Trong sạch để trong sáng của hệ Lương [1]
Người lương thiện lấy cái sạch để làm cái sáng từ đó nêu rõ nhân cách của mình trong quan hệ xã hội, cái sạch lương thiện còn biết làm sạch sinh hoạt xã hội, cái sáng của lương thiện còn biết sáng tỏ đời sống xã hội.
Nếu công dân thấy-để-thấu được sức mạnh của lương thiện, thì sự lương thiện hiện diện trong nhân tâm, nhân từ để làm chỗ dựa cho nhân lý, nhân tính, với tên gọi là : lương tâm ! Khi lương tâm được nhân bản và nhân vị thừa nhận là đường đi nẻo về của nhân đạo để bảo vệ nhân nghĩa, thì lương tâm được xem-để-xét như là một giá trị vừa của đạo lý, vừa của xã hội. Và giá trị này đã có mặt trong các hệ thống giá trị của tổ tiên, của giống nòi của dân tộc, với tên gọi là : giáo lý, được hiện diện ngay trong hệ thống giáo dục của một quốc gia từ dưới lên trên, từ tiểu học tới đại học.
Cốt của lương thiện, lõi của lương tâm giờ đã tạo ra lương tri : tri thức của lương thiện và lương tâm, luôn hiện hữu trong giáo dục gia đình, giáo dục học đường, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục xã hội… Nên khi bạo quyền độc đảng công an trị khi nó truy cùng diệt tận các tù nhân lương tâm, thì nó là loại bất lương. Nên khi tà quyền độc đảng tham nhũng trị sử dụng mưu hèn kế bẩn để diệt các đứa con tin yêu của Việt tộc thì nó là loại bất nhân. Nên khi quỷ quyền độc đảng toàn trị vận dụng phương châm giữ đảng hơn giữ nước trước Tàu tặc thì nó đi từ bất lương tới bất nhân, cụ thể là nó đang đi tà lộ từ vong quốc tới vong thân. Trên tà lộ này, khi nó thanh trừng lương thiện, thanh toán lương tâm để thủ tiêu lương tri để chôn lấp hệ lương (lương thiện, lương tâm, lương tri) chính nó đang chôn sống nó trong vong bản vô lương !
Sung lực tạo hung lực của hệ Tự [2]
Khi con người đi tìm sự thật về bất công, để thấy cho thấu gốc, rễ, cội, nguồn của sự bất nhân, từ đây con người tự phải giải phóng nhân kiếp của mình bằng hệ tự (tự do, tự chủ, tự tin, tự lập). Khi con người hét lên "bất công quá !", khi con người thét lên "bất nhân quá !", rồi gào lên "thất đức quá !" thì con người phải tự xây dựng phạm trù tự do để không sa lầy vào các câu chuyện bất nhân thất đức này.
Tự do là sung lực của giải phóng, thoát bất công để đi tới công bằng mà xây dựng bác ái, làm nên giá trị của cộng hòa (tự do, công bằng, bác ái). Tự do còn đi xa hơn để nhận ra nhân vị, nhân bản, đi rộng hơn để tìm cho ra nhân tri, nhân trí, đi sâu hơn để thấy được nhân tâm, nhân từ, đi cao hơn để tiếp nhận nhân đạo, nhân nghĩa. Tự do biết đi cao, sâu, xa, rộng bằng nhân quyền, đây là sự tương tác hữu cơ và sống còn ngay trong nhân kiếp : không có tự do nếu không có nhân quyền, không có nhân quyền thì tự do đi đe dọa ngay trong trứng nước. Nhưng tự do có khởi điểm là tự chủ, để khởi hành bằng tự tin, tự chủ bằng nhân quyền, tư tin bằng giáo lý của tổ tiên, bằng luân lý của giống nòi, bằng đạo đức của dân tộc.
Vì vậy, Việt tộc luôn biết tự lập từ hơn bốn ngàn năm nay. Bạo quyền độc đảng công an trị luôn truy cùng diệt tận các hành tác của tự do ; tà quyền độc đảng thanh trừng trị luôn tìm cách thanh toán các hành động tự chủ của dân tộc ; ma quyền độc đảng tham nhũng trị luôn tìm cách bẩn thỉu hóa lòng tự tin của công dân ; quỷ quyền độc đảng ngu dân trị luôn tìm cách vô tri hóa lực tự lập của giống nòi. Hãy cùng nhau bảo vệ hệ tự (tự do, tự chủ, tự tin, tự lập) như bảo vệ chính nhân phẩm của mình !
