Thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam tăng cao nhất trong lịch sử
VOA, 13/10/2020
Thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam tăng lên mức cao nhất mọi thời đại vào tháng 8 vừa qua, theo dữ liệu mới công bố chỉ vài ngày sau khi chính quyền Tổng thống Trump công bố một cuộc điều tra có thể dẫn tới việc áp thuế lên hàng nhập khẩu từ quốc gia Đông Nam Á này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng bí thư-Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chứng kiến lễ ký kết mua máy bay Boeing của hãng hàng không Bamboo Airways tại Hà Nội hôm 27/2/2019. Thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam đạt mức cao kỷ lục vào tháng 8 vừa qua.
Thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam tăng 11% giữa tháng 7 và tháng 8 vừa qua với mức thâm hụt lên đến gần 7,6 tỷ USD, và là mức tăng 38,9% so với cùng kỳ 1 năm trước đó, theodữ liệu của chính phủ Mỹ.
Đây cũng là mức thâm hụt cao nhất trong lịch sử thương mại hàng hóa giữa Mỹ và Việt Nam kể từ năm 1992, 3 năm trước khi Mỹ và Việt Nam bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Thống kê của Cục Điều tra Dân số Mỹ cho thấy trao đổi thương mại giữa Mỹ và Việt Nam bắt đầu có mức thâm hụt đầu tiên vào tháng 1/1995 với giá trị xuất khẩu hàng hóa của Mỹ sang Việt Nam thấp hơn giá trị nhập khẩu hàng Việt Nam vào Mỹ ở mức 1 triệu USD trong một tháng.
Thông báo về mức thâm hụt thương mại kỷ lục này được đưa ra sau khi Bộ Thương mại Mỹ bắt đầu hai cuộc điều tra riêng biệt đối với việc sử dụng gỗ được cho là khai thác hoặc buôn bán bất hợp pháp và thao túng tiền tệ của Việt Nam.
Với việc sử dụng Mục 301 của Đạo luật Thương mại 1974, Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) đang sử dụng cơ chế tương tự như trong việc khởi điểm hàng loạt các loại thuế quan trị giá hàng tỷ USD trong cuộc chiến thương mại đối với hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc vào Mỹ từ tháng 7/2018.
USTR không đưa ra một thời gian biểu nào cho cuộc điều tra này nhưng cuộc điều tra đối với Trung Quốc diễn ra trong bảy tháng. Hôm 8/10, cơ quan nàycông bố hai cuộc điều tra trên trang Công báo Chính phủ, trong đó yêu cầu ý kiến đóng góp của công chúng đến hết ngày 12/11, sau ngày bầu cử tổng thống Mỹ 3/11.
Tuy nhiên nếu xác định được rằng Việt Nam định giá thấp tiền đồng và trong quá trình này làm tổn hại đến hoạt động kinh doanh của Mỹ thì các loại thuế quan có thể được áp dụng lên hàng hóa Việt Nam khi nhập vào Mỹ.
Việt Nam nằm trong số các quốc gia có mức thặng dư thương mại lớn với Mỹ, và điều này khiến Tổng thống Donald Trump hồi năm ngoái cáo buộc Việt Nam là nước "lạm dụng" thương mại "tồi tệ" hơn cả Trung Quốc.
Thống kê của Cục Điều tra Dân số Mỹ cho thấy thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Việt Nam là hơn 55,7 tỷ USD trong năm 2019, tăng hơn 16,2 tỷ USD so với năm ngoái. Mức thâm hụt thương mại hơn 39,4 tỷ USD của năm 2018 tăng 3,1% so với năm trước đó. Thống kê này cũng cho thấy thâm hụt trong thương mại giữa Mỹ và Việt Nam không ngừng tăng sau mỗi năm kể từ khi Mỹ bắt đầu ghi nhận con số âm hơn 101 triệu USD trong cán cân thương mại với Việt Nam trong toàn bộ năm 1997.
Đại diện Thương mại Mỹ Lighthizer hồi tháng 7/2019 cảnh báo Việt Nam phải có biện pháp cắt giảm thặng dư thương mại trong bối cảnh chính quyền Trump tiếp tục tăng cường áp lực lên quốc gia Đông Nam Á để cân bằng cán cân thương mại với Mỹ.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng từng phản hồi với VOA tiếng Việt về chỉ trích của Tổng thống Trump về "lạm dụng thương mại", nói rằng chính quyền Hà Nội đang "thúc đẩy nhập khẩu các mặt hàng Hoa Kỳ có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu" cũng như "cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, tạo điều kiện cho doanh nghiệp Hoa Kỳ muốn hoạt động tại Việt Nam".
