cách đảo Hải Nam của Trung Quốc 1.200 km.

Tàu Teresa Magbunua được neo ở bãi cạn Sa Bin từ tháng 04. Nhiều vụ va chạm giữa tàu của hai bên đã xảy ra trong thời gian này. Một ví dụ gần đây là đoạn video được người phát ngôn Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines Jay Tarriela công bố ngày 31/08 cho thấy tàu 5205 của Hải cảnh Trung Quốc "đã cố tình trực tiếp đâm vào tàu Philippines" khiến tàu Teresa Magbunua bị hỏng nhưng không có người bị thương.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông, bất chấp phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye và chồng lấn lên các vùng đặc quyền kinh tế hoặc khu vực tuyên bố chủ quyền của các nước láng giềng Đông Nam Á Philippines, Việt Nam, Brunei, Malaysia. Kể từ khi tổng thống Marcos Jr lên cầm quyền ở Philippines năm 2022, Manila đã thể hiện lập trường cứng rắn hơn đối với những đòi hỏi chủ quyền của họ ở Biển Đông.

Thu Hằng

Biển Đông : Lại xảy ra va chạm giữa tàu Philippines và tàu Trung Quốc

Thanh Phương, RFI, 31/08/2024

Trung Quốc hôm nay, 31/08/2024, cáo buộc một tàu của Philippines "cố tình" đụng vào một tàu hải cảnh tại khu vực gần một bãi cạn đang có tranh chấp ở Biển Đông.

Xuồng Hải cảnh Trung Quốc tiếp cận tàu Philippines ở khu vực bãi Cỏ Mây (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) ngày 20/06/2024. Ảnh : Lực lượng vũ trang Philippines

Theo hãng tin AFP, đài truyền hình nhà nước CCTV trích dẫn phát ngôn viên lực lượng hải cảnh của Trung Quốc cho biết vụ va chạm xảy ra vào lúc 12 giờ 6 phút, giờ địa phương, tại vùng biển gần bãi cạn Sa Bin, mà Việt Nam, Philippines, Trung Quốc và Đài Loan tranh chấp chủ quyền. 

Nhưng theo phát ngôn viên lực lượng tuần duyên Philippines, chính tàu của Trung Quốc đã cố tình đâm vào tàu Philippines.

Bãi cạn này nằm cách bờ biển Philippines 140 km và cách đảo Hải Nam của Trung Quốc đến 1.200 km. Khu vực này là nơi xảy ra nhiều sự cố trong những ngày qua. Hôm Chủ nhật 25/08, Manila tố cáo các tàu của Trung Quốc đã đâm vào một tàu đánh cá của Philippines và bắn vòi rồng vào tàu này.

Các vụ va chạm giữa tàu của hai nước cũng đã xảy ra liên tục trong những tháng gần đây tại khu vực xung quanh Bãi Cỏ Mây, nơi các binh sĩ Philippines đang đồn trú trên một tàu mà Manila cố tình để cho mắc cạn nhằm khẳng định chủ quyền tại đây.

Hôm thứ Ba 27/08, bộ trưởng Quốc Phòng Philippines đã khẳng định Trung Quốc chính là quốc gia "gây xáo trộn nhiều nhất" cho hòa bình ở vùng Đông Nam Á.

Kể từ khi tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. lên cầm quyền vào năm 2022, Manila đã tỏ thái độ cứng rắn hơn đối với Trung Quốc trong việc khẳng định chủ quyền trên một số thực thể đang tranh chấp ở Biển Đông.

Thanh Phương

************************

Đô đốc : Lực lượng Mỹ đã sẵn sàng với ‘nhiều phương án’ đối phó sự hung hăng ở Biển Đông

AP, VOA, 30/08/2024

Lực lượng Hoa Kỳ đã sẵn sàng với "nhiều phương án" để đối phó với các hành vi hung hăng ngày càng gia tăng ở Biển Đông nếu được lệnh thực hiện chung và sau khi tham vấn với đồng minh hiệp ước là Philippines, một đô đốc Hoa Kỳ cho biết ngày 29/8.

Đô đốc Samuel Paparo, Chỉ huy trưởng Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ (trái) gặp Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Philippines, Tướng Romero Brawner Jr., tại Manila, Philippines, ngày 27/8/2024.

Đô đốc Samuel Paparo, Chỉ huy trưởng Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ USINDOPACOM, người đứng đầu số lượng quân tác chiến lớn nhất bên ngoài lục địa Hoa Kỳ, từ chối cung cấp thông tin chi tiết về các lựa chọn dự phòng mà ông đề cập.

Bình luận của ông Paparo được đưa ra khi được hỏi tại một cuộc họp báo về việc hai đồng minh hiệp ước lâu năm là Mỹ và Philippines có thể làm gì để đối phó với cái gọi là chiến thuật vùng xám của Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp.

"Chiến thuật vùng xám" ám chỉ các phương thức tấn công, như bắn vòi rồng, chặn và đâm húc vào tàu đối phương trong vùng biển tranh chấp, nằm dưới ngưỡng của một cuộc tấn công vũ trang thực sự và sẽ không cho phép Philippines viện dẫn Hiệp ước phòng thủ chung năm 1951 với Hoa Kỳ. Hiệp ước này bắt buộc một trong hai nước phải giúp đỡ nước kia trong trường hợp bị tấn công vũ trang từ bên ngoài.

"Chúng tôi chắc chắn đã chuẩn bị một loạt các phương án và USINDOPACOM luôn sẵn sàng, nếu được yêu cầu, sau khi tham vấn theo hiệp ước để thực hiện các phương án đó cùng với đồng minh của chúng tôi", ông Paparo nói.

Việc nêu chi tiết các phương án quân sự của Hoa Kỳ sẽ cho phép "kẻ thù tiềm tàng" "xây dựng biện pháp đối phó với những phương án đó", ông cho biết.

Ông Paparo đã tổ chức một cuộc họp báo chung với Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Philippines, Tướng Romero Brawner Jr., sau khi cả hai chủ trì một cuộc họp thường niên tại thành phố miền núi Baguio ở phía bắc Philippines để thảo luận về các thách thức an ninh và các kế hoạch quân sự. Trong các kế hoạch quân sự đó có cuộc tập trận tác chiến Balikatan lớn nhất của hai đồng minh hiệp ước diễn ra vào tháng 4 với sự tham gia của hơn 16.000 quân nhân Mỹ và Philippines và một phần được tổ chức ở Biển Đông.