Sáng lý để sáng luận của hệ Sáng [3]
Khi mọi công dân Việt trở thành chủ thể Việt, biết nhận bổn phận với tổ quốc, trách nhiệm với dân tộc và sứ mệnh với giống nòi, vì biết bảo vệ các giá trị của cộng hòa là tự do, công bằng, bác ái, thì chính chủ thể sẽ tận dụng nhân quyền để bảo hành dân chủ. Nhưng chủ thể chỉ là chủ thể khi chủ thể có sáng kiến trong quan hệ xã hội, có sáng chế trong sinh hoạt xã hội, có sáng lập trong phong trào xã hội, và có sáng tạo để thay đổi tổ chức xã hội, từ đó mà thăng hoa chính xã hội mà mình đang sinh sống.
Sáng tạo không ngừng ở cách hình thái nghệ thuật (âm nhạc, hội họa, thi ca, văn chương…) mà sáng tạo trên mọi không gian và thời gian của nhân kiếp. Cụ thể là sáng tạo để làm chủ chớ không phải để làm tớ, làm chủ thể chớ không làm nạn nhân, sống để quản trị nhân quyền chớ không phải để bị trị bởi bạo quyền độc đảng toàn trị. Ngay trên thượng nguồn, thì chủ thể đã sáng lý vì đã hiểu các giá trị của nhân tri về tự do, để từ đó mà hành động bằng sáng luận về bổn phận, trách nhiệm, sứ mệnh của chủ thể luôn song hành cùng tự do của tự chủ, tự chủ của tự lập, tự lập vì tự tin. Hệ sáng (sáng kiến, sáng chế, sáng lập, sáng tạo) từ sáng lý tới sáng luận là nhân lộ của văn minh dân chủ, luôn được dìu dắt bởi văn hiến của nhân quyền.
Chính hệ sáng này có được chiều cao của văn minh vì dân chủ vì biết dựa lên chiều dày của văn hiến vì nhân quyền, cả hai làm nên nội lực của chủ thể. Nội lực này sẽ chuyển hóa thành sung lực của chủ thể trong xã hội dân sự để đấu tranh vì công bằng xã hội ; và sung lực này sẽ trở thành hùng lực của chủ thể trong phong trào xã hội sẽ dấn thân vì đồng bào, vì đồng loại. Chuyển hóa nội lực của sáng kiến thành sung lực của sáng lập, thành hùng lực của sáng tạo sẽ làm nên chủ lực để đối lực với bạo quyền độc đảng công an trị, tà quyền độc đảng ngu dân trị, ma quyền độc đảng tuyên truyền trị, quỷ quyền độc đảng thành trừng trị…
Nói gần nói xa không qua nói thật là chủ lực của hệ sáng (sáng kiến, sáng chế, sáng lập, sáng tạo) sẽ thay hình đổi dạng để trở thành một mảnh lực, mà không một độc đảng toàn trị nào có thể đứng vững trước đợt sóng thần như vũ bão này !
Thông lý để thông luận của hệ Thông [4]
Thông minh để bảo đảm nhân tri, thông thạo để bảo hành nhân kiếp, thông thái để bảo quản nhân quyền, liên hợp của hệ thông (thông minh, thông thạo, thông thái) chính là liên hiệp giữa nhân tri và nhân trí, nhân kiếp và nhân đạo, nhân quyền và nhân phẩm, tất cả biết làm nên nhân bản vì nhân văn.
Ngay thượng nguồn của nhân sinh, thì nhân loại đã biết sử dụng sự thông minh của chính mình để sinh tồn trong thiên nhiên, vận dụng sự thông thạo trong kỹ năng của mình để tồn tại trong môi sinh, một nhân loại luôn biết tận dụng sự thông thái của chính mình để vượt thoát rồi vượt thắng mọi trở lực đe dọa sự tồn vong của nhân thế. Trong thông minh có sáng tạo, trong thông thạo có kỹ năng, trong thông thái có minh triết, tất cả làm nên tầm vóc của một dân tộc, của một quốc gia, của một giống nòi, mà hàng xóm cùng nôi tam giáo đồng nguyên của Việt tộc đã thành công : Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc. Thành công nhờ thông lý qua học tập, nhờ thông luận qua ứng dụng từ khoa học tới kỹ thuật, từ kinh tế tới thương mại, từ văn hóa tới giáo dục…
Thành công này tạo ra thành đạt kia trên ngay trong tổ chức xã hội ; thành đạt này tạo ra thành tựu kia ngay trong quan hệ quốc tế ; thành tựu này tạo ra thành quả kia để thăng hoa đất nước, dân tộc, giống nòi. Hệ thông (thông minh, thông thạo, thông thái) là anh cả có em út là hệ thành (thành công, thành đạt, thành tựu, thành quả) trong một gia đình có hậu.
