Hạ viện Mỹ điều trần về nhân quyền Việt Nam (RFA, 25/05/2017)
Trước chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đến Mỹ vào ngày 31 tháng 5 tới, một buổi điều trần đã diễn ra tại Hạ viện Mỹ hôm thứ Năm, 25 tháng Năm, nhằm mục đích kêu gọi sự chú ý của hành pháp trước những tiêu cực về tôn giáo và nhân quyền ở Việt Nam trong thời gian qua.
Buổi điều trần tại Hạ viện Mỹ hôm 25/5, nhằm mục đích kêu gọi sự chú ý của hành pháp trước những tiêu cực về tôn giáo và nhân quyền ở Việt Nam trong thời gian qua. RFA
Kêu gọi đề cập vấn đề nhân quyền tại Việt Nam
Các dân biểu Mỹ và đại diện các tổ chức nhân quyền quốc tế và Việt Nam có mặt tại buổi điều trần kêu gọi Tổng thống Mỹ Donald Trump phải đề cập đến những vi phạm nhân quyền tại Việt Nam trong cuộc gặp sắp tới với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, coi đây là một lợi ích của nước Mỹ.
Buổi điều trần đặt dưới sự chủ tọa của dân biểu Christopher Smith, chủ tịch nhóm đại diện dân cử về nhân quyền toàn cầu, thành viên cao cấp Ủy Ban Đối Ngoại Hạ Viện và Tiểu Ban Y Tế, Nhân Quyền Toàn Cầu Và Các Tổ Chức Quốc Tế trong hạ viện Hoa Kỳ.
Hiện diện trong buổi điều trần do ông Chtis Smith triệu tập hôm thứ Năm 25 còn có chủ tịch Ủy Ban Đối Ngoại hạ viện Ed Royce và đồng viện Alan Lowenthal.
Những người trong đoàn thuyết trình về tự do tôn giáo và nhân quyền của Việt Nam gồm ông T Kumar, giám đốc quốc tế vận của Amnesty International, tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, giám đốc điều hành Tổ chức Cứu người vượt biển (BPSOS), và đại diện Cao Trào Nhân Bản Cho Việt Nam.
Tuy nhiên điểm đặc biệt nhất và được chú ý nhiều nhất là sự xuất hiện của cô Nguyễn Thị Mỹ Phượng đến từ tiểu bang Georgia, Hoa Kỳ. Cô Mỹ Phượng là chị ruột của tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo Nguyễn Hữu Tấn, được cho là tự cắt cổ chết khi đang bị hỏi cung trong đồn công an tỉnh Vĩnh Long hồi đầu tháng Năm vừa qua. Cô Mỹ Phương nói cô được gia đình bên Việt Nam ủy quyền đi đòi công lý cho em trai Nguyễn Hữu Tấn vì gia đình cho rằng em trai cô bị cứa đứt cổ đến chết chứ không phải tự tử bằng con dao rọc giấy như lời công an nói :
Em đến đây trước hết là em cám ơn tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, ông Chris Smith, ông bà cô bác xa gần đã cùng đồng hành với gia đình của em. Gia đình rất khủng hoảng, lo lắng và sợ sệt, không biết đến lúc nào chuyện gì xảy ra cho nên ba của em không dám nói gì hết. Gia đình ủy quyền hết cho em để em mọi sự kêu oan cho em của em là Nguyễn Hữu Tần chết oan tại đồn công an, bị người ta đập đầu cắt cổ. Em muốn minh oan cho em của em, nó không làm gì tội hết.
