Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Văn hóa

01/01/2023

Cẩm nang cho những thói quen lành mạnh trên web

Doug Bernard

(Hay, "Tôi đã bt đầu lo lng và bo v s riêng tư ca mình trên mng ra sao")

mt li ích, Internet có th biến máy tính hoc thiết b di đng ca bn thành mt thư vin nghiên cu, rp chiếu phim, mt công c y tế hoc mt phương tin đ kết ni vi bt c ai khác trên hành tinh. Đó là mt nơi an toàn, rng m đ bn là chính mình và phát trin bn thân.

camnang1

Minh họa bởi Steve Fuchs

Về mt thiệt hi, Internet có th tr thành mt nơi ti tăm và đy mi đe da - mt công c đ nhng k trm đánh cp, đ nhng công ty theo dõi và đ nhng chính ph đàn áp.

Như người ta vn nói, chúng ta biến Internet thành thế nào thì nó ra thế y.

Thông tin có th lưu thông t do, nhưng có rt nhiu thế lc mun chn dòng chy thông tin trên Internet và trng pht nhng người tìm cách kháng c.

Đc bit, mt s chính ph đang ra sc dng tường ngăn cách mt s nơi trên Internet bng cách lc và chn nhng gì người ta có th nhìn thy. Nhng chính ph khác thì đang li dng tính cht rng m ca Internet đ theo dõi nhng cá nhân và trng pht h v nhng gì h làm trên mng.

Khi nhng công ngh theo dõi và kim duyt tr nên tân tiến thì nhng công c mi dành cho máy tính hoc thiết b di đng ca bn cũng vy, giúp bo v s riêng tư ca bn và vượt qua s kim duyt Internet.

Hãy suy nghĩ v công trình này như mt cm nang giúp tránh kim duyt Internet và n danh.

Đây là phn tng quan cơ bn v nhng thách thc và cách thc đ kháng c, nhn mnh đến tính cht "cơ bn". Đây không phi là b quy tc hoàn chnh, bt di bt dch, và bt biến. Thay vào đó, hãy xem đây là mt ch dn khái quát bàn v mt s khái nim ch cht và gii thiu mt s công c có th giúp bn gi cho Internet tương đi t do và an toàn.

Hãy nhớ

Tránh kiểm duyệt không phải là ẩn danh : Vượt tường la không đng nghĩa vi n danh trên mng. Mt s trong nhng công c mà chúng ta s tp trung bàn ti s giúp bn va tránh được nhng bin pháp ngăn chn va bo v được danh tính ca mình khi lên mng. Mt s công c có xu hướng hu hiu mt này hay mt kia, nhưng không phi c hai.

Mỗi quốc gia, giống như mỗi người sử dụng, đều khác nhau : Nếu bn đang đnh ti nhiu th lên mng, hoc sng trong mt đt nước mà chính ph tích cc theo dõi người dùng đang làm gì trên Internet, có th bn mun chn mt công c có tính n danh cao. Nếu bn ch yếu ch mun truy cp nhng website mà chính ph ca bn chn, bn có th s dng nhng công c ch giúp bn làm điu đó thôi là được. Và hãy nh, không có mt công c nào có th làm tt c mi th, vì vy bn có th mun th kết hp tính năng bo mt và tránh kim duyt ca riêng mình.

Đôi khi chính phủ không phải là vấn đề : Vào đu nhng năm 2000, hai nhà bt đng chính kiến người Trung Quc, Vương Tiu Ninh và Sư Đào, b Trung Quc b tù vì nhng hot đng trc tuyến ca h. Điu mà thi đó không nhiu biết là Yahoo đã t nguyn giao nhng email ca hai người này cho chính quyn Trung Quc, sau đó nhng email này được các công t viên s dng. Điu quan trng cn nh là nhng công ty tư nhân điu hành nhng website và nhng nhà cung cp dch v Internet thường xuyên thu thp mi loi d liu v bn, đôi khi vì li nhun ca riêng h, và đôi khi theo lnh ca chính ph.

Một số công cụ tốt hơn những công cụ khác : Vào năm 2009 trong s kin được gi là cuc "Cách mng Twitter", người dân Iran đã xung đường đ phn đi cuc bu c gn đây và s dng nhng website, mng xã hi và nhng công c trc tuyến khác đ t chc, cho đến khi chính ph ra tay trn áp. Và ri xut hin mt công c mi được gi là "Haystack" giúp người dân Iran tránh kim duyt ca chính ph. Tuy nhiên, vì mt li lp trình, "Haystack" cũng có th đã đ l danh tính ca nhiu người s dng cho nhà chc trách Iran trước khi nó b dp b. Bài hc rút ra : mi không hn là tt.

Thực hành giữ ‘vệ sinh’ trên mạng : Cũng ging như bn cn mt chút k lut trong cuc sng cá nhân ca mình, bn nên luôn luôn thc hành mt s thói quen cơ bn khi lên mng. C gng không s dng mng WiFi công cng, vì bt c ai cũng có th d dàng theo dõi nhng gì bn đang làm và đánh cp thông tin cá nhân ca bn. Nếu bn s dng mt trình duyt web, hãy c gng s dng mã hóa HTTPS thường xuyên nht có th. Đng m email t nhng người mà bn không quen biết, hoc đng m nhng file đính kèm mà bn không yêu cu. Xóa lch s trình duyt ca bn và nhng file cookies thường xuyên nht có th. Bn không cn phi lo s v vic s dng Internet, nhưng mt chút ng vc s đ ri ro cho bn rt nhiu.

Không có gì là hoàn hảo : Nếu có điu gì đó có th nói mt cách hết sc chc chn thì đó là : không có s bo đm tuyt đi 100 phn trăm tính n danh và t do truy cp Internet. Nếu mt chính ph đã mun phi kim soát bng được nhng gì bn làm trên mng thì có l h s tìm ra cách.

Doug Bernard

Nguồn : VOA, 01/01/2023

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Doug Bernard
Read 430 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)