Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Việt Nam

10/10/2021

Lão hóa, phong tỏa lâu dài đe dọa sự phát triển của Việt Nam

Tổng hợp

World Bank : Già hóa dân s có th khiến tăng trưởng kinh tế Vit Nam chm li

VOA, 10/10/2021

Ngân hàng Thế gii (World Bank) mi đây đưa ra nhn đnh rng Vit Nam "cn ci cách đ đm bo tiếp tc tăng trưởng trong bi cnh dân s già hóa" ti quc gia Đông Nam Á này.

gia1

Vit Nam cn ci cách đ đm bo tiếp tc tăng trưởng trong bi cnh dân s già hóa

Mt báo cáo mi công b ca World Bank cho rng "già hóa dân s có th khiến tăng trưởng kinh tế Vit Nam chm li, làm tăng chi tiêu công và gia tăng áp lc đi vi h thng cung cp dch v công nếu không có các ci cách kp thi".

Báo cáo có tên gi "Vit Nam : thích ng vi xã hi già hóa", do Ngân hàng Thế gii và Cơ quan Hp tác Quc tế Nht Bn (JICA) phi hp thc hin và công b hôm 1/10, cho thy, so vi các quc gia đã tng tri qua tình trng già hóa dân s như Vit Nam đang tri qua hin nay, thì "c trình đ phát trin kinh tế ln thu nhp bình quân ca Vit Nam đu thp hơn".

"Vin cnh chưa giàu đã già’ có nghĩa là Vit Nam s phi đi mt vi mt lot thách thc quan trng mà đ gii quyết s không tránh khi nhng la chn chính sách khó khăn", thông cáo ca hai t chc có đon.

"Vit Nam đã thành công trong vic tn dng lc lượng lao đng di dào đ thúc đy tăng trưởng kinh tế trong ba thp k qua", bà Carolyn Turk, Giám đc Quc gia Ngân hàng Thế gii ti Vit Nam, được trích li nói trong thông báo v bn báo cáo. "Gi đây, cùng vi quá trình già hóa dân s, Vit Nam cn nhanh chóng xây dng k năng cho lc lượng lao đng đ thúc đy đi mi và nâng cao năng sut nn kinh tế cũng như bt đu tiến hành ci cách lương hưu ngay t bây gi đ duy trì sinh kế cho người cao tui trong nhng thp k ti".

Theo World Bank, vi t l sinh gim và tui th tăng, người cao tui d kiến s chiếm t 10% - 20% dân s Vit Nam vào năm 2035. T chc tài chính quc tế này cũng nói thêm rng t l ph thuc tui già ca Vit Nam, được tính bng s người trên 65 tui chia cho s người trong đ tui lao đng, ước tính s tăng gp đôi t 0,11 năm 2019 lên 0,22 năm 2039.

Báo cáo ca World Bank và JICA cho thy tc đ tăng trưởng dài hn trong giai đon 2020 2050 s chm li 0, 9 đim phn trăm so vi 15 năm qua khi Vit Nam chuyn dn sang cơ cu dân s già.

Ngoài ra, cũng theo báo cáo này, vic đáp ng nhu cu ca mt xã hi già hóa cũng được d báo s tiêu tn thêm t 1, 4% đến 4, 6% GDP, và vic m rng phm vi bao ph và ci thin cht lượng dch v tt yếu s dn đến tăng chi phí tài khóa.

Thông cáo ca World Bank trích li ông Shimizu Akira, Trưởng đi din Văn phòng JICA Vit Nam, nói rng "k t khi tr thành quc gia siêu già vào năm 1960, Nht Bn đã tri qua nhiu h ly khác nhau ca quá trình già hóa, đc bit là nhng tác đng liên quan đến vic điu chnh các chương trình bo tr xã hi và thúc đy chăm sóc ti cng đng".

"Đã có nhiu thành công nhưng cũng không ít kinh nghim cay đng. Chúng tôi hy vng nhng bài hc chia s này s hu ích đ giúp Vit Nam không ch ng phó được vi tình trng thay đi nhân khu hc mà còn thu được li ích t đó", ông Akira nói, theo World Bank.