Trả lời một câu hỏi, ông Paparo nhắc lại rằng quân đội Hoa Kỳ sẵn sàng, sau các cuộc tham vấn hiệp ước với Philippines, hộ tống các tàu Philippines ở Biển Đông trong bối cảnh căng thẳng giữa Bắc Kinh và Manila ở vùng biển tranh chấp gia tăng. Viễn cảnh như vậy có nguy cơ khiến các tàu của Hải quân Hoa Kỳ va chạm trực tiếp với các tàu của Trung Quốc.

Washington và Bắc Kinh đã có những xung đột về các hành động ngày càng quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Đông và mục tiêu tuyên bố sáp nhập Đài Loan của Bắc Kinh, bằng vũ lực nếu cần thiết.

Tướng Brawner nói Philippines vẫn có thể tự bảo vệ mình ở vùng biển tranh chấp, nơi căng thẳng với lực lượng cảnh sát biển, hải quân và các tàu dân quân của Trung Quốc đã tăng đột biến kể từ năm ngoái.

"Nếu chúng ta đã dùng hết mọi phương án mà vẫn không có kết quả, thì đó là lúc chúng ta có thể nhờ giúp đỡ", ông Brawner nói với các phóng viên.

Khi lực lượng Philippines ở vùng biển tranh chấp "đang bên bờ vực tử thần" vì nguồn cung cấp lương thực bị lực lượng Trung Quốc chặn lại, "thì đó là lúc chúng ta sẽ tìm kiếm sự giúp đỡ của Hoa Kỳ", ông Brawner nói, nhưng cũng nói thêm rằng "chúng ta vẫn còn nhiều phương án".

Trong cuộc tập trận giữa lực lượng Hoa Kỳ và Philippines vào tháng 4, quân đội Hoa Kỳ đã vận chuyển một hệ thống phi đạn tầm trung đến miền bắc Philippines, khiến Trung Quốc tức giận, nước này cảnh báo rằng hệ thống phi đạn này có thể gây ra cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực và gây nguy hiểm cho sự ổn định của khu vực. Bắc Kinh yêu cầu hệ thống phi đạn của Hoa Kỳ, có thể đe dọa Trung Quốc đại lục, phải được rút khỏi Philippines.

Ông Paparo và ông Brawner từ chối trả lời vào ngày 29/8 rằng liệu hệ thống phi đạn này có được đưa ra khỏi Philippines hay không và khi nào. Ông Brawner cảm ơn quân đội Hoa Kỳ đã vận chuyển vũ khí công nghệ cao đến quốc gia này, nói rằng lực lượng Philippines đang được tiếp xúc với các thiết bị quốc phòng tiên tiến mà quân đội Philippines có kế hoạch mua trong tương lai.

"Giống như những gì chúng tôi đã làm với Stingers và Javelin, chúng tôi đã bắt đầu huấn luyện ngay cả khi chúng tôi chưa có chúng trong kho vũ khí của mình", ông Brawner nói.

Trung Quốc đã khiến Philippines tức giận khi liên tục quấy rối các tàu hải quân và cảnh sát biển của Philippines bằng vòi rồng mạnh, tia laser cấp quân sự, chặn đường di chuyển và có các động tác nguy hiểm khác trên vùng biển gần hai bãi cạn tranh chấp ở Biển Đông. Việc này đã dẫn đến những vụ va chạm nhỏ khiến một số nhân viên hải quân Philippines bị thương và làm hỏng các tàu tiếp tế của Philippines.

Trung Quốc đã cáo buộc Philippines gây ra các hành động thù địch ở vùng biển tranh chấp bằng cách xâm phạm vào những gì họ nói là lãnh thổ ngoài khơi của Bắc Kinh, được phân định bằng 10 đoạn trên bản đồ. Họ nói rằng lực lượng cảnh sát biển và hải quân Trung Quốc đã buộc phải hành động để trục xuất lực lượng cảnh sát biển và các tàu khác của Philippines khỏi những khu vực đó.

Philippines đã nhiều lần trích dẫn phán quyết trọng tài quốc tế năm 2016 dựa trên Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển, trong đó tuyên bố yêu sách của Trung Quốc đối với hầu như toàn bộ Biển Đông với lý do lịch sử là không hợp lệ.

AP

Nguồn : VOA, 30/08/2024

******************************

Philippines tố Trung Quốc dùng ‘vũ lực quá mức’ chặn đường tiếp tế ở Biển Đông

AP, VOA, 28/08/2024

Các quan chức Philippines ngày 27/8 tố cáo Trung Quốc đã triển khai "vũ lực quá mức" gồm 40 tàu để chặn hai tàu Philippines giao thực phẩm và các nhu yếu phẩm khác cho tàu cảnh sát biển lớn nhất của Manila tại một bãi cạn đang tranh chấp trong đợt bùng phát mới nhất về tranh chấp lãnh thổ của đôi bên ở Biển Đông.

Tàu Cảnh sát biển Trung Quốc (phải) chặn tàu cảnh sát biển Philippinea tại bãi cạn Sa Bin, ngày 26/8/2024.

Trung Quốc và Philippines đổ lỗi cho nhau về cuộc đối đầu hôm 26/8 tại bãi cạn Sa Bin, một đảo san hô không có người ở mà cả hai nước đều tuyên bố chủ quyền, nơi đã trở thành điểm nóng mới nhất ở Trường Sa, khu vực tranh chấp gay gắt nhất trên tuyến đường thương mại và an ninh toàn cầu quan trọng.

Trong những tháng gần đây, Trung Quốc và Philippines đã triển khai riêng các tàu cảnh sát biển đến Sa Bin vì nghi ngờ bên kia có thể hành động để kiểm soát và xây dựng các công trình trên đảo san hô đánh cá này.