Theo nhận định của ông T Kumar, Ân Xá Quốc Tế, thì nhân quyền ở Việt Nam ngày càng xuống dốc mấy năm qua, không một biểu hiện đáng kể nào để gọi là có sự cải thiện, và Ân Xá Quốc Tế cho rằng lúc này là thời gian tốt nhất để tổng thống Trump nêu vấn đề với lãnh đạo Việt Nam :
Thứ nhất, thượng đỉnh APEC sắp tới tại Việt Nam mà ông Trump sẽ tham dự, Ân Xá Quốc Tế mong tổng thống Mỹ yêu cầu Việt Nam ít nhất phải trả tự do cho các tù nhân lương tâm trước khi ông đến. Thứ hai, khi gặp thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Nhà Trắng tuần tới, yêu cầu tổng thống Mỹ manh mẽ nêu bật vấn đề quyền con người đồng thời bày tỏ sự thất vọng của ông trước thực trạng nhân quyền không hề được cải thiện, yêu cầu nhà cầm quyền Việt Nam để cho tôn giáo được tự do phát triển, bởi khi người dân được quyền thờ phượng theo đức tin của mình, được hưởng mọi quyền căn bản của con người thì đất nước đó mới được gọi là một đất nước tự do.
Vì sao nhân quyền Việt Nam quan trong đối với Mỹ ?
Về câu hỏi tại sao tự do tôn giáo và nhân quyền của Việt Nam lại quan trong đối với lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ và quan trọng đến nhường nào, dân biểu Chris Smith khẳng định :
Dân biểu Chris Smith phát biểu tại buổi điều trần ở Hạ viện Mỹ hôm 25/5. RFA PHOTO
Việt Nam có thể trở thành một đồng minh hữu nghị của Mỹ, dân tộc Việt Nam là một trong những người bạn người đồng minh thân thiết của Hoa Kỳ. Vấn đề ở đây là chính phủ của đất nước này. Lẽ ra người dân phải được hưởng những điều tốt lành hơn nhưng nhà cầm quyền lại tiếp tục vi phạm tự do tôn giáo, bắt bố đàn áp người bất đồng chính kiến, những nhà hoạt động xã hội, các giáo hội lớn nhỏ như Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, Thiên Chúa Giáo vẫn bị sách nhiễu, người theo đạo Tin Lành thì bị đe dọa, thậm chí bị đánh đập và bị buộc chối đạo.
Việt Nam phải là một quốc gia cần đặc biệt quan tâm vì thiếu tự do tôn giáo. Những điểm tôi vừa nêu ra ở đây là nhắm đến chính phủ chứ không phải người dân Việt Nam. Là người đặc biệt quí trọng nhân dân Việt Nam, tôi thực lòng mong mỏi người dân Việt Nam có cuộc sống xứng đáng hơn.
Vẫn theo lời dân biểu Chris Smith, nhân quyền là một giá trị phổ quát và toàn cầu mà Việt Nam đã ký kết nhưng không hề tôn trọng. Việt Nam có những con người quả cảm như luật sư nhân quyền Nguyễn Văn Đài và những nhà tranh đấu khác, dân biểu Chris Smith nói tiếp, tiếc rằng những người ấy không được cơ may phục vụ đất nước mà lại bị tù đày, bị sách nhiễu, bị ngược đãi trong tù.
Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, một trong 3 thuyết trình viên, nhấn mạnh những ý chính mà ông tin là có sức thuyết phục trong buổi điều trần :
Tôi muốn chỉ ra rằng trong 12 tháng qua với giới lãnh đạo mới trong đảng cộng sản cũng như trong nhà nước Việt Nam thì không có gì tốt hơn mà nó lại tệ hơn đối với những tôn giáo độc lập với nhà nước. Ví dụ của sự tệ hại hơn đó là trường hợp anh Nguyễn Hữu Tấn bên Phật Giáo Hòa Hảo chết trong đồn công an mới đây.
Chúng tôi đưa ra một số đề nghị cụ thể, đó là tuần tới khi tổng thống Trump gặp ông Nguyễn Xuân Phúc thì hãy yêu cầu dời hội nghị thượng đỉnh APEC khỏi Đà Nẵng bởi Đà Nẵng là nơi đã xảy ra vụ đàn áp Giáo xứ Cồn Dầu cách đây mấy năm. Và hiện nay chính quyền Đà Nẵng cũng đang muốn lấy luôn chùa An Cư của Giáo Hội Phật Giáo Thống Nhất.