Báo cáo, vn được thc hin trong khuôn kh chương trình hp tác gia JICA và Ngân hàng Thế gii nhm h tr các cơ quan hoch đnh chính sách Vit Nam đưa ra các gii pháp chun b cho mt xã hi già hóa, đưa ra khuyến ngh đ Vit Nam có th qun lý tình trng già hóa dân s mt cách hiu qu, da trên bài hc kinh nghim các quc gia khác đã tri qua quá trình chuyn đi nhân khu hc tương t, ví d như Nht Bn.

Theo World Bank, các khuyến ngh này bao gm nhng ci cách cn thiết đ ci thin s tham gia ca lc lượng lao đng và nâng cao năng sut, tăng cường hiu qu chi tiêu công và cng c h thng cung cp dch v. Báo cáo cũng khuyến ngh các hành đng chính sách trong bn lĩnh vc chu nh hưởng nhiu nht t xu hướng già hóa là th trường lao đng, lương hưu, y tế và chăm sóc người cao tui.

Theo tp chí Bo him xã hi thuc cơ quan ngôn lun ca Bo him xã hi Vit Nam, kết qu Tng Điu tra Dân s hi năm 2019 cho thy, dân s Vit Nam ang già hóa vi tc đ nhanh chưa tng thy". Tp chí này viết rng Vit Nam có 11, 4 triu người cao tui t 60 tui tr lên, chiếm 11, 86% tng dân s, và ch s già hóa tăng t 35, 9% vào năm 2009 lên 48, 8% vào năm 2019.

*********************

Vit Nam : 31,8 triu người b nh hưởng thu nhp trong quý 3 vì dch Covid-19

VOA, 08/10/2021

Có đến 31 triu người t 15 tui tr lên b nh hưởng tiêu cc bi dch Covid-19 và thu nhp bình quân hàng tháng ca người lao đng thuc hu hết các ngành kinh tế trong quý III đu gim đáng k so vi quý trước và vi cùng k năm ngoái, Tng cc Thng kê Vit Nam cho biết trong mt báo cáo mi công b.

vn2

Làn sóng công nhân tháo chạy khỏi Thành phố Hồ Chí Minh sau khi lệnh phong toả được nới lỏng. Phần lớn trong số họ đã bị thất nghiệp nhiều tháng qua vì thành phố bị phong tỏa.

Theo đó, thu nhp bình quân hàng tháng trong quý 3 ca người lao đng Vit Nam là 5,2 triu đng (229 USD), gim 847.000 đng so vi quý trước và 573.000 đng so vi năm trước.

Người lao đng làm vic trong lĩnh vc dch v b nh hưởng nhiu nht v thu nhp vi thu nhp bình quân 6,2 triu đng/tháng, gim 13,5% so vi quý trước và có đến 68,9% lao đng b nh hưởng.

Báo cáo ca Tng cc Thng kê cho biết trong s 31,8 triu người t 15 tui tr lên b nh hưởng bi dch Covid-19, bao gm người b mt vic làm, phi ngh giãn vic/ngh luân phiên, gim gi làm, gim thu nhp

Sau khu vc dch v, khu vc b nh hưởng nng n tiếp theo nhng nhân công làm trong lĩnh vc công nghip và xây dng vi 66,4% lao đng b nh hưởng, kế đó là khu vc nông, lâm nghip và thy sn là 27,0%.

Báo cáo cũng cho biết trong quý III, t l tht nghip ca thanh niên đ tui 15-24 là 7,24%, cao hơn 0,26 đim phn trăm so vi Quý II, và s lao đng tht nghip thanh niên hin đã chiếm ti 32,6% tng s lao đng tht nghip c nước.

Th trường lao đng ca Vit Nam đã b nh hưởng nghiêm trng trong quý III vì các bin pháp phong to, cách ly chng li đt bùng phát dch Covid-19 ln th tư.

Sau khi Vit Nam ni lng các bin pháp phòng dch trên, hàng triu nhân công đã tháo chy khi các trung tâm sn xut ln, to thành làn sóng di cư chưa tng có trong nhiu thp niên qua.

