Hà Nội có thể thành trung tâm kinh tế của khu vực ? (RFA, 29/06/2020)
Tại Hội nghị "Hà Nội 2020 - Hợp tác đầu tư và phát triển" hôm 27/6/2020, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam ông Nguyễn Xuân Phúc cho rằng trong bối cảnh hiện nay, Hà Nội đã quá thành công khi có 229 dự án đầu tư, với tổng mức đầu tư hơn 405 ngàn tỷ đồng.
Khu vực cầu Nhật Tân, thành phố Hà Nội. Ảnh minh họa chụp trước đây. AFP Photo
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc còn phát biểu Hà Nội phải là nền kinh tế có thu nhập cao trong vòng 10 tới 15 năm tới... sớm hơn nhiều so với mục tiêu năm 2045 của cả nước.
Khi trao đổi với Đài Á Châu Tự Do liên quan vấn đề này, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, nhận định :
"Đấy là kế hoạch đề ra. Nếu mà thành phố Hà Nội chuyển mạnh sang nền kinh tế số hóa, áp dụng công nghệ thông tin, kinh tế số và phát triển mạnh kết cấu hạ tầng, phát triển khu vực kinh tế tư nhân, thì tôi nghĩ đó là một tương lai mà thành phố Hà Nội có thể thực hiện, tuy không dễ dàng".
Trong khi trước đây Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc từng nói : ‘Hà Nội không vội được đâu’... thì tại Hội nghị "Hà Nội 2020 - Hợp tác đầu tư và phát triển", vị lãnh đạo Việt Nam lại cho rằng bây giờ câu nói đó đã lạc hậu rồi.
Theo ông Phúc, lạc hậu bởi Hà Nội ngày nay tích cực đối thoại, tạo điều kiện cho mọi thành phần kinh tế phát triển, tôn vinh doanh nghiệp, xây dựng hệ thống chính trị liêm chính, hành động, phục vụ người dân và doanh nghiệp... Tuy nhiên ông không hề nhắc đến những vụ án gần đây ở Hà Nội... gây bức xúc cho người dân, như vụ tấn công ở Đồng Tâm, hay vụ bắt giữ dân oan ở Dương Nội, Hà Nội.
Lâu nay, nhiều lãnh đạo Việt Nam lên tiếng cho rằng thành phố này hay thành phố kia của Việt Nam sẽ sớm sánh ngang các địa danh nổi tiếng thế giới… Chính ông Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khi phát biểu vào năm 2018, đã cho rằng Hà Nội sẽ sớm đạt được mục tiêu đuổi sát Singapore...
Một người dân ở Hà Nội không muốn nêu tên nói với Đài Á Châu Tự Do :
"Hà Nội sẽ rất khó để đuổi kịp các thành phố lớn trong khu vực, nếu như mà chúng ta không nỗ lực cải cách và triển khai thực hiện cải cách một cách chặt chẽ. Chứ còn như hiện nay thì sẽ còn rất lâu mới có thể đuổi kịp, có lẽ 10 hay 20 năm cũng không thể".
Tuy nhiên, không hiểu mục tiêu đưa ra vào năm 2018 của ông Phúc có lạc hậu chưa mà đến ngày 27 tháng 6 năm 2020, ông lại cho rằng Hà Nội phải đạt tầm nhìn là một trong những trung tâm của Đông Á như khát vọng hùng cường của dân tộc.
Liên quan vấn đề này, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho biết ý kiến của mình :
"Hiện nay, khoảng cách giữa thủ đô Hà Nội và các thành phố phát triển đang còn rất xa. Cho nên tôi nghĩ, đấy là một tầm nhìn đáng khích lệ, tuy vậy đòi hỏi phải cố gắng rất nhiều. Muốn đáp ứng mục tiêu như vậy đòi hỏi phải có những giải pháp đột phá cụ thể. Tôi rất mong là theo các ý kiến đó, cần phải có nghiên cứu sâu hơn, để có những biện pháp cụ thể như là phát triển cơ cấu hạ tầng như thế nào ? Như là phải pháp triển nguồn nhân lực chất lượng như thế nào... để có thể thực hiện được mục tiêu đó".
Khu vực Hồ Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Ảnh minh họa chụp trước đây. AFP
Theo số liệu của Cục Thống kê, Hà Nội hiện là thành phố có diện tích lớn nhất Việt Nam, khoảng gần 333 ngàn hecta, với dân số tính đến năm 2018 là 8 triệu 215 ngàn người, chỉ sau thành phố Hồ Chí Minh.