Tình hình thù địch giữa Trung Quốc và Philippines đã đặc biệt leo thang kể từ năm ngoái và cuộc đối đầu hôm 26/8 là cuộc đối đầu thứ sáu mà hai bên đã báo cáo trên biển và trên không. Các cuộc đối đầu đã làm dấy lên mối lo ngại về một cuộc xung đột lớn hơn có thể liên quan đến Hoa Kỳ, đồng minh lâu năm của Philippines theo hiệp ước.

Lực lượng cảnh sát biển Philippines nói "lực lượng cảnh sát biển và hải quân Trung Quốc sử dụng vũ lực quá mức", cùng với 31 tàu dân quân, đã cản trở bất hợp pháp việc cung cấp thực phẩm cho nhân viên trên tàu BRP Teresa Magbanua khi Philippines kỷ niệm Ngày Anh hùng dân tộc hôm 26/8.

Lực lượng cảnh sát biển Philippines cho biết họ "vẫn kiên định với cam kết bảo vệ lợi ích quốc gia và đảm bảo an toàn và an ninh cho vùng biển của chúng tôi" và kêu gọi "lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế và ngừng triển khai lực lượng hàng hải có thể phá hoại sự tôn trọng lẫn nhau, một nền tảng được công nhận rộng rãi về mối quan hệ có trách nhiệm và hữu nghị giữa các lực lượng cảnh sát biển".

Tại Bắc Kinh, lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc nói họ đã thực hiện các biện pháp kiểm soát đối với hai tàu cảnh sát biển Philippines "xâm phạm" vào vùng biển gần bãi cạn Sa Bin. Trong một tuyên bố, lực lượng này cho biết các tàu của Philippines đã làm tình hình leo thang bằng cách liên tục tiếp cận một tàu cảnh sát biển Trung Quốc. Lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc không cho biết họ đã thực hiện các biện pháp kiểm soát nào.

Trung Quốc đã nhanh chóng mở rộng quân đội và ngày càng quyết đoán hơn trong việc theo đuổi các yêu sách lãnh thổ của mình ở Biển Đông, nơi mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ. Căng thẳng đã dẫn đến các cuộc đối đầu thường xuyên hơn, chủ yếu là với Philippines, mặc dù các tranh chấp lãnh thổ lâu đời cũng liên quan đến các bên yêu sách khác, bao gồm Việt Nam, Đài Loan, Malaysia và Brunei.

Các tàu cảnh sát biển Trung Quốc và Philippines đã va chạm gần Sa Bin, trước ngày 26/8.

Bãi cạn Sa Bin nằm cách tỉnh Palawan của Philippines khoảng 140 km về phía tây, trong vùng đặc quyền kinh tế được quốc tế công nhận của Philippines.

Sa Bin nằm gần Bãi Cỏ Mây (Bãi cạn Second Thomas), một điểm nóng khác mà Trung Quốc đã cản trở việc Philippines cung cấp vật tư cho lực lượng Philippines trên một tàu hải quân đã mắc cạn từ lâu. Tháng trước, Trung Quốc và Philippines đã đạt được một thỏa thuận nhằm ngăn chặn các cuộc đối đầu ngày càng thù địch tại Bãi cạn Second Thomas, cho phép một tàu của Philippines cung cấp thực phẩm một tuần sau đó mà không có bất kỳ hành động thù địch nào.

AP

Nguồn : VOA, 28/08/2024

*****************************

Philippines : Hành động của Trung Quốc ở Biển Đông ‘hoàn toàn phi pháp’

Reuters, VOA, 27/08/2024

Bộ trưởng quốc phòng Philippines ngày 26/8 tố cáo hành động của Trung Quốc ở Biển Đông là "hoàn toàn phi pháp" sau vụ đụng độ ở vùng biển tranh chấp hôm 25/8 liên quan đến nhiệm vụ mà Manila cho biết là tiếp tế cho ngư dân.

Bộ trưởng quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro ngày 26/8/2024 tố cáo hành động của Trung Quốc ở Biển Đông là "hoàn toàn phi pháp"

"Chúng ta phải lường trước những hành vi như thế này từ Trung Quốc vì đây là một cuộc đấu tranh. Chúng ta phải sẵn sàng lường trước và làm quen với những hành động như thế này của Trung Quốc, những hành động hoàn toàn bất hợp pháp, như chúng ta đã nhiều lần nói", Bộ trưởng quốc phòng Gilberto Teodoro nói với các phóng viên.

Lực lượng đặc nhiệm Biển Đông của Manila tố cáo các tàu Trung Quốc đâm húc và xịt vòi rồng vào một tàu đánh cá của Philippines đang vận chuyển thực phẩm, nhiên liệu và thuốc men cho ngư dân Philippines. Vụ việc xảy ra gần bãi cạn Sa Bin.

Lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc thì nói rằng tàu Philippines "đã phớt lờ những cảnh báo nghiêm túc liên tục và cố tình tiếp cận và đâm" vào tàu thực thi pháp luật của Trung Quốc, dẫn đến va chạm.

Khi được hỏi liệu vụ việc mới nhất này có kích hoạt các nghĩa vụ theo hiệp ước giữa Hoa Kỳ và Philippines hay không, ông Teodoro trả lời : "Đó là cầm đèn chạy trước ô tô. Hãy ngăn chặn một cuộc tấn công vũ trang. Đó là điều quan trọng hơn."

Các quan chức Hoa Kỳ bao gồm cả Tổng thống Joe Biden đã tái khẳng định "cam kết sắt đá" của Washington trong việc hỗ trợ Philippines chống lại các cuộc tấn công vũ trang vào tàu thuyền và binh lính của Philippines ở Biển Đông.

"Mọi người đều quá tập trung vào cuộc tấn công vũ trang", ông Teodoro nói. "Chúng ta hãy tự làm cho mình đủ mạnh để điều đó không xảy ra".

Tòa đại sứ Trung Quốc tại Manila chưa hồi đáp yêu cầu bình luận.

Cuộc đụng độ hôm 25/8 đã làm lu mờ các nỗ lực xây dựng lại lòng tin và quản lý tốt hơn các tranh chấp ở Biển Đông sau nhiều tháng đối đầu.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông, bao gồm các khu vực mà Philippines, Đài Loan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam và Brunei cũng có tuyên bố chủ quyền.