TTXVN dn li bà Nguyn Th Hương, Tng cc trưởng Tng cc Thng kê, cho rng vic thu hút lao đng tr li th trường lao đng trong bi cnh hin nay là mt thách thc khá ln đi vi doanh nghip và Chính ph Vit Nam.

************************

Phục hồi kinh tế sau dịch Covid-19 thế nào khi giải ngân vốn đầu tư công chậm ?

RFA, 06/10/2021

Ch còn hơn ba tháng là hết năm 2021, nhưng Vit Nam ch mi gii ngân đu tư công hơn 47% trên tng s 500 ngàn t đng. S liu va nói được đưa ra ti Hi ngh trc tuyến toàn quc ca Th tướng Chính ph hôm 5/10 vi các b, ngành và đa phương v đy mnh gii ngân kế hoch vn đu tư công năm 2021.

vn3

Một cây cầu đang xây dựng ở Hà Nội vào ngày 5 tháng 10 năm 2021. Nhac Nguyen / AFP

Ti cuc hp, Th tướng Vit Nam Phm Minh Chính còn cho biết có 36 b, cơ quan Trung ương và tám đa phương gii ngân vn đu tư công ch đt dưới 40% kế hoch.

Theo các chuyên gia kinh tế, ngun vn đu tư công khong 250 ngàn t đng còn li ca năm 2021 là ngun lc rt quan trng trong lúc dch Covid-19 tác đng mnh m ti nn kinh tế và đi sng nhân dân.

Trong khi đó, B Tài chính Vit Nam vào ngày 17/9 đã khng đnh vi báo chí Nhà nước rng ngân sách d phòng trung ương năm 2021 vi 17.500 t đng đã được chi hết, nhưng nhu cu chi cho phòng chng dch Covid-19 và h tr đi sng người dân còn rt ln. Nếu vn đu tư công được bơm vào nn kinh tế mt cách mnh m, thì chc chn s to ra nhiu công ăn vic làm và đi sng người dân s bt khó khăn khi ngân sách cn tin h tr theo li B Tài chính.

Vì sao vn đu tư công li b các B ngành đa phương chm gii ngân như vy ? Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Vin trưởng Vin Qun lý Kinh tế Trung ương - CIEM, nhn đnh vi RFA hôm 6/10 :

u tư công là mt nhân t rt quan trng đ kinh tế tư nhân phát trin và thu hút đu tư nước ngoài. Vì vy Th tướng đã có quan tâm và đôn đc vic gii ngân đu tư công. Vn đ trong thi gian va qua là Vit Nam có Đi hi đng, sau đó đã có Chính ph mi, nhiu tnh đã có bu Ch tch tnh mi... tt c nhng thay đi đó làm cho nhng người lãnh đo cn có thi gian đ tiếp xúc vi d án, vi công trình, vi công vic... Và có th đy là mt trong nhng nguyên nhân dn đến vic đu tư công và gii ngân có chm hơn mc bình thường và chm hơn so vi yêu cu. Vì bây gi đã tháng 10 ri mà ch gii ngân chưa đến 40%, ch còn hơn ba tháng na mà phi gii ngân đến 60% s vn theo kế hoch còn li, thì đy rõ ràng là s chm tr".

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho rng, phi c gng làm sao trong thi gian ti đây đc thúc gii ngân, nht là tp trung vào các công trình trng đim, đ có th đưa vào s dng d án đu tư công đó. Ông Doanh hy vng sau s đc thúc ca Th tướng Chính ph như vy, thì đu tư công s được gii ngân nhanh gn hơn.

Chuyên gia kinh tế, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Đinh Trng Thnh, trưởng b môn Qun tr Tài chính quc tế ca Hc vin Tài chính Vit Nam, khi tr li RFA liên quan vn đ này nhn đnh :

"Khi đã được phê duyt, có vn vay... nhưng do tht cht qun lý kinh tế, chng tham nhũng, đòi hi đu tư công phi có hiu qu, và người đng đu phi chu trách nhim nếu không đt. Do đó, hin nay nhiu b ngành đa phương thy nếu tiếp tc s không hiu qu, người đng đu s b điu tra vì thy không hiu qu nhưng vn làm... Nên nhiu nơi đã chm gii ngân đ xem xét có dng d án đ tr li vn đu tư công hay không ?"

vn4

Nhng tm nha được thiết lp đ gim thiu s tiếp xúc gn ti mt khu ch m ướt trong khu ph c ca Hà Ni vào ngày 24 tháng 9 năm 2021, sau khi các hn chế nhm phòng chng Covid-19 được ni lng sau hai tháng. Manan Vastyayana / AFP.