Điểm thứ hai chúng tôi yêu cầu Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ phải thực thi các luật mới trong đó đặc biệt có luật Magnitsky toàn cầu nhắm vào khoảng 200 giới chức chính quyền mà chúng tôi đã thu thập và chuyển cho Bộ Ngoại Giao để có biện pháp chế tài.
Thứ ba là chúng tôi đề nghị những vị dân biểu quan tâm hãy có thể thức truyền thông trực tiếp với phía chính quyền Việt Nam nhằm nêu quan ngại đối với những vụ đàn áp nhân quyền ngay khi nó xảy rat hay vì chờ đến những cuộc điều trần thì mới nêu lên.
Tại buổi điều trần lần lượt tên tuổi của những tù nhân lương tâm như Nguyễn Văn Đài, Trần Huỳnh Duy Thức, mục sư Nguyễn Công Chính và vợ ông ta, bà Trần Thị Hồng, Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh vân vân... đã được hai vị dân biểu Ed Royce và Alan Lowenthal nhắc đến trong phần trình bày của mình.
Đối với dân biểu Ed Royce, đó là lý do khiến ông đến và lên tiếng hôm nay :
Vấn đề chúng tôi nêu lên hôm nay và vấn đề chúng tôi dùng để thúc đẩy hành pháp quan tâm đến là trong cuộc gặp với thủ tướng Việt Nam xin tổng thống nên yêu cầu ông ta tôn trọng nhân quyền và quyền tự do tín ngưỡng của người dân.
Tôi hài lòng về mối quan hệ nồng ấm giữa Việt Nam với Hoa Kỳ cũng như hy vọng về một tương quan bền vững xây dựng hơn nữa trong những ngày tới. Thế nhưng mối quan hệ tốt đẹp phải được củng cố bằng sự hợp tác liên tục hầu cải thiện dị biệt trong tinh thần tương kính và tôn trọng nhân quyền và thượng tôn luật pháp. Đó là quan điểm của chúng tôi, còn tất cả tùy thuộc vào thiện chí của Việt Nam.
Buổi điều trần hôm thứ Năm kết thúc bằng những phút cảm động khi dân biểu Chris Smith đến bắt tay, trò chuyện và an ủi chị ruột của người quá cố Nguyễn Hữu Tấn.
Dịp này, cô Mỹ Phượng đã trình bày về hoàn cảnh khó khăn gần như bị cô lập mà ba mẹ cô cũng như vợ con anh Nguyễn Hữu Tấn phải gánh chịu sau cái chết tức tưởi của anh.
Dân biểu Chris Smith tỏ ra rất quan tâm đến trường hợp cô Mỹ Phương vừa trình bày. Những ý kiến đề đạt và nghe được hôm nay, ông cam kết, sẽ chuyển những ý kiến này qua hanh pháp để một lần nữa tạo thêm áp lực buộc Việt Nam cải thiện chính sách tôn giáo và nhân quyền đang xuống cấp nghiêm trọng bao năm qua.
Thanh Trúc, phóng viên RFA
*****************
Điều trần về "khủng hoảng nhân quyền" Việt Nam (VOA, 26/05/2017)
Năm ngày trước khi Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc gặp Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tại Tòa Bạch Ốc, hôm 25/5, một buổi điều trần về "khủng hoảng nhân quyền thầm lặng" của Việt Nam được tổ chức tại trụ sở Quốc hội Mỹ để hối thúc Tổng thống Trump ra điều kiện nhân quyền đối với chính phủ Hà Nội.
Các dân biểu Hạ viện Hoa Kỳ điều trần về nhân quyền Việt Nam, ngày 25/5/2017.