Một tòa án trọng tài quốc tế năm 2016 đã phán quyết rằng yêu sách của Trung Quốc không có cơ sở theo luật pháp quốc tế, một quyết định mà Bắc Kinh đã bác bỏ.

Reuters

Nguồn : VOA, 27/08/2024

*******************************

Philippines kêu gọi Trung Quốc dừng các hành động 'khiêu khích' sau các vụ bắn pháo sáng

Reuters, VOA, 24/08/2024

Philippines hôm thứ Bảy kêu gọi Bắc Kinh "ngay lập tức chấm dứt mọi hành động khiêu khích và nguy hiểm" sau khi cáo buộc Bắc Kinh "vô lý" bắn pháo sáng từ Đá Subi do Trung Quốc chiếm đóng vào ngày 22 tháng 8 trong khi một máy bay của Manila đang tuần tra.

Philippines-Trung Quốc tranh chấp trên Biển Đông (Ảnh tư liệu)

Lực lượng đặc nhiệm Biển Đông của Philippines cho biết trong một tuyên bố rằng cũng chiếc máy bay này "bị một máy bay chiến đấu Trung Quốc quấy rối" khi đang bay giám sát gần Bãi cạn Scarborough vào ngày 19 tháng 8.

"Những hành động như vậy đe dọa hòa bình và an ninh khu vực, đồng thời làm xấu thêm hình ảnh của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC) với cộng đồng quốc tế", lực lượng đặc nhiệm nói.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila chưa đưa ra bình luận ngay lập tức về các vụ việc xảy ra cùng tuần lễ mà Manila và Bắc Kinh cáo buộc lẫn nhau bên này đâm vào tàu bên kia và thực hiện các động thái nguy hiểm ở Biển Đông.

Chúng cũng diễn ra chưa đầy hai tuần sau một sự cố trên không giữa quân đội Trung Quốc và Philippines tại bãi cạn Scarborough, ngay cả khi hai nước đã nhất trí "khôi phục lòng tin" và "xây dựng lại lòng tin" để quản lý tốt hơn các tranh chấp trên biển.

Hoa Kỳ lên án Trung Quốc vì đã bắn pháo sáng vào máy bay của Philippines, Đại sứ Hoa Kỳ tại Manila MaryKay Carlson đăng trên nền tảng X : "Với Philippines, chúng tôi kêu gọi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ngừng các hành động khiêu khích và nguy hiểm làm suy yếu một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở".

Máy bay của Manila, thuộc Cục Thủy sản và Tài nguyên biển (BFAR), phối hợp với lực lượng bảo vệ bờ biển, được giao nhiệm vụ theo dõi và chặn tàu thuyền đánh bắt trộm xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.

Lực lượng đặc nhiệm cho biết máy bay chiến đấu của Trung Quốc, không bị khiêu khích, đã bắn pháo sáng nhiều lần "ở khoảng cách gần nguy hiểm" với máy bay Philippines.

Lực lượng đặc nhiệm nói rằng "Hành động của máy bay Trung Quốc cho thấy ý định gây nguy hiểm cho sự an toàn của nhân viên trên máy bay Philippines".

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông và đã triển khai một đội tàu tuần duyên để bảo vệ những gì họ coi là lãnh thổ của mình. Philippines, Đài Loan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam và Brunei phản đối các tuyên bố này.

Một tòa án trọng tài quốc tế năm 2016 phán quyết rằng các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh ở Biển Đông không có cơ sở theo luật pháp quốc tế, trao một chiến thắng mang tính bước ngoặt cho Philippines, quốc gia đã đệ đơn kiện.

Trung Quốc đã xây dựng bảy đảo nhân tạo ở Biển Đông và trang bị radar, đường băng và tên lửa đất đối không cho một số đảo. Trong số đó có Đá Subi chỉ cách đó 24 km và có thể nhìn thấy từ đảo Thị Tứ, là thực thể quan trọng nhất về mặt chiến lược trong chín thực thể mà Philippines chiếm đóng ở Quần đảo Trường Sa.

"Chúng tôi kiên quyết nhắc lại lời kêu gọi chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chấm dứt ngay lập tức mọi hành động khiêu khích và nguy hiểm đe dọa đến sự an toàn của tàu thuyền và máy bay Philippines tham gia vào các hoạt động hợp pháp và thường xuyên" trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, lực lượng đặc nhiệm nói.

Nguồn : VOA, 24/08/2024

Trung Quốc và Philippines lại đụng độ tại vùng biển tranh chấp

Chi Phương, RFI, 25/08/2024

Một vụ va chạm đã xảy ra giữa một tàu của cảnh sát biển Trung Quốc và một tàu của Cục thủy sản và tài nguyên Philippines hôm nay, ngày 25/08/2024, tại bãi cạn Sabina ở biển Đông mà hai nước tranh chấp chủ quyền. Philippines tố cáo hành động nguy hiểm của hải cảnh Trung Quốc, dùng vòi rồng tấn công họ. Bắc Kinh thì khẳng định hải cảnh nước này đã thực hiện những biện pháp kiểm soát đối với tàu của Philippines đi vào lãnh hải của nước này một cách bất hợp pháp. 

Tuần duyên Trung Quốc phun vòi rồng vào tàu tiếp liệu Philippines khi đang trên đường đến Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal) ở Trường Sa, ngày 04/03/2024. Reuters - Adrian Portugal

Báo chí Philippines cho biết tàu BRP Datu Sanday (của Cục Thủy sản và Tài nguyên nước của Philippines - BFAR), đã chạm trán với 8 tàu ​​Trung Quốc khi đang trên đường từ bãi cạn Hasa-Hasa đến bãi cạn Sabina. Cuộc đụng độ xảy ra cách bãi cạn Sabina khoảng 10 hải lý vào lúc 14h11 hôm nay, theo giờ địa phương.

Phía Philippines cáo buộc Trung Quốc đã cố tình đâm vào tàu của Philippines, và phun vòi rồng vào tàu của Philippines khi tàu đang tiến gần đến bãi cạn Sabina. Manila cho rằng tàu của Trung Quốc muốn ngăn chặn tàu của BFAR cung cấp cho ngư dân Philippines các nhu yếu phẩm như dầu diesel, thực phẩm và viện trợ y tế. Chính phủ Philippines lên án hành động "hung hăng và nguy hiểm" của hải cảnh Trung Quốc đã làm hỏng động cơ tàu Philippines, khiến tàu không hoàn thành được nhiệm vụ "nhân đạo". 