GDP của Hà Nội năm 2019 ước đạt 32,8 tỷ USD, trong khi GDP của thủ đô Bangkok của Thái Lan là hơn 100 tỷ UDS vào năm 2019. Còn GDP Singapore năm 2019 ở khoảng cách rất xa so với Hà Nội, lên đến gần 363 tỷ USD.
Giáo sư Đặng Hùng Võ, nguyên thứ trưởng Bộ Tài Nguyên - Môi trường khi trả lời Đài Á Châu Tự Do, cho rằng tất nhiên hy vọng, mong muốn là một điều rất tốt. Nhưng theo ông, trên thực tế khó có thể trong vòng một thời gian ngắn mà đuổi kịp các thành phố có hạng trên thế giới… Ông nói tiếp :
"Bởi vì thật sự mà nói, tôi cho rằng còn nhiều vấn đề về thể chế hiện nay cần phải đổi mới tiếp tục, thì Hà Nội mới có cơ hội đuổi kịp được. Môi trường kinh doanh có tốt đến đâu thì nó cũng không thể độc lập với thể chế hiện nay, mà thể chế hiện nay thì mọi người đang có ý kiến cho rằng đó là yếu tố không thuận lợi cho phát triển, cần phải tiếp tục đổi mới hơn nữa, kể cả khung pháp luật cũng như vậy. Và đấy là những yếu tố cơ bản để có thể quyết định Hà Nội vượt lên được hay không vượt lên được".
Luật Doanh Nghiệp 1999 thực sự đã trao quyền tự do cho người dân, cho doanh nghiệp với tinh thần người dân và doanh nghiệp được quyền kinh doanh bất cứ lãnh vực gì mà Nhà Nước không cấm. Và nếu cấm thì cũng không thể vượt qua Luật. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, việc cải cách thể chế đến nay vẫn rụt rè, rón rén và không làm một cách công khai, minh bạch, không tạo ra một thể chế văn minh, nhân văn để cho người dân có quyền dễ dàng tiếp cận tín dụng, tiếp cận đất đai...
Tiến sĩ Lê Đăng Doanh nhận định thêm :
"Chắc chắn để phát triển như vậy thì thể chế phải có nhiều thay đổi. Trước hết và quan trọng nhất là phải thực hiện công khai minh bạch và trách nhiệm giải trình, ai quyết định cái gì thì phải công khai và phải chịu trách nhiệm cá nhân về những quyết định đó. Thí dụ như dự án đường sắt đô thị trên cao Cát Linh - Hà Đông, thì ai đã quyết như thế nào và trách nhiệm người đó ra sao, thì không rõ. Tôi nghĩ những điều đó cần rút kinh nghiệm để sắp tới không xảy ra nữa".
Tuy nhiên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lại không nhìn nhận những hạn chế của thủ đô mà cho rằng, Hà Nội không còn đặt mục tiêu ganh đua với các địa phương khác nữa, mà phải vươn tầm cạnh tranh với các thành phố khác trong khu vực. Theo ông Phúc, tầm nhìn đó có thể thành hiện thực, vì Hà Nội đang hội tụ đủ 3 yếu tố : ‘thiên thời, địa lợi, nhân hòa’ trong phát triển môi trường kinh doanh.
Tuy nhiên, nếu khẳng định Hà Nội sẽ trở thành trung tâm kinh tế của Đông Nam Á, thậm chí là trung tâm kinh tế của các nước Đông Á, mà chỉ xem xét riêng môi trường kinh doanh, thì nhiều chuyên gia cho rằng đây thật sự là một cách nhìn tương đối phiến diện và không đầy đủ.
Nguồn : RFA, 29/06/2020
***********************
Vụ SBD bị World Bank cấm vận vì gian lận có đủ làm gương cho doanh nghiệp khác ở Việt Nam ? (RFA, 29/06/2020)
SBD thừa nhận có sai phạm
Hai ngày sau khi World Bank-Ngân hàng Thế giới công bố thông báo cấm vận đối với Công ty cổ phần Công nghệ Sao Bắc Đẩu (SBD) trong 7 năm, công ty này qua các phương tiện truyền thông báo chí tại Việt Nam đăng tải công khai thông tin đã để xảy ra vi phạm trong quá trình đấu thầu 2 dự án mà World Bank cáo buộc là thông đồng và gian lận.