Chủ tọa buổi điều trần, dân biểu Chris Smith :
"Trong một thời gian quá dài, vấn đề nhân quyền Việt Nam được cho qua quá dễ dãi. Các nhà ngoại giao chỉ tập trung vào thực tế rằng Việt Nam "không phải là Trung Quốc", trong khi nhà nước do công an nắm quyền áp bức này lại được hưởng các quyền lợi thương mại và an ninh mà không có điều kiện nào cả. Nhân quyền nên được đưa vào nội dung trong cuộc gặp giữa Tổng Thống Donald Trump và Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc vào tuần tới".
"Tổng thống Trump có cơ hội thực sự mang lại cải cách hữu hình ở Việt Nam nếu liên kết các mối quan hệ tốt hơn giữa Hoa Kỳ và Việt Nam với những cải thiện trông thấy về nhân quyền", ông Smith nhấn mạnh.
Lưu ý điểm yếu của chính quyền trước, Chủ tịch Tiểu ban Nhân quyền Toàn cầu ở Hạ viện, cho rằng cựu Tổng thống Obama đã "đánh mất một cơ hội" :
"Năm ngoái, ông Obama đã bỏ lỡ một cơ hội rất lớn để phóng thích cho những tù nhân chính trị Việt Nam. Thay vào đó, ông ấy chỉ như đang đi nghỉ dưỡng. Tôi đã cảm thấy cực kỳ thất vọng với chuyến đi đó của ông Obama. Chúng tôi muốn ông ấy đề cập đến những cái tên cụ thể, nhưng ngay khi Tổng thống Obama rời đi, chính quyền Hà Nội lại bắt còn nhiều người hơn thế".
Dân biểu Smith nói trong suốt 42 năm qua, người dân Việt Nam không giàu hơn bao nhiêu, và nhân quyền cũng không khá hơn.
Trong khi đó, dân biểu Alan Lowenthal thuộc đảng Dân chủ cho rằng "nhân quyền ở Việt Nam đang biến mất".
"Các giá trị nhân quyền ở Việt Nam đang biến mất. Trong suốt thời gian tôi làm dân biểu ở Quốc hội, tôi hoàn toàn không thấy sự tiến triển thật sự nào thông qua cách mà chính quyền đối xử công dân của mình".
Dân biểu Ed Royce, đại diện bang California, kêu gọi không thể tách rời nhân quyền ra khỏi mối quan hệ kinh tế, thương mại :
"Mối quan hệ của chúng ta với Việt Nam đang phát triển, đặc biệt là về an ninh và thương mại, nhưng nhân quyền là giá trị cốt lõi đối với chúng ta, chúng ta không thể tách rời nhân quyền khi tăng cường mối quan hệ với chính phủ nước này".
Một nhóm tín đồ Phật giáo Hòa Hảo tại Mỹ đến dự phiên điều trần ngày 25/5
Chủ tọa buổi điều trần Chris Smith loan báo đã gửi thư cho Ngoại trưởng Rex Tillerson hối thúc Bộ Ngoại giao ưu tiên vấn đề tự do tôn giáo ở Việt Nam vì "chính phủ nước này sách nhiễu quá mức đối với các nhóm tôn giáo".
Các vụ vi phạm nghiêm trọng được nêu lên tại buổi điều trần bao gồm trường hợp của gia đình mục sư Nguyễn Công Chính và Hòa thượng Thích Quảng Độ.
Tham gia buổi điều trần, bà Nguyễn Thị Mỹ Phượng, chị ruột của anh Nguyễn Hữu Tấn, một tín đồ Hòa Hảo vừa thiệt mạng với các vết cắt trên cổ trong khi bị tạm giam ở Vĩnh Long, khẩn thiết kêu gọi :
Dân biểu Chris Smith và chị Nguyễn Thị Mỹ Phượng, chị ruột của anh Nguyễn Hữu Tấn
"Gia đình của tôi rất lo sợ khủng hoảng. Tôi không muốn ai chết nữa hết. Cháu của tôi thấy cha của nó chết như vậy, nó quá khủng hoảng. Mẹ của nó thì ngồi đâu khóc đó. Cả nhà tôi đều lo sợ".
Các nhân chứng khác tham gia điều trần như đại diện Tổ chức Quốc tế Yểm trợ Cao trào Nhân bản, đại diện Ủy ban Cứu người Vượt biển BPSOS, và ông T. Kumar, Giám đốc ban Quốc tế của tổ chức Ân xá Quốc tế đồng thanh thúc giục hành pháp-lập pháp Hoa Kỳ gây áp lực buộc chính quyền Việt Nam chấm dứt đàn áp nhân quyền và phóng thích tù nhân lương tâm.
Thông cáo cùng ngày từ văn phòng dân biểu Smith nói Hoa Kỳ nên "ra điều kiện" là chỉ khi nào Việt Nam có tiến bộ "đáng kể, có thể kiểm chứng, và có những cải tiến không thể đảo ngược" về tự do tôn giáo, quyền lao động, tự do Internet và các quyền tự do dân chủ khác, thì Hoa Kỳ mới mở rộng các lợi ích thương mại cho Việt Nam.
Thông cáo nêu rõ : "Những quyền tự do cơ bản này liên quan trực tiếp đến các lợi ích của Hoa Kỳ trong một môi trường kinh doanh tốt hơn, thương mại công bằng, sự tự tin cho nhà đầu tư, mở rộng tự do kinh tế và phát triển xã hội dân sự".
"Không gây áp lực để có được tiến bộ thực sự về nhân quyền thì lực đẩy của Mỹ sẽ kém đi và sẽ làm thất vọng thế hệ trẻ ở Việt Nam. Rõ ràng là hiện nay Việt Nam đang cần thị trường Hoa Kỳ và các cam kết an ninh của Mỹ nhiều hơn là Mỹ cần thị trường và sự hợp tác an ninh của Việt Nam", thông cáo nhấn mạnh.
************************
Ân xá Quốc tế yêu cầu Việt Nam tuân thủ Quy tắc Nelson Mandela (VOA, 26/05/2017)
Tổ chức Ân xá Quốc tế vừa gửi thư ngỏ cho Bộ trưởng Công an Tô Lâm để bày tỏ quan ngại về điều kiện giam giữ "vi phạm Quy tắc Nelson Mendela" đối với trường hợp của ông Trần Huỳnh Duy Thức, người đang chịu án tù 16 năm về tội "tuyên truyền chống Nhà nước XHCN Việt Nam" theo Điều 88.
Tổ chức Ân xá Quốc tế nói điều kiện giam giữ ông Thức vi phạm nhiều điều khoản của Quy tắc Nelson Mandela của Liên Hiệp Quốc.
Trong thư, tổ chức Ân xá Quốc tế nêu lên quan ngại về "tình trạng giam giữ không đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế" đối với ông Thức, "làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và tinh thần" của ông.
Ân xá Quốc tế nói điều kiện giam giữ ông Thức hiện nay vi phạm nhiều điều khoản của Quy tắc Nelson Mandela của Liên Hiệp Quốc, quy định về việc giam giữ tù nhân.
"Tại trại giam hiện nay – trại giam số 6 – ông không được cung cấp đủ ánh sáng trong buồng giam khi điện bị cắt vào mỗi buổi sáng để ông có thể đọc và viết thoải mái", trích từ thư ngỏ.
Ân xá Quốc tế nói điều này vi phạm quy tắc 14(a) và 14(b) của Quy tắc Nelson Mandela, quy định "Cửa sổ buồng giam phải đủ lớn để tù nhân có thể đọc và làm việc bằng ánh sáng tự nhiên, và phải được xây dựng để không khí có thể lưu thông trong điều kiện có hay không có hệ thống thông gió nhân tạo" và "ánh sáng nhân tạo phải được cung cấp cho tù nhân để có thể đọc và viết mà không gây tổn thương mắt và thị giác".
Bà Lê Đinh Kim Thoa, vợ ông Trần Huỳnh Duy Thức, cho VOA biết trong lần thăm mới nhất, gia đình muốn gửi cho ông Thức một đèn pin bằng nhựa, sau khi biết ông bị giam trong tình trạng thiếu ánh sáng dẫn tới bị suy giảm thị lực nghiêm trọng. Nhưng trại giam đã không cho phép ông Thức nhận đèn pin.
Thân nhân ông Thức nói họ bị gây khó dễ đủ kiểu. Em trai ông Thức, ông Trần Huỳnh Duy Tân, nói với VOA :
"Họ bố trí để gặp anh Thức trong một phòng đặc biệt, cách ngăn bằng một tấm kiếng, nói chuyện cũng khó, ảnh cũng không thể bắt tay được người nhà. Họ đối xử rất tàn bạo với gia đình và anh Thức trong chuyện đó".
"Hồi trước, cái đường mà ảnh đi từ trại giam đi ra, gia đình đi từ ngoài vô, có một cái cổng làm bằng hàng rào. Gia đình còn tranh thủ bắt tay được với ảnh. Nhưng đến lần thứ hai thì họ lấy một tấm tôn chắn ngang luôn. Họ cắt luôn con đường mà chỉ để thọt tay qua hàng rào nắm tay ảnh một cái, để ảnh nắm tay vợ con một cái, mà họ cũng không cho, họ ngăn luôn".
Theo tổ chức Ân xá Quốc tế, việc trại giam không cho phép ông Thức gửi và nhận thư từ hay tiếp cận các ấn phẩm, tài liệu là vi phạm điều 58(1) và 64 của Quy tắc Nelson Mandela.
Ngoài ra, "trong quá trình thụ án, ông bị chuyển trại nhiều lần mà không báo trước cho gia đình, khiến họ phải đi quãng đường xa để thăm ông", điều này vi phạm điều 59 trong quy tắc của Liên Hiệp Quốc.
Quy tắc Nelson Mandela quy định "tù nhân phải được giam giữ, trong phạm vi có thể, ở những trại giam gần nhà hay nơi phục hồi xã hội của họ".
Kể từ khi ông Thức bị chuyển ra trại giam ở Nghệ An, gia đình không thể đi thăm ông mỗi tháng như trước đây vì nhiều điều kiện trở ngại.
Gia đình ông Thức nói họ rất lo ngại cho tình trạng sức khỏe của ông, đặc biệt sau khi được cập nhật tin tức từ nhạc sĩ Trần Vũ Anh Bình, người bị giam chung với ông Thức ở trại Xuyên Mộc, vừa mãn hạn tù 4 năm về Điều 88.
"Thời gian ở Xuyên Mộc, anh Thức cũng bị xỉu vài lần. Có lần đang nằm trên giường, ảnh xỉu, té xuống đất, may mà có cái thùng đỡ được cái đầu. Lần thứ 2 là ở trong nhà vệ sinh trong đó, ảnh bị xỉu, té xuống đập bể cái thau luôn. Gia đình rất lo. Mới cách đây vài ngày gặp Trần Vũ Anh Bình mới biết được chuyện đó nên gia đình rất lo. Hồi nào tới giờ ảnh có bệnh huyết áp thấp, thêm điều kiện như thế này thì rất nguy cho sức khỏe của ảnh".
Tổ chức Ân xá Quốc tế yêu cầu chính quyền Việt Nam tuân thủ Quy tắc Nelson Mandela, đối xử với ông Thức bằng sự tôn trọng và phẩm giá, đồng thời "trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện" cho ông Thức và các tù nhân lương tâm khác.
Ngay sau cuộc Đối thoại Nhân quyền Mỹ-Việt tại Hà Nội vào ngày 23/5, phái đoàn Mỹ do Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề dân chủ, nhân quyền và lao động, bà Virginia Bennett, đã có cuộc gặp riêng với một số nhà hoạt động xã hội tại Việt Nam vào ngày 24/5. Phía Việt Nam đề nghị chính phủ Hoa Kỳ quan tâm và can thiệp để ông Trần Huỳnh Duy Thức sớm được trả tự do.