Chế độ cộng sản khiến Việt Nam bị xếp hạng không có tự do (RFA, 06/02/2019)
Theo báo cáo thường niên của Freedom House - một tổ chức phi chính phủ quốc tế có chức năng theo dõi tiến trình dân chủ hóa toàn cầu, khảo sát và nghiên cứu về tình trạng thực thi tự do chính trị cũng như các quyền tự do cơ bản của công dân tại các quốc gia trên thế giới - công bố hôm 5 tháng 2 năm 2019, thì Việt Nam vẫn là một quốc gia không có tự do về mọi mặt.
Công an, cảnh sát ngăn chặn mọi ngả đường đến tòa án trong phiên xử một người bất đồng chính kiến ở Hà Nội năm 2016. AFP
Cụ thể, theo thang điểm từ 0 đến 100, với điểm 0 là không có tự do đến điểm 100 là tự do nhất, thì Việt Nam được 20 điểm, thuộc vùng không có tự do.
Năm 1948 Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền ra đời. Trong đó, thuật ngữ Nhân quyền được hiểu một cách đơn giản nhất là quyền con người : "những bảo đảm pháp lý toàn cầu có tác dụng bảo vệ các cá nhân và các nhóm chống lại những hành động hoặc sự bỏ mặc làm tổn hại đến nhân phẩm, những sự được phép và tự do cơ bản của con người".
Tại Việt Nam, sau các bản Hiến pháp 1946, 1959, 1980 và 1992 thì Hiến pháp sửa đổi năm 2013 bổ sung nhiều quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân như quyền bầu cử và quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân ; quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, biểu tình, quyền và cơ hội bình đẳng giới… Nhà nước phải có trách nhiệm đảm bảo cho những quyền đó được thực hiện trên thực tế.
Theo Nhà nhiên cứu văn hóa Nguyễn Khắc Mai thì khó mà kêu gọi nhà nước Việt Nam bảo vệ quyền con người như từng hứa hẹn :
Tôi nói là Việt Nam cộng sản có cái lịch sử từ chối nhân quyền, luôn luôn cho nhân quyền là vấn đề của tư sản, của chủ nghĩa tư bản, của kẻ thù nó lợi dụng để chống lại Nhà nước xã hội chủ nghĩa và chống lại đảng. Đấy là luận điệu rất lâu rồi. Vấn đề là nhân quyền đã trở thành khát vọng của Việt Nam nhưng vì cộng sản không coi đó là việc của mình nên không làm đến nơi đến chốn.
Theo nhà báo Phạm Thành, cũng là cựu phóng viên Đài tiếng nói Việt Nam thì Việt Nam có hiến pháp, có luật. Đọc hiến pháp Việt Nam thì thấy họ rất tiến bộ, nhưng họ có thực hiện đâu :
Cộng sản có một rừng luật nhưng họ thực hiện theo luật rừng. Họ nói rất hay, rất đẹp nhưng họ không thực hiện. Họ điều hành và quản lý xã hội theo quyền lực của họ. Ông Nguyễn Phú Trọng đã nói hiến pháp là một đạo luật rất quan trọng nhưng đứng sau đường lối của đảng.
Hôm 16/11/2018, tổ chức Freedom Now công bố báo cáo về tình trạng chính quyền Việt Nam xây dựng và sử dụng luật như một thứ vũ khí để khống chế, đàn áp xã hội dân sự. Điều này đi ngược với giá trị đích thực của luật pháp là để bảo vệ người dân.
Cô Carol Nguyễn, Điều phối viên chương trình của Tổ chức BPSOS, một trong những tổ chức giúp Freedom Now, là một trong các diễn giả của buổi công bố báo cáo, hôm 16 tháng 11 nói rằng :
"Bất chấp những chỉ trích từ quốc tế Việt Nam tiếp tục gia tăng đàn áp tôn giáo với Luật tín ngưỡng, tôn giáo được sửa đổi và có hiệu lực từ ngày 1/1/2018 nhằm gia tăng sự kiểm soát của Chính phủ lên các nhóm tôn giáo và dùng luật này để trừng mạnh mạnh tay những người mà họ cho là vi phạm luật tín ngưỡng. Bởi luật có những quy định cụ thể như cấm lợi dụng tự do tôn giáo gây tổn hại đến an ninh quốc gia, trật tự công cộng".