Việt Nam được cho là đang nỗ lực làm "hài hòa hoá" cán cân thương mại với Mỹ bằng cách nhập khẩu nhiều hơn các mặt hàng của Mỹ từ năm ngoái, một phần vì Trung Quốc ngừng nhập hàng hóa Mỹ trong bối cảnh thương chiến. Việt Nam cũng vừa phê duyệt một dự án điện khí hóa lỏng (LNG) của tập đoàn ExxonMobil của Mỹ ở Hải Phòng trị giá hơn 5 tỷ USD để sử dụng LNG nhập khẩu từ Mỹ. Trước đó, một công ty liên doanh của Mỹ với Việt Nam, LNG Chân Mây, cũngđang có kế hoạch đầu tư tới 6 tỷ USD vào một dự án điện ở Việt Nam để tìm cách thu lợi nhuận từ nhu cầu điện tăng cao của quốc gia Đông Nam Á cũng như giúp thu hẹp thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Việt Nam.
*********************
Ngành may mặc, giày dép Mỹ ‘thất vọng’ cuộc điều tra của chính quyền Trump với Việt Nam
VOA, 13/10/2020
Hiệp hội May mặc và Giày dép Hoa Kỳ vừa lên tiếng thúc giục chính quyền Trump "kiềm chế không gây thêm gián đoạn chuỗi cung ứng" sau khi bày tỏ "thất vọng" về việc Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ khởi động các cuộc điều tra đối với Việt Nam, một động thái mà họ cho là có thể mở đường cho việc áp các mức thuế trừng phạt lên hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ từ quốc gia Đông Nam Á này.
Việt Nam nhà cung cấp hàng may mặc, giày dép và hàng du lịch lớn thứ hai cho thị trường Mỹ và do đó Hiệp hội May mặc và Giày dép Hoa Kỳ lo ngại về khả năng thuế quan áp lên hàng nhập khẩu từ Việt Nam theo sau cuộc điều tra của Bộ Thương mại Mỹ.
Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) hôm 2/10 khởi động một cuộc điều tra theo Mục 301 của Đạo luật Thương mại Mỹ nhằm điều tra việc sử dụng gỗ được cho là khai thác hoặc buôn bán bất hợp pháp và thao túng tiền tệ của Việt Nam.
Đạo luật Thương mại 1974 của Mỹ đã được dùng làm cơ chế cho các cuộc điều tra về Trung Quốc và dẫn tới cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới trong suốt hơn hai năm qua cùng các loại thuế quan lên một loạt hàng hoá, bao gồm may mặc, dệt may và giày dép, theo Hiệp hội May mặc và Giày dép Hoa Kỳ
Trong mộttuyên bố đưa ra hôm 5/10, AAFA bày tỏ "sự thất vọng" trước thông báo của USTR rằng cơ quan này "sẽ tiến hành điều tra theo mục 301 đối với Việt Nam - một động thái có thể mở đường cho việc áp các loại thuế trừng phạt mới đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ từ (Việt Nam)".
Viện dẫn tác động tiêu cực của thuế quan cùa chính quyền đối với hàng hóa nhập khẩu từ các cuộc điều tra khác theo Mục 301, hiệp hội này thúc giục chính quyền của Tổng thống Donald Trump "kiềm chế không để gây thêm gián đoạn đối với chuỗi cung ứng trong thời gian đại dịch Covid-19".
Cú sốc do đại dịch virus corona bắt nguồn từ Vũ Hán đã dẫn tới một sự đứt gãy lớn trong chuỗi cung ứng toàn cầu của Mỹ do Trung Quốc đóng vai trò then chốt khi là công xưởng sản xuất của toàn thế giới. Kể từ khi cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc bắt đầu vào tháng 7/2018, chính quyền Tổng thống Trump đã tìm cách đưa chuỗi cung ứng toàn cầu của Mỹ ra khỏi Trung Quốc nhưng đặc biệt quyết liệt đẩy mạnh hoạt động này trong năm nay.