Về phần mình, theo AFP, hải cảnh Trung Quốc khẳng định rằng sự cố này xảy ra là do tàu của Philippines từ chối tuân thủ quy định kiểm soát của Bắc Kinh khi đi vào lãnh hải của nước này một cách bất hợp pháp. 

Trung Quốc cũng cảnh báo Philippines phải ngay lập tức "chấm dứt các hành động xâm phạm", nếu không "sẽ phải gánh chịu mọi hậu quả phát sinh từ tình huống này". Bắc Kinh cũng cho biết đã nhanh chóng cứu hộ những người Philippines bị rớt xuống biển. 

Chi Phương

*************************

Philippines cáo buộc Trung Quốc bắn pháo sáng vào máy bay tuần tra trên Biển Đông

Chi Phương, RFI, 24/08/2024

Hôm nay, 24/08/2024, Philippines tố cáo Trung Quốc hai lần bắn pháo sáng vào một trong các máy bay tuần tra của nước này hoạt động tại các khu vực tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông.

Tàu tuần duyên của Philippines BRP Cape Engano (MRRV-4411) sau vụ va chạm với tàu hải cảnh Trung Quốc ngày 19/08/2024 tại Biển Đông. AP

Trong một thông cáo, được AFP trích dẫn, chính phủ Philippines cho biết "một máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã nhiều lần bắn pháo sáng từ khoảng cách gần, nhắm vào một máy bay tuần tra dân sự của Philippines hôm 19/08 vừa qua, tại một khu vực gần bãi cạn Scarborough, cách Manila khoảng 350 km". Ba ngày sau đó, "chiếc máy bay này một lần nữa bị Trung Quốc bắn pháo sáng khi đang tuần tra tại bãi đá Xubi (Subi reef), thuộc cụm đảo Thị Tứ, quần đảo Trường Sa, để"theo dõi và ngăn chặn những kẻ xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và lãnh hải" của Philippines.

Manila kêu gọi Trung Quốc chấm dứt "các hành động khiêu khích và nguy hiểm", đe dọa an ninh của các tàu và máy bay Philippines, và cho rằng các hành động này "chỉ làm xấu đi hình ảnh của Trung Quốc trong cộng đồng quốc tế".

Đây không phải là lần đầu tiên Trung Quốc có hành động gây hấn như vậy. Hôm 10/08, Bắc Kinh cũng đã bị cáo buộc là bắn pháo sáng vào một máy bay tuần tra của Philippines tại bãi cạn Scarborough.

Về phần mình, hôm qua Bắc Kinh thông báo đã thực hiện những biện pháp "tuân thủ luật pháp quốc tế", chống lại các "máy bay quân sự của Philippines đã xâm nhập không phận" của Trung Quốc tại khu vực biển Đông.

Chi Phương

*******************

Tàu Trung Quốc và Philippines va chạm nhau gần bãi cạn Sabina, đôi bên đổ lỗi cho nhau

Thùy Dương, RFI, 19/08/2024

Bắc Kinh và Manila lại đổ lỗi cho nhau về một vụ va chạm mới xảy ra hôm nay 19/08/2024 giữa các tàu mang cờ hiệu Trung Quốc và Philippines. Vụ va chạm xảy ra tại khu vực gần một bãi cạn mà đôi bên đang tranh chấp ở Biển Đông.

Tuần duyên Philippines trên tàu BRP Cabra theo dõi các tàu Trung Quốc thả neo tại Bãi Sa Bin (Sabina Shoal), Biển Đông. Ảnh chụp ngày 27/04/2021. AFP

Đài truyền hình Nhà nước Trung Quốc CCTV, dẫn lời phát ngôn viên lực lượng hải cảnh Trung Quốc, theo đó : "Bất chấp nhiều cảnh báo từ phía Trung Quốc, tàu 4410 của Philippines đã cố tình đâm vào tàu 21551 của Trung Quốc". Vụ việc xảy ra gần bãi cạn Sabina, nằm cách đảo Palawan của Philippines 140 km về phía tây, vào 3h24 sáng 19/08, giờ địa phương (19h24 ngày 18/08, giờ quốc tế).

Theo hải cảnh Trung Quốc, tàu Philippines hành động "thiếu chuyên nghiệp và nguy hiểm" và "hải cảnh Trung Quốc đã thực hiện các biện pháp kiểm soát tàu Philippines theo đúng luật pháp".

Trong khi đó, theo AFP, Manila nhận định đây là hành động thù địch đầu tiên của Bắc Kinh tại khu vực này, nơi cả Trung Quốc và Philipines đều triển khai tàu tuần duyên từ vài tháng nay. Philippines lo ngại Trung Quốc chuẩn bị xây đảo nhân tạo tại bãi cạn Sabina.

Chuẩn đô đốc Jay Tarriela, phát ngôn viên lực lượng tuần duyên Philippines, cho biết tàu Trung Quốc đâm 2 lần vào tàu Philippines : cú va chạm đầu tiên đã gây ra một lỗ thủng trên thân tàu Philippines BRP Bagacay. Cú va chạm thứ hai đã làm móp méo thân tàu và hư hỏng lan can bảo vệ của tàu. Manila đã công bố những hình ảnh tàu Philippines bị hư hại. Tuần duyên Philippines cũng cho biết thêm là một tàu khác của Philippines cũng bị va chạm thủng một lỗ rộng 1,1m ở thân tàu, ống xả của tàu cũng bị hỏng. Một đoạn phim chiếu trên đài truyền hình Nhà nước Trung Quốc cũng cho thấy tàu Trung Quốc đâm vào phía sau tàu Philippines.