Ảnh minh họa chụp bên ngoài Trung tâm Hội nghị Quốc gia Mỹ Đình ở Hà Nội trước đây. AFP
Theo hiến pháp Việt Nam thì người dân có quyền tự do hội họp và lập hội, thế nhưng một trong những hội bị đàn áp, bắt bớ nặng nề cho đến thời điểm này là Hội Anh Em Dân Chủ. Đây là một tổ chức xã hội dân sự độc lập, thành lập vào tháng 4 năm 2013 với tiêu chí hoạt động là phổ biến kiến thức luật pháp về nhân quyền và dân quyền cho người dân, cũng như vận động xây dựng xã hội dân chủ, tiến bộ, công bằng, văn minh tại Việt Nam.
Anh Lê Thanh Tùng, một người từng tham gia Hội Anh Em Dân Chủ xác nhận với RFA :
Tôn chỉ hoạt động của chúng tôi không đụng chạm gì đến kêu gọi lật đổ chính quyền, nhưng bản chất của nhà cầm quyền cộng sản độc tài, họ luôn lo ngại phong trào xã hội dân sự tại Việt Nam lớn mạnh lên thì họ khó nắm được quyền kiểm soát, cho nên khó khăn lớn nhất của chúng tôi là bị nhà cầm quyền cộng sản đàn áp khốc liệt, bách hại ngay từ những ngày đầu thành lập.
Trong bản Phúc trình Toàn cầu 2019 được công bố ngày 17/01/2019, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) một lần nữa nhận định chính phủ Việt Nam xâm phạm các quyền dân sự và chính trị cơ bản như quyền tự do biểu đạt, quyền tự do báo chí và tiếp cận thông tin, quyền tự do lập hội và nhóm họp, quyền tự do tôn giáo...
Nhà báo Phạm Thành nhận định nguyên nhân Việt Nam là một quốc gia mất tự do về nhiều mặt, là do sự cai trị của đảng cộng sản. Ông nói :
Không có tự do báo chí, không có tự do lập hội, không có tự do tư tưởng. Nguyên nhân là do những người cộng sản họ tổ chức mô hình xã hội theo học thuyết Mác- Lênin. Nhà nước đó không muốn cho những người dân, các tầng lớp người dân nói khác mình, nghĩ khác mình. Họ dùng bộ máy quân đội, công an cũng như các điều luật để đàn áp. Nói gọn một câu là do cộng sản đang cầm quyền. Có thế thôi.
Thống kê cho thấy trong năm 2018, ít nhất 42 người đã bị kết án vì bày tỏ ý kiến chỉ trích chính phủ hoặc tham gia các nhóm ủng hộ dân chủ như 9 thành viên của Hội Anh em Dân chủ và 5 thành viên của Liên minh Dân tộc Việt Nam Tự quyết… Hơn 100 người tham gia biểu tình chống hai dự luật đặc khu và an ninh mạng hồi tháng 6 cũng bị án tù.
Sang năm 2019, Việt Nam tiếp tục bắt giữ cũng như mời làm việc một số Facebookers chỉ vì những người này công khai quan điểm trên trang mạng xã hội này.
Diễm Thi
*********************
Freedom House : Việt Nam đất nước không có tự do (RFI, 06/02/2019)
"Dân chủ bị suy thoái" là chủ đề buổi họp tại Washington hôm thứ Ba 5 tháng Hai, kết hợp giữa Freedom House và Trường Nghiên Cứu Quốc Tế Đại Học Johns Hopkins.