Theo B Kế hoch và Đu tư, tính đến ngày 27/9/2021, B này đã nhn được đ xut ca 15 b, cơ quan trung ương và 23 đa phương xin tr li gn 22 ngàn t đng vn ngân sách trung ương năm 2021. Trong đó, vn đu tư công trong nước là gn bn ngàn t đng và vn đu tư công t ngun vn nước ngoài ODA là gn 18 ngàn t đng.

Tiến sĩ Nguyn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng đc lp, người có 32 năm kinh nghim làm ngành tài chính ngân hàng ti nhiu quc gia cho biết, vn vay ODA đ được gii ngân cn phi tha mãn nhiu điu kin :

"Các ngun vn ODA các nước tài tr cho Vit Nam b ràng buc bi nhiu điu kin lm. Trước hết Vit Nam đã vào các nước có thu nhp trung bình nên không còn li thế như trước, bây gi lãi sut tăng lên và điu kin vay cũng khó khăn hơn. Đc bit các gói ODA ca các chính ph ràng buc vi điu kin phi mua nguyên vt liu ca h nếu dùng ODA phát trin h tng cơ s".

Bên cnh đó, theo Tiến sĩ Nguyn Trí Hiếu, còn có điu kin tài chính đi vi vn ODA, Vit Nam phi có vn đi ng, tc vn khi đu, ri sau đó các chính ph mi tài tr. Vì vy nếu chưa tha các điu kin thì chưa th nhn vn. Ngoài ra, ông còn cho biết điu kin quan trng nht thường vướng mc Vit Nam là vic tha thun giá đn bù cho dân khi gii ta mt bng thc hin d án :

"Khi thc hin chương trình h tng cơ s mà dùng vn ODA, chưa phi có tin là làm ngay, mà còn phi gii ta mt bng và bi thường cho người dân. Nhưng nhiu khi, gia chính ph và người dân đó chưa đi đến tha thun v giá c mà người dân được bi thường, chính vì thế cũng chưa th thc hin d án. Tóm li vi nhiu điu kin như thế, không phi c có tin là s dng được ngay. Và do đó, nhiu cơ quan b ngành đã tr li s tin đó".

Liên quan vn đ gii ta mt bng và bi thường cho người dân gp tr ngi, theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh là do có s trùng lp, chng chéo trong quy đnh lut pháp v đu tư và đu tư công. Ông đưa ra gii thích :

"Ví d như mun thc hin đu tư công thì vn đ là phi có qu đt đai, qu đt đai thì phi có đn bù... Mà đn bù thì giá ca nhà nước quy đnh so vi giá th trường có mt khong cách khá xa. Vì vy cho nên cn phi có các quyết đnh thích hp đ gii quyết nhng vn đ chng chéo, nhng cái chưa ăn khp... Đy là nhng điu thc tế c din ra và đòi hi nhng người quyết đnh thích hp. Thì sp ti đây cũng mong Quc hi s có các quyết đnh thích hp đ gii quyết các vướng mc này và to điu kin đ cho đu tư công được thc hin mt cách suôn s hơn".

Trong khi B Tài chính Vit Nam khng đnh ngân sách d phòng trung ương năm 2021 đã được chi hết, thì ông Nguyn Minh Cường - Chuyên gia Kinh tế trưởng ca ADB khi tr li báo chí Nhà nước hôm 28/9 cho rng, Vit Nam đang lo bo toàn ngân sách nhiu hơn là đu tư cho tăng trưởng, th hin vic chi tiêu ca Chính ph Vit Nam dành cho an sinh xã hi hin còn mc khiêm tn. Trong khi theo ADB, ngân sách Vit Nam vn thng dư, trn n công ca Vit Nam sau đánh giá ch mc 44% GDP - thp nht trong khu vc.

Tng Cc thng kê Vit Nam d báo tng sn phm quc ni (GDP) s ch mc 2,5% trong năm nay, thp hơn nhiu so vi mc tiêu chính thc là 6,5%. Nguyên nhân vì các chính sách chng Covid-19 cng rn đã tác đng đến hu hết mi ngóc ngách ca nn kinh tế nước này.

********************

Phố Tây Bùi Viện : Từ ngập tràn bảng hiệu neon, thành dãy phố màu rau củ

RFA, 08/10/2021

Phố chuyển "màu"…

Ph Tây Bùi Vin, mt đa đim quen thuc vi không ch du khách nước ngoài mà còn c nhng người tr Vit Nam. Con ph nm ngay gia trung tâm thành ph, được mnh danh "ph không ng" tràn ngp bin hiu ca các công ty l hành, quán bar, nhà hàng, quán nhu, đ ăn va hè… trước dch luôn cht kín người khi đêm đến.

vn5

Phố Tây Bùi Viện. RFA

Tuy nhiên, sau bn tháng giãn cách xã hi, gi nhiu người không còn nhn ra khu Ph Tây Bùi Vin sm ut ngày nào, vì gi đây khu ph đã thay đi din mo hoàn toàn. Nhng bng hiu đèn màu nay được thay bng nhng bin hiu tm rao bán các loi rau, c, qu, thc phm tươi sng

Trao đi vi phóng viên RFA, mt ông ch quán ăn chia s v s thay đi này :

"Thi đim trước thì kinh doanh cho thuê xe máy, sau này dch bnh nước ngoài, nước ngoài không qua na mi chuyn qua mua bán quán ăn, quán nhu, va bán xong thì b dch ngưng sut mi va giãn cách bày ra bán trang tri qua ngày ch chưa biết li l bao nhiêu. Gi trước mt kiếm va có ăn cho con, va có ăn cho gia đình, va có đ sinh hot.

Nói chung khó khăn cái gì thì mình chuyn theo cái đy, cuc sng mà, đi theo thi đim, đi theo môi trường, c nhm làm được gì c làm trang tri cuc sng, còn đi vi làm (trong) tình trng dch Covid-19 thế này không th nào đ tin đóng tin mt bng, không đ tin ăn ly gì đóng tin mt bng".

Theo quan sát ca chúng tôi, ti đây khá nhiu nhà hàng, quán ăn t ln đến nh đu đang thay đi "hình th c kinh doanh" mà theo như h chia s là thay đi đ kiếm ăn, tr tin h tr nhân viên. Nói vi chúng tôi v công vi"trái tay" đ thích nghi vi thi dch Covid-19, mt qun lý ti nhà hàng trên ph Bùi Vin cho biết :

"Tình hình dch bnh thế này thì quán bar, nhà hàng phi đóng ca hết. Ông ch bây gi mi thay sang ngh này được hai tháng nhưng tôi nghĩ khi nào dch bnh hết thì ông ch s quay v ngành quán bar, nhà hàng. Còn bây gi c tm thi được đến đâu hay đến đy".

Cũng theo người qun lý này thì vic ch phi duy trì công vic theo s thay đi ca ông ch cũng là vì mong mun sau dch s li được tiếp tc công vic nhà hàng ca mình, còn bây gi ch là đ kiếm thêm thu nhp. Ch nói tiếp :

"Cũng duy trì được cho nhân viên, đ ông ch tr được phn nào đy cho nhân viên làm ch người ta đi làm người ta phi có lương mà gi ông ch mà đóng ca hoài thế này ly tin đâu mà tr cho nhân viên ? Bt buc ông ch xoay sang cái này gi là chc tr tin lương cho nhân viên ch đ gánh được nơi này tin nhà hơi khó, bán rau làm gì có tin tr tin nhà ?"

Vì không mun cho nhân viên ngh vic do nhà hàng, quán bar không th hot đng được trong mùa dch nên nhiu ch quán bar vn nuôi đi ngũ nhân viên tr ct ca mình. Tuy vy, tri qua hơn bn tháng không kinh doanh, gi Thành phố ni lng giãn cách, nhiu ch nhà hàng, quán bar cho nhân viên t đng bán rau, c kiếm sng.