Tân Hoa Xã cho biết tàu tuần duyên Philippines sau đó đã đi vào vùng biển quanh Second Thomas Shoal (bãi Cỏ Mây) vào khoảng 6 giờ sáng nay. Bãi Cỏ Mây là nơi có một đơn vị đồn trú nhỏ của Philippines đóng trên một tàu quân sự mắc cạn, cách đảo Palawan phía tây Philippines khoảng 200 km và cách đảo Hải Nam của Trung Quốc hơn 1.000 km. Đây là nơi xảy ra các vụ va chạm giữa tàu thuyền Trung Quốc và Philippines trong những tháng gần đây, trong bối cảnh Bắc Kinh đẩy mạnh yêu sách ở Biển Đông.

Thùy Dương

************************

Mỹ, Philippines đẩy mạnh hợp tác quân sự để phản ứng nhanh trước Trung Quốc

Minh Phương, RFI, 30/07/2024

Hôm nay, 30/07/32024, bộ trưởng Quốc Phòng và ngoại trưởng Mỹ đã hội đàm với các đồng cấp Philippines trong khuôn khổ cuộc đối thoại 2+2. Hai bên cam kết củng cố hiệp ước phòng thủ chung, đẩy mạnh liên lạc song phương để phản ứng nhanh trước các tình huống căng thẳng với Trung Quốc trên biển .

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken họp báo cùng người đồng cấp Philippines Enrique Manalo, tại Camp Aguinaldo, Manila, Philippines, ngày 30/07/2024. AP -

Sau cuộc gặp, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã công bố khoản viện trợ quân sự trị giá 500 triệu đô la cho Philippines, "đồng minh lâu đời nhất của Mỹ trong khu vực", để giúp tăng cường khả năng phòng thủ. Hãng tin AP trích lời ông Blinken cho biết đây là khoản tài trợ "có một không hai" giúp Manila hiện đại hóa quân đội và lực lượng tuần duyên. Ông cũng hoan nghênh sự hợp tác giữa Hoa Kỳ và Philippines đã giúp gắn kết quan hệ hai nước "không chỉ về an ninh mà cả về kinh tế". Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Lloyd Austin tái khẳng định những cam kết trong khuôn khổ Hiệp ước Phòng thủ chung mà hai nước đã ký từ năm 1951.

Về phần mình, tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. ca ngợi đường dây liên lạc mở giữa Washington và Manila về các vấn đề chính ở Biển Đông và khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương đã giúp hai bên kịp thời xem xét, đánh giá tình hình và có những phản ứng chung phù hợp. Ông Marcos Jr. cũng nhấn mạnh sự hiện diện quân sự của Mỹ trong khu vực là rất cần thiết để đảm bảo ổn định và hòa bình ở Châu Á.

Dù đã đạt được thỏa thuận tạm thời với Trung Quốc nhằm ngăn chặn đụng độ giữa hai nước xung quanh Bãi Cỏ Mây, theo đại sứ Phiippines tại Mỹ, Jose Manuel Romualdez, Manila sẽ tiếp tục tăng cường phòng thủ lãnh thổ với sự hỗ trợ của Mỹ và các đồng minh, cũng như xây dựng các liên minh an ninh mới. Ông Romualdez cho biết các cuộc đụng độ hiện giờ không xảy ra khi Philippines tiếp tế và luân chuyển quân, nhưng đó chỉ là tình hình tạm thời và "Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa sẽ không dừng lại" ở đây.

Minh Phương

Việt Nam và Philippines nên làm gì ?

Các nhà phân tích nhận định Trung Quốc sẽ tăng cường chiến lược "chia để trị" trong khu vực sau khi Việt Nam và Philippines lần đầu tập huấn chung trên Biển Đông. Nước này cũng "cảnh giác" khi Nhật Bản có những động thái tăng cường quan hệ quốc phòng với Việt Nam và Philippines.

Cảnh sát biển Philippines và Việt Nam tập huấn chung trên biển vào hôm 9/8

Chiến thuật "chia để trị" có thể bao gồm các biện pháp kinh tế và ngoại giao để trừng phạt các quốc gia vi phạm các ranh giới không thành văn; và những ưu đãi về thương mại, đầu tư để dụ dỗ các quốc gia nhỏ hơn và yếu hơn nhằm mở rộng ảnh hưởng, theo CNN.

Trên Biển Đông, "lợi ích của Trung Quốc là một Đông Nam Á bị chia rẽ", nhà phân tích địa chính trị Don McLain Gill thuộc trường Đại học De La Salle ở Manila (Philippines) nhận định với BBC Tiếng Việt vào hôm 6/8.

Cuộc tập huấn 'lịch sử'

Cuộc tập huấn hôm 9/8 giữa Việt Nam và Philippines được nhiều nhà quan sát trong khu vực nhận định là dấu mốc "lịch sử".

Tàu CSB 8002 dài 90 mét của Việt Nam đã cập cảng Manila hôm 5/8, cùng với tàu tuần tra ngoài khơi BRP Gabriela Silang của Philippines tham gia diễn tập mô phỏng về chữa cháy, cứu nạn và ứng phó y tế.

Trang Nikkei Asia đánh giá sự kiện này là "đỉnh cao" tính tới nay của thỏa thuận hợp tác hàng hải mà hai nước đã ký hồi đầu năm 2024.

Chuẩn đô đốc Armand Balilo từ Cảnh sát biển Philippines cũng nói đây là cuộc tập huấn lịch sử  khi trả lời các phóng viên.

"Cuộc tập huấn chung giữa cảnh sát biển Philippines và Việt Nam cho thấy một bước phát triển quan trọng trong hợp tác giữa các nước tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông", ông Gill nhận xét.

Trong bối cảnh đó, Trung Quốc sẽ không nhìn nhận cuộc tập huấn này một cách tích cực và sẽ cố gắng để gây áp lực tối đa lên từng nước, theo các nhà quan sát.

Trung Quốc sẽ kiếm cớ để cảm thấy "bị xúc phạm" trước sự hợp tác của các quốc gia ASEAN có các tuyên bố chủ quyền chồng chéo trên Biển Đông, ông Julio Amador, Tổng giám đốc điều hành của công ty tư vấn Amador Research Services tại Manila, nói với Nikkei.

Chia để trị

Khi Việt Nam và Philippines xích lại gần nhau bằng cách thắt chặt các mối quan hệ quân sự, một phần để tăng cường năng lực quản lý tranh chấp trên biển, Trung Quốc sẽ áp dụng chiến lược "chia để trị" trong việc giải quyết mâu thuẫn với hai nước này trên Biển Đông, theo một bài viết trên South China Morning Post (SCMP) hôm 12/8.