Một trụ sở của Công ty cổ phần Công nghệ Sao Bắc Đẩu (SBD) tại Thành phố Hồ Chí Minh. Courtesy : saobacdau.vn
Trong thông báo phổ biến vào hôm 24/6, World Bank cho biết SBD đã gian lận và lừa đảo trong Dự án phát triển thành phố bền vững Đà Nẵng-BRT (Bus Rapid Transit) trị giá 272 triệu USD, hồi năm 2018 và Dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội-BRT có giá trị 295 triệu USD, hồi năm 2015.
World Bank cáo buộc nhân viên của SBD đã bị phát hiện làm ảnh hưởng không đúng đến quy trình đấu thầu của hai dự án nêu trên, do Ngân hàng Thế giới tài trợ cho Việt Nam. Công ty SBD đã tạo tài liệu giả mạo trong hồ sơ dự thầu và không cung cấp thông tin chính xác về sự tham dự trong giai đoạn khởi đầu của hai dự án. Đây là những hoạt động được coi là thông đồng và gian lận.
Việc làm bị cho là thông đồng và gian lận trong hai dự án của SBD dẫn đến hậu quả SBD bị cấm vận 7 năm không được tham gia đấu thầu các dự án, mà đủ điều kiện thực hiện cấm vận chéo giữa các ngân hàng phát triển đa phương khác, theo Thỏa thuận Thi hành các Quyết định Tranh chấp được ký kết vào ngày 9/4/2010.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Thương mại Luật gia Việt Nam (VLCAC), vào tối ngày 29/6 cho biết theo quy định của luật pháp tại Việt Nam thì các hành vi thông đồng và gian lận trong đấu thầu bị chế tài theo Luật Đấu thầu năm 2013. Luật sư Nguyễn Văn Hậu đưa ra một dẫn chứng :
"Ví dụ Điều 89 của Luật Đấu thầu và Chính phủ cũng ban hành nghị định về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cá nhân vi phạm về đấu thầu mà cấu thành tội hình sự và đối với cán bộ, công chức có hành vi vi phạm pháp luật đấu thầu còn bị xử lý theo quy định của pháp luật đối với công chức. Và, trong Luật Đấu thầu còn có luật riêng, đó là hình thức cấm tham gia lựa chọn nhà thầu. Có thể cấm từ 1 đến 3 năm, hoặc cấm tham gia đấu thầu từ 6 tháng đến 1 năm, hoặc không công nhận đấu thầu của doanh nghiệp nếu như doanh nghiệp đó có gian lận".
Luật sư Nguyễn Văn Hậu nói với RFA rằng ông không rõ phía Chính phủ Việt Nam sẽ xử lý trường hợp sai phạm của SBD qua hai dự án BRT (Bus Rapid Transit) Đà Nẵng và Hà Nội theo quy định pháp luật của Việt Nam như thế nào. Tuy nhiên, Luật sư Nguyễn Văn Hậu nhấn mạnh rằng SBD đã tỏ ra thành khẩn và rất có thiện chí hợp tác với World Bank để giải quyết những sai phạm do nhân viên của SBD gây ra.
Hợp tác trong giải quyết hậu quả
Báo giới trong nước, vào hôm 27/6 dẫn thông tin của SBD cho biết công ty này đã làm việc với World Bank trong hai năm 2019-2020 để làm rõ những sai phạm đã xảy ra. SBD nói rằng World Bank ghi nhận sự phối hợp của SBD và cũng đồng ý các việc làm sai trái không phải là sự chỉ đạo của lãnh đạo công ty.
SBD cho biết là đã rút ra bài học kinh nghiệm sâu sắc trong việc tham gia các dự án quốc tế, đồng thời thực hiện tốt các cam kết giữa hai bên và theo hướng dẫn tuân thủ liêm chính của World Bank (WBG Integrity Compliance Guidelines) để tạo sự tín nhiệm đối với Ngân hàng Thế giới nhằm có thể sẽ giảm bớt thời gian cấm vận xuống ít hơn 7 năm.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu cho rằng qua vụ việc của SBD cho thấy đó cũng là một bài học kinh nghiệm về uy tín trong giao dịch, làm ăn của các doanh nghiệp Việt Nam ngày càng mở rộng trên thương trường quốc tế.
World Bank công bố thông báo cậm vận SBD 7 năm, vào ngày 24/6/2020. Courtesy : vietnamnet.vn
Tiến sĩ kinh tế Lê Đăng Doanh, cựu thành viên Ủy ban Chính sách Phát triển của Liên Hiệp Quốc, vào tối ngày 29/6 cũng lên tiếng với RFA liên quan vụ việc World Bank cấm vận SBD 7 năm không được tham gia đấu thầu các dự án do nhóm ngân hàng này tài trợ :
"Tôi nghĩ là việc Ngân hàng Thế giới ở Việt Nam đã xử lý một cách nghiêm khắc đối với công ty này là một điều cảnh báo đối với các doanh nghiệp khác. Và điều đấy sẽ giúp cho các doanh nghiệp khác chân chỉnh lại và tuân khủ các quy định công khai minh bạch, cũng như tránh những việc mà Ngân hàng Thế giới đã phát hiện ra đối với SBD. Tôi nghĩ rằng đây là một điều tích cực để giúp cho các công ty Việt Nam rút kinh nghiệm. Và, không có nghĩa rằng về sau các công ty Việt Nam sẽ bị gây khó khi tham gia đấu thầu đối với Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam".
Cơ hội nào cho Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam ?
Đồng quan điểm với Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, Tiến sĩ kinh tế Nguyễn Huy Vũ, qua ứng dụng messenger nêu lên nhận định của ông rằng các doanh nghiệp ở Việt Nam nhìn vào vụ việc của SBD như một tấm gương để muốn làm ăn lâu dài, đàng hoàng với các đối tác quốc tế thì phải gây dựng uy tín, làm việc chuyên nghiệp, và phải tuân thủ sự minh bạch và cạnh tranh lương thiện. Dần dần, cùng với sự mở cửa của nền kinh tế Việt Nam với các đối tác nước ngoài, phong cách hoạt động chuyên nghiệp kiểu này sẽ trở thành một chuẩn mực chung của giới công ty tại Việt Nam.
Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ nhấn mạnh rằng :
"Khi mà giới doanh nhân tại Việt Nam trở nên chuyên nghiệp hơn, quen với việc cạnh tranh công bằng, bình đẳng và minh bạch trong các hoạt động đấu thầu, thì đến lượt họ sẽ tác động lên các quy trình hoạt động của các cơ quan chính quyền, tạo nên áp lực khiến chính quyền phải thay đổi cách đấu thầu và các hoạt động quản lý khác. Rồi từ từ, khi xã hội quen với văn hóa minh bạch, cạnh tranh công bằng và lành mạnh thì các cơ chế chính quyền sẽ theo đó hình thành nên nhằm giảm đi thói quen gian dối, tham nhũng, giúp cho xã hội ngày càng công bằng và văn minh hơn".
Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cũng xác nhận "bài học kinh nghiệm" của SBD cũng mở ra một cơ hội cho Chính phủ Việt Nam trong nỗ lực cải cách hành chính để giúp cho các doanh nghiệp hoạt động được hiệu quả hơn :
"Các công ty Việt Nam có sự tiến triển như thế nào trong quản trị thì phụ thuộc rất nhiều cách hành xử của các cơ quan Nhà nước của Việt Nam. Trong trường hợp này, việc bỏ các giấy phép và thực hiện công khai minh bạch sẽ giúp rất nhiều. Bởi vì, không có doanh nghiệp nào lại tự nhiên vô cớ mang tiền đút lót. Họ chỉ cần phải làm điều đó khi bị ép buộc, hoặc là cần thiết để họ có thể tiếp tục kinh doanh. Cho nên, tôi nghĩ việc Ngân hàng Thế giới xử lý như vậy cũng là một lời cảnh tỉnh và tôi hy vọng sẽ giúp cải thiện môi trường kinh doanh ở Việt Nam".
Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ khẳng định rằng sự ngày càng chuyên nghiệp của giới doanh nhân cùng với các hoạt động đấu thầu ngày càng lành mạnh hơn của chính quyền trong nước do bị tác động từ xã hội và các tiêu chuẩn của các tổ chức quốc tế sẽ khiến cho đất nước có được nhiều những công trình chất lượng hơn, vừa giúp tiết kiệm ngân sách, phát triển và làm đẹp quốc gia, lại giúp xây dựng một lực lượng doanh nhân chuyên nghiệp với tầm vóc ngày càng bắt kịp với thế giới.
Đài RFA đã liên lạc với Ngân hàng Thế giới qua email để hỏi thêm thông tin về những yêu cầu hay quy định của định chế tài chính này sẽ được điều chỉnh khắt khe hơn hay không đối với các dự án tiếp theo tại Việt Nam. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn chưa nhận được hồi đáp nào từ World Bank.
Nguồn : RFA, 29/06/2020