"Việt Nam là một đối tác thương mại quan trọng đối với ngành công nghiệp may mặc, giày dép và hàng hóa du lịch của Mỹ, và càng trở nên quan trọng hơn khi các công ty của Mỹ thực hiện chiến lược đa dạng hóa rời khỏi Trung Quốc", Chủ tịch và giám đốc điều hành của AAFA, Steve Lamar, nói trong tuyên bố đăng trên trang web của hiệp hội. "Khi các thương hiệu đã cố gắng hết sức để tái cấu trúc mô hình tìm nguồn cung ứng của họ để bảo vệ người tiêu dùng Mỹ và nhân công trong chuỗi giá trị toàn cầu Mỹ khỏi những chi phí gia tăng do thuế quan của chính quyền (hiện tại) cũng như tuân theo chỉ thị của chính quyền để đa dạng hóa ra khỏi Trung Quốc, thì nhiều (công ty Mỹ) đã quay sang các đối tác đáng tin cậy của họ ở Việt Nam".
Tháng 6 vừa qua, Giám đốc điều hành Cơ quan Phát triển Tài chính Quốc tế Mỹ (DCF) Adam Boehler nói với Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Hà Kim Ngọc rằngChính phủ Mỹ xác định Việt Nam là một đối tác hàng đầu trong các dự án tại khu vực sắp tới để sản xuất các sản phẩm chiến lược trong chuỗi cung ứng của Hoa Kỳ trong bối cảnh chính quyền Trump tìm cách đưa dây chuyền sản xuất của Mỹ ra khỏi Trung Quốc.
Hồi cuối tháng 4 năm nay, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Hoa Kỳ đang cộng tác với "các quốc gia bạn bè" trong khu vực Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam, để "thúc đẩy kinh tế toàn cầu" và tìm cách tái cấu trúc "chuỗi cung ứng nhằm ngăn chặn điều tương tự (như sự gián đoán do đại dịch Covid-19 gây ra) xảy ra lần nữa".
"Áp đặt các mức thuế trừng phạt mới lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam có thể gây ra sự gián đoạn nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp đến các khoản đầu tư đó và làm gia tăng giá cả đối với các gia đình Mỹ làm việc chăm chỉ hoặc làm tăng chi phí cho chuỗi cung ứng trực tiếp hỗ trợ hàng triệu việc làm ở Mỹ", ông Lamar nói trong tuyên bố của AAFA.
Theo Đại diện Thương mại Mỹ Robert E. Lighthizer, chính phủ Hoa Kỳ cáo buộc Việt Nam sử dụng gỗ bất hợp pháp trong các sản phẩm gỗ xuất khẩu sang thị trường Mỹ, gây hại cho môi trường và không công bằng đối với công nhân và doanh nghiệp Hoa Kỳ sử dụng gỗ khai thác hợp pháp.
"Ngòai ra, các hành vi tiền tệ không công bằng có thể gây hại cho người lao động và doanh nghiệp Hoa Kỳ cạnh tranh với các sản phẩm của Việt Nam do tiền tệ bị định giá thấp", ông Lighthizer nói. "Chúng tôi sẽ xem xét cẩn thận các kết quả của cuộc điều tra và xác định những hành động thích hợp để thực hiện, nếu có".
Tuy nhiên, người đứng đầu AAFA, ông Lamar, nói trong tuyên bố ra hôm 5/10 rằng "đây không phải là lúc để áp đặt chi phí mới lên chuỗi cung ứng của Hoa Kỳ, đặc biệt là đối với những công ty tạo ra việc làm và vẫn đang phục hồi sau các tác động của đại dịch virua corona".
"Thuế quan là thuế đánh vào người tiêu dùng Mỹ và người lao động Mỹ", ông Lamar nói và kêu gọi chính quyền đương nhiệm "cần có một cách tiếp cận khác đối với chính sách thương mại, một cách tiếp cận không trừng phạt người tiêu dùng Mỹ, người lao động Mỹ và các cộng đồng Mỹ mà họ ủng hộ".
Hôm 1/10, USTR chưa chính thức công bố về cuộc điều tra đối với Việt Nam, người phát ngôn Bộ Ngoại giao ở Hà Nội Lê Thị Thu Hằng nói với phóng viên rằng phía Việt Nam "đang trao đổi với phía Hoa Kỳ để làm rõ thông tin".
Việt Nam là nhà cung cấp hàng may mặc, giày dép và hàng du lịch lớn thứ hai cho thị trường Hoa Kỳ và đã có mức tăng trưởng mạnh mẽ kể từ năm 2016, theo AAFA. Tính đến tháng 7,các công ty Hoa Kỳ nhập khẩu hàng may mặc trị giá 6,94 tỷ USD từ Việt Nam, giảm 11% so với cùng kỳ tháng 7 năm 2019. Trong cùng thời gian đó, các lô hàng giày dép nhập từ Việt Nam đã giảm 8,6% xuống 3,62 tỷ USD trong lúc đại dịch Covid-19 vẫn đang hoành hành trên toàn thế giới.