Bắc Kinh sẽ điều chỉnh các chính sách để phù hợp với cách tiếp cận quyết đoán của Philippines và cách tiếp cận "kín đáo" của Việt Nam trong khu vực, theo các nhà phân tích.

"Trung Quốc sẽ muốn giải quyết song phương với từng quốc gia tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông để có thể gây áp lực tối đa lên từng nước", nhà phân tích Don McLain Gill nói với BBC tiếng Việt hôm 12/8.

Ông lý giải :

"Nếu Philippines và Việt Nam đạt được thỏa thuận chung, Bắc Kinh chắc chắn sẽ phải đối phó với cả hai nước cùng lúc khi tìm cách bành trướng, khiến việc này trở nên khó khăn hơn cho chính họ. Trung Quốc được hưởng lợi từ việc thiếu các thỏa thuận giữa các nước có tuyên bố chủ quyền chồng chéo".

Cụ thể, Bắc Kinh có thể hành động quyết liệt với Philippines và mềm mỏng với Việt Nam, theo giới quan sát.

Các động thái quyết liệt của Bắc Kinh với Manila có thể đặc biệt diễn ra ở Bãi Cỏ Mây (Second Thomas) vì trước đó Philippines đã công khai những động thái hung hăng của Trung Quốc, đồng thời cam kết bảo vệ các quyền lãnh thổ của mình, SCMP trích lời Abdul Rahman Yaacob, nhà nghiên cứu của Chương trình Đông Nam Á tại Viện Lowy.

"Tôi không nghĩ các nhà hoạch định chính sách và các nhà hoạch định quốc phòng của Bắc Kinh muốn gây hấn với Việt Nam và Philippines cùng lúc vì như thế họ sẽ phải kéo dài nguồn lực của mình", ông nói thêm.

Vị tiến sĩ cũng nhận xét rằng Trung Quốc đã thành công ở một mức độ nào đó khi nỗ lực xây dựng hình ảnh Philippines như một "kẻ vô lý" trong tranh chấp Biển Đông, khi một số quan chức ở khu vực Đông Nam Á đã bày tỏ mối quan ngại, cho rằng Manila đang liều lĩnh.

"Trung Quốc muốn bêu tên Philippines như là một kẻ dị biệt, cùng lúc đó họ tăng cường luận điệu rằng họ đã kiểm soát tranh chấp và không để xảy ra xung đột nào với các nước khác trong Đông Nam Á", Tiến sĩ Collin Koh, chuyên gia nghiên cứu về quan hệ quốc tế từ Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore), chia sẻ với BBC vào cuối tháng 6/2024.

Ông Koh đồng thời nhấn mạnh Trung Quốc không muốn gây xích mích không cần thiết trong mối quan hệ với các quốc gia Đông Nam Á khác, ít nhất là với Indonesia, Malaysia và Việt Nam khi đang "bận tay" với Philippines.

Giải thích cho việc Bắc Kinh "mềm mỏng" hơn với Hà Nội trên Biển Đông so với Manila, các chuyên gia cho rằng vì ở chiều ngược lại, Hà Nội cũng không quyết liệt như Manila.

"Chiến lược của Việt Nam là không để cho các tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông ảnh hưởng đến mối quan hệ lành mạnh khác với người hàng xóm phương Bắc. Đây là điều mà các quan chức Hà Nội luôn nhấn mạnh với tôi", ông Abdul Rahman Yaacob nói với SCMP.

Giáo sư danh dự Carl Thayer tại Đại học New South Wales (Úc) thì cho rằng không giống như Philippines, Việt Nam đã tránh triển khai hải quân để đối đầu với tàu Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế của mình.

Thay vào đó, Hà Nội đã triển khai tàu tuần duyên và tàu dân sự để giám sát các hoạt động của Trung Quốc, kiểm soát chặt chẽ việc đưa tin của truyền thông Việt Nam về các sự cố trên biển và theo đuổi các kênh ngoại giao với Bắc Kinh về tranh chấp Biển Đông, theo ông Thayer.

Khang Vũ, nghiên cứu sinh tiến sĩ chuyên ngành quan hệ quốc tế và an ninh Đông Á tại Đại học Boston (Mỹ), cho biết cách đối xử khoan dung hơn của Bắc Kinh đối với Hà Nội là do Việt Nam không phải là đồng minh của Mỹ.

"Việt Nam cũng đã giữ kín những bất đồng của mình với Trung Quốc nhờ vào mối quan hệ giữa hai đảng. Những bí mật như vậy cho phép giảm leo thang dễ dàng hơn do cả hai bên đều không sợ mất mặt trước công chúng", SCMP dẫn lời ông Khang Vũ.

Vào tháng 5/2024, Đại sứ Philippines tại Mỹ Jose Romualdez đã viết về chiến lược  chia để trị của Trung Quốc trên tờ Philippine Star.

Vị đại sứ cho rằng "chia để trị" là "câu thần chú mới" mà Trung Quốc sử dụng để gây chia rẽ trong Philippines lẫn trên trường quốc tế. Ông cũng kêu gọi mọi người đoàn kết, bác bỏ những thông tin sai lệch mà Trung Quốc lan truyền.

Trước đó vào tháng 4/2024, Trung Quốc đã đưa ra tuyên bố rằng họ và Philippines đã đạt được một "mô hình mới" để giải quyết tranh chấp tại Bãi Cỏ Mây.

Sau đó, cả Bộ trưởng Quốc phòng và Cố vấn An ninh Quốc gia Philippines đều bác bỏ thông tin này, khẳng định không có thỏa thuận nào được ký kết.

Các quan chức Philippines cho rằng đây là một "mưu đồ chia rẽ"  và nhằm mục đích làm xao nhãng dư luận trước những hành động khiêu khích của Trung Quốc ở Biển Đông. Bộ Ngoại giao Philippines đã lên án mạnh mẽ hành vi này và kêu gọi Trung Quốc chấm dứt các hoạt động gây căng thẳng.