"Quán nhu mà bà ch thy nuôi không ni na gi cho nhân viên bán kiếm tin ăn, bán ri xúm nhau chia nhau ăn.

Sau my tháng nm chèo queo, đói, my này làm có tin ăn, người được my chc cũng đ ch ai cho".

"Nhà hàng, quán bar mà gi ông ch bà ch chuyn qua bán rau tm thi, khi nào quán bar hot đng tr li thì thôi. Gi cm chng lo cho gia đình.

Gi do khó khăn quá thì bt buc phi chuyn ngành, chuyn ngh ch biết sao gi. Gi bán rau, c, qu, hàng tươi sng ca Đà Lt gi xung.

Nói chung là cũng có tin trang tri cuc sng, lo cơm nước hàng ngày cho gia đình".

vn6

Nhà hàng, quán bar đi thành tim bán rau, c. RFA

Đây không ch là tình trng riêng ca người t đng ra kinh doanh, mà ngay c nhng người lao đng ti khu ph Tây trước đây cũng phi t đng lên tìm mt hướng đi khác đ kiếm kế mưu sinh :

"Gi tôi bán Bùi Vin này t hi đu dch ti gi, nhà hàng đóng ca hết nên tôi phi đi mưu sinh.

Trước đây tôi làm bên phc v nhà hàng, có dch tôi không tr v làm na mi được m tin đem ra bán dưa hu, bán trái cây lây lt ti gi.

Tôi không được h tr, không nhn tin tr cp, không ai cho gì hết, mình xoay s, t sng thôi.

Nói chung gi mình bươn chi cuc sng mình, ti đâu hay ti đó, đ ăn thôi, ch ti khi nào m ca li thì mình đi làm chuyn khác li".

Đt dch Covid-19 tái bùng phát ln th tư ti Vit Nam k t cui tháng 4/2021 đã khiến nn kinh tế c nước nói chung và ti Thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế ln nht đt nước hình ch S nói riêng phi chu nhng tn tht nng n.

Trong đó, ngành du lch, mt trong nhng ngành kinh tế trng đim đem li ngun thu ln đã b nh hưởng mnh do chính ph Hà Ni phi đóng ca biên gii đ hn chế s lây lan SARS-CoV-2.

Cuộc sống "bình thường mới"

Không còn khách nước ngoài lưu trú hay t hp mi khi đêm đến, ph Tây Bùi Vin nay đã chuyn mình hoàn toàn trong điu kin bình thường mi. L dĩ nhiên, nhng người kinh doanh ti đây cũng phi thay đi mi ngày cho phù hp vi môi trường mi này, nhưng dường như tương lai phía trước vn quá mông lung vi h :

"Cuc sng bây gi, sau này không biết thế nào, không biết có bán cái này hay bán quán này, c đo ln lung tung, tht s không biết đi hướng nào".

Tuy vy, dù Ph Bùi Vin có thay đi t khu ph đi b sm ut thành khu buôn bán thc phm, đâu đó vn luôn có người ng h nhng người kinh doanh ti đây :

"Tôi gn đây nên đến mua ng h mi người, vi li bây gi đâu đi siêu th các th được nên đến đây cho nhanh, tin".

"Thy gn đây nên tôi đến mua ng h. Tình hình bây gi ai cũng khó khăn nhưng phi c gng vượt qua".

Được biết, Cc hàng không Việt Nam va đ ngh chính quyn các đa phương lên kế hoch m li đường bay ni đa k t 10/10/2021. Khong 16 đa phương trong s 21 tnh/thành có sân bay đã đng ý vi đ ngh trên.

Trước đó, vào cui tháng 9/2021, B VH-TT&DL cũng đã ban hành kế hoch trin khai các chính sách kích cu, phc hi hot đng du lch, l hành giai đon cui năm 2021 và đu năm 2022. Trước thông tin này, nhiu người dân Thành phố Hồ Chí Minh hy vng Khu ph Ba Lô-Ph Tây Bùi Vin s li sm sáng đèn, sm ut như xưa…

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: VOA tiếng Việt, RFA tiếng Việt
Read 371 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)