Hình ảnh tại buổi báo cáo thường niên của Freedom House 2019, hôm 5/2 tại thủ đo Washington D.C. RFA
Như mọi năm trước, biểu đồ tự do thế giới của Freedom House năm nay vẫn sử dụng màu xanh lục đối với các nước có tự do (Free), màu vàng để chỉ các nước có tự do phần nào (Partly Free), và màu tím dành cho những nước không có tự do. Việt Nam thuộc về màu tím nhóm các nước thiếu tự do về mọi mặt.
Như vậy, sau 13 năm kể từ lúc Freedom House khởi sự quan sát và ghi nhận tình trạng tự do, dân chủ và nhân quyền tại các nước trên thế giới, Việt Nam vẫn nằm trong danh sách không có tự do về mọi mặt. Quan điểm của nhà cầm quyền Việt Nam về dân chủ, nhân quyền và quyền công dân không theo đúng giá trị phổ quát và cần thiết mà Freedom House căn cứ vào đó để thẩm định tính tự do của một chính phủ và một đất nước.
Giám đốc Freedom House, ông Michael Abramowitz, nói rằng tổ chức có người đảm trách việc theo dõi, tìm hiểu chuyên sâu về tình hình Việt Nam để có thể trả lời mọi thắc mắc liên quan đến việc tại sao Việt Nam là một trong những nước trên thế giới không có tự do đích thực.
Ngoài những điều kiện như dân chủ, quyền con người, một đất nước tự do còn có nghĩa là ý dân được tôn trọng, người dân được quyền ứng cử, công dân được hưởng quyền phổ thông đầu phiếu.
Những gì tôi có thể nói là một số lý do khiến Việt Nam không có tự do và vẫn bị giữ lại trên dánh sách các nước thiếu tự do là vì cái thể chế toàn trị và sự thiếu thốn quyền chính trị của người dân. Có những dấu chỉ cho thấy chính trị không được cải tổ đã làm chậm đi tiến trình dân chủ của đất nước này.
Đó là nhận định của bà Amy Slipowitz, chuyên gia nghiên cứu của Freedom House.
Ngoài hành động trấn áp đối lập, đàn áp các bloggers và các xã hội dân sự trong nước, Luật An Ninh Mạng của nhà cầm quyền Việt Nam có hiệu lực từ ngày 1 tháng Giêng năm 2019 cũng là một bước lùi đáng tiếc về tự do dân chủ ở Việt Nam, bà Slipowitz nói tiếp :
Có thể nói như vậy, Luật An ninh Mạng được đặc biệt quan tâm bởi dưới nhãn quan toàn cầu thì đây là thí dụ điển hình của một chế đô toàn trị không chỉ thấy ở Việt Nam mà cả một vài nước trên thế giới.
Trong một đất nước đang phát triển với thành phần trung lưu ngày càng tăng cao như Việt Nam, nhu cầu hay sự đòi hỏi về tự do chính trị và tự do dân sự cũng tăng cao. Đó là chuyện đang xảy ra ở Việt Nam, chuyên gia Slipowitz của Freedom House kết luận.
Có mặt tại buổi họp báo để theo dõi bản phúc trình Freedom House về tự do thế giới 2019, từng phục vụ nghành truyền thông chuyên trách phát thanh quốc tế ở Hoa Kỳ, cũng là người có công trong việc hình thành Đài Âu Châu Tự Do, đài Radio Liberty và sau này là Đài Á Châu Tự Do, luật sư John Lindberg, phát biểu :
Rằng nếu quan tâm đến nhân quyền hẳn ai cũng biết từ năm 1948 đã có bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân quyền, khẳng định mọi quyền căn bản của con người là tự do ngôn luận, tự do hội họp, quyền được xét xử bằng những phiên tòa công bằng và nhiều quyền khác nữa. Đáng tiếc là khi chiến tranh lạnh chấm dứt, giấc mơ dân chủ, tường có thể nở rộ, đã có dấu hiệu thoái trào.