Giáo sư Alexander L Vuving từ Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Á - Thái Bình Dương Daniel K. Inouye (DKI APCSS, Mỹ) hồi tháng 5/2024 nhận định Việt Nam và Philippines là hai nước dễ bị tổn thương bởi chính sách "chia để trị" của Trung Quốc.

Ông nói với BBC hồi tháng 1/2024:

"Hậu quả cuộc chiến tranh trên Biển Đông là khôn lường, không đơn thuần là xung đột Việt Nam với Trung Quốc hay Philippines với Trung Quốc. Đám lửa có thể bùng lên tới mức không ai kiểm soát được.

"Do đó, chiến lược tốt nhất của Trung Quốc là ‘tằm ăn dâu’, tức là dần dần đẩy đuổi Việt Nam và Philippines… rồi biến thành điều gọi là ‘bình thường mới’, và dần dần ép các nước chấp nhận thực tế mới của Trung Quốc. Đây là chiến lược tương đối hữu hiệu của Trung Quốc".

Bắc Kinh cũng lo ngại về Nhật Bản

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nhật Bản Kihara Minoru vào chiều 6/8

Bắc Kinh cũng đang lo ngại về việc Nhật Bản tăng cường mối quan hệ quân sự với Việt Nam và Philippines, theo bài viết trên SCMP hôm 12/8.

Và Bắc Kinh có thể tìm cách chống lại các hoạt động như vậy trong khu vực, theo các nhà quan sát.

Nhật Bản đã cam kết tăng cường quan hệ với Việt Nam trong tuần này trong chuyến thăm Hà Nội của Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Minoru Kihara.

Trong chuyến thăm, Tokyo cho biết sẽ cung cấp hai xe vận tải tiếp tế cho Hà Nội như một phần của thỏa thuận về thiết bị quốc phòng và chuyển giao công nghệ.

Tiến sĩ Collin Koh cho rằng việc Nhật Bản cung cấp hàng hóa liên quan đến an ninh cho Việt Nam không có gì đáng ngạc nhiên, vì trước đây họ đã cung cấp viện trợ cho lực lượng bảo vệ bờ biển.

Nhưng ông Koh nhấn mạnh đây là một "bước đi đáng chú ý" vì thỏa thuận gần đây do Bộ Quốc phòng Nhật Bản chỉ đạo chứ không phải do Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) chỉ đạo như trước đây.

"Tôi tin rằng đây chỉ là bước đi thử nghiệm. Việc chuyển giao mới nhất này có khả năng nâng lên thành việc chuyển giao hoặc bán các thiết bị tinh vi hơn trong tương lai, chẳng hạn như radar", SCMP dẫn lời ông Koh.

Tiến sĩ Koh nói Trung Quốc sẽ "cảnh giác" với diễn biến này, đồng thời ông cho biết rằng Nhật Bản có quan hệ kinh tế chặt chẽ và mối quan hệ an ninh ngày càng tăng với Việt Nam.

"Tôi nghĩ Bắc Kinh sẽ đi đến giả định dài hạn rằng một ngày nào đó trong tương lai Tokyo sẽ chuyển giao hoặc bán vũ khí gây chết người cho Việt Nam", ông Koh nhận định.

Greg Poling, giám đốc chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế có trụ sở ở Washington DC (Mỹ), cho biết thỏa thuận gần đây giữa Nhật Bản và Việt Nam có thể là dấu hiệu cho thấy mối quan hệ an ninh ngày càng sâu sắc hơn.

Về cuộc tập trận hàng hải gần đây của Nhật Bản với Philippines, ông Poling cho rằng đây "chỉ là diễn biến mới nhất trong một loạt các hoạt động trong mối quan hệ an ninh [của họ]".

Các chuyên gia cũng nhận định vai trò an ninh của Tokyo đối với Đông Nam Á ngày càng có tầm ảnh hưởng hơn, gây trở ngại cho nỗ lực của Trung Quốc trong việc thống trị khu vực này.

Vì Nhật Bản là nước không có yêu sách trên Biển Đông, sự can thiệp của họ, theo một số nhà quan sát, là xu hướng đáng lo ngại đối với Trung Quốc vì họ không thích "các thế lực bên ngoài" can thiệp vào các tranh chấp lãnh thổ.

Việt Nam và Philippines nên làm gì ?

Các chuyên gia cho rằng Hà Nội và Manila cần tăng cường hợp tác để đối phó với Trung Quốc trên Biển Đông

Nhận định với BBC tiếng Việt vào hôm 12/8 về việc hai nước Việt Nam và Philippines nên làm gì để đối phó với chiến lược "chia để trị" của Trung Quốc, nhà phân tích Don McLain Gill nói :

"Cả Manila và Hà Nội phải nỗ lực xây dựng một bộ quy tắc ứng xử cơ bản song phương để đưa ra sự hiểu biết chung về biên giới tranh chấp của họ.

Điều này sẽ giúp cung cấp một lộ trình để giải quyết các hoạt động như xâm nhập từ phía Trung Quốc, đồng thời giảm bớt các điểm xung đột giữa hai nước Đông Nam Á có tuyên bố chủ quyền chồng chéo".

Ông Gill cũng nhấn mạnh điều quan trọng là hai bên phải tăng cường phối hợp, đồng thời tôn trọng các vấn đề quốc gia nhạy cảm nhằm tối đa hóa lợi ích mà không xảy ra xung đột trong tương lai

"Một khi các nước này phát triển mối quan hệ và lòng tin mạnh mẽ hơn với nhau, sẽ khó khăn hơn cho Trung Quốc theo đuổi chiến lược chia để trị", nhà phân tích nói với BBC vào ngày 6/8.

Trước đó vào tháng 5/2024, các chuyên gia của DKI APCSS cũng cho rằng Philippines và Việt Nam nên củng cố hợp tác nhằm bảo vệ lợi ích chung trước những "hoạt động cưỡng ép" của Trung Quốc ở Biển Đông.

"Cho dù tồn tại những khác biệt về ngôn ngữ và hệ thống chính trị, hai quốc gia có chung những lợi ích cốt lõi, tạo nền tảng vững chắc cho sự hợp tác", Inquirer dẫn lời Tiến sĩ Lori Forman của DKI APCSS.

Nguồn : BBC, 12/08/2024