Nhưng đối với Việt tộc hiện nay, thì gia tộc Việt tước hết phải sinh ra được đứa con cả đầu lòng là hệ thông (thông minh, thông thạo, thông thái. Và đứa con cả này phải có nội công của thông minh để quật đổ bạo quyền độc đảng công an trị, có bản lĩnh của thông thạo để quật sập tà quyền độc đảng ngu dân trị, có tầm vóc của thông thái để quật ngã quỷ quyền tuyên truyền trị. Nếu đứa con cả này không có nội công của thông minh, không có bản lĩnh của thông thạo, không có tầm vóc của thông thái, thì nó sẽ không bao giờ có em út, và gia đình này sẽ từ độc tôn vô tích sự đi dần tới độc lộ vô hậu sự !
Tổng lực của hệ Đa [5]
Nhân loại tồn tại bằng đa nguyên, biết trợ lực cho nhân sinh có tầm nhìn đa chiều, nơi mà nhân thế luôn đa dạng, nơi hội tụ tới từ đa phương tạo nên đa lực, có đa tài để thăng hoa dân tộc, có đa trí để bảo vệ giống nòi, có đa năng để phát triển đất nước, có đa hiệu vì tiến bộ của xã hội. Khi thấy hình thức của hệ đa (đa chiều, đa dạng, đa phương), thì phải thấu nội dung của hệ đa (đa nguyên, đa tài, đa trí, đa năng, đa hiệu).
Thấy hình thức để thấu nội dung thì phải xem hình thức để xét nội dung, nơi mà đa nguyên luôn đa trí hơn độc quyền, nơi mà đa đảng luôn đa tài hơn độc đảng, nơi mà đa nguyên luôn đa năng hơn độc tôn, nơi mà đa đảng luôn đa hiệu hơn độc trị. Thấy-để-thấu, xem-để-xét, mà còn phải thông hiểu từ thông lý tới thông luận để công nhận rằng hệ đa (đa nguyên, đa tài, đa trí, đa năng, đa hiệu) là chiều cao của một văn minh vì dân chủ, luôn biết dựa trên nền của một chiều dày là văn hiến vì nhân quyền. Mà đa nguyên còn là sự vận hành của dân chủ trước bạo quyền độc đảng công an trị, còn là hành tác của nhân quyền trước tà quyền độc đảng ngu dân trị, đã sinh con đẻ cái ra : tham nhũng trị, thanh trừng trị, tuyên truyền trị…
Chính đa nguyên có nội lực của đa tài, có sung lực của đa trí, có hùng lực của đa năng, tất cả tạo nên mãnh lực của đa hiệu để đối diện với cực quyền độc đảng trị, để trực diện với cuồng quyền độc tài trị !
Cũng chính hệ đa (đa nguyên, đa tài, đa trí, đa năng, đa hiệu) đang âm ỉ trong nội lực của xã hội dân sự sẽ vương mình đứng lên thành phong trào xã hội biết dấn thân, biết đấu tranh vì các giá trị của cộng hòa : tự do, công bằng, bác ái để đạp đổ mọi nhà tù của hệ độc (độc đảng, độc quyền, độc tài, độc trị, độc tôn) ! Chỉ vì hệ đa không chấp nhận "đội trời chung" với hệ độc !
Lê Hữu Khóa
(24/01/2021)
[1] hệ lương (lương thiện, lương tâm, lương tri)
[2] Hệ tự (tự do, tự chủ, tự tin, tự lập).
[3] Hệ sáng (sáng kiến, sáng chế, sáng lập, sáng tạo,)
[4] Hệ thông (thông minh, thông thạo, thông thái).
[5]hệ đa (đa nguyên, đa tài, đa trí, đa năng, đa hiệu)
---------------------
Lê Hữu Khóa
- Giáo sư Đại học Lille
- Giám đốc Anthropol-Asie
- Chủ tịch nhóm Nghiên cứu Nhập cư Đông Nam Á
- Cố vấn Chương trình chống Kỳ thị của UNESCOLiên Hiệp Quốc
- Cố vấn Trung tâm quốc tế giáo khoa Paris
- Thành viên hội đồng khoa học Viện nghiên cứu Đông Nam Á
- Hội viên danh dự ban Thuyết khác biệt, Học viện nghiên cứu thế giới.
Các công trình nghiên cứu việt nam học của giáo sư Lê Hữu Khóa, bạn đọc có thể đọc và tải qua Facebook VÙNG KHẢ LUẬN-trang thầy Khóa.