Tự do trên thế giới đã suy giảm trong 12 năm qua, ông Lindburg nói tiếp, phúc trình hôm nay của Freedom House đã chứng minh điều đó. Tự do đang tiếp tục suy thoái và đang trở thành mối quan tâm của những người luôn tôn trọng và đề cao quyền căn bản của con người trên trái đất này.
Trở lại với Việt Nam bị đánh giá là không có tự do tính đến lúc này, luật sư Lindburg nhận định :
Dù không phải là một chuyên gia về Việt Nam nhưng nhận định của tôi là trong vòng mưới, mưới lăm năm trở lại đây kinh tế Việt Nam đã phát triển một cách ngoạn mụ và sẽ còn tiến nhiều hơn nữa. Thế nhưng tình hình chính trị của đất nước này hãy còn là vấn đề. Trung quốc thường tự ca tụng rằng sự phát triển kinh tế của họ dẫn tới khuôn mẫu dân chủ tốt đẹp hơn các nước dân chủ Tây Phương. Theo tôi phát triển kinh tế phải đi đôi với tiến trình dân chủ hóa, không thể có phát triển kinh tế khi thiếu minh bạch, thiếu dân chủ.
Vậy trở lại với Việt Nam, tôi nghĩ Việt Nam phải cởi mở hơn, phải để cho người dân được quyền ăn nói, quyền hộp họp, quyền biểu tình, quyền được xét xử công bằng.
Phúc trình tự do thế giới 2019 của Freedom House được đăng tải trên mạng để mọi người có thể truy cập và tìm kiếm phần mình quan tâm.
Trong số 195 quốc gia và 14 vùng lãnh thổ liệt kê trên phúc trình, 86 quốc gia được coi là có tự do, 59 có tự do phần nào và 50 là hoàn toàn không có tự do ; trong số này có Việt Nam.
Thanh Trúc
********************
Việt Nam tiếp tục bị xếp hạng quốc gia không có tự do (RFA, 06/02/2019)
Việt Nam vẫn không phải là một quốc gia có tự do. Đó là đánh giá của Tổ chức theo dõi tự do và dân chủ Freedom House có trụ sở tại Hoa Kỳ, công bố trong báo cáo thường niên 2019 vào ngày 5/2.
Freedom House - Ảnh minh họa .
Cụ thể theo thang điểm từ 0 đến 100, với điểm 0 là ít tự do nhất đến 100 là tự do nhất, thì Việt Nam được 20 điểm, thuộc diện không có tự do.
Đối với thang điểm 1 là tự do nhất và 7 là không có tự do nhất, thì về đánh giá tự do Việt Nam ở mức 6/7, về các quyền chính trị, Việt Nam ở mức 7/7 và về các quyền tự do dân sự Việt Nam ở mức 5/7.
Theo báo cáo của Freedom House, năm 2018 là năm thứ 13 mà nền dân chủ gặp khủng hoảng và liên tiếp suy giảm trên toàn thế giới. Ngay cả Hoa Kỳ một quốc gia được xem là chuẩn mực của dân chủ nhưng đã bị xếp hạng ngang tầm với Hy Lạp, Croatia và Mông Cổ thấp hơn cả những quốc gia có nền dân chủ lâu đời như Đức và Anh.
Theo bảng báo cáo của Freedom House, sau 13 năm kể từ năm 2006 tổng cộng có 116 quốc gia có suy giảm ở mức báo động về tình trạng mất tự do và chỉ có 63 quốc gia có cải thiện đáng kể.
Các quốc gia được xếp hạng tệ nhất về tự do vẫn là Syria, Bắc Hàn và một số nước khác vùng Trung Đông, Trung Á và Châu Phi.
Tại khu vực Châu Á, được Freedom House đánh giá là nơi tình trạng mất tự do dân chủ ở mức báo động với sự tăng cường kiểm soát đối với truyền thông và an ninh mạng của Trung Quốc, Việt Nam và một số nước khác trong